ریسک نرخ بهره چیست

امیر شاملویی

09. نرخ بهره چیست؟

اگر با فرآیند دریافت وام از بانک آشنا باشید، می‌دانید که بانک، بابت وامی که به شما می‌دهد، در موعدهای مقرر، مبلغی را دریافت می‌کند. این مبلغ همان نرخ بهره است که می‌خواهیم به بانک بپردازیم. تعریف آن (Interest rate) عبارت است از نرخی که بابت جلوگیری از کاهش ارزش پول پرداختی در امروز و دریافتی در آینده (به دلیل ارزش زمانی پول و نرخ تورم) از وام‌گیرنده دریافت می‌شود. به زبان ساده‌تر، وقتی شما از بانک مبلغی را به‌عنوان وام قرض می‌گیرید، آن را به‌صورت تدریجی بازپرداخت می‌کنید. ولی ازآنجایی‌که ارزش پول به‌مرور زمان تغییر می‌کند، به‌منظور کاهش ارزش پول و لحاظ تورم، شما باید علاوه بر وام دریافتی، مبلغ اضافه‌ای را تحت عنوان بهره به بانک بپردازید که می‌تواند هزینه فرصت سرمایه گذاری نیز تعریف شود.

با این تفسیر که به‌منظور جبران فرصت‌های سرمایه‌گذاری وام‌دهنده، ممکن است مبلغی به‌عنوان حداقل سود مورد انتظار وام‌دهنده به این نرخ اضافه گردد؛ زیرا وام‌دهنده می‌توانست این مبلغ را در بازاری سرمایه‌گذاری کند ولی آن را به شما وام داده است. برای درک بهتر آن، می‌توانیم مثال بزنیم:

زمانی که شما در بانک حساب پس‌انداز افتتاح می‌کنید، بانک به شما مبلغی را به‌عنوان سود پرداخت می‌کند. این سود، هزینه فرصت سرمایه‌گذاری شما در بانک است. زیرا شما می‌توانستید پول خود را وارد بازار سهام، طلا، دلار، مسکن یا سایر سرمایه‌گذاری‌ها کنید و به بانک نسپارید. همچنین شما ممکن است اوراق خریداری نمایید و بابت آن سود دریافت نمایید که بابت سرمایه‌گذاری در این اوراق، به شما پرداخت می‌شود. این نرخ را می‌توان به‌ عنوان یک عامل مالی در هنگام برداشت از سرمایه تعریف کرد.

رابطه بین نرخ بهره و سرمایه‌گذاری

رابطه بین این نرخ و سرمایه‌گذاری را می‌توان در رابطه بین نرخ سود یا قیمت سرمایه و تقاضا برای سرمایه جست‌وجو کرد. بر مبنای علم اقتصاد درصورتی‌که قیمت کالا یا خدمتی کاهش یابد، تقاضا برای آن نیز افزایش می‌یابد؛ بنابراین اگر تقاضا‌کنندگان سرمایه را همان سرمایه‌گذاران دانست. می‌توان این رابطه را نیز یک رابطه منفی برشمرد؛ به‌طوری‌که کاهش نرخ سود سرمایه، افزایش تقاضا برای سرمایه و درنتیجه افزایش سرمایه گذاری را در پی خواهد داشت.

نرخ بهره از دید کلان و خرد

چنانچه اندازه مبلغ بهره پرداختی به سرمایه برحسب درصد بیان شود گفته می‌شود میزان نرخ از دیدگاه کلان و بنگاه‌های اقتصادی نر‌خ بهره قیمتی است که برای دریافت اعتبار یا پول پرداخت می‌گردد و یا برخی در اصطلاح آن را هزینه اجاره پول عنوان می‌کنند. از دیدگاه خانوارها می‌توان گفت این نر‌خ بهره پاداش به تعویق انداختن مصرف است. در این حالت بیانگر نرخی است که یک فرد می‌تواند قدرت خرید امروز را با انداختن مصرف کند یا مصرف کنونی خود را به تأخیر بیندازد. پس نرخ نقش متفاوت بین مصرف کنونی و پس‌انداز بازی می‌کند. در شناختی که از این نرخ به دست دو گروه بزرگ خانوارها و بنگاه‌های اقتصادی نگاه خاصی داشتند اما نکته قابل‌توجه آن است که برای آن‌ها عام بهره بسیار اهمیت دارد. درواقع این نر‌خ به آن‌ها علامت می‌دهد که چگونه تصمیم بگیرند و در چه قیمتی پول را در اختیار قرار دهند و یا آن را قرض بگیرند. بازارهای مالی که در آن پول نقش کلیدی را بر عهده دارد، به نر‌خ بهره واکنش نشان می‌دهد. همچنین در ارتباط مهمی که بین پس‌اندازهای خانوارها و سرمایه‌گذاری بنگاه‌های اقتصادی برقرار می‌شود نقش تعیین‌کننده‌ای بازی می‌کند.

انواع نرخ بهره

بر اساس یک تقسیم‌بندی، انواع نرخ بهره به‌قرار زیر است:

• نر‌خ بهره طبیعی: این نر‌خ همان نرخ بهره بازار سرمایه است. همچنین معیار اندازه‌گیری افزایش خالص در بهره‌وری به خاطر استفاده از کالاهای سرمایه‌ای است. به‌طور مثال اگر با استفاده از ماشین‌آلاتی، ۲۰۰ کیلو محصول به دست آید، نرخ طبیعی بهره ۲۰۰ کیلو محصول در سال است.
• نرخ بهره بازار یا نرخ جاری بهره: این نرخ، همان بهره سرمایه‌ در کوتاه‌مدت یا نرخ بازار پول است. نرخ جاری را عرضه و تقاضای بازار تعیین می‌کند.
• نرخ بهره تعادل: وقتی نر‌خ بهره طبیعی با نر‌خ بهره بازار یکی شود، نر‌خ بهره تعادلی به دست می‌آید.
• نر‌خ بهره واقعی و نر‌خ بهره اسمی: همان نرخی است که در قرارداد میان وام‌دهنده و وام‌گیرنده تعیین می‌شود. وام‌گیرنده باید درصد مشخص خود را به وام‌دهنده بپردازد. در نر‌خ واقعی، تورم از نر‌خ اسمی کسر می‌شود. وام‌گیرنده در این حالت درصد مشخص‌شده بدون تورم را می‌پردازد.

