نرخ بازگشت سرمایه یا ROI چیست و چگونه محاسبه میشود؟
امروزه افراد بیشتری با مفهوم سرمایه گذاری آشنا هستند و همواره به دنبال یافتن بهترین گزینه سرمایه گذاری اند تا علاوه بر اینکه مانع کاهش ارزش ثروت خود شوند، بتوانند از سرمایه خود کسب سود کنند. با وجود گزینه های بسیار زیاد و متنوع سرمایه گذاری، سردرگمی افراد برای انتخاب بیشتر میشود، بنابراین وجود معیاری برای سنجش فرصت های سرمایه گذاری ضروری است. یک معیار ساده و بسیار کاربردی در سنجش گزینه ها و فرصت های مختلف سرمایه گذاری، مفهومی به نام نرخ بازگشت سرمایه (نرخ بازده سرمایه) یا ROI است.
به احتمال زیاد شما به هنگام سرمایه گذاری یا صرف هزینه برای یک پروژه خاص به این نکته توجه کرده اید که بازدهی سرمایه گذاری مورد نظر چقدر خواهد بود که عموما به صورت درصد نیز بیان میشود. در این مواقع شما در حال محاسبه نرخ بازگشت سرمایه یا همان ROI هستید. اولین و بدیهیترین سوال این است که تعریف نرخ بازده سرمایه گذاری چیست؟ مطالعه این مقاله به شما کمک خواهد که بدانید مفهوم نرخ بازده سرمایه گذاری (Return Of Investment) چیست؟ نحوه محاسبه ROI را بدانید و مزایا و معایب آن را بشناسید.
نرخ بازگشت سرمایه (ROI) چیست؟
نرخ بازگشت سرمایه (نرخ بازده سرمایه) یا ROI که مخفف عبارت (Return of Investment) است، بدین معنی است که اگر مبلغ مشخصی از پول را سرمایه گذاری کنیم چه مقدار عایدی برای سرمایه گذار خواهد داشت و به بیانی دیگر به ازای هر ریال هزینه ای که میکنید، چند ریال به شما بازمیگردد؟
در واقع نرخ بازگشت سرمایه نسبتی است که سود حاصل از سرمایه گذاری را در قالب درصدی از هزینه اولیه به شخص سرمایه گذار نشان میدهد. همانطور که گفته شد این نرخ از معیارها و شاخص های مهم برای ارزیابی میزان موفقیت و سودآوری یک فرصت سرمایه گذاری، پروژه سرمایه گذاری یا حتی کمپین های تبلیغاتی و بازاریابی استفاده میشود.
به عنوان مثال نرخ بازگشت سرمایه را میتوان برای انتخاب بین سرمایه گذاری در بورس یا خرید یک واحد آپارتمان محاسبه کرد. نکته قابل توجه این است که در اینجا بین ماهیت سرمایه گذاریها تفاوتی قائل نمیشوند. در واقع شخص سرمایه گذار میخواهد بداند میزان هزینه ای که داشته تا چه حد برایش سودآوری داشته است. این سرمایه گذاری میتواند در بورس یا مسکن و دیگر گزینه های سرمایه گذاری و پروژه ها باشد.
دوره بازگشت سرمایه چیست؟
دوره بازگشت سرمایه در واقع نگاهی از زوایه ای دیگر به نرخ بازگشت سرمایه است. دوره بازگشت سرمایه بدین معنی است که سرمایه اولیه طی چه مدت زمانی به ما برمیگردد. به عنوان مثال دوره بازگشت سرمایه یک پروژه 5 سال است. این مثال به ما میگوید 5 فرمولی برای سرمایه گذاری سال زمان لازم است تا مبلغ اولیه سرمایه گذاری به ما برگردد یعنی بازده سرمایه گذاری مورد نظر 20 درصد است و در انتهای سال پنجم تمام مبلغ سرمایه گذاری به ما برمیگردد.
نرخ بازگشت سرمایه چه کاربردی دارد؟
برای اینکه بدانید کاربرد نرخ بازده سرمایه گذاری چیست؟ خوب است به این مثال توجه کنید. فرض کنید فرد الف که دارنده کد معاملاتی است اقدام به خرید یک سهم یا صندوق سرمایه گذاری در بازار بورس میکند. فرد ب نیز با مبلغ سرمایه خود اقدام به خرید یک واحد آپارتمان میکند و قصد دارد آن را در آینده به فروش برساند. حال سوال این است که چطور میتوان این دو گزینه را با یکدیگر مقایسه کرد در حالیکه سرمایه اولیه این دو متفاوت است؟ پاسخ این سوال به نرخ بازگشت سرمایه یا نرخ بازده سرمایه مربوط میشود. اگر شخص الف با فروش سهام یا صندوق سرمایه گذاری 50 درصد بازدهی کسب کند اما شخص ب تنها 30 درصد بازدهی داشته باشد، بنا به نرخ بازده سرمایه سرمایه گذاری اول بهتر است حتی اگر مبلغ بازدهی از لحاظ ریالی کمتر باشد. در واقع هر سرمایه گذاری بدون در نظر گرفتن بزرگی یا کوچکی هزینه اولیه سنجیده میشود.
