اوراق قرضه و انواع آن به زبان ساده
اوراق قرضه همچنان که از نام آن پیداست نوعی قرض و وام به حساب می آید. در واقع صدور اوراق قرضه توسط شرکت های تجاری به این معناست که آنان از شما قرض و وام می گیرند و در قبال آن بهره به شما می دهند.
به عبارتی شما قرض می دهید به شرکت برای تامین مالی شرکت و در قبال آن تا مدتی مثلا یک سال شرکت مزبور به قرض دهنده بهره می دهد تا وقتی که سر رسید تمام شود. آن وقت شرکت کل مبلغ را که قرض گرفته پس می دهد.
در ادامه از این اوراق قرضه سخن خواهیم گفت البته باید دانست در حال حاضر اوراق قرضه توسط شورای نگهبان خلاف شرع اعلام شده و می توان گفت محمل قانونی ندارد و جایگزین آن اوراق مشارکت است.
دسترسی سریع به عناوین:
اوراق قرضه چیست؟
گاه پیش می آید که ما برای خرید وسیله یا هر چیز دیگری دچار کمبود مالی و کمبود سرمایه می شویم و برای آن ناچار به قرض گرفتن هستیم.
حال مثال همین قضیه در مورد شرکت ها جاری است ممکن است شرکت ها منبع مالی برای پیشبرد امور خود نیاز داشته باشند اما یا بانک جوابگوی این همه سرمایه نیست یا به دلیل دیگر شرکت برای تامین منابع مالی خود دست به صدور اوراق قرضه می زند و آن منبع مالی و سرمایه مورد نیاز را از مردم قرض می گیرد.
وقتی فردی اقدام به خرید اوراق قرضه می کند؛ در واقع پول خود را به شرکت قرض می دهد و در مقابل این خرید اوراق یا در مقابل این قرض دادن از مزایایی و امتیاز هایی برخوردار می شود.
فرض کنید مدت اوراق قرضه یک ساله است در این مدت که فرد پول خود را قرض داده یعنی اوراق قرضه خریداری کرده است تا پایان یک سال که پول خود را کامل پس می گیرد از بهره آن پول برخوردار می باشد.
شرکت عرضه کننده اوراق قرضه هم مکلف است طبق آنچه از ابتدا پیش بینی شده طی دوره های مختلف مبلغی به عنوان بهره یا سود به دارنده این اوراق پرداخت کنند.
تفاوت اوراق قرضه با سهام
هم خرید اوراق قرضه هم خرید سهام، نوعی سرمایه گذاری است اما آنچنان که پیداست در اوراق قرضه نرخ ثابتی برای سود وجود دارد و در هر حال به این قرض، سودی تعلق می گیرد اما در سهام که این هم نوعی سرمایه گذاری است، سود ثابتی وجود ندارد و بستگی به شرکت و پیشرفت آن دارد و ریسک بیشتری خواهد داشت.
تفاوت دیگری که وجود دارد در این است که در سهام، فرد سهام دار خریدار سهام در واقع مالک بخشی از سهام شرکت است و در سود و زیان آن شریک می باشد اما در اوراق قرضه، فرد چون به شرکت قرض داده صرفا طلبکار شرکت به حساب می آید.
نکته ای که باید دوباره بر آن تاکید کرد این است که در اوراق قرضه به این دلیل که دارای نرخ سود ثابت است؛ توسط شورای نگهبان غیر شرعی اعلام شده است و در حال حاضر چنین اوراقی رسما وجود ندارد اما اوراق مشارکت جایگزین آن شده است با ماهیتی متفاوت.
شرایط صدور اوراق قرضه
در لایحه اصلاحی سال ۴۷ قانون تجارت برای صدور اوراق قرضه شرایطی پیش بینی شده است که طبق آن:
- نوع شرکت باید سهامی عام باشد، پس سایر شرکت ها از صدور اوراق قرضه ممنوع بودند.
- از تاریخ ثبت شرکت دو سال گذشته باشد.
- در اساسنامه این اجازه داده شده که شرکت حق دارد اوراق قرضه صادر کند یا اگر پیش بینی نشده این امر در مجمع عمومی فوق العاده به تصویب برسد.
- شرط دیگر این بود که شرکت تنها زمانی می تواند اوراق قرضه صادر کند که تمام سرمایه ثبت شده شرکت پرداخت شده باشد.
- و این که حداقل دو نوبت ترازنامه و حساب سود ک زیان شرکت توسط مجمع عمومی صاحبان سهام به تصویب برسد.
انواع اوراق قرضه
اوراق قرضه ممکن است ساده باشد یا مرکب در اوراق قرضه ساده فرد تنها طلبکار است و به وی بهره ای تعلق می گیرد اما در اوراق قرضه مرکب امتیازات بیشتری دارد مثلا ممکن است که وی سهام دار شرکت نیز بشود، یعنی به جای طلبکار بودن شریک شرکت خواهند شد. در ادامه به این مورد خواهیم پرداخت.
۱- اوراق قرضه قابل تبدیل با سهام: در اینجا که صدور چنین اوراقی نیازمند تصویب مجمع عمومی فوق العاده است. این مجمع باید مدت و شرایطی را که در آن افراد می توانند اوراق خود را به سهام شرکت تبدیل کنند؛ مشخص کند و علاوه بر آن اجازه افزایش انواع اوراق قرضه سرمایه را نیز به هیئت مدیره بدهد.
انتشار این اوراق همانند اوراق قرضه ساده و عادی است منتها در اطلاعیه ذکر می کنند که این اوراق قابل تبدیل به سهام شرکت می باشند. تبدیل این اوراق به سهام شرکت تابع میل و اراده دارنده اوراق قرضه است.
۲- اوراق قرضه قابل تعویض با سهام: در اوراق قرضه قابل تعویض با سهام شرکت، مجمع عمومی فوق العاده خود سرمایه شرکت را به مبلغی حداقل به میزان اوراق قرضه افزایش می دهد که این افزایش سرمایه موقتا توسط یک یا چند بانک یا موسسه مالی و اعتباری پذیره نویسی می گردد تا دارنده اوراق قرضه بتواند تا قبل از سر رسید آن اقدام به تعویض ورقه قرضه با سهم نماید.
در واقع در زمانی که شرکت نیاز به تامین مالی فوری دارد قانون اجازه داده است که با تصویب شورای پول و اعتبار و با انعقاد قراردادی، پول مورد احتیاج را به اینگونه شرکت ها اعطا کند مشروط به این که قرارداد مزبور و مصوبه مجمع عمومی فوق العاده دایر بر افزایش سرمایه شرکت را همزمان با انتشار اوراق قرضه قابل تعویض به سهام شرکت تصویب نماید.
تفاوت اوراق مشارکت و اوراق قرضه
همانطور که گفتیم اوراق قرضه به این دلیل که دارای نرخ سود ثابت است توسط شورای نگهبان غیر شرعی اعلام شده و منسوخ گردیده است و جایگزین آن اوراق مشارکت است.
در اوراق مشارکت در واقع بر خلاف اوراق قرضه، فرد در یک طرح مشخص مشارکت می کند و به عبارتی شخص سرمایه خود را به یک شرکت، کارخانه و… می دهد تا بتواند طرح توسعه خود را اجرا و سود سرمایه گذار را نیز پرداخت کند.
اوراق مشارکت، اوراق بهادار بانامی است که با قیمت و مدت معین و برای تامین بخشی از منابع مالی مورد نیاز طرح های مورد نظر دولت، شهرداری ها، شرکت های بزرگ دولتی و خصوصی و تحت نظارت بانک مرکزی جهت تامین مالی آن ها منتشر شده است و بازپرداخت آن توسط دولت با بانک ها تضمین می شود.
اوراق مذکور از طریق عرضه عمومی به سرمایه گذاران واگذار می شود.
نتیجه گیری
اوراق قرضه اوراقی است که افراد با خریداری آن مبلغی به شرکت های تجاری وام و قرض می دهند و بابت این قرض، سود و بهره معین دریافت می کنند.
به دلیل همین داشتن سود و بهره معین، اوراق قرضه که در لایحه اصلاحی قانون تجارت پیش بینی شده بود توسط شورای نگهبان خلاف شرع دانسته شد.
جایگزینی که برای اوراق قرضه وجود دارد؛ اوراق مشارکت است، در اوراق مشارکت، فرد در یک طرح، مشارکت می کند و در سود و زیان آن سهیم است و دارای ویژگی های خاص انواع اوراق قرضه دیگر است برخلاف اوراق قرضه که توضیح داده شد.
سوالات متداول
اوراق قرضه به زبان ساده چیست؟
به زبان ساده می توان گفت ممکن است شرکت برای انجام امری نیاز به پول داشته باشد؛ لذا با صدور اوراق مشارکت این پول را از مردم قرض می گیرد و در عوض آن به ایشان سود و بهره می پردازد.