نرخ بهره مؤثر

اغلب ناشران اوراق قرضه، بهره مربوط به ورقه قرضه را در فواصل زمانی ۳ ماه یا ۶ ماه پرداخت می‌نمایند که این امر برای سرمایه‌گذار این فرصت را پدید می‌آورد که سود دریافتی را مجدداً سرمایه‌گذاری نموده و بازده خود را افزایش دهد. بنابراین نر‌خ بهره سرمایه‌گذار در این صورت متفاوت از نر‌خ اعلام‌شده خواهد بود. به جهت محاسبه سود در بازه‌های زمانی کوتاه‌تر نرخ مؤثر بیشتر از این نر‌خ نرمال خواهد بود و سپرده‌گذار سود بیشتری به دست می‌آورد. براین اساس هرچقدر که بازه زمانی پرداخت سود کوتاه‌تر باشد، نر‌خ مؤثر بزرگ‌تر از نر‌خ نرمال خواهد بود. در این حالت در محاسبه سود سپرده به‌جای نر‌خ نرمال از نر‌خ مؤثر استفاده می‌شود.

راه‌های محاسبه نرخ بهره

معمولاً دو راه برای محاسبه آن وجود دارد:

• بهره ساده: بر اساس میزان مبلغی که شما در حساب بانکی سپرده‌گذاری می‌کنید و نرخ سود ریسک نرخ بهره چیست سالانه محاسبه می‌شود.
• بهره مرکب: در این حالت علاوه بر محاسبه نرخ بهره سرمایه اصلی، نر‌خ تعلق‌گرفته به نر‌خ بهره نیز به مبلغ کل افزوده می‌شود. شاید در بدو امر، این افزایش بزرگ نباشد، اما در بلندمدت و برای مبالغ هنگفت، روش مرکب راهی بسیار مؤثر و آسان برای کسب سود بیشتر است.

مقدار بهره ساده با فرمول زیر و به سادگی قابل محاسبه است:

Simple Interest = P x I x N

Simple Interest = بهره ساده

P = اصل سرمایه (وام)

I = نرخ بهره سالانه

وقتی از روش مرکب استفاده می‌کنیم، چون سود به‌صورت ماهانه از اصل سرمایه + سود انباشته‌شده از ماه‌های قبلی گرفته می‌شود، مقدار آن بالاتر است. همچنین میزان آن برای چارچوب‌های زمانی کوتاه‌تر، برای هر دو روش نسبتاً مشابه خواهد بود. با افزایش زمان بازپرداخت، تفاوت بین این دو نوع از محاسبات سود نیز رشد می‌کند. معمولاً نرخ بهره برای یک سال محاسبه می‌شود و هرگاه مدت آن مشخص نشود منظور همان دوره سالانه است.

علت این تفاوت نرخ‌ها در چیست؟

• رجحان زمانی: مبلغ وام داده‌شده در حقیقت رجحان پس‌انداز به مصرف در زمان حال است. هراندازه تمایل به مصرف حال پول نسبت به مصرف آینده آن زیادتر باشد بدیهی است که مبلغ بیشتری باید برای تعویق مصرف پول پرداخت، یعنی نرخ بهره بیشتر خواهد بود.
• امکان غیر نقدینگی: وام دادن عموماً به معنای مبادله پول با یک دارایی غیر پولی مانند اوراق قرضه یا اسناد خزانه است که به‌عنوان یک وسیله پرداخت برای کالاها و خدمات موردپذیرش همگانی نیست. هرگاه قبل از تاریخ سررسید، نیاز وام‌دهنده به پول بیش از موجودی او باشد، ناچار باید یا دارایی غیر پولی خود را به پول تبدیل کند، یا دست به استقراض بزند. این تبدیل دارایی غیر نقدی به وجه نقد ممکن است با مشکلات، تأخیر و حتی زیان همراه باشد و لذا معاوضه‌ی یک دارایی نقدی (پول) با دارایی دیگری که از نقدینگی کمتری برخوردار است می‌تواند در صورت نیاز وام‌دهنده به پول متضمن ریسک زیان برای او باشد؛ بنابراین در جریان وام دادن تقبل این ریسک باید جبران گردد و همین است که ضرورت وجود نر‌خ بهره را ایجاب می‌کند.
• امکان نکول یا عدم بازگشت پول : ممکن است وام‌دهنده نسبت به بازپرداخت وام از سوی وام‌گیرنده مطمئن نباشد و وام در حقیقت نکول نشود. تقبل این ریسک نیز دلیل دیگری است برای وجود نرخ بهره و میزان چنین ریسکی نیز به نوع وام پرداختی بستگی دارد.
• تورم: هرگاه تورم قیمت‌ها در اقتصاد وجود داشته باشد، ارزش واقعی مبلغ وام تا زمان سررسید به نسبت میزان تورم کاهش خواهد یافت. بدین ترتیب برای جبران خطر کاهش قدرت خرید پول وام‌دهنده، وجود نر‌‌خ بهره ضرورت می‌یابد.
• دلایل تغییر نرخ بهره : سود سیاسی کوتاه مدت: کاهش نرخ بهره می‌تواند به اقتصاد افزایش کوتاه مدت بدهد. در شرایط عادی اکثر اقتصاددانان تصور می‌کنند که کاهش نرخ بهره تنها سود کوتاه مدت را در فعالیت اقتصادی به ارمغان می‌آورد که به زودی با تورم جبران خواهد شد. تقویت سریع می‌تواند بر انتخابات تأثیر بگذارد. اکثر اقتصاددانان از بانک‌های مرکزی مستقل حمایت می‌کنند تا تأثیر سیاست بر نرخ‌های بهره را محدود کنند.
• مصرف پس‌انداز : وقتی پول قرض داده می‌شود وام دهنده وثیقه پول را صرف کالاهای مصرف می‌کند. از آنجایی که با توجه به نظریه ترجیح زمان، مردم در حال حاضر کالاها را به کالاها ترجیح می‌دهند، در یک بازار آزاد نرخ بهره مثبت وجود خواهد داشت.
• انتظارات تورمی : اکثر اقتصادها به‌طور کلی تورم را نشان می‌دهند، به این معنی که با مقدار معینی از پول، در آینده تعداد کالای کمتری میتواند تهیه ی کند نسبت به زمان حال حاضر. وام گیرنده باید برای وام دهنده این تورم را جبران کند.
• سرمایه‌گذاری‌های جایگزین : وام دهنده می‌تواند بین استفاده از پول خود در سرمایه‌گذاری‌های مختلف انتخاب کند. اگر او یکی را انتخاب کند، او از تمام دیگران رد می‌کند. سرمایه‌گذاری‌های مختلف به‌طور مؤثر برای بودجه رقابت می‌کنند.
• خطرات سرمایه‌گذاری : همیشه خطر وجود دارد که وام گیرنده به ورشکستگی، فرار از زندان، مرگ، یا به‌طور پیش‌فرض در مورد وام. این به این معنی است که وام دهنده معمولاً حق بیمه ریسک را به عهده می‌گیرد تا اطمینان حاصل کند که در سرتاسر سرمایه‌گذاری‌هایش، برای کسانی که شکست می‌خورند، جبران می‌شود.
• اولویت نقدشوندگی : مردم ترجیح می‌دهند که منابع خود را در قالب‌هایی که می‌توانند بلافاصله مبادله شوند، در دسترس قرار می‌دهند، نه یک فرم که زمان برای تحقق آن را می‌گیرد.
• مالیات : از آنجاییکه برخی از سود حاصل از بهره ممکن است به مالیات برسد، وامدهنده ممکن است به میزان بالاتر برای پرداخت این زیان اصرار داشته باشد.
• بانک‌ها : بانک‌ها می‌توانند نرخ بهره را تغییر دهند یا به کاهش یا افزایش رشد اقتصادی کمک کنند. این شامل افزایش نرخ بهره برای کاهش رشد اقتصادی یا کاهش نرخ بهره برای ترویج رشد اقتصادی است.
• اقتصاد: نرخ بهره می‌تواند با توجه به وضعیت اقتصاد تغییر کند. به‌طور کلی می‌توان دریافت که اگر اقتصاد قوی باشد، نرخ بهره بالا خواهد بود، اگر اقتصاد ضعیف باشد، نرخ بهره پایین خواهد ود.