به زبان سادهتر، نرخ بازگشت سرمایه یعنی نسبت سود بهدستآمده به هزینه پرداختی چقدر بوده است؛ بنابراین هر چه بتوانیم در ازای سرمایه گذاری انجامشده، خروجی بهتری بگیریم و از روشهای مقرونبهصرفه ولی با بازده بالاتر، استفاده کنیم، میتوانیم بیشتر به بازگشت سرمایه خود امیدوار باشیم. درواقع باید بررسی کنیم هزینهها صرف چه چیزی شده است و آیا عملکرد ما خوب بوده یا خیر.
بنابراین به طور کلی سرمایهگذاران، نهتنها برای ارزیابیِ چگونگی عملکردِ سرمایه گذاریشان، بلکه برای مقایسه عملکرد سرمایه گذاریهای مختلف در انواع و اندازههای متفاوت هم از این نسبت استفاده میکنند.
نرخ بازده سرمایه گذاری (نرخ بازگشت سرمایه) در بورس
همانطور که گفته شد این نرخ را میتوان برای محاسبه بازدهی انواع فرصت های سرمایه گذاری یا حتی پروژه های تبلیغاتی و بازاریابی استفاده کرد. یکی از بیشترین کاربردهای نرخ بازده سرمایه گذاری (نرخ بازگشت سرمایه) در بورس اوراق بهادار است و معامله گران از این نرخ برای ارزیابی سهام خریداری شده بسیار استفاده میکنند.
نحوه محاسبه نرخ بازگشت سرمایه
حال که با مفهوم نرخ بازگشت سرمایه (ROI) آشنا شدید خوب است نحوه محاسبه آن را بدانید. فرمول محاسبه نرخ بازده سرمایه گذاری یا همان نرخ بازگشت سرمایه به حاصل تقسیم سود حاصل از سرمایه گذاری یا عایدیهای حاصل از آن به میزان هزینه و سرمایه پرداخت شده اولیه است. نرخ بازگشت سرمایه همواره به صورت درصد محاسبه میشود و بنابراین میبایست آن را در 100 ضرب کرد.
فرمول نرخ بازده سرمایه گذاری به صورت زیر است.
توجه شود که به جای سود در صورت کسر امکان شناسایی زیان نیز وجود دارد. در این حالت سرمایه گذاری با زیان همراه بوده و این بازدهی به صورت منفی بیان میشود که حاکی از کاهش ارزش سرمایه گذاری و هدررفت منابع است.
نحوه محاسبه سود یا زیان خالص در صورت این کسر میتواند بسیار پیچیده باشد اگر عایدی یا هزینه های غیرمالی از جمله برندسازی و غیره را در نظر بگیریم اما در اینجا منظور هرگونه سود یا زیان مالی است که بتواند آن را به ریال بیان کرد. برای محاسبه این مقدار میبایست ارزش اولیه سرمایه گذاری را از ارزش فعلی آن کم کرد و در فرمول نرخ بازگشت سرمایه قرار داد. بنابراین این فرمول را میتوان به صورت زیر نیز نوشت.
اگر ارزش فعلی سرمایه گذاری از ارزش اولیه آن بیشتر باشد سرمایه گذاری با سود همراه است و در غیراینصورت باید زیان شناسایی کرد.
مثالی از محاسبهی نرخ بازگشت سرمایه
فرض کنید یک فرد در بازار بورس تعداد 100 واحد صندوق سرمایه گذاری مبتنی بر طلای کهربا را با قیمت 1000 تومان خریداری میکند و پس از سه ماه آنها را با قیمت 1200 تومان به فروش میرساند. نرخ بازگشت سرمایه یا بازده سرمایه در این مثال 20 درصد خواهد بود. این ه این معنی که به ازای هر 100 تومانی که در این گزینه سرمایه گذاری میشود 20 تومان بازدهی کسب میشود.
حال فرض کنید این فرد در معامله دیگری 100 سهم 2000 تومانی شرکت الف را خریداری میکند و در پایان دوره نگهداری خود آنها را با قیمت 2200 تومان به فروش میرساند. در این حالت اما بازده سرمایه گذاری 10 درصد است هرچند که قیمت سهم یا واحد صندوق سرمایه گذاری در هر دو مثال 200 تومان افزایش داشته است.
به طور کلی نرخ بازده سرمایه اول باید مثبت باشد و از میان گزینه های مختلف سرمایه گذاری نرخی که از بقیه بیشتر است گزینه ی بهتری محسوب میشود.