آیا اوراق قرضه امری شرعی به حساب می آید؟
اوراق قرضه به این دلیل که متضمن سودی معین با بهره معین می باشد توسط شورای نگهبان خلاف شرع اعلام شده و در حال حاضر محمل قانونی ندارد.
تفاوت اوراق قرضه و سهام در چیست؟
در اوراق قرضه فرد با قرض دادن طلبکار شرکت می شود اما در سهام فرد مالک بخشی از سهام شرکت می باشد.
انواع اوراق قرضه
انواع اوراق قرضه چیست و خرید آن چگونه است؟
سرمایه‌گذاری
اوراق قرضه ( Bond ) چیست؟
خرید اوراق قرضه یکی از سرمایه‌گذاری‌های متداول در سراسر جهان است که معمولا هم برای عرضه‌کننده اوراق و هم برای خریدار اوراق یک بازی برد برد محسوب می‌شود.
در این مقاله با ما همراه باشید تا به بررسی انواع اوراق قرضه؛ نحوه خرید و میزان بازدهی آن بپردازیم. پس تا پایان با ما همراه باشید. اما ابتدا بهتر است بدانیم که اساسا اوراق قرضه چیست؟
بسیاری از ما گاهی اوقات برای خرید یک دارایی یا هر فعالیت دیگری با مشکل تامین مالی آن مواجه می‌شویم و برای رفع آن اقدام به وام گرفتن یا همان قرض کردن می‌کنیم.
این موضوع در حوزه‌های دیگر نیز وجود دارد. بسیاری از کسب‌وکارها و دولت‌ها برای رفع مشکل تامین مالی خود اقدام به قرض کردن می‌کنند.
گاهی مبلغ مورد نیاز برای تامین منابع مالی آنقدر بالا بوده که از توان بانک‌ها خارج است و این منابع باید از کانال دیگری تامین شود. یکی از راه‌هایی که شرکت‌ها برای تامین منابع مالی خود به کار می‌گیرند عرضه انواع اوراق قرضه است.
در واقع اوراق قرضه همان وام است. اوراق قرضه به منظور تامین مالی پروژه‌ها و طرح‌های توسعه‌ای در دست دولت‌ها و نهادها در داخل و خارج از کشور منتشر می‌شوند. افراد می‌توانند اقدام به خرید آن کنند.
وقتی فردی اقدام به خریدن اوراق قرضه می‌کند در واقع پول خود را در اختیار عرضه‌کننده اوراق قرضه قرار می‌دهد، یعنی پول خود را به آنها قرض می‌دهد. در مقابل خرید این اوراق و پولی که قرض می‌دهید؛ به شما امتیازاتی داده می‌شود.
در طول مدتی که پول شما در اختیار شرکت صادرکننده اوراق قرضه قرار می‌گیرد؛ مبالغی به عنوان بهره طی دوره‌های مختلفی به شما پرداخت می‌شود. میزان نرخ بهره و دوره‌های پرداخت آن بستگی به شرایط اوراق قرضه هر شرکتی دارد و متفاوت است.
هرچه مدت زمان اوراق قرضه بیشتر باشد نرخ بهره آن نیز بیشتر است. پرداخت بهره اوراق قرضه می‌تواند به صورت ماهانه، سه ماهه، شش ماهه و یا سالانه باشد.
با به پایان رسیدن سررسید اوراق قرضه، فرد اصل پول خود را از شرکت مورد نظر دریافت خواهد کرد. اوراق قرضه به زبان ساده، یک نوع اوراق بهادار است که معرف مبلغی وام است.
شرکت انتشاردهنده آن موظف می‌شود بابت سرمایه‌گذاری افراد در این اوراق، طی دوره‌های معینی مبلغی به عنوان بهره یا سود به آنها پرداخت کند.
اوراق قرضه اغلب دارای نرخ بهره ثابت هستند و می‌توان آنها را به چشم یک سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت در نظر گرفت. برخی اوراق قرضه نیز وجود دارند که دارای نرخ بهره شناور هستند و نرخ بهره آنها تابع شرایط بازار است.
اوراق قرضه بخریم یا سهام؟
با این تعاریف دریافتیم که خرید اوراق قرضه نیز یک نوع سرمایه‌گذاری مانند خرید سهام است.
تفاوت سرمایه‌گذاری در اوراق قرضه با سرمایه‌گذاری در سهام این است که شما با خرید سهام در واقع مالک بخشی از آن شرکت می‌شوید و در سود و زیان آن انواع اوراق قرضه شریک هستید.
بنابراین خرید سهام با ریسک و نوسان همراه است. اما اوراق قرضه این ریسک را با خود ندارد و معمولا دارای نرخ بهره ثابتی هستند.
شرکت‌ها ترجیح می‌دهند برای تامین منابع مالی مورد نیاز خود به جای فروش سهام اقدام به صدور اوراق قرضه کنند. زیرا به دارندگان آن اجازه دخالت در مدیریت و دیگر امور شرکت را نمی‌دهد.
در واقع دارنده اوراق قرضه طلبکار شرکت است نه مالک بخشی از سهام آن.
در مجموع می‌توان گفت اوراق قرضه یک نوع سرمایه‌گذاری است که افراد پول خود را به یک شخص حقیقی یا حقوقی قرض می‌دهند و طی دوره معینی بابت آن بهره دریافت می‌کنند. سپس با به پایان رسیدن سررسید، اصل پول خود را دریافت می‌کنند.
اکنون که فهمیدیم اوراق قرضه چیست؛ بهتر است بدانیم انواع اوراق قرضه کدامند و شرایط آنها به چه صورت است.
انواع اوراق قرضه کدام‌اند؟
همانطور که گفتیم اغلب اوراق قرضه نرخ بهره ثابتی دارند، بنابراین در این بخش به انواع اوراق قرضه با درآمد ثابت می‌پردازیم. معمولا سه نوع اوراق قرضه داریم:
1- اوراق قرضه دولتی
دولت‌ها یکی از نهادهایی هستند که برای تامین منابع مالی مورد نیاز خود اقدام به صدور اوراق قرضه می‌کنند.
دولت‌ها معمولا برای فعالیت‌هایی ازجمله پرداخت به موقع حقوق و صورت حساب‌ها، اقدام به صدور و انتشار اوراق قرضه می‌کنند.
هرچقدر اقتصاد یک کشور قوی‌تر باشد ریسک سرمایه‌کذاری در اوراق قرضه آن نیز پایین‌تر خواهد بود. در کشوری مانند آمریکا، این نوع سرمایه‌گذاری یکی از امن‌ترین سرمایه‌گذاری‌ها به شمار می‌رود.
2- اوراق قرضه شهرداری
شهرداری‌ها نیز پروژه‌های در دست اجرا دارند که به منابع مالی زیادی نیاز دارد تا به اجرا درآیند. به همین دلیل این نهاد نیز در پی تامین آن اقدام به صدور اوراق قرضه می‌کند.
شهرداری‌ها درآمدی از محل مالیات‌های دریافتی دارند. اگر منابع مالی مورد نیاز آنها رقمی بیش از میزان مالیات‌های دریافتی باشد؛ اقدام به صدور اوراق قرضه می‌کنند.
3- اوراق قرضه شرکتی
کسب‌وکارها نیز به دنبال تامین منابع مورد نیاز خود هستند و برای رفع هزینه‌ها اقدام به صدور اوراق قرض می‌کنند. در مقایسه با اوراق قرضه دولتی و شهرداری، این نوع اوراق ریسک بالاتری دارد اما از سوی دیگر تنوع بیشتری نیز دارد.
سررسید اوراق قرضه
انواع اوراق قرضه از نظر مدت زمان تعیین شده برای سررسید، به سه دسته تقسیم می‌شوند :
- اوراق قرضه کوتاه‌مدت: زمان سررسید این اوراق از یک تا پنج سال است .
- اوراق قرضه میان‌مدت: زمان سررسید این اوراق از پنج تا ده سال است .
- اوراق قرضه بلندمدت: زمان سررسید این اوراق بیشتر از ده سال است.
چگونه اوراق قرضه بخریم؟
با توجه به توضیحاتی که در داده شد دیدیم که اوراق قرضه در واقع یک نوع وام با بهره است. در واقع ناشر اوراق قرضه چه به سوددهی برسد و چه متحمل زیان بشود؛ متعهد شده که بهره تعیین شده را به فرد دارنده اوراق بپردازد.
ناشر اوراق قرضه ملزم به اطلاع‌رسانی و شفاف‌سازی درباره فعالیت خود نیست و به همین جهت می‌تواند منابع مالی حاصل از اوراق قرضه را که به دست آورده در فعالیت‌های غیرقانونی وارد کند.