سیاست‌های پولی

اهداف نرخ بهره یک ابزار حیاتی سیاست پولی هستند و در هنگام برخورد با متغیرهایی مانند سرمایه‌گذاری، تورم و بیکاری در نظر گرفته می‌شوند. بانک‌های مرکزی کشورها در صورت تمایل برای افزایش سرمایه‌گذاری و مصرف در اقتصاد کشور، نرخ بهره را کاهش می‌دهند. با این حال، نرخ بهره پایین به عنوان یک سیاست کلان اقتصادی می‌تواند خطرناک باشد و ممکن است منجر به ایجاد یک حباب اقتصادی شود که در آن حجم زیادی از سرمایه‌گذاری‌ها به بازار املاک و مستغلات و بازار سهام منتقل می‌شود. در اقتصادهای توسعه یافته، تنظیم نرخ بهره به‌طوری‌که برای حفظ تورم در محدوده هدف برای سلامت فعالیت‌های اقتصادی یا کاهش نرخ بهره هم‌زمان با رشد اقتصادی برای محافظت از حرکت اقتصادی ساخته شده‌است .

نرخ بهره چیست؟

بهره، پولی است که از وام گیرنده، دریافت شده و یا به ازای سپرده به سرمایه گذارپرداخت می شود. نسبتی که میزان بهره را تعیین می کند، نرخ بهره نامیده می شود که درصدی روی سرمایه اصلی می‌باشد.

در بازارهای مالی برای ایجاد تمایل افراد به سرمایه گذاری و پرداخت وام، این اصطلاح ایجاد شد. نرخ بهره یک اصطلاح اقتصادی در دو نوع ساده و مرکب بوده که در اقتصاد کلان کشورها اهمیت زیادی دارد.

باید توجه داشت که عوامل متعددی بر میزان نرخ بهره تاثیرگذار است. هر چه ریسک سرمایه گذاری بیشتر باشد، انتظار بازدهی بالاتر می رود مانند بانک ها که با کاهش ریسک و ایجاد پشتوانه، نرخ بهره کمتری را ارایه می دهند. علاوه بر این، در تعیین نرخ بهره، طول مدت سرمایه گذاری و ارزش زمانی پول را نیز باید در نظر گرفت که با افزایش این دو عامل باید نرخ بهره ی بیشتری تعیین شود.

مفهوم نرخ بهره

فرض کنید فردی می خواهد کالایی را تولید و به بازار عرضه کند. برای این کار، باید کارگرانی را استخدام کند تا به انجام کار بپردازند تا نهایتا بعد از هشت ماه کار، محصول تولید و به بازار عرضه شود. طبیعی است که کارگران در آخر هر ماه معطل نمی مانند تا محصول تولید شود و از محل درآمد آن دستمزد خود را دریافت کنند.

بنابراین صاحب کار باید پولی در اختیار داشته باشد تا بتواند دستمزد کارگران را بپردازد. از این رو به سراغ فرد دیگری می رود و از او می خواهد از پس انداز خود، مبلغی را به او قرض دهد. آن فرد می‌تواند با این پول کالایی بخرد و هم اکنون استفاده کند یا با استفاده از آن، کسب و کاری راه بیندازد. اگر او این پول را به کسی قرض بدهد در واقع مصرف یا درآمدزایی خود را به تعویق انداخته است.

فرد قرض دهنده انتظار دارد بابت این تعویق و تاخیر در استفاده از پولش، مبلغی علاوه بر اصل پول دریافت کند. این مبلغ مازاد بر اصل پول، نرخ بهره است. به عبارت دیگر، نرخ بهره، مزد صبری است که وام دهنده بابت استفاده نکردن از پول خود به خرج داده است.

نرخ بهره تفسیر دیگری به عنوان هزینه فرصت سرمایه نیز پیدا می‌کند. کسی که پول و پس انداز خود را در اختیار دیگری قرار می دهد از فرصت کسب درآمد با پول محروم می‌شود. در نتیجه طبیعی است فردی که پول شخصی دیگری را طلب می کند، باید در صدد جبران این محرومیت برآید. این درآمد از دست رفته اصطلاحا هزینه فرصت قرض‌دهی پول به شمار می رود. با این توصیف، نرخ بهره، هزینه فرصت سرمایه را نیز جبران می کند.

حال وقتی همه افراد و صاحبان بنگاه های تولیدی می خواهند به تولید بپردازند و به این ترتیب ثروتی فراهم کنند، برای سرمایه مالی شما تقاضا ایجاد می شود. وجود همین تقاضا برای سرمایه مالی، مفهوم کمیابی سرمایه را به میان می آورد. طبیعی است که هر عاملی که کمیاب باشد، قیمت می یابد. با این تفسیر، مشخص می شود که سرمایه مالی نیز دارای قیمت است و به این قیمت، اصطلاحا نرخ بهره گفته می شود.

نرخ بهره، تابع عرضه و تقاضا

نرخ بهره یا قیمت سرمایه، مانند اکثر مفاهیم اقتصادی، تابع دو ملاحظه است: عرضه و تقاضا. در اقتصاد مدرن، قیمت اساسا مفهومی است که در بازار و بر اساس تعامل عرضه و تقاضا مشخص می شود.