مزایا و معایب نرخ بازدهی سرمایه گذاری
مانند هر روش و معیار سنجشی نرخ بازدهی سرمایه گذاری یا ROI مزایا و معایبی دارد که باید از آن آگاه باشیم. در ادامه به مزایای roi اشاره خواهیم کرد و پاسخ خواهیم داد که معایب و مشکلات بازده سرمایه گذاری چیست؟
الگوبرداری از فرمول «پروفسور» برای موفقیت در سرمایه گذاری
امیر شاملویی
- اشتراکگذاری
یکی از درسهایی که از سریال سرقت پول میتوان یاد گرفت، توزیع ریسک و به حداقل رساندن آن است. کافی است نگاهی به شخصیتهای موجود در سریال بیندازید. جمعی از افراد مختلف با تواناییهای گوناگون برای انجام یک برنامهریزی حساب شده و دقیق گرد آمدهاند تا هدفشان به موفقیت ختم شود. شما هم باید برای دستیابی به سرمایه گذاری موفق از ابزارهای مختلفی استفاده کرده و ریسک خود را حداقل کنید.
حدود چهار سال پیش بود که اولین فصل از سریال «سرقت پول» از شبکههای تلویزیونی پخش شد و توانست در مدت کوتاهی بینندگان زیادی را به خود علاقمند کند. این سریال پرطرفدار از جنبههای مختلفی مورد نقد و بررسی قرار گرفته است اما در اینجا تنها میخواهیم به بررسی درسهای مالی آن بپردازیم و از فرمول «پروفسور» برای موفقیت در سرمایهگذاری استفاده نماییم.
روایتی جذاب از یک سرقت بزرگ
داستان این سریال به موضوع سرقت میپردازد. سرقتی که سارقان آن تا حدودی محبوب تماشاگران میشوند. این دزدان تصمیم میگیرند به جای آن که پول افراد دیگر را به سرقت ببرند، به ضرابخانه سلطنتی اسپانیا حمله کنند و پول خود را منتشر کنند. نقشه هوشمندانه سرقت و ماجراهای درون ضرابخانه قسمتهای این سریال را تشکیل میدهند. اما این سریال چه درسهایی در حوزه سرمایهگذاری دارد؟
توزیع ریسک و متنوعسازی سرمایهگذاری
یکی از مهمترین درسهایی که سریال سرقت پول به ما یاد میدهد، توزیع ریسک و به حداقل رساندن آن است. کافی است نگاهی به شخصیتهای موجود در سریال بیندازید. جمعی از افراد مختلف با تواناییهای گوناگون برای انجام یک برنامهریزی حساب شده و دقیق گرد آمدهاند تا هدفشان به موفقیت ختم شود. مغز متفکر این سرقت برای دستیابی به هدفش دست به چینش افراد مختلف زده: فردی با تواناییهای کنترل و مدیریتی بالا، فردی برای برقراری ارتباطات رایانهای، متخصصی برای کندن تونل و کارهای فنی، دو سرباز تنومند برای نبردهای احتمالی و مواردی دیگر. برای اجرای یک طرح موفق به ابزارهای مختلفی نیاز دارید که ریسک به هم ریختن نقشه شما را به حداقل برسانند. فرقی نمیکند این نقشه پروفسور باشد یا طرح سرمایهگذاری شما. اختلاف در ابزارهاست.
شما هم باید برای دستیابی به سرمایه گذاری موفق از ابزارهای مختلفی استفاده کرده و ریسک خود را حداقل کنید. در مباحث مالی به این کار متنوعسازی سرمایهگذاری میگویند. به عنوان مثال شما میتوانید بخشی از پولتان را در طلا و صندوق طلا سرمایهگذاری نمایید و بخش دیگری را در سهام یا صندوقهای سهامی قرار دهید. همچنین میتوانید برای کاهش میزان ریسک بخشی را نیز به صندوق درآمد ثابت تخصیص دهید. در این صورت نقشه شما برای دستیابی به سود و جلو زدن از تورم، با موفقیت اجرا میشود.
اهمیت یک برنامه مناسب و بلندمدت
درس بعدی که میتوان از این سریال یاد گرفت، اهمیت یک برنامه مناسب و بلندمدت برای موفقیت است. تفاوتی ندارد این برنامه برای سرمایهگذاری باشد یا نقشه پروفسور. اگر در سرمایهگذاری میخواهید به موفقیت دست پیدا کنید، باید دو نکته را رعایت کنید. اول این که مدتی را صرف آگاهی از بازارهای مختلف و تشخیص ابزارهای مناسب سرمایهگذاری کنید و دوم آن که علاوه بر برنامهریزی صحیح، دید بلندمدت داشته باشید. پروفسور برای نقشه خود مدتها برنامهریزی کرده و تمام جوانب را سنجیده است. او نسبت به ابزارهای خود هم دانش و شناخت کافی دارد. از سوی دیگر، چون برنامهریزی خوب و معقولی دارد، با اختلالات کوچک و کوتاهمدت گاهوبیگاه در برنامهاش آرامش خود را از دست نمیدهد زیرا به برنامهاش اطمینان دارد. یادتان باشد گاهی وقتها ممکن است در کوتاهمدت با خسارت کوچکی روبرو شوید، اما اگر برنامه خوب و مدونی داشته باشید در نهایت برنامه شما به موفقیت منتهی میشود.