در مجموع ماهیت اوراق قرضه با سیستم بانکداری اسلامی ایران مطابقت ندارد و این نوع اوراق در ایران نه صادر می‌شود و نه مورد معامله قرار می‌گیرد.
اوراق مشارکت و قرضه از این جهت که هر دو یک نوع سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت هستند تفاوت چندانی با هم ندارند و شما می‌توانید در ایران اقدام به خرید و سرمایه‌گذاری در اوراق مشارکت کنید.
تنها تفاوتی که وجود دارد این است که منابع حاصل از اوراق مشارکت باید در طرح‌های عمرانی، خدماتی، تولیدی یا صنعتی مورد استفاده قرار بگیرد، در حالی که هیچ محدودیتی برای اوراق قرضه وجود نداشت.
اوراق مشارکت‌های دولتی و شرکتی در ایران، در بورس تهران مورد معامله قرار می‌گیرند که لیست آنها را می‌توانید در سایت بورس تهران مشاهده کنید.
جمع‌بندی
در این مقاله به یکی دیگر از اوراق پرطرفدار در دنیا یعنی اوراق قرضه که بیش از همه مورد علاقه دولت‌ها است پرداختیم. دیدیم که به اوراق قرضه می‌توان به یک سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت نگاه کرد.
این اوراق از سوی دولت‌ها، شهرداری و شرکت‌ها به فروش می‌رسد و خریداران آن طی مدت تعیین شده‌ای بهره دریافت می‌کنند و در تاریخ سررسید نیز اصل پول خود را دریافت می‌کنند.
از آنجا که این نوع اوراق در واقع یک وام با بهره است با ماهیت سیستم بانکداری اسلامی ایران مطابقت ندارد و در ایران مورد معامله قرار نمی‌گیرد.
در صورت نیاز به هر گونه مشاوره و کسب اطلاعات بیشتر در این رابطه، می‌توانید با کارشناسان و مشاوران مجرب الوبیزنس در ارتباط باشید.
با یک مشاور صحبت کن
بورس و بازار سرمایه
دریافت مشاوره
مشاوره بورس و بازار سرمایه
مشاوره سرمایه‌گذاری شخصی چه کمکی به ما می‌کند؟ افراد زیادی هستند که با سرمایه‌گذاری در بازارهای مختلف مالی به دنبال کسب درآمد هستند. سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی به آنها کمک می‌کند تا ارزش پول خود را در درجه اول حفظ و کسب درآمد کنند. با این حال، نوسانات در این بازارها باعث شده تا ریسک سرمایه‌گذاری در آنها بسیار بالا برود. مشاور سرمایه‌گذاری شخصی فردی است که با آگاهی از سرمایه‌گذاری در حوزه‌های مختلف به شما کمک می‌کند تا در بازارهای زیر کسب درآمد کنید: سرمایه‌گذاری در بازار مسکن سرمایه‌گذاری در بازار طلا سرمایه‌گذاری در بازار ارز سرمایه‌گذاری در بورس و بازار سرمایه در ادامه در خصوص هر کدام از این حوزه‌ها و روش‌های دریافت مشاوره در آنها توضیحاتی را ارائه می‌دهیم. مشاوره تلفنی بورس بازار سرمایه و بورس یکی از جذاب‌ترین بازارهای مالی برای سرمایه‌گذاری شخصی است. در سالیان گذشته کمتر کسی با این بازار آشنایی داشت و تنها درصد کمی از افراد جامعه کد بورسی داشتند. اما برخی اتفاقات منجر به استقبال مردم از این بازار شد. از جمله این اتفاقات می‌توان به بحران ارزی سال ۹۷ و همچنین آزادسازی سهام عدالت اشاره کرد. سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه نه تنها موجب منفعت شخصی برای سرمایه‌گذاران می‌شود، بلکه در رونق تولید و تامین نقدینگی مورد نیاز شرکت‌ها نیز نقش بسزایی دارد. با این حال، بسیاری از مردم به علت نداشتن دانش بورسی، از این سرمایه‌گذاری در بورس خودداری می‌کنند. واقعیت امر نیز آن است که سرمایه‌گذاری در این حوزه نیاز به دانش سرمایه‌گذاری دارد که اکثر افراد جامعه نسبت به آن ناآشنا هستند. یکی از بهترین راه‌ها برای افزایش دانش سرمایه‌گذاری و همچنین کاهش ریسک در بازار سرمایه، استفاده از مشاوره تلفنی بورس است. مشاوره بورس به شما کمک می‌کند تا ضمن یادگیری دانش مورد نیاز، بتوانید سبد سهام خود را به گونه‌ای مدیریت کنید که بیشتری بازدهی را داشته باشد. مطالعه بیشتر: مشاوره تامین مالی و سرمایه‌گذاری؛ حضوری و تلفنی سرمایه‌گذاران معمولا به دنبال آن هستند تا از سهام پربازده اطلاع داشته باشند، وضعیت سود و زیان شرکت‌ها را بدانند و از همه مهم‌تر زمان خرید و فروش سهام شرکت‌های مختلف را یاد بگیرند. مشاوره تلفنی بورس در این موارد می‌تواند به سرمایه‌گذاران کمک کند. اما سوال این است که چرا مشاوره تلفنی؟ در پاسخ باید گفت که این روش یکی از بهترین روش‌ها جهت دریافت مشاوره بورس و سرمایه‌گذاری است. چرا که به راحتی می‌توانید با یک تماس ساده از مشاوره خبره بازار سرمایه مشورت بگیرید و نیازی به ملاقات حضوری و دردسرهای مربوط به آن نیست. ضمن آنکه مشاوره تلفنی بورس نسبت به سایر روش‌های مشاوره سرمایه‌گذاری در بورس، هزینه به مراتب پایین‌تر و ناچیزی دارد. از آنجا که اکثر سرمایه‌گذاران به دنبال معرفی سهام‌های پربازده، تحلیل مختصر وضعیت شرکت‌ها یا کسب اطلاع از آینده بازار بورس هستند، بنابراین یک مشاور بورسی می‌تواند به راحتی به روش تلفنی به این سوالات پاسخ دهد. مشاوره خصوصی بورس علاوه بر مشاوره تلفنی بورس به شیوه‌های دیگر نیز می‌توان در این حوزه مشاوره گرفت که از جمله آنها می‌توان به مشاوره خصوصی بورس اشاره کرد. چنانچه شما قصد دارید تا منابع مالی قابل توجهی را وارد بازار سرمایه کنید، پیشنهاد ما این است که از این نوع مشاوره استفاده کنید. همچنین اگر قصد دارید تا به صورت هدفمند و طولانی مدت در بازار سرمایه کشور سرمایه‌گذاری کنید، بهتر است از خدمات مشاوره خصوصی بورس استفاده کنید. چنین مشاوری رابطه بیشتری با شما داشته و صرفا به معرفی سهام‌های پربازده یا اصطلاحا ارائه سیگنال اکتفا نخواهد کرد. این در حالی است که مشاوره تلفنی بورس بیشتر در این حوزه‌ها می‌تواند به شما کمک کند. طبیعی است که هزینه دریافت مشاوره خصوصی بورس معمولا از مشاوره تلفنی بورس و سایر روش‌ها بیشتر خواهد بود. چرا که شما می‌توانید با یک مشاور بورسی جلسه ملاقات حضوری نیز داشته باشید و با وی در ارتباط باشید. مشاوره آنلاین بورس استفاده از مشاوره آنلاین یکی از بهترین راه‌ها جهت گرفتن ارتباط با مشاوران مختلف است. چرا که هم هزینه مشاوره سرمایه‌گذاری به مراتب پایین‌تر بوده و هم شیوه و دسترسی آن آسان‌تر خواهد بود. اما در حوزه سرمایه‌گذاری در چند سال اخیر، گسترش فضای مجازی به مشاوره آنلاین بورس کمک کرده است. به نحوی که هم‌اکنون افراد حتی می‌توانند از یک مشاور بورسی و سرمایه‌گذاری در فضای مجازی از قبیل تلگرام و اینستاگرام مشورت بگیرند. مشورت با یک مشاور بورسی در تلگرام یا سایر شبکه‌های اجتماعی، می‌تواند آغازی برای ارتباط گسترده‌تر به صورت مشاوره تلفنی بورس یا مشاوره خصوصی و حضوری باشد. از آنجا که ماهیت بسیاری از مسائل و سوالات