عرضه در بازار سرمایه به مفهوم میزان وفور سرمایه است. هر چه در یک اقتصاد سرمایه بیشتر باشد، قیمت آن یعنی نرخ بهره، کمتر خواهد بود و هر چه سرمایه در یک اقصاد کمتر باشد، این نرخ، بیشتر خواهد بود.

میزان کمیابی سرمایه، به نرخ پس انداز بستگی دارد. پس انداز به معنای تفاضل مقدار درآمد از مصرف است. هر چه درآمد ملی بیشتر و مصرف جامعه کمترباشد، میزان پس‌انداز بیشتر خواهد بود.

قیمت تعادلی نرخ بهره

از تعامل دو سمت عرضه و تقاضا برای سرمایه، قیمت تعادلی نرخ بهره به دست می‌آید. قیمت تعادلی سرمایه یا همان نرخ تعادلی بهره، قیمتی است که در آن میزان تقاضا برای سرمایه (سرمایه گذاری) با میزان عرضه سرمایه ( پس‌انداز) برابر می شود.

این نرخ را نمی توان از بیرون تعیین کرد و به اصطلاح متغیری درون زاست یعنی سیاستگذاران پولی می‌توانند بر آن اثر بگذارند اما نمی‌توانند در بلند مدت آن را کنترل کنند. به عنوان مثال، دولت می‌تواند به راحتی بودجه خود را کم یا زیاد کند زیرا این متغیر در اختیار دولت است.(برای آگاهی بیشتر از مکانیسم کاری دولت‌ها و تفاوت‌های آن با ساز و کار بازار رمز ارزها اینجا کلیک کنید.) اما این نرخ به عنوان یک متغیر درون زا، درون سیستم اقتصادی تعیین می‌شود و ناشی از هزاران فعل و انفعال و مبادله میلیون‌ها انسان است.

بازارهای مالی تا زمانی که براساس منطق اقتصاد بازار و به شکل رقابتی عمل کنند، به آشکار شدن نرخ بهره تعادلی کمک می‌کنند. اما اگر عملکرد نهادهای بازار مالی به دلیل مداخلات دولتی دچار اختلال شود و نرخ بهره حاکم بر آن به شکل دستوری تعیین شود، این کارکرد نیز مخدوش می شود و نرخ بهره حاکم در بازار سیاه بهتر از نرخ رسمی بهره، نرخ تعادلی بهره را مشخص می کند.

اگر مقام های پولی بخواهند به طور دستوری قیمت سرمایه را کمتر از قیمت تعادلی آن تعیین کنند، تعادل ایجاد شده میان عرضه و تقاضا به هم می‌خورد. از یک سو، عرضه سرمایه در بازار رسمی کمتر می‌شود و از سوی دیگر تقاضا برای دریافت تسهیلات بالا می رود. اجرای این سیاست، همان تبعاتی را در عرصه پولی دارد که وقتی مسئولان اقتصادی می کوشند قیمت کالاها را کمتر از نرخ تعادلی آنها قرار دهند. این پیامد چیزی جز تشکیل بازار سیاه نیست.

نتیجه

هر چه نرخ بهره بالاتر باشد، عاملان اقتصادی تمایل بیشتری خواهند داشت تا از مصرف کنونی خود بکاهند تا به مصرف بیشتر در آینده دست یابند. از سوی دیگر، وقتی این نرخ بالا باشد، افراد از محل پس انداز خود درآمد بیشتری کسب می‌کنند.

در سمت تقاضا، میزان تقاضای سرمایه، تابعی از فضای کسب و کار است. در اقتصادی که در حال رکود باشد، طبیعی است که صاحبان بنگاه ها تمایلی برای تولید بیشتر نخواهند داشت و طبیعتا میل به سرمایه‌گذاری کمتر می‌شود. این امر موجب می شود تقاضا برای سرمایه کم و به تبع نرخ کاهش یابد. اما اگر تقاضا برای تولیدات یک بنگاه زیاد شده و قیمت محصولات افزایش یابد، سرمایه گذاری بیشتری نیز انجام خواهد گرفت.

امروزه بازار ارزهای دیجیتال تبدیل به یک فرصت برای رشد سرمایه شما شده است. البته در صورتی که شما علم و درک درستی از این بازار داشته باشید. شما با شرکت در دوره آموزش ارزهای دیجیتال می‌توانید گام بلندی در جهت رسیدن به این هدف بردارید. بهره‌مندی از دانش مدرسان مجرب در تیم آکادمی آینده که رسالت برگزاری کلاس آموزش ارز دیجیتال در مشهد و سایر شهرها را بر عهده دارد ، می‌تواند راهی برای رسیدن به موفقیت در این حوزه برای متقاضیان باشد.

ساختار زمانی نرخ بهره در چارچوب یک مدل نئوکینزنی

2 گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد و مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران.

3 گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد و مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز. ایران

4 استادیار اقتصاد، گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد و مدیریت، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران

چکیده

ساختار زمانی نرخ بهره یا منحنی بازده بیان­کننده رابطه بین مدت زمان باقیمانده تا سررسید و بازدهی اسناد خزانه اسلامی می­باشد. اسناد خزانه اسلامی، اسناد با نامی است که دولت
به­منظور تسویه بدهی­های مسجل خود با حفظ قدرت خرید، بابت طرح­های تملک دارایی­های سرمایه­ای با قیمت اسمی و سررسید معین به طلبکاران غیردولتی واگذار می­کند و دریافت کنندگان اسناد خزانه می­توانند این اوراق را در بازار ابزارهای مالی نوین مالی فرابورس ایران به فروش برسانند. تفاوت عمده این اسناد با سایر اوراق بهادار، در سررسید آن­ها و پرداخت سود است. این اوراق عموما سررسیدی کمتر از یک­سال دارند. اسناد خزانه اسلامی بدون سود بوده و هیچ­گونه پرداخت میان دوره­ای تحت عنوان سود نخواهند داشت و سرمایه­گذاران از
مابه­التفاوت قیمت خرید اوراق و ارزش اسمی دریافتی آن در سررسید، منتفع خواهند شد. دارندگان اوراق، مبلغ اسمی را در سررسید از دولت دریافت می­کنند. با توجه به اینکه خزانه­داری کل کشور تعهد پرداخت مبلغ اسمی این اسناد در سررسید را بر عهده گرفته است به آنها، اوراق بدون ریسک اطلاق می­شود. در واقع خزانه­داری کل کشور در همه کشورها دارای کمترین ریسک در ایفای تعهدات است و به پشتوانه مالیات دریافتی از جامعه، می­تواند با اطمینان بالا تعهداتش را به موقع پرداخت کند. همچنین اسناد خزانه اسلامی مهم­ترین ابزار بازار پول به منظور اعمال سیاست­های پولی می­باشد و از درجه نقدشوندگی بالایی برخوردار است. پژوهش ریسک نرخ بهره چیست حاضر پیرامون ساختار زمانی نرخ بهره ایران در چارچوب یک مدل نئوکینزی طی سالهای 1395:4-1373:1 است. در این مطالعه با استفاده از روش خودرگرسیون برداری به بررسی موضوع فوق پرداخته شده است. ابزار تحلیل خود رگرسیون برداری، شامل تابع واکنش آنی و تجزیه واریانس خطای پیش­بینی می­باشد. در این تحقیق به منظور تعیین مقادیر غیر قابل مشاهده نرخ تورم انتظاری و تولید بالقوه از روش فیلتر هادریک- پرسکات استفاده شده است. بر اساس یافته­های پژوهش حاضر، ضریب متغیر تورم انتظاری و تورم باوقفه معنادار می­باشد که نشان دهنده این است که بنگاه­ها در تعیین قیمت خود، هم آینده­نگر و هم، گذشته­نگر هستند، اما ضریب تورم باوقفه بیشتر از ضریب تورم انتظاری است و بیان می­کند که بنگاه­ها در تعیین سطح قیمت جاری خود بیشتر به تورم گذشته توجه دارند. تأثیر تکانه تورمی بر نرخ بهره سه ماهه، نرخ بهره شش ماهه و پاداش ریسک شش ماهه مثبت و معنادار و تأثیر تکانه تولید بر نرخ بهره یک­ساله منفی و بی­معنی می­باشد. همچنین نتایج حاصل از برآورد قاعده تیلور نشان می­دهد که ضریب شکاف تولید و تورم انتظاری مثبت و معنادار و به ترتیب برابر با 32/0 و 21/0 می­باشد؛ براساس نتایج این تخمین واکنش مقامات پولی نسبت به شکاف تولید سازگار با قاعده تیلور بوده در حالی که این واکنش نسبت به تورم انتظاری سازگار نیست.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The term Structure of interest rate in a New Keynesian model framework

نویسندگان [English]

• Parto Kiyanpor 1
• Abbas Aminifard 2
• hashem Zare 3
• mehrzad ebrahimi 4

1 Phd Candidate of Economic, Faculty of Economics and Management, Islamic Azad University branch of Shiraz, Shiraz, Iran.

2 Department of economic, shiraz Branch, Islamic Azad University, shiraz. Iran.

3 Department of economic,shiraz Bravch, Islamic Azad University, shiraz. Iran.

4 Department of Economic, Faculty of Economic and Management, Shiraz Branch, Islamic Azad University, Shiraz, Iran

چکیده [English]

The time structure of the interest rate or yield curve represents the relationship between the time remaining to maturity and the yield on Islamic Treasury Bills. Islamic Treasury Bills are registered documents that are transferred to non-government creditors by the government to settle its confirmed debts by maintaining the purchasing power for capital asset acquisition plans with a nominal price and fixed maturity date and the recipients of treasury bills can sell these bonds in the new financial instruments market of Iran’s Fara Bourse. The main difference between these documents and other securities comes from their maturity date and interest payments. These bonds generally have a maturity date of less than a year. Islamic Treasury Bills are profitless and will have no midterm payment known as interest and investors will benefit from the difference between the purchase price of the bonds and the par value received at the maturity date. Bond holders receive the nominal amount from the government at the maturity date. Since Iran's Department of Treasury has undertaken to pay the nominal amount of these documents at maturity, they are called risk-free bonds. In fact, the Department of Treasury of all countries has minimum risk in fulfilling its obligations and can pay its debts on time with great certainty due to the backing it receives from the taxes collected from the society. Islamic treasury bills also appear to be the most important tool in the money market to apply monetary policies and have a high degree of liquidity. The present study pertains to the term structure of Iran’s interest rate base on a New Keynesian model from 1994: Q1-2016: Q4. This study has attempted to investigate this issue using the vector autoregression (VAR) model. VAR analysis tools include the impulse function and variance decomposition. In this study, the Hodrick- Prescott filter method has been used to determine the invisible values of the expected inflation rate and potential output. According to the findings of this research, the variable coefficient of expected inflation and past inflation is significant, indicating that firms are both forward- and backward-looking in setting their prices, but the lagged inflation coefficient is higher than the expected inflation coefficient, indicating that firms pay more attention to past inflation in determining their current price levels. The effect of inflationary shock on the 3-month interest rate, 6-month interest rate and 6-month risk premium is positive and significant and the effect of the output shock on the one-year interest rate is negative and insignificant. Also, Taylor rule estimation results indicated that the values of the output gap and the forward-looking inflation expectations are positive and significant at 0.32 and 0.21 respectively. According to the results of this estimation, the reaction of the monetary authorities to the production gap is consistent with the Taylor rule, while this reaction is not concordant with inflation expectations.

ریسک نرخ بهره

دکتر داوود سوری مدرس اقتصاد شریف و موسسه آموزش عالی بانکداری کاهش تورم، هدف ارشمند و مغتنمی است که با دو چالش مواجه است، که هر دوی آنها راه‌حل‌هایی دارند که در ادامه به توضیح بیشتر این چالش‌ها و راه حل مترتب بر هر یک می‌پردازم. تامین مالی مجدد برای وام‌ها؛ راه‌حل چالش عملیاتی

یکی از دلایل شکل‌گیری بانک، مدیریت ریسک است و یکی از ریسک‌های مترتب بر بانک ریسک نرخ بهره است. شاید تاکنون ریسک نرخ بهره زیاد مورد توجه بانک‌های ما نبوده است، اما بالا و پایین رفتن نرخ بهره در بازارهای مالی طبیعی است و بانک‌ها باید با در نظر گرفتن این حقیقت به مدیریت دارایی‌ها و بدهی‌های خود بپردازند.