ناامیدی و ریزش دومینویی بازارها
این حرف «توکیو» را از فصل اول به یاد داشته باشید «امید شبیه دومینو است. وقتی یکی از آنها بیفتد، بقیه هم به دنبال آن خواهند افتاد.» افراد و بازارها هم همین طور عمل میکنند. زمانی که جرقه ناامیدی در بازارها زده شود و بزرگان یک بازار از آن خارج شوند، آن بازار شروع به افت شدید میکند. پس از مدتی سرمایهگذاران متوسط و حتی خُرد هم مانند قطعات ردیفهای بعدی دومینو زیان دیده و از بازار خارج میشوند. جلب مجدد اطمینان به یک بازار معمولا زمانبر است و تا حدودی دشوار خواهد بود. به علاوه، استعاره دومینو یک تعبیر دیگر هم دارد. زمانی که به بازاری شوک وارد میشود، بازارهای مرتبط با آن هم دچار تکانه میشوند. به عنوان مثال اگر در اقتصاد ایران شوک منفی شدیدی به دلار وارد شود، بازار سهام، طلا و برخی بازارهای دیگر مانند سایر قطعات دومینو خواهند افتاد. بنابراین اطمینان به بازارها را به خوبی رصد کنید.
تصمیمات نامناسب به دنبالتان خواهند آمد
«تاکنون فکر کردهاید اگر میتوانستید در زمان به عقب بازگردید، باز هم همان تصمیمات را میگرفتید؟ همه ما گلوله برفهای ناشی از تصمیمات نامناسب خودمان را داریم. گلوله برفهای غلطانی که بزرگ و بزرگتر میشوند و . شما را تعقیب میکنند تا در نهایت خردتان کنند.» این جمله از سریال را جدی بگیرید. اگر تصاویر آمدن بهمن یا غلطاندن یک گلوله برف از بالای یک بلندی را دیده باشید، به اهمیت آن پی میبرید. بسیاری از شکستها تنها با یک اشتباه کوچک اما تاثیرگذار شروع میشود، درست همانند گلوله برف کوچکی که از بالای یک کوه به پایین میافتد. اما وقتی این گلوله به پایین برسد، تاثیر مخرب بزرگی را با خود همراه دارد. سرمایهگذاری هم به همین شکل است. اگر روی گزینههای اشتباه، بیارزش و فاقد توجیه سرمایهگذاری میکنید، میتواند به قیمت از دست دادن سرمایه شما تمام شود.
تورم و چاپ پول
در آخر موضوع مهمی که در این سریال دیده میشود، چاپ کردن پول است. شاید در اخبار یا تحلیلهای اقتصادی شنیده باشید که چاپ پول عامل پدید آمدن تورم در یک اقتصاد است. چاپ پول بدون این که تولید در کشوری تحول و افزایش یافته باشد، به معنای افزایش تقاضا برای کالاها و خدمات موجود از سوی افراد است. به همین دلیل هم قیمت کالاها و خدمات را بالا میبرد. این تورم قدرت خرید همه مصرف کنندگان را کاهش میدهد.
جمعبندی
در بالا به 5 درس سرمایه گذاری از سریال پرطرفدار سرقت پول پرداختیم. این درسها میتوانند به شما دیدی بدهند تا با رعایت آنها در سرمایهگذاری به سود دست پیدا کنید. در این صورت شما هم توانستهاید با ساختن فرمولی مشابه پروفسور در نقشه سرمایهگذاری خود موفق شوید.
بازده سهام چیست؟ | بررسی فرمول محاسبه بازده سهام به زبان ساده
واضح است که هر سرمایهگذار به دنبال کسب درآمد بیشتر از سرمایهگذاری است. اما سرمایهگذاری راه و روش خاص خود را دارد و بهتر است به عنوان سرمایهگذار، حداقل ایده کلی در مورد میزان بازدهی قابل دریافت، قبل از شروع سرمایهگذاری خود را داشته باشید. اما این سوال مطرح میشود که چطور سود سرمایهگذاری در بازارهای مالی به خصوص بازار بورس را محاسبه کنیم؟
پاداشی که سرمایهگذار به دلیل سرمایهگذاری طی دورهای به دست میآورد، بازده سرمایهگذاری نام دارد. در محاسبه بازده سرمایهگذاری برای تمامی گزینههای سرمایهگذاری باید محاسبه کنیم که چه میزان سود در مقابل چه میزان هزینه پرداختی به دست میآوریم. به این ترتیب، میتوانیم میزان بازده سرمایهگذاری را تا حد درستی اندازهگیری کنیم.