مربوط به سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه به نحوی است که به صورت غیرحضوری می‌توان مطرح کرد، بنابراین مشاوره آنلاین بورس می‌تواند برای افراد تازه‌کار بهترین راه جهت بالا بردن دانش و سواد بورسی باشد. مشاوره سرمایه‌گذاری در طلا خرید طلا در طول تاریخ همواره یکی از روش‌های سرمایه‌گذاری افراد بوده است. این فلز گرانبها از گذشته‌های دور تاکنون طرفداران زیادی داشته است. در ایران نیز خصوصا در سالیان اخیر میزان سرمایه‌گذاری در طلا افزایش یافته است. این نوع از سرمایه‌گذاری اگرچه به دانش کمتری نسبت به سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه نیاز دارد، با این حال نمی‌توان بی‌گدار نیز به آب زد. واقعت آن است که قیمت طلا تحت تاثیر بسیاری از فاکتورها و عوامل اقتصادی مختلف قرار می‌گیرد و ممکن است در زمان‌های مختلف دچار نوسان شود. به عنوان مثال، قیمت دلار و سایر ارزها معمولا تاثیرات مثبت و منفی بر روی نرخ طلا خواهد گذاشت. همچین مسائل بین‌المللی، قیمت جهانی طلا و قیمت نفت از جمله فاکتورهای تاثیرگذار دیگر در این زمینه هستند. مجموعه این دلایل به ما گوشزد می‌کند در این خصوص از مشاوره سرمایه‌گذاری در طلا استفاده کنیم. بنابراین اینگونه نیست که به صورت شخصی بتوانیم وضعیت بازار طلا را تحلیل کنیم. افراد خبره در این حوزه با در نظر گرفتن وضعیت سایر بازارهای مالی می‌توانند به ما کمک کنند. مشاوره سرمایه‌گذاری در طلا نیز همانند مشاوره سرمایه‌گذاری در بورس می‌تواند به روش‌های مختلف آنلاین، حضوری یا تلفنی صورت بگیرد که هر کدام از آنها شرایط خاص خود را خواهند داشت. مشاوره سرمایه‌گذاری مسکن حوزه مسکن نیز یکی از حوزه‌های پربازده برای سرمایه‌گذاری است که در سالیان اخیر توجه بسیاری از سرمایه‌گذاران را به خود جلب کرده است. حوزه زمین و مسکن نیز می‌تواند تحت تاثیر بسیاری از متغیرهای اقتصادی دچار نوسان و تغییر شود. به عنوان مثال، معمولا تغییر قیمت مصالح ساختمانی از قبیل آهن و فولاد موجب تغییرات در قیمت زمین و مسکن خواهد شد. علاوه بر آن اتفاقات سایر بازارهای مالی از قبیل بازار ارز نیز بر آن تاثیرگذار خواهد بود. همین مساله نیاز به مشاوره سرمایه‌گذاری در مسکن را دو چندان می‌کند. چگونه یک مشاور سرمایه‌گذاری شخصی انتخاب کنم؟ چنین فردی نیاز است تا از یک سری مهارت‌ها و توانایی‌ها برخوردار باشد. با نگاهی به رزومه و سوابق می‌توان نسبت به توانایی او اطلاع پیدا کرد. یک مشاور سرمایه‌گذاری شخصی باید در یک یا چند مورد از زمینه‌های زیر تخصص داشته باشد: چگونگی سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه ارزیابی از وضعیت آینده بازارهای مالی تحلیل وضعیت بازار مسکن سرمایه‌گذاری در صندوق‌های بورسی ارائه تحلیل در خصوص تاثیر اتفاقات مختلف بر بازارها تحلیل وضعیت بازار طلا و سکه
معرفی انواع اوراق قرضه و سرمایهای ـ بخش دوم
● اوراق قرضه(بدهی)
ابزار استقراضی یا همان ورقه قرضه، ورقه قابل معامله‌ای است که معرف مبلغی وام با بهره معینی است که تمامی آن یا اجزاء آن در موعد یا مواعد معینی باید مسترد گردد. برای ورقه قرضه ممکن است علاوه بر بهره، حقوق دیگری نیز شناخته شود .
▪ انواع اوراق قرضه (بدهی):
اوراق قرضه (بدهی) براساس مبانی گوناگون دسته بندی می شوند. مهم ترین مبانی عبارتند از:
نرخ بهره، سررسید، ماهیت وام گیرنده، میزان انتشار، نوع وثیقه، شدت قابلیت تبدیل و تسعیر(نوسانات)، نوع وابستگی وام گیرنده یا بدهی، هدف انتشار و نوع پولی که اوراق با آن پول انتشار می یابد.
اوراق بدهی براساس نرخ بهره به دو دسته زیر تقسیم می‌شوند:
ـ اوراق قرضه با نرخ بهره ثابت:
۱) اوراق قرضه رهنی:
اوراق قرضه ای است که به وسیله یک دارایی حقیقی تضمین می شود. در اوراق قرضه رهنی، ناشر دارایی اش را در رهن دارندگان اوراق قرضه می گذارد. دارندگان اوراق قرضه رهنی به هنگام ورشکستگی شرکت، نسبت به دارایی رهنی ادعای یکسانی دارند. همه اوراق قرضه رهنی سررسید یکسان ندارند.
۲) اوراق قرضه تضمین شده:
بعضی از اوراق قرضه به وسیله نهاد دیگری تضمین می شود.
۳) اوراق قرضه قابل تبدیل:
به منظور افزایش فروش اوراق قرضه بدون تضمین و اوراق قرضه تراز دوم، ناشران در بیشتر موارد این ابزارها را قابل تبدیل به دیگر دارایی ها - عمدتاً سهام عادی - می کنند.
۴) اوراق قرضه درآمدی:
اوراق قرضه درآمدی می توانند تحت شرایط خاصی، فراتر از پرداخت بهره از درآمد عملیاتی ناشر نیز برخوردار شوند.
۵) اوراق قرضه مسلسل:
اوراق قرضه‌ای است که براساس سری زمانی تقسیم شده و هر کدام زمان سررسید خاص و بهره ویژه ای دارند.
۶) اوراق قرضه با بهره صفر:
یک ابزار بدهی است که با تنزیل ارزش اسمی (برای مثال، اگر قیمت این اوراق ۱۰۰۰ ریال است و نرخ بهره ۱۰۰ ریال، قیمت این اوراق می‌شود ۹۰۰۰ ریال ) فروخته می شود. چنانچه از نام آن پیداست، به این ابزارها هیچ نرخ بهره ثابتی تعلق نمی گیرد. در عوض، به مرور که به سررسید نزدیک می شوند، ارزش بازار آن تدریجاً افزایش می‌یابد. در نهایت، در سررسید، ارزش اسمی این اوراق بازپرداخت می‌شود.
ـ اوراق قرضه با نرخ شناور:
گرچه هر ابزار کوتاه مدت نرخ معینی را پرداخت می کند؛ اما در هر دوره (عمدتاً سه ماهه)، این نرخ مورد تجدیدنظر قرار گرفته و به این ترتیب، این نوع استراتژی تأمین مالی ، ویژگی نرخ شناور را دارد. به طور کلی، این ابزارها، اوراق با نرخ شناور خوانده شده و به نام اختصاری " شناورها " معروفند. اوراق با نرخ شناور از جمله ابزارهای بدهی از نوع اوراق قرضه اند که نرخ آنها به جای این که ثابت باشد، شناور است و ابزارهای بدهی بلندمدت سنتی را تشکیل می‌دهند. بانک‌ها نیز اوراق بهادار با نرخ شناور منتشر کرده و به آن گواهی‌های سپرده با نرخ شناور می گویند.
● اوراق سرمایهای(مالکیتی)
اوراق سرمایه ای(مالکیتی) اوراقی هستند که افراد با داشتن آنها سهامدار شرکت منتشرکننده این اوراق می شوند و به دو دسته‌ی زیر تقسیم می‌شوند:
۱) اوراق سهام عادی
۲) اوراق سهام ممتاز
▪ سهام عادی
سهام عادی نوعی دارایی مالی است که نشاندهنده مالکیت در شرکت است. از ویژگی‌های حق مالکیت: مسئولیت محدود سهامداران، حق رای کنترل شرکت، حق تقدم در خرید سهام جدید است. اگر شرکتی از منابع خارج از سازمان تامین سرمایه کند، سهام عادی در درجه دوم اهمیت درست پس از اوراق قرضه قرار دارد، از نظر ریسک و دوام نقش حیاتی ایفا می‌کند، چون صاحب آن مالک شرکت است، چون اگر زمانی شرکت ورشکست شود، سهام عادی موجودیت شرکت را تحدید نمی کند.