دکتر داوود سوری مدرس اقتصاد شریف و موسسه آموزش عالی بانکداری کاهش تورم، هدف ارشمند و مغتنمی است که با دو چالش مواجه است، که هر دوی آنها راه‌حل‌هایی دارند که در ادامه به توضیح بیشتر این چالش‌ها و راه حل مترتب بر هر یک می‌پردازم. تامین مالی مجدد برای وام‌ها؛ راه‌حل چالش عملیاتی

یکی از دلایل شکل‌گیری بانک، مدیریت ریسک است و یکی از ریسک‌های مترتب بر بانک ریسک نرخ بهره است. شاید تاکنون ریسک نرخ بهره زیاد مورد توجه بانک‌های ما نبوده است، اما بالا و ریسک نرخ بهره چیست پایین رفتن نرخ بهره در بازارهای مالی طبیعی است و بانک‌ها باید با در نظر گرفتن این حقیقت به مدیریت دارایی‌ها و بدهی‌های خود بپردازند. اینکه تغییرات نرخ تورم چه تاثیری بر دارایی‌ها و بدهی‌های بانک می‌گذارد به این بستگی دارد که رابطه بین نرخ تورم و نرخ سود به چه صورت تعریف شود. حتی در صورت کاهش نرخ سود مشکل خاصی برای بانک‌ها به وجود نمی‌آید؛ چرا که ارزش دارایی‌ها (وام) و بدهی‌های (سپرده) بانک به یک نسبت افزایش می‌یابد، تنها ریسک مترتب بر بانک شاید بازپرداخت زودهنگام وام‌های پرداخت شده باشد که در صورت وقوع باید از طرف بانک مدیریت شود. یکی از فعالیت‌های رایج دنیای بانکداری تامین مجدد مالی (Refinance) است. در این فعالیت و در پی کاهش نرخ بهره بانک به دنبال تسهیلات‌گیرندگان و مشتریان دیگر بانک‌ها رفته و از آنها می‌خواهد با تسهیلات ارزان‌قیمتی که در اختیارشان قرار می‌دهد تسهیلات دریافتی از بانک خود را زود هنگام تسویه کرده و برای باقیمانده دوره تسهیلات خویش مشتری این بانک شوند و نرخ کمتر را بپردازند. این فعالیت در عمل موجب می‌شود که بانک‌ها با کاهش نرخ بهره به صورت داوطلبانه و برای حفظ مشتری نرخ تسهیلات مشتریان خود را کاهش دهند. رقابت بین بانک‌ها برای جذب مشتری ریسک کاهش نرخ بهره را از دوش مشتری برداشته و به عهده بانک می‌گذارد که اصولا باید نهادی تخصصی در مدیریت ریسک باشد.

چالش اقتصاد سیاسی و لزوم همدلی بیشتر صداوسیما و مطبوعات

به نظر می‌رسد که متاسفانه، ادبیاتی که به کار گرفته شده است، نظام فکری و تصمیم‌گیری کشور را به گروگان گرفته است. این نظام بیش از آنکه به دنبال حذف رانت و فرصت‌های نامشروع ثروت‌اندوزی باشد خود را درگیر رانت‌خواران و ثروت‌اندوزان کرده است که نه تنها تمامی ندارند، بلکه زاینده نیز هستند. ای کاش همان‌گونه که سیاست‌های فرهنگی و اجتماعی، در ملایم‌ترین قرائت، به دنبال هموار کردن راه بهشت برای مردم هستند سیاست‌های اقتصادی نیز همین هدف را دنبال می‌کردند و با جمع کردن خوان گسترده رانت و فساد که ریشه در دخالت گسترده دولت در اقتصاد دارد، مانع از وسوسه کسب ثروت نامشروع در مردم عادی می‌گردیدند. در این مورد آنچه موجب رانت می‌شود کمتر بودن نرخ سود از نرخ تورم است که موجب می‌شود عده‌ای با دسترسی به تسهیلات ارزان قیمت گنج نابرده رنج ببرند. آنچه برای این عده اهمیت دارد نرخ تورم نیست چرا که آنها نیز از تورم بالا صدمه می‌بینند، برای آنها مهم است که نرخ سود کمتر از نرخ تورم باشد و هر چه کمتر بهتر! و طبیعی است که آنها سعی در فشار به سیاست‌گذاران برای کاهش دستوری نرخ سود را دارند و برای مجاب کردن سیاست‌گذاران نیز از هیچ تلاشی رویگردان نیستند. این فرآیند هم اکنون نیز در جریان است و هر روزه صفحات متعددی از روزنامه‌ها و دقایق بسیاری از صدا و سیما را به توجیه دلایل خود تخصیص می‌دهند. مقابله با این جریان همانا در گرو عزم جدی سیاست‌گذاران در اعمال سیاست‌های صحیح اقتصادی و سلامت و صداقت در مجریان است.

نرخ بهره چیست؟ و انواع آن کدامند؟

امیر شاملویی

• اشتراک‌گذاری

نرخ بهره اسمی به نرخی گفته می‌شود که در قرارداد بین وام گیرنده و وام دهنده ذکر می‌شود. مثلا اگر از نهادی پولی را با نرخ بهره 25 درصد قرض بگیرید و قرار باشد یک سال بعد بدهی خود را پرداخت کنید، این 25 درصد نرخ بهره اسمی به حساب می‌آید.

نرخ بهره یکی از مهمترین مفاهیم است که در اقتصاد وجود دارد. تمام کسانی که اقدام به سرمایه‌گذاری می‌کنند یا به نحوی از خدمات مالی استفاده می‌کنند، با آن آشنایی دارند.

اما اهمیت نرخ بهره چیست و چرا برای فعالان بازارها و مردم اهمیت بالایی دارد؟ در ادامه سعی می‌کنیم بیشتر شما را با نرخ بهره و اثرگذاری آن بر بخش‌های مختلف اقتصادی آشنا نماییم.

نرخ بهره چیست؟

احتمالا برایتان پیش آمده است که بخواهید وامی از جایی بگیرید. در این صورت رقم بازپرداخت بسته به مدت زمان پرداخت بالاتر از رقمی است که دریافت کرده‌اید. مقداری که به دریافتی شما افزوده می‌شود و باید به وام‌دهنده پرداخت کنید، برابر با نرخ بهره است.

در واقع، پول دارای ارزش زمانی است. همان طور که می‌دانید هر ساله قیمت کالاها افزایش می‌یابد و هر چه میزان تورم بالاتر باشد، این رشد قیمت بیشتر هم خواهد بود. به همین دلیل هم موضوع ارزش زمانی پول مطرح می‌شود و قدرت خرید پولی که امروز برای یک کالا می‌پردازید با قدرت خرید سال‌های بعدی تفاوت دارد.

به زبان ساده نرخ بهره قیمت وام‌گیری در بازار پول است. یعنی اگر بخواهید پولی را از بازار پول قرض کنید، چقدر هزینه برای شما دارد. طبیعتا هر چه تورم بالاتر باشد، نرخ قرض گرفتن در بازار پول هم بالاتر می‌رود. نرخ بهره روی سایر بازارها و میزان سرمایه‌گذاری در یک کشور تاثیر قابل توجهی دارد.