با وجود اینکه محاسبه نرخ بازده سرمایهگذاری، قبل از ورود به بازار ضروری است، اما این محاسبه نمیتواند به تنهایی معیار خوبی برای تصمیمگیری باشد. زیرا، درصد بازده سرمایهگذاری فقط بر سود مالی تمرکز دارد و البته از این جهت نیز مشابه بسیاری از معیارهای سودآوری عمل میکند. به این ترتیب، این معیار شرایط جانبی را در نتیجه نهایی در نظر نمیگیرد. تحلیلگران متخصص و سرمایهگذاران با تجربه، برای محاسبه نرخ بازده مورد انتظار از یک سرمایهگذاری مشخص، در کنار بازده سرمایهگذاری از اطلاعات و دادههای اقتصادی نیز استفاده میکنند. در این متن قصد داریم تا به طور اختصاصی به بررسی بازده سهام و کارایی محاسبه آن بپردازیم. با ما همراه باشید.
تعریف بازده سهام
بازده سهام (Stock returns) معيار با اهميتي فرمولی برای سرمایه گذاری فرمولی برای سرمایه گذاری در تصميمگيری مالی و به معنای میزان سود و تغییرات قیمتی یک سهام است. در محاسبه بازده سهام تغییرات قیمتی که از مرحله افزایش سرمایه و یا از سود سهمی به وجود میآیند، در فرمول وارد نمیشوند. بازده سهام به شکل درصد بیان میشود. با توجه به درصد بازده سهام میتوانید برای سهام مورد نظرتان تصمیمات درست، که به کسب سود مناسب یا جلوگیری از ضرر و زیان منجر شود، اتخاذ کنید. بنابراین، بازده سودی است که به صورت مستقیم از محل سرمایهگذاری به دست میآورید و یا سودی است که از تغییرات قیمت ناشی میشود.
سرمایهگذار موفق باید بداند که چقدر از سرمایه خود را درگیر سرمایهگذاری کرده و چقدر هزینه برای کسب سود از سرمایهگذاری پرداخت نموده است. این هزینهها باید با سود به دست آمده مقایسه شوند تا ارزشمندی سرمایهگذاری محاسبه شود. در این بین، بازه زمانی درگیری سرمایه نیز بسیار با اهمیت است. اطلاع از بازده سهام یا هر سرمایهگذاری دیگر، نوعی ابزار انگیزشی محسوب میشود.
همانطور که اشاره کردیم، بازده سرمایهگذاری به صورت درصد بیان میشود. گاهی این مسئله ممکن است در محاسبات باعث سردرگمی شود.
به عنوان مثال؛ فرض کنید سرمایهگذار X مبلغی معادل با 100 تومان و سرمایهگذار Y مبلغ 25 هزار تومان سود از یک سرمایهگذاری کسب کرده باشند. در نگاه اول به این اطلاعات ممکن است سرمایهگذار Y را در سرمایهگذاری خود موفقتر بدانید. در صورتی که ممکن است با در نظر گرفتن سرمایه اولیه و هزینههای مربوط، تصورات به کلی بهم بریزد. اگر هزینه سرمایهگذاری فرد X برابر با 500 تومان باشد، او 20 درصد در جریان این سرمایه گذاری بازده دارد. این در حالی است که، در فرد Y اگر هزینه سرمایهگذاری 250 هزار تومان بوده باشد، او 10 درصد بازده کسب کرده است.
همانطور که در مثال بالا مشاهده کردید، بررسی میزان موفقیت یک سرمایهگذار تنها به درصد سود او اتکا ندارد و درصد بازده اطلاعات کافی برای سرمایهگذاری در اختیار شما قرار نمیدهد.
فرمول محاسبه بازده در بورس
بازده سرمایهگذاری از دو بخش بازده قیمتی و بازده نقدی تشکیل میشود که در ادامه نحوه محاسبه آنها را بررسی میکنیم.
بازده سرمایه یا بازده قیمتی
بازده سرمایه به تفاوت بین قیمت خرید و فروش یک ورق بهادار یا دارایی خاص گفته میشود و از طریق فرمول زیر محاسبه میشود:
قیمت خرید / (قیمت خرید – قیمت فروش) = بازده قیمتی
بازده نقدی سرمایه گذاری
به سودی که به صورت جریانات نقد در دوره به دست سرمایهگذار میرسد، بازده نقدی میگوییم. به عنوان مثال؛ بازده نقدی سهام که به DPS معروف است و سالانه دریافت میشود، جریان نقد دورهای محسوب میشود. البته، گاهی ممکن است طی دوره سرمایهگذاری، جریان نقد دورهای وجود نداشته باشد. در چنین شرایطی بازدهی نقدی صفر در نظر گرفته میشود. بازده نقدی با فرمول زیر محاسبه میشود:
قیمت خرید / جریان نقد = بازده نقدی
محاسبه بازده کل سرمایه گذاری
برای محاسبه بازده کل کافیست تا بازده نقدی و بازده سرمایهای که از فرمولهای بالا به دست آورده شده است را با یکدیگر جمع کنید. پس، فرمول بازده کل نیز به صورت زیر خواهد بود:
بازده نقدی + بازده سرمایهای = بازده کل
همانطور که مشاهده کردید، محاسبه بازده سهام به راحتی انجام میشود. البته، این محاسبات مختص به دست آوردن درصد بازده سهام نیست. سرمایهگذاران دیگر بازارهای مالی نیز با توجه به نوع سرمایهگذاری و استراتژی معاملاتی خود میتوانند بازده سرمایهگذاریهای مختلف را محاسبه کنند.