ـ ویژگی‌های اوراق سهام عادی
۱) مالکیت شرکت:
دارندگان هر دو نوع سهام عادی و ممتاز مالک شرکت هستند، اما از آنجا که دارندگان سهام ممتاز نسبت به اصل سود و سرمایه شرکت حق تقدم دارند، می‌توان گفت دارندگان سهام عادی مالک نهایی شرکت هستند و به اصطلاح باید پذیرای بیشترین ریسک سرمایه گذاری در شرکت باشند. اگر ریسک‌های مالی و تجاری باعث افت شدید سود هر سهم شده و یا اگر شرکت با زیان مواجه شود؛ قیمت بازار و ارزش ذاتی سهام عادی به شدت کاهش خواهد یافت و اگر شرکت منحل شود پس از فروش دارایی‌ها و تسویه کلیه‌ی بدهی‌ها و بازپرداخت حقوق صاحبان سهام ممتاز، آنچه باقی می‌ماند به صاحبان سهام عادی می‌رسد و وقتی مالکیت سهام گسترده می‌شود که سهام آن به عموم مردم عرضه شود.
۲) مسوولیت محدود:
یکی از مهمترین ویژگی‌های سهام عادی این است که صاحبان آن دارای مسئولیت محدود هستند. به عنوان مثال، اگر شرکتی ورشکسته فروخته شود و پول آن جوابگوی همه‌ی طلبکار‌ها نباشد؛ بستانکاران نمی‌توانند صاحبان سهام عادی را تحت پیگرد قرار دهند و مسئولیت آنها منحصر به سرمایه‌ای‌ست که در شرکت گذاشته‌اند.
۳) کنترل شرکت:
یکی دیگر از ویژگی‌های شرکت‌های سهامی این است که سهام آن در دست افراد زیادی است و هیچ شخص بخصوصی نمی‌تواند کنترل فردی اعمال کند؛ پس اداره امور فعالیت‌های شرکت در دست مدیران و دامنه اعمال نفوذ صاحبان سهام عادی تا آن‌جاست که در مورد مسائل خاصی رای بدهند.
۴) حق رای:
دارندگان سهام عادی علاوه بر اینکه حق انتخاب هیئت مدیره شرکت را دارند؛ با اکثریت آرا می‌توانند اقدامات پیشنهادی شرکت را تایید یا رد کنند و هر سهم یک حق رای دارد. مانند پیشنهاد ادغام در یک شرکت دیگر و یا تغییر نمودار سازمانی شرکت که با اکثریت آرا صورت می‌پذیرد. برخی از شرکت‌ها در انتخابات هیئت مدیره از حق رای تجمعی استفاده می‌کنند؛ تعداد سهمی که فرد در شرکت دارد ضربدر تعداد اعضای هیئت مدیره شرکت برابر است با تعداد رای یک صاحب سهم.
۵) حق تقدم خرید سهام:
اگر شرکتی به سهامداران خود حق تقدم خرید سهام بدهد؛ آنها می‌توانند در صورت انتشار سهام جدید درصد مالکیت خود را در شرکت حفظ کند. اگر سهامداران در مجمع عمومی شرکت حق تقدم خرید سهام را از خود سلب کند؛ شرکت می‌تواند سهام عادی جدید را به قیمت عادلانه بین عموم مردم عرضه کند. در این صورت افراد جدیدی صاحب سهام شرکت شده‌اند و درصد مالکیت سهامداران قبلی در شرکت کاهش می‌یابد.
۶) حق دریافت سود سهام:
پس از اینکه شرکت مالیات و سود سهام ممتاز خود را پرداخت کرد، می‌تواند باقیمانده را بعنوان سود سهام به صاحبان سهام عادی بپردازد. مقداری از این سود به حساب سود سنواتی منتقل می گردد؛ سود سنواتی یکی از مهمترین منابع تامین مالی شرکت برای دوره های بلند مدت شرکت است. پرداخت سود سهام نوعی توزیع سود خالص بین سهامداران است و سود پرداختی هزینه قابل قبول مالیاتی تلقی نمی شود (به عبارتی، مالیات به آن تعلق می‌گیرد). سود سهام پرداختی نمی تواند درآمد مشمول شرکت را کاهش دهد و امکان دارد سود سهام تقسیمی یک شرکت نسبت به سال قبل افزایش و یا کاهش داشته و یا اصلا پرداخت نگردد.
۷) سایر حقوق:
سهامداران عادی می توانند سهم خود را بفروشند یا به دیگری واگذار کنند. شرکت حق سلب این اختیار را ندارد و این نقل و انتقالات بر موجودیت شرکت اثر قانونی و حقوقی ندارد. صاحبان سهام عادی حق دارند دفاتر شرکت را مورد بررسی قرار دهند ولی این حق، محدود به اختیاراتی است که شرکت در اختیار عموم قرار می دهد.
۸) سر رسید:
سهام عادی دارای سر رسید نیستند و قابل بازخرید و قابل تبدیل نیز نمی باشند. اگر شرکت به میل و اراده منحل شود، مبلغ زیادی نصیب سهامداران می‌شود و اگر ورشکست شود شاید چیزی نصیب سهامداران نگردد .
۹) سهام مجاز و انتشار یافته:
تعداد سهامی که شرکت بدون تغییر اساسنامه یا اصلاح اساسنامه حق دارد منتشر کند سهام مجاز میگویند و آن تعداد از سهام که در دست مردم است را سهام منتشر شده می نامند. امکان دارد تعدادی ازسهام منتشر خود را بازخرید کند در این صورت سهام بازخرید شده را سهام خزانه میگویند.
۱۰) ارزش انواع اوراق قرضه اسمی و صرف سهام:
ارزش اسمی هر سهم، رقمی است که روی هر برگ از سهام نوشته می شود؛ برخلاف اوراق قرضه و سهام ممتاز ارزش اسمی سهام عادی کاربرد چندان زیادی ندارد. برخی از شرکت‌ها ارزش اسمی خود را اعلان می‌کنند و برخی دیگر به هیچ وجه اعلان نمی‌کنند. صرف سهام نیز نشاندهنده مبلغی مازاد بر ارزش اسمی سهام است که شرکت در زمان فروش سهام عادی دریافت کرده است. در بخش متعلق به سرمایه شرکت مقادیر متعلق به ارزش اسمی و صرف سهام جداگانه انواع اوراق قرضه نوشته می شود.
۱۱) ارزش دفتری هر سهم:
ارزش دفتری کل سهام عادی شرکت به طریق زیر محاسبه می شود: سرمایه حاصل از فروش سهام عادی با سود انباشته جمع و وجهی که بابت خرید سهام خزانه پرداخت شده از آن کسر می شود.
برای محاسبه ارزش دفتری هر سهم؛ ارزش دفتری سهام عادی را بر تعداد سهام در دست مردم تقسیم می کنیم. ارزش دفتری یک سهم عادی رابطه چندان زیادی با ارزش بازارآن ندارد اما اگر عملکرد شرکتی سودآور باشد و سود تقسیمی آن رقمی کمتر از ۱۰۰درصد باشد، ارزش دفتری هر سهم عادی افزایش خواهد یافت. سهام عادی از دیدگاه تامین مالی دارای نقاط ضعف و قوت هستند که در ادامه به هر دو مورد اشاره می کنیم:
ـ محاسن انتشار سهام عادی
۱) سهام عادی هیچگاه به سررسید نمی‌رسند.
۲) از آنجا که سود سهام عادی میزان مشخصی نیست، انتشار و فروش سهام جدید باعث خواهد شد که انعطاف پذیری مدیریت شرکت از لحاظ تامین سرمایه در آینده بیشتر گردد.
۳) شرکت الزام قانونی به پرداخت سود به سهامداران عادی خود ندارد، بنابراین انتشار آن ریسک مالی و ورشکستگی را افزایش نمی دهد.
۴) می توان به سرعت و بدون تحمل هزینه زیاد سهام عادی را منتشر و به بازار عرضه کرد.
۵) در اکثر شرکت‌ها با انتشار و عرضه سهام عادی جدید در مالکیت و کنترل شرکت تغییری صورت نمی‌پزیرد.
معایب انتشار سهام عادی
۱) هزینه خالص سرمایه متعلق به سهام عادی در مقایسه با سایر ابزار مالی بیشتر است.
۲) سود سهام عادی پس از کسر مالیات پرداخت می شود در حالی که بهره اوراق قرضه یک هزینه قابل قبول مالیاتی است (به عبارتی، مشمول مالیات نمی‌شود).
۳) شاید شرایط مندرج در اوراق قرضه به گونه‌ای باشد که میزان پرداخت سود سهام عادی را محدود کرده باشد که وجود این مسائل هزینه متعلق به سهام عادی را افزایش می دهد.
۴) اگر شرکتی که سهامش در دست افراد محدودی است، بخواهد سهام جدیدی منتشر کند در مسئله مالکیت و کنترل شرکت مشکلاتی به وجود می آید.