انواع نرخ بهره

نرخ بهره در بازارهای مالی و سرمایه‌گذاری‌های گوناگون تاثیرات قابل توجهی می‌گذارد و انواع مختلفی دارد. به طور کلی انواع نرخ بهره عبارتند از: نرخ بهره اسمی، نرخ بهره واقعی، نرخ بهره طبیعی، نرخ بهره بازار، نرخ بهره تعادل و نرخ بهره موثر. در ادامه هر یک از این انواع بهره را بیشتر شرح می‌دهیم.

نرخ بهره اسمی

نرخ بهره اسمی به نرخی گفته می‌شود که در قرارداد بین وام گیرنده و وام دهنده ذکر می‌شود. مثلا اگر از نهادی پولی را با نرخ بهره 25 درصد قرض بگیرید و قرار باشد یک سال بعد بدهی خود را پرداخت کنید،

این 25 درصد نرخ بهره اسمی به حساب می‌آید. از سوی دیگر، این موضوع در مورد اوراق قرضه یا مشارکت هم صادق است. یعنی مثلا اگر شما اوراق مشارکت با سود سالانه 20 درصد تهیه کنید، این 20 درصد نرخ بهره اسمی است که سالانه به دارنده این اوراق تعلق می‌گیرد.

نرخ بهره واقعی

نرخ بهره واقعی مانند نرخ بهره اسمی است اما تورم در آن منظور شده است. در واقع همان طور که گفتیم نرخ بهره با تورم رابطه نزدیکی دارد. اگر تورم را از نرخ بهره اسمی کم کنیم، نرخ بهره واقعی به دست می‌آید.

مثلا فرض کنید تورم سالانه 15 درصد و نرخ بهره اوراق مشارکت 20 درصد باشد، در این صورت نرخ بهره واقعی 5 درصد خواهد بود. اما اگر تورم بالاتر از نرخ بهره اسمی باشد، نرخ بهره واقعی منفی خواهد شد.

این موضوع به معنی آن است که قدرت خرید سرمایه‌گذاری شما با این سرمایه‌گذاری از تورم کمتر بوده است. به این ترتیب وقتی تورم بالا است، انگیزه‌هایی برای دریافت وام وجود دارد، خصوصا از نهادهایی که نرخ بهره پایین‌تری می‌پردازند. در چنین شرایطی افراد گاهی اقدام به وام گرفتن با نرخ بهره واقعی منفی می‌کنند و آن را در جاهایی سرمایه‌گذاری می‌کنند که اقلا به اندازه تورم رشد کند.

نرخ بهره طبیعی

نرخ بهره طبیعی یا همان نرخ بهره بازار، بر اساس بازدهی سرمایه حساب می‌شود. به عنوان مثال فرض کنید در یک دارایی سرمایه‌گذاری کرده و با استفاده از آن در یک سال 200 میلیون تومان به یک میلیارد تومان سرمایه شما اضافه شود. در این صورت نرخ طبیعی بهره 20 درصد خواهد بود.

نرخ بهره بازار

این نرخ بهره در واقع بهره سرمایه‌گذاری در کوتاه‌مدت است. نرخ بهره بازار میزان بهره پرداختی برای استفاده از کالاهای سرمایه‌ای است و مقدار آن از طریق عرضه و تقاضا برای کالاهای سرمایه‌ای تعیین می‌گردد.

نرخ بهره تعادل

تعادل معمولا در شرایطی به وجود می‌آید که تمایل به حفظ وضع موجود ادامه داشته باشد. در مورد نرخ بهره هم همین طور است. نرخ بهره تعادل وقتی پدید می‌آید که نرخ بهره طبیعی با نرخ بهره بازار مساوی گردد.

نرخ بهره موثر

کسانی که اقدام به خرید اوراق مشارکت می‌کنند معمولا در بازه سه یا 6 ماهه دریافتی دارند. در این صورت، با گرفتن بهره دریافتی افراد می‌توانند بار دیگر این پول را سرمایه‌گذاری نمایند و سود خوبی کسب کنند.

این کار باعث می‌شود نرخ بهره بالاتر از چیزی باشد که در ابتدا گفته شده است. در واقع هر چه بازه پرداخت سود کمتر باشد، نرخ بهره موثر بیشتر از نرخ نرمال می‌شود. در چنین شرایطی بهتر است از نرخ موثر برای محاسبه سود استفاده شود.

نرخ بهره جاری

فعالان بازار سرمایه با برگه سهام آشنایی دارند و می‌دانند که هر سهم یک قیمت اسمی دارد و یک قیمت جاری، قیمت اسمی همان قیمتی است که روی برگه سهام است که در اساس نامه نوشته شده است.

اما قیمت جاری قیمتی است که بر اساس شرایط بازار معامله می‌شود. هر سهم بر اساس قیمت اسمی آن سالانه مقدار مشخصی بهره دریافت می‌کند. اگر مقدار بهره سالانه را بر قیمت جاری یا همان قیمت بازاری تقسیم نماییم، نرخ بهره جاری هر برگه سهم به دست می‌آید.

نرخ بهره منفی

تا حالا به گوش شما رسیده که بانک در ازای سپرده‌گذاری وجوه نقدتان، از شما پول بگیرد؟ بله در برخی شرایط که اقتصاد در رکود بسیار شدیدی قرار بگیرد، بانک‌ها در ازای سپرده‌گذاری افراد هیچ گونه بهره‌ای پرداخت نمی‌کنند.

بانک در این شرایط حتی از سپرده گذار مقداری هم پول می‌گیرد. این کار در برخی کشورهای دنیا انجام شده اما در ایران هرگز چنین کاری صورت نگرفته است. به میزان دریافت وجه نقد توسط بانک در ازای قبول سپرده بانکی، نرخ بهره منفی می‌گویند.

نرخ بهره شناور

همیشه وقتی سرمایه گذاران وام دریافت می‌کنند درصد نرخ بهره وام در هنگام عقد قرارداد کاملا مشخص است. مثلا اگر باز پرداخت آن پنج ساله باشد، در طول سال‌های پرداخت، نرخ بهره تغییری نخواهد کرد.

اما بهره‌ای وجود دارد که نرخ آن با تغییر تورم و نرخ بهره بازار، تغییر می‌کند. این بهره که با تغییر شرایط کلان اقتصادی مانند تورم و نرخ بهره بازار عوض می‌شود، به نرخ بهره شناور معروف است.