محاسبه بازده سهام چه کارایی دارد؟
شاید بتوانیم مهمترین کارکرد درصد بازده سهام را این بدانیم که با این عدد معاملهگر میتواند از این که تا چه اندازه به هدف خود نزدیک شده و بازدهی قابل انتظار خود را کسب کرده است، آگاه شود. این مسئله از آن جهت اهمیت دارد که نتیجه آن میتواند نشان دهد که فرد در معاملات خود بر اساس استراتژی انتخابی تا چه میزان موفق بوده است. در صورت عدم موفقیت، مشخصاً مشکلی وجود دارد که سرمایهگذار باید در اولین زمان ممکن نسبت به حل آن اقدام کند و یا حتی در مواردی استراتژی خود را تغییر دهد.
به همین دلیل، نیاز است تا محاسبه بازده سهام را دورهای و منظم انجام دهید و نتایج را ذخیره کنید. در طول زمان با مقایسه نتایج میتوانید روند صعودی و یا حتی نزولی پیشرفت خود را به خوبی مشاهده کنید. این مسئله میتواند شما را با واقعیت سرمایهگذاری روبهرو کند.
توجه داشته باشید که، محاسبه بازده سهام تنها برای بررسی سهام خریداری شده نیست. حتی اگر سهمی خاص را برای خرید مد نظر دارید، میتوانید در یک بازه زمانی مشخص قیمت و سود نقدی تعلق گرفته به آن را محاسبه کنید. اگر عدد به دست آمده بازده مناسبی را نشان میدهد، باید برای ورود به سهم مورد نظر شرایط را آماده کنید.
عوامل تاثیرگذار در بازده سهام
در خصوص عوامل تاثیرگذار در بازده سهام باید این را بدانیم که، دستیابی به این عوامل نیاز به بررسی پیشینه سهام بازار دارد. بر این اساس، با توجه به مطالعات صورت گرفته در این زمینه، از مهمترین عوامل تاثیرگذار در بازده سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- نسبت نقدینگی
- نسبت اهرمی
- نسبت فعالیت
- نسبت سودآوری
- نسبتهای بازار
- نسبت مبتنی بر جریان نقدی
- شاخصهای ریسک
- مدیریت سود
- پیشبینی سود
- سرمایهگذاری واقعی
- ویژگیهای شرکت
- و .
مشکلات موجود در محاسبات بازده سهام
با وجود این که محاسبه بازده سهام برای سرمایهگذاری در بازار بورس کارایی بسیاری دارد، اما نمیتوان از مشکلات آن چشمپوشی کرد. یکی از آشکارترین عیوب محاسبه بازده سهام وارد نكردن هزينههای موثر به محاسبات است. بنابراین، نمیتوان زمان را که مهمترین هزینه موثر در بازده سرمایه است، عملا در محاسبات تاثیر داد.
جهت دستیابی به اهمیت زمان فرض کنید که سهمی را در بازار خریداری کرده و آن را برای مدت زمان 50 سال نگهداری کردهاید. طی مدت 50 سال به سود 100 درصد رسیدهاید. آیا با گذشت مدت زمان طولانی 50 ساله و در نظر گرفتن تورم، دیگر مسائل اقتصادی و ارزش زمانی پول، این سود ارزش قابل قبولی دارد؟ پس، به طور واضح نسبت سود به هزینه به تنهایی اهمیت ندارد. زمان نیز درصد چشمگیری از موفقیت در سرمایهگذاری را درگیر میکند. اما با این وجود، در محاسبه بازده سهام به طور کلی نادیده گرفته میشود.
البته، این مسئله راه حل دارد. برای حل این مشکل باید به نوعی این فاکتور را در بازده سهام وارد کنید. برای مثال؛ میتوانید درصد بازده به دست آمده را بر طول دوره تقسیم کنید. با این کار مشخص میکنید که در طول زمان مشخص، چه اندازه بازدهی وجود داشته است. این اطلاعات را با سودآوری دیگر بازارهای مالی، بانک و … مقایسه کنید. نتیجه این مقایسه شما را برای ادامه حضور و یا ترک بازار متقاعد خواهد کرد.
بازه زمانی طولانیتر برای محاسبه بازده، پاسخ کاملتری ارائه میدهد و نقش نوسانات معمولی و روزمره در سهام، در نتیجه کم رنگتر خواهد شد. محاسبه در بازه زمانی کوتاه بازده را درگیر نوسانات خواهد کرد.