۵) انتشار سهام عادی جدید موقتا سود هر سهم را کاهش می دهد که بر قیمت سهام اثر منفی دارد.
▪ سهام ممتاز
زمانی که شرکت احتیاج دارد اشخاص سرشناسی وارد شرکت شوند و یا احتیاج به افزایش سرمایه داشته و در شرایط عادی کسی حاضر به خرید سهام نباشد، ممکن است سهام ممتاز منتشر کند. سهام ممتاز سهامی است که نسبت به سایر سهام رجحانی در نفع و یا سرمایه و یا سایر موارد داشته باشد اما در هر حال قیمت اسمی آنها از سایر سهام تجاوز نخواهد نمود.
سهام ممتاز گاهی اوقات نیز به عنوان سهم سودهای انباشته انتشار پیدا می‌کنند؛ در این حالت مبالغ سودهایی که تا کنون پرداخت نشده و انباشته گردیده‌اند، از درآمدهای آینده و پیش از پرداخت سهم سود به سهام عادی، به دارندگان سهام ممتاز تأدیه می‌شود.
سهم سودهای انباشته معمولاً به شکل پول نقد پرداخت می‌شود ولی در صورت توافق شرکاء دارای سهام ممتاز، در مقابل پرداخت سهم سود ( به صورت پول نقد) ، واگذاری سهام عادی و یا اوراق قرضه نیز میسر است. سهام ممتاز در دورة معینی و یا نسبت خاصی می‌توانند به سهام عادی تبدیل شوند که در اینصورت آنها را می‌توان سهام قابل تبدیل به سهام عادی (convertible preferred stocks) نامید. سهام ممتازی که قابل تبدیل به سهام عادی هستند، معمولاً سود سهمی (سهم سود) کمتری را دریافت می‌نمایند. بعضاً برای افزودن بر جاذبه سهام ممتاز علاوه بر پرداخت سهم سود به آنها ، این سهام را در سود باقی مانده برای صاحبان سهام عادی نیز شریک می‌سازند؛ بطوری‌که برای صاحبان سهام عادی سودی معادل با سود صاحبان سهام ممتاز ممکن است، تعلق گیرد و در سود باقیمانده دو انواع اوراق قرضه گروه صاحبان سهام عادی و صاحبان سهام ممتاز بطور مساوی شریک باشند و یا صاحبان سهام ممتاز تنها در مبلغ معینی از سود باقیمانده شریک باشند و در همه سود باقیمانده، شرکت داده نشوند.
صاحبان سهام ممتاز بر خلاف سهامداران عادی، عموماً نمی‌توانند در نشست‌های شرکت برای انتخاب هیأت مدیره رأی دهند، اما در شرایط ویژه، مانند پرداخت نشدن سهم سود صاحبان سهام ممتاز در دوره پیش‌بینی شده و یا رعایت‌نشدن بعضی نسبت‌های مالی از سوی شرکت، صاحبان سهام ممتاز می‌توانند در انتخاب بخشی از هیأت مدیره شرکت ( مثلاً یک سوم اعضاء آن) دارای حق رأی باشند.
ـ نقاط قوت و ضعف سهام ممتاز از دیدگاه شرکت‌ها
نقاط قوت سهام ممتاز از دیدگاه شرکت‌ها عبارتند از:
۱) سهم سود سهام ممتاز بصورت درصد معینی از مبلغ اسمی آنهاست و یا برای هر سال معین سهم سود آنها با مبلغ معینی محدود می‌شود، در نتیجه در دوره‌هایی که سود شرکت افزایش پیدا می‌کند سهم سود صاحبان سهام عادی ، به‌دلیل تعلق بهره محدود به سهام ممتاز بیشتر بالا می‌رود.
۲) از دیدگاه شرکت‌ها سهام ممتاز در مقایسه با وامها دارای ریسک کمتری هستند، زیرا در دوره‌هایی که سود شرکت کاهش می‌یابد و منابع مالی کمتری در اختیار شرکت قرار می‌گیرد، نپرداختن سود سهام ممتاز راحت‌تر از نپرداختن اصل و فرع وام‌های شرکت است. زیرا پرداخت اصل و فرع وام‌های اخذ شده از سوی شرکت قانوناً لازم است و تأخیر در این امر مشکلات متفاوتی را ایجاد خواهد کرد و حتی در صورت عدم‌پرداخت اصل و فرع وامها، ممکن است شرکت در آستانة ورشکستگی قرار گیرد در حالی‌که نپرداختن سهم سود ممتاز و یا به تأخیر انداختن پرداخت سهم سود سهام ممتاز، اینگونه خطرات یادشده را پدید نمی‌آورد. از این گذشته حتی در صورت وجود سود برای شرکت در سال معینی ، هیات مدیره شرکت قادر است تصمیم به عدم توزیع سهم سود برای صاحبان سهام ممتاز یا عادی بگیرند.
۳) هزینه سهام ممتاز در مقایسه با هزینه سهام عادی کمتر است ( البته در شرایطی که شرکت سودآور باشد. برای نمونه، یکی از دلایلش اینست که نرخ سود سهام ممتاز ثابت است و اگر شرکت بیش از این نرخ، سودآوری داشته باشد، همان نرخ سود ثابت را به داراندگان سهام ممتاز می پردازد اما در مورد سهامداران عادی باید تمام سود را تقسیم کند.)
۴) برای سهام ممتاز وعده معین سررسید پیش‌بینی نمی‌گردد، اما برای ایجاد انعطاف در تصمیمات هیأت مدیره حکمی در قرارداد فروش این نوع سهام قرار می‌گیرد تا به موجب آن هیأت مدیره بتواند در صورت صلاحدید صاحبان سهام ممتاز را دعوت به فروش سهام خود با قیمت معینی نماید. قیمت بازخرید سهام ممتاز از سوی هیات مدیره عموماً در سطح نازل‌تری نسبت به قیمت اولیه آنها قرار ندارد بلکه برای جلوگیری از ضررهای محتمل دارندگان سهام ممتاز و تشویق سرمایه‌گذاری فعالان در بازار مالی بر روی سهام ممتاز اغلب اوقات قیمت بازار خرید سهام ممتاز طبق دیدگاه‌های هیات مدیره در سطح بالاتری نسبت به قیمت اولیه و زمان انتشار آنها تثبیت می‌شود. این امر شرکت را از نظر سرمایه‌گذاری قابل اطمینان و سودده می‌سازد.
۵) مدیریت شرکت انتشار دهنده سهام ممتاز در حالی‌که به سرمایه بیشتری دسترسی پیدا می‌کند، از کاهش قدرت کنترل سهامداران عادی بر روی شرکت جلوگیری می‌نماید.
۶) سهم سود سهام ممتاز از هزینه‌ها محسوب نمی‌شود و موجب کاهش مبلغ معروض مالیات نمی‌گردد، اما تا زمانی‌که درصد سودآوری سرمایه شرکت بیش از درصد بهره پرداختی به صاحبان سهام ممتاز باشد، انتشار سهام ممتاز سبب افزایش سود شرکت خواهد شد.
نقاط ضعف سهام ممتاز از دیدگاه شرکت‌ها عبارتند از:
۱) برای آندسته از شرکت‌هایی که فروش و درآمد آنها حالت ثابت نداشته و از افت‌وخیزهای دوره‌ای برخوردار است، انتشار سهام ممتاز ، یک هزینه ثابت به‌دلیل پرداخت سهم سود ایجاد خواهد کرد که در شرایط مشخص و ثابت‌نبودن درآمدها سبب مشکلاتی برای مدیریت شرکت خواهد شد .
۲) انتشارسهام ممتاز در مقایسه با گرفتن وام ، برای شرکت‌ها هزینه بالاتری دارد. علت این امر آنست که اولاً سهم سود سهام ممتاز از درآمدهای شرکت کم نمی‌شود و ماهیت هزینه ندارد و از سوی دیگر، درصد سودی که به سهام ممتاز پرداخت می‌گردد، از درصد بهره وام‌های شرکت بیشتر است.
۳) قراردادهای مربوط به انتشار و فروش سهام ممتاز اغلب دارای احکام و شرایطی هستند که موجب محدودیت برای مدیریت شرکت می‌شوند. برای مثال، مدیریت شرکت در خصوص توزیع ننمودن سهم سود دچار مشکل می‌گردد و نمی‌تواند براحتی سودهای حاصله را برای سرمایه‌گذاری‌های آتی تقسیم نکرده و محفوظ نگهدارد و در نتیجه بعضی از فرصت‌های سرمایه‌گذاری ممکن است از دست برود. از این گذشته انتشار سهام ممتاز چندان مورد پذیرش سهامداران عادی نیست، چراکه احتمال کاهش ارزش بازار سهام عادی وجود دارد. این حادثه سبب می‌شود که ریسک سهامداران عادی افزایش پیدا کند و بنابراین انتظارات آنها افزایش یابد و در نتیجه هزینه تأمین رضایت آنان که اغلب به شکل توزیع سود سرانه است، روبه گسترش بگذارد.