نرخ بهره چه اهمیتی دارد؟

نرخ بهره یکی از ابزارهای در دست بانک مرکزی است که بر اساس آن می‌تواند سیاست پولی مورد نظر خود را بر اساس شرایط موجود در اقتصاد اجرا کند. به عنوان مثال اگر کشور در شرایط رکودی باشد بانک مرکزی برای کمک کردن به اقتصاد و خروج آن از رکود می‌تواند نرخ بهره بانکی را کاهش دهد.

با کاهش نرخ بهره بانکی دیگر سرمایه گذاران اشتیاق بالایی برای نگه داری وجوه خود در بانک را نخواهند داشت و اقدام به سرمایه گذاری دارایی‌های خود در سایر بازارهای کشور می‌‌کنند. این کار موجب می‌شود از رکود اقتصادی کشور کاسته شود.

عوامل تاثیرگذار بر نرخ بهره

به طور کلی 3 عامل روی نرخ بهره تاثیرگذار هستند. این 3 مورد عبارتند از ریسک، طول مدت سرمایه‌گذاری و در نهایت ارزش زمانی پول. می‌دانیم که ریسک یکی از مهمترین عوامل در سرمایه‌گذاری و کسب بازدهی است.

افراد شخصیت متفاوتی دارند و نسبت به ریسک یا به عبارتی از دست دادن سرمایه‌شان اهمیت متفاوتی می‌هند. برخی کمتر ریسک‌گریزند و حاضرند سود کمتری اما مطمئن داشته باشند.

برخی دیگر ریسک‌پذیر هستند و حاضرند ریسک بیشتری داشته باشند اما سود بیشتری هم عایدشان شود. در گزینه‌های سرمایه‌گذاری هر کدام ریسک بیشتری داشته باشند نرخ بهره بالاتری نیز دارند که به سرمایه‌گذاران بپردازند. از سوی دیگر، هر چه گزینه‌ای ریسک کمتری داشته باشد نرخ بهره پرداختی آن به سرمایه‌گذاران کمتر است.

طول مدت سرمایه‌گذاری هم در نرخ بهره اهمیت دارد. معمولا هر قدر که فاصله زمانی سرمایه‌گذاری بیشتر باشد، نرخ بهره پرداختی به سرمایه‌گذاران هم بالاتر خواهد بود. در نهایت باید به ارزش زمانی پول و نقش تورم اشاره کرد که در بالا به آن اشاره کردیم.

گفتیم که در چه شرایطی وام گرفتن می‌تواند به نفع افراد باشد و وام دادن یا به عبارتی تخصیص پول افراد یا نهادها به افراد یا نهادهای دیگر با نرخ پایین‌تر از تورم تا اندازه‌ای سرمایه افراد را با افت روبرو خواهد کرد.

محاسبه نرخ بهره

در بحث محاسبه نرخ بهره دو نوع ساده و مرکب مورد بررسی قرار می‌گیرند. منظور از نرخ بهره ساده، نرخی است که به پول سپرده‌گذاری شده یا قرض گرفته شده به عنوان سود پرداخت می‌شود. محاسبه نرخ بهره ساده راحت است.

کافی است اصل سرمایه یا مبلغ وامی را که گرفته‌اید در نرخ بهره سالانه ضرب کنید و بعد آن را در مدت سرمایه‌گذاری یا دوره بازپرداخت وام ضرب کنید.

مثلا فرض کنید از یک نهاد مالی 100 میلیون تومان با نرخ بهره سالانه 20 درصد وام گرفته‌اید و بازپرداخت آن 3 ساله است. در این صورت وامی که باید پرداخت کنید، این گونه محاسبه می‌شود: بهره ساده = 3* 20% * 100. یعنی بهره ساده پرداختی فرد در ازای این وام 60 میلیون تومان خواهد بود که به اصل پول اضافه می‌شود.

اما یک نوع دیگر، نرخ بهره مرکب است. این نرخ بهره عمدتا وقتی محاسبه می‎شود که سود حاصل از سرمایه‌گذاری اولیه برداشت نشود ریسک نرخ بهره چیست و دوباره به آن سود تعلق گیرد.

هر چه این سرمایه‌گذاری در فاصله دورتری انجام گرفته باشد، نرخ بهره بالاتری ایجاد کرده و اعجاب‌آورتر می‌شود. این نرخ بهره به سرمایه‌گذاران کمک زیادی می‌کند و حتی مقدار کمی سرمایه‌گذاری در طول زمان نتایج قابل توجهی دارد. نرخ بهره مرکب به این صورت محاسبه می‌شود:

نرخ بهره مرکب= اصل سرمایه یا مبلغ وام *

فرض کنید 100 میلیون تومان سرمایه‌گذاری کرده و سالانه 20 درصد سود کرده‌اید. بعد از 4 سال این بهره شما این مقدار بوده است:

نرخ بهره مرکب= 100 * <(1+ 0.20) 4 -1>یعنی 107 میلیون و 360 هزار تومان پس از 4 سال سود کرده‌اید. این به معنای آن است که در این 4 سال مثالی، سرمایه شما بیش از دو برابر شده است.

نرخ بهره بانکی و بازار سرمایه

در نهایت می‌خواهیم به مساله نرخ بهره بانکی بپردازیم. نرخ بهره بانکی یکی از موضوعاتی است که می‌تواند روی بازارهای سرمایه‌گذاری دیگر بپردازیم. اگر نرخ بهره بانکی بالا برود، معمولا چون ریسک زیادی ندارد، می‌تواند بخشی از سرمایه‌های بازارهای دیگر از جمله سهام را به خود جذب کند و برای آن رقیبی باشد.

از سوی دیگر تورم بالا و نرخ سود ثابت بانکی، بخشی از پول‌های موجود در بانک‌ها را به بازارهای پرریسک‌تر که نرخ بهره بالاتری به سرمایه‌گذاران می‌پردازند، سوق می‌دهد.

از طرفی یکی از راهکارهای حفاظت از سرمایه در برابر تورم و افزایش نرخ بهره که منجر به بی ارزش شدن پول شما می شود می توانید از مواردی مانند صندوق های سرمایه گذاری استفاده کنید.

به زبان ساده نرخ بهره قیمت وام‌گیری در بازار پول است. یعنی اگر بخواهید پولی را از بازار پول قرض کنید، چقدر هزینه برای شما دارد. طبیعتا هر چه تورم بالاتر باشد، نرخ قرض گرفتن در بازار پول هم بالاتر می‌رود. نرخ بهره روی سایر بازارها و میزان سرمایه‌گذاری در یک کشور تاثیر قابل توجهی دارد.

به طور کلی 3 عامل روی نرخ بهره تاثیرگذار هستند. این 3 مورد عبارتند از ریسک، طول مدت سرمایه‌گذاری و در نهایت ارزش زمانی پول.