مشکل دیگر در این مفهوم این است که، اگر تمام هزینهها را به درستی محاسبه نکنید، حاصل درستی برای بازده سرمایهگذاری به دست نخواهید آورد. گاهی هزینههای مورد انتظار در یک سرمایهگذاری عمداً یا سهواً به درستی محاسبه نمیشود. به عنوان مثال؛ در ارزیابی نرخ بازده سرمایهگذاری در سهام شرکتهای فعال در بازار سرمایه، کلیه هزینههای مرتبط باید در نظر گرفته شود. این موارد شامل کارمزد کارگزاریها نیز میشود. این دسته از هزینهها میتوانند به میزان چشمگیری درصد بازده سهام یا دیگر سرمایهگذاریها را کاهش دهند.
ریسک سرمایه گذاری
سرمایهگذاری در تمام بازارهای مالی ریسکهای مربوط به خود را دارد؛ زیرا هر لحظه ممکن است که بازار تحت تاثیر عوامل مختلفی مثل: نوسانات بازار، تورم، مشکلات اقتصادی، مشکلات تجاری و . قرار بگیرد. تمام این موارد ریسک را به سرمایهگذاری اضافه میکنند. به این ترتیب، هر فرد قبل از ورود به هر بازاری باید به شرایط اقتصادی، روحیات سرمایهگذاری، میزان ریسکپذیری، درجه صبر در شرایط حساس و . توجه کند و متناسب با نتیجه این بررسی، گزینههای مختلف در سرمایهگذاری را انتخاب کند.
در سیستم مالی احتمال اختلاف بازده مورد انتظار و بازده واقعی را ریسک میگوییم. هر اندازه احتمال عدم موفقیت در سرمایهگذاری بیشتر باشد، اصطلاحاً ریسک سرمایهگذاری بیشتر میشود. ریسکها فرمولی برای سرمایه گذاری انواع مختلفی دارند و افراد نیز از لحاظ درجه ریسکپذیری به گروههای مختلفی تقسیم میشوند.
در تعمیم ریسک به مفهوم بازده سرمایهگذاری میتوانیم بگوییم که، درصد بازده نسبت به ریسک تنظیم نمیشود. با این وجود، طبق اصلی که در دنیای سرمایهگذاری مشهور است، بازده سرمایهگذاری رابطه مستقیمی با ریسک دارد. به این ترتیب، به هر میزان که احتمال بازده سرمایهگذاری بیشتر باشد، فرمولی برای سرمایه گذاری ریسک احتمالی نیز بیشتر خواهد بود.
سرمایهگذاری بدون ارزیابی ریسک احتمالی و تنها با اتکا بر درصد بازده سرمایهگذاری، ممکن است نتیجه نهایی را بسیار متفاوت از نتیجه پیشبینی شده کند.
سخن پایانی
امروزه نرمافزارهای بسیاری محاسبات بازده سهام را برای سهام شرکتهای فعال بازار سرمایه انجام میدهند. استفاده از درصد بازده سهام، رفتار و استراتژی معاملاتی معاملهگر را بر اساس یک مقدارِ اندازهگیری به چالش میکشد. این محاسبات امکان مقایسه بین استراتژیهای معاملاتی را برای شما فراهم میکند. این مسئله میتواند برای سرمایهگذاران بازار اهمیت زیادی داشته باشد.
بازده سهام به شما نشان میدهد که تا چه اندازه سرمایهگذاری شما موفقیتآمیز بوده و به سمت اهدافتان پیش میرود. این ارزیابی به شما کمک میکند ترکیب مناسبی از اوراق بهادار و سهام را برای به حداکثر رساندن بازده در افق زمان سرمایهگذاری خود انتخاب کنید.
به طور کلی فاکتور زمان در محاسبه بازده وارد نشده است؛ اما وارد کردن بازه زمانی به شیوه ذکر شده در مقاله، رفتار شما را بهتر و درستتر نشان خواهد داد.
شاید بتوانیم مهمترین کارکرد درصد بازده سهام را این بدانیم که با این عدد معاملهگر میتواند از این که تا چه اندازه به هدف خود نزدیک شده و بازدهی قابل انتظار خود را کسب کرده است، آگاه شود.
همه چیز درباره بازده سرمایه گذاری یا نرخ بازگشت سرمایه (ROI) و کاربردهای آن
بازده سرمایه گذاری یا نرخ بازگشت سرمایه (ROI) یک معیار عملکردی است که برای ارزیابی کارایی یک سرمایه گذاری یا مقایسه کارآیی تعدادی از سرمایه گذاری های مختلف استفاده می شود. ROI تلاش می کند تا میزان بازده یک سرمایه گذاری خاص را با توجه به هزینه سرمایه گذاری مستقیم اندازه گیری کند.ساده ترین بیان برای محاسبه ROI ، سود (یا بازده) یک سرمایه گذاری با هزینه سرمایه گذاری تقسیم می شود. نتیجه به صورت درصد یا نسبت بیان می شود.