تدوین:
داود سورانی ـ کارشناسی ارشد علوم اقتصادی دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران ـ خبرنگار اقتصادی سرویس مسائل راهبردی ایران
انواع اوراق قرضه چیست؟ برای خرید باید به چه نکاتی توجه کنیم؟
دولت‌ها، نهادهای عمومی و بنگاه‌های اقتصادی خصوصی گاهی اوقات از عهده تأمین مالی پروژه‌هایی که در دست اجرا دارند، بر نمی‌آیند. راه‌های مختلفی برای تأمین مالی در این گونه مواقع وجود دارد. یکی از معروف‌ترین راه‌هایی که معمولا بکار گرفته می‌شود، عرضه اوراق قرضه است. در این شرایط کسانی که سرمایه در اختیار دارند، با خرید اوراق قرضه به تأمین مالی پروژه‌ها کمک می‌کنند. در عوض سود مشارکت برای آنها در نظر گرفته می‌شود که در سررسید معین به همراه اصل پول، پرداخت می‌گردد. سؤال مهمی که در این مقاله به دنبال پاسخش هستیم، آن است که انواع اوراق قرضه چیست؟ تا پایان مطلب حاضر ما را همراهی کنید.
انواع اوراق قرضه چیست؟
اشاره کردیم که اوراق قرضه فقط مختص به دولت‌ها نیست. بلکه بنگاه‌های اقتصادی خصوصی نیز می‌توانند با طی انواع اوراق قرضه کردن مراحل قانونی نسبت به عرضه اوراق قرضه برای تأمین مالی پروژه‌های عمرانی، خدماتی، تولیدی یا صنعتی خود اقدام کنند. به طور کلی انواع اوراق قرضه را می‌توان در سه دسته خلاصه نمود که عبارت‌اند از:
1. اوراق قرضه دولتی
بزرگ‌ترین عرضه کنند اوراق قرضه در کشور ما همواره دولت‌ها هستند. با توجه به معضل کسری بودجه که همه ساله گریبان‌گیر دولت‌های ما است، برای تأمین مالی بسیاری از پروژه‌های عمرانی و زیرساختی یا حتی پرداخت حقوق کارکنان با مشکل مواجه می‌شوند. در این شرایط یکی از راه‌های تأمین کسری بودجه چاپ و انتشار اوراق قرضه است. افراد با خرید اوراق قرضه ضمن تأمین مالی دولت‌ها، اصل پول خود را به همراه سود توافق شده به طور کامل در سررسید معین دریافت می‌کنند.
2. اوراق قرضه شهرداری
یکی دیگر از نهادهای عمومی که با عرضه اوراق قرضه، تأمین مالی پروژه‌های خود را انجام می‌دهد، شهرداری‌ها هستند. بسیاری از اقدامات زیربنایی مانند احداث مترو، اتوبان، فضای سبز و … نیازمند سرمایه‌گذاری‌های کلانی است. در این حالت قانون به شهرداری‌ها اجازه داده است در صورت کمبود منابع به سراغ عرضه اوراق برای تأمین مالی بروند.
3. اوراق قرضه شرکتی
بنگاه‌های اقتصادی خصوصی نیز مطابق با ضوابط قانونی می‌توانند برای پیشبرد پروژه‌های خود از طریق عرضه اوراق تأمین مالی کنند. نباید فراموش کنید که اوراق دولتی و شهرداری‌ها به مراتب از ریسک پایین‌تری در مقایسه با کسب‌وکارهای خصوصی برخوردار است.
نکات مهم خرید و فروش اوراق قرضه
با انواع اوراق قرضه آشنا شدیم. قبل از سرمایه‌گذاری در این زمینه باید از چند نکته مهم اطلاع داشته باشید تا بتوانید با دید باز اقدام به تصمیم‌گیری کنید. این نکات عبارت‌اند از:
1. مدت زمان سررسید اوراق قرضه را در نظر بگیرید
یکی از مهمترین نکاتی که در زمان خرید اوراق قرضه باید مد نظر قرار دهید، توجه به سررسید پرداخت سود و اصل پول است. به طور کلی انواع اوراق قرضه از نظر سررسید بازپرداخت وجه به سه دسته تقسیم می‌شوند:
- کوتاه مدت: سررسید 1 تا 5 ساله
- میان مدت: سررسید 5 تا 10 ساله
- بلند مدت: سررسید بیش از 10 سال
2. اوراق قرضه را با سهام اشتباه نگیرید
یکی از اشتباهات رایجی که برخی از افراد مرتکب آن می‌شوند، اشتباه گرفتن اوراق قرضه با سهام است. وقتی سهام شرکتی را خریداری می‌کنید، در واقع مالک بخشی از آن شرکت می‌شوید. قرار نیست حتما سودی از خرید سهام نصیب شما شود. اما بسته به تعداد سهامی که در اختیار دارید، می‌توانید در فرآیند مدیریت شرکت دخالت کنید.
این در حالی است که با خرید اوراق قرضه به هیچ عنوان سهامدار شرکت‌ها یا پروژه‌های عمومی نخواهید شد. بلکه صرفا طلبکار آنها می‌شوید. به این ترتیب طرف مقابل مطابق قرارداد به شما متعهد می‌شود که در سررسید معین اصل پول به همراه سود معین را به شما پرداخت کند. در اینجا منتشر کننده اوراق حتی اگر متضرر نیز شود، موظف است که اصل پول و سود را به شما پرداخت کند.
3. محل خرید و فروش اوراق قرضه در ایران، بورس است
خرید و فروش اوراق قرضه یا مشارکت در کشور ما صرفا در بورس اوراق بهادار انجام می‌شود. بر این اساس سازمان بورس در سایت خود همواره لیست اوراق مشارکت را به همراه اطلاعات مربوط به هر یک منتشر می‌کند. سپس افراد می‌توانند نسبت به خرید و فروش اوراق در بورس اقدام کنند.
4. امکان بازخرید اوراق قبل از موعد سررسید را بررسی کنید
گاهی اوقات در انتشار برخی از اوراق قرضه، امکان بازخرید قبل از موعد سررسید برای سرمایه‌گذاران در نظر گرفته می‌شود. بر این اساس افراد می‌توانند مطابق با ضابطه مشخصی نسبت به فروش اوراق خود قبل از پایان مهلت سررسید آن اقدام کنند. حتما لازم است که شرایط بازخرید اوراق مندرج در قرارداد را با دقت قبل از خرید بررسی کنید.
5. تضامین لازم را در خرید اوراق قرضه دریافت کنید
در خرید اوراق قرضه دولتی و شهرداری معمولا نیازی به دریافت تضمین و وثیقه نیست. اما برای خرید اوراق قرضه شرکت‌های خصوصی حتما باید ملاحظات بیشتری در نظر داشته باشید. شرکت‌ها در این شرایط با ارائه اسناد به سرمایه‌گذاران اثبات می‌کنند که ارزش دارایی‌های فعلی آنها برای بازپرداخت سرمایه و سود آنها کافی است. البته هیچ اجبار قانونی برای این منظور در نظر گرفته نشده است.
6. سود پیشنهادی اوراق مشارکت را حتما بررسی کنید
در کشور ما سود اوراق مشارکت چیزی بین 18 تا 22 درصد در حالت معمول در نظر گرفته می‌شود. البته این امکان وجود دارد که اوراق با سود مشارکت بیشتری نیز منتشر شود. لازم است در زمان خرید اوراق حتما این موضوع را به دقت در نظر بگیرید. پرداخت سود به صورت علی‌الحساب یا قطعی نیز در قرارداد به طور کامل ذکر می‌شود. همچنین برخی از انواع اوراق مشارکت معاف از مالیات در نظر گرفته می‌شود. اما این نکته شامل حال همه اوراق قرضه نمی‌شود.
کلام پایانی
در این مقاله با انواع اوراق قرضه آشنا شدیم. سرمایه‌گذارانی که خرید اوراق قرضه را انتخاب می‌کنند، معمولا با ریسک کمتری مواجه می‌شوند؛ چرا که معمولا نرخ سود مشارکت در زمان خرید اوراق قرضه مشخص است. از طرفی کسب‌وکارها نیز این روش تأمین مالی را می‌پسندند؛ چرا که بدون نیاز به عرضه سهام و جذب شریک، می‌توانند مدیریت مجموعه خود را به طور کامل در اختیار داشته باشند. بنابراین می‌توان ادعا کرد که خرید و فروش اوراق قرضه یک بازی برد – برد است.
اما نباید فراموش کنید که قبل از انواع اوراق قرضه خرید اوراق قرضه حتما از اعتبار طرف قرارداد اطمینان حاصل کنید. تاکنون تجربه خرید و فروش اوراق قرضه را داشته‌اید؟ اگر پاسخ‌تان مثبت است، تجربه خود در این زمینه را با ما در میان بگذارید.
اوراق قرضه چیست؟ و معرفی انواع آن
به احتمال زیاد تا به حال عبارت اوراق قرضه به گوشتان خورده است و برایتان در این راستا سوال پیش آمده که اوراق قرضه چیست و در چه زمینه‌هایی مورد استفاده قرار می‌گیرد؟ در پاسخ به این سوال باید متذکر شد که ما امروزه با توجه به شرایط موجود، توان انجام برخی از کارها مانند خرید خانه، ماشین، ادامه تحصیل و موارد این‌چنینی را نداریم و مجبور می‌شویم گاهی اوقات به دریافت وام بپردازیم تا شرایط برایمان راحت‌تر شود. بسیاری از کسب و کارها نیز چنین شرایطی دارند، یعنی آنها می‌توانند برای تامین بودجه مالی لازم برای فعالیت‌های خود هزینه‌ای را به عنوان وام دریافت کنند؛ اما دقت داشته باشید که وام مورد نظر آنها در توان بانک نیست از همین جهت باید به شکل دیگری اقدام کنند. دریافت اوراق قرضه از راه‌هایی به حساب می‌آید که کسب و کارها می‌توانند از طریق آن مبلغ مورد نیاز خود را تامین کنند. به نوعی باید گفت اوراق قرضه نوعی وام است که کسب و کارها می‌توانند به استفاده از آن بپردازند و فعالیت‌های خود را از طریق آن شروع و ادامه دهند.
آشنایی با اوراق قرضه
استفاده از اوراق قرضه در ایران به این شکل است که گویا شما به شرکت صادرکننده‌ای که اوراق را برای شما صادر کرده است، پولی را قرض داده‌اید و این شرکت نیز در قبال آن به شما وامی را می‌دهد که از طریق آن امور خود را انجام دهید. دقت داشته باشید که نرخ بهره‌وری برای این نوع از وام، بلند مدت است و پرداخت های آن به طور معمول به صورت نیم ساله انجام می‌شود. البته این مدت زمان گاهی اوقات به یک سال، سه ماه و حتی یک ماه نیز می‌رسد. حال در راستای پاسخ به سوال اوراق قرضه چیست، شاید برای شما سوال پیش آید که در زمان سررسید مهلت، چه اتفاقی می‌افتد که باید متذکر شد در چنین زمانی، صادر کننده، اصل پولی را که از فرد گرفته بوده است، بازپرداخت می‌کند.
انواع اوراق قرضه
حال تا به اینجا در رابطه با پاسخ سوال اوراق قرضه چیست؟ اطلاعاتی را در اختیارتان قرار دادیم؛ اما توجه داشته باشید که این نوع از اوراق انواع گوناگونی دارند که باید از آنها مطلع باشید. در ادامه این موضوع را نیز مورد بررسی قرار خواهیم داد تا با آنها آشنا شوید.
اوراق قرضه دولتی
دولت برای انجام امور گوناگونی چون تامین مالی برنامه‌های گوناگون، پرداخت لیست‌های حقوق، پرداخت صورت‌حساب‌ها و … به صادرات اوراق قرضه پرداخته است. باید متذکر شد که اوراق قرضه کشورهایی چون آمریکا، ثبات دارند و می‌توان استفاده از آنها را یک سرمایه‌گذاری امن دانست. البته در طرف دیگر اوراق کشورهایی وجود دارد که در حال توسعه هستند. از همین جهت ریسک اوراق قرضه که چنین شکلی دارد، بیشتر خواهد بود.
اوراق قرضه شهرداری
نوع دیگر از اوراق که برای تامین هزینه‌های مربوط به پروژه‌های گوناگون صادر می‌شود، اوراق قرضه شهرداری است که توسط ایالات، شهرها، کشورها و مناطق مختلف به تولید می‌رسد. از جمله هزینه‌هایی که توسط این نوع از اوراق تامین می‌شود، می‌توان هزینه مربوط به ساخت مدارس، بیمارستان‌ها، دفاتر اداری، فرودگاه‌ها، نیروگاه‌ها و … را نام برد. در رابطه با اوراق قرضه شهرداری نکته‌ای وجود دارد و آن این است که سود حاصل از آن، شامل مالیات نمی‌شود.
اوراق قرضه شرکتی
اوراق قرضه شرکتی در جهت تامین هزینه‌های مربوط به کسب و کار صادر می‌شود. نکته که در رابطه با این نوع از اوراق قرضه وجود دارد، این است که ریسک آن نسبت به اوراق دولتی بیشتر خواهد بود؛ اما از آنجایی که می‌تواند شما را صاحب پول بیشتری کند، مناسب‌تر به نظر می‌رسد. البته معایبی نیز برای این نوع از اوراق وجود دارد و آن معاف نبودن اوراق از مالیات است.
نحوه انتشار اوراق قرضه
شرکت سهامی عام در برخی از شرایط خاص می‌تواند اقدام به صدور اوراق قرضه کند. حال نکته‌ای که در رابطه با این اوراق وجود دارد، این است که شما می‌توانید آنها را همچون سهام معامله، واگذار و یا همچنین در دفتر نقل و انتقالات به ثبت برسانید. حال در رابطه با انتشار این اوراق نیز نکات و شرایطی وجود دارد که در ادامه به نحوه چگونگی آن خواهیم پرداخت. دقت داشته باشید که انتشار اوراق قرضه در کشور ما از سمت و سوی دولت و موسساتی که به آنها وابسته است، انجام می‌شود. همچنین باید بدانید که انتشار این دسته از اوراق در بخش‌های خصوصی به دلیل آنکه به سرمایه‌های عظیم نیازی ندارند، رایج و متداول نیست.
انتشار این دست از اوراق زمانی صورت می‌گیرد که یک شرکت سهام عام خود را که به ثبت رسیده است، به طور کامل پرداخت کرده باشد و دو سال از آن نیز بگذرد. در چنین شرایطی اوراق قرضه برای فرد و شرکت منتشر می‌شود. همچنین در این راستا ترازنامه‌های مربوط به دو سال گذشته نیز باید توسط مجمع عمومی تصویب و به ثبت رسیده باشند تا مشکلی برای انتشار وجود نداشته باشد.
اوراق قرضه قابل بازخرید
تا به اینجا توضیحاتی در رابطه با پاسخ به سوال اوراق قرضه چیست در اختیارتان قرار گرفته است. حال تصمیم داریم اطلاعاتی را در رابطه با بازخرید اوراق قرضه در اختیارتان قرار دهیم. به احتمال زیاد شما نیز تا به حال عبارت اوراق قرضه قابل بازخرید را شنیده باشید. منظور از چنین اوراقی در واقع این است که صادر کننده قبل از رسیدن به تاریخ سررسید که برای اوراق اعلام شده است، آن را بازخرید کند. این موضوع می‌تواند به شرکت‌هایی که صادر کننده هستند این امکان را بدهد که بدهی‌های خود را زودتر بپردازند.
دقت داشته باشید که اگر نرخ بهره بازار مناسب باشد، به احتمال زیاد یک شرکت تجاری امکان دارد به بازخرید اوراق قرضه بپردازد و در ادامه نرخ سود مطلوب تری را از طریق وام به دست آورد. همچنین باید متذکر شد که اوراق قرضه قابل بازخرید انواع گوناگونی دارند که به صادرکننده اجازه می‌دهند که اوراق را متناسب با شرایطی که در آن قرار دارند انتخاب کنند. البته دقت داشته باشید که تمامی اوراق قابل بازخرید نیستند که در این راستا می‌توان به اوراق قرضه خزانه اشاره کرد. توجه داشته باشید که اوراق قرضه شهرداری در بیشتر مواقع و اوراق قرضه شرکتی در برخی از مواقع قابل بازخرید نیستند. دقت داشته باشید که شما باید پیش از اقدام به بازخرید اوراق، در رابطه با این موضوع اطلاعات لازم را داشته باشید تا دچار مشکل نشوید. در راستای پرداختن به جواب اوراق قرضه چیست، باید به مواردی که گفته شد، اشاره داشت. شما می‌توانید در صورت نیاز، این اوراق را تهیه کنید و به استفاده از آن بپردازید تا مشکل مالی شما برطرف شود و بهترین نتیجه را به دست آورید.
برای یادگیری “انواع اوراق” مسیر زیر را به شما پیشنهاد می‌کنیم:
دیدگاه شما