نحوه محاسبه بازده سرمایه گذاری یا نرخ بازگشت سرمایه (ROI) به چه صورت است؟
فرمول بازده سرمایه گذاری یا نرخ بازگشت سرمایه به شرح زیر است:
منظور از “ارزش فعلی سرمایه ” عواید حاصل از فروش سرمایه گذاری در زمان حال است و هزینه سرمایه گذاری مبلغ اولیه ای است که شما صرف سرمایه گذاری کرده اید . از آنجا که ROI به عنوان درصدی اندازه گیری می شود ، می توان آن را به راحتی با بازده سایر سرمایه گذاری ها مقایسه کرد و به فرد اجازه می دهد انواع مختلفی از سرمایه گذاری ها را در یک دیگر مقابل اندازه گیری کند.
درک بازده سرمایه گذاری یا نرخ بازگشت سرمایه (ROI)
ROI به دلیل سادگی و کارا بودن یک معیار محبوب است. در اصل ، ROI می تواند به عنوان یک اندازه گیری اساسی از سودآوری یک سرمایه گذاری استفاده شود حال می تواند در سرمایه گذاری سهام باشد یا نرخ بازگشت سرمایه از سرمایه گذاری روی قسمت جدیدی از یک پروژه و حتی ROI در صنعت تبلیغات نیز برای محاسبه اثر گذار بودن یک تبلیغ نیز کاربرد دارد. محاسبه به خودی خود پیچیده نیست و تفسیر آن برای طیف گسترده ای از کاربردهای آن بسیار ساده است. اگر ROI سرمایه گذاری مثبت باشد ، یعنی سرمایه گذاری در این بخش ارزشمند است. اما اگر فرصت های دیگری با ROI بالاتر وجود داشته باشد ، این سیگنال ها می توانند به سرمایه گذاران کمک کنند تا بهترین گزینه ها انتخاب کنند. به همین ترتیب ، سرمایه گذاران باید از ROI منفی جلوگیری کنند ، که دلالت بر ضرر خالص دارد.
اما برای مقایسه سرمایه گذاری ها گاها بازده سرمایه گذاری یا نرخ بازگشت سرمایه با مشکل مواجه می شود .فرض کنید شخصی 1 میلیون تومان سرمایه گذاری کرده و در یک ماه 200 هزار تومان سوده کرده است. طبق فرمول ROI این شخص 20 درصد سود داشته است.
حال اگر شخص دیگری طی 3 ماه با همان 2 میلیون تومان ، 400 هزار تومان سود کند باز هم فرمول ROI می گوید این شخص 20 درصد سود داشته است.
محدودیت های بازده سرمایه گذاری(ROI) چیست؟
مثالهایی مانند فوق برخی از محدودیتهای استفاده از بازده سرمایه گذاری یا نرخ بازگشت سرمایه را نشان می دهد ، به ویژه هنگام مقایسه سرمایه گذاری. در حالی که سرمایه گذاری دوم ، دو برابر سرمایه گذاری اول بود ، زمان خرید و فروش برای اولین سرمایه گذاری یک ماه و برای سرمایه گذاری سه ماه بود.
برای حل این موضوع باید سرمایه گذاری دوم را که در سه ماه انجام شده تقسیم بر 3 کرد تا بتوانیم دقیق تر مقایسه را انجام دهیم. همچنین می توان از ارزش خالص فعلی (NPV) استفاده کرد که اختلاف ارزش پول را در طول زمان به دلیل تورم به وجود می آورد.
تحولات نرخ بازگشت سرمایه (ROI)
اخیراً ، سرمایه گذاران علاقه مند به توسعه شکل جدیدی از متریک سرمایه گذاری یا نرخ بازگشت سرمایه (ROI) با نام بازده اجتماعی سرمایه گذاری یا SROI شده اند. SROI در اوایل دهه 2000 توسعه یافت و تأثیرات گسترده تری از پروژه ها را با استفاده از ارزش غیر مالی به عنوان مثال ، معیارهای اجتماعی و زیست محیطی که در حال حاضر در حساب های مالی معمولی منعکس نشده اند در نظر می گیرد . به عنوان مثال ، یک شرکت ممکن است متعهد شود آب را در کارخانه های خود بازیافت کند و روشنایی خود را با همه لامپ های LED جایگزین کند. این تعهدات یک هزینه فوری دارند که ممکن است روی ROI سنتی تأثیر منفی بگذارد .با این حال ، سود خالص برای جامعه و محیط زیست می تواند به SROI مثبت منجر شود.
چندین تحول جدید دیگر از ROI نیز وجود دارند که برای اهداف خاص ساخته شده اند. آمار رسانه های اجتماعی ROI به اثربخشی فعالیت های رسانه های اجتماعی اشاره می کند . به عنوان مثال چند کلیک یا لایک با استفاده از تبلیغات گرفته شده است. به فرمولی برای سرمایه گذاری همین ترتیب ، ROI در آمار بازاریابی سعی دارد بازده تبلیغات مشخص کند. در بخش آموزش نیز ROI مربوط به میزان اطلاعات آموخته شده و حفظ شده به عنوان بازده آموزش یا مهارت بیان می شود. با پیشرفت جهان و تغییر اقتصاد ، مطمئناً چندین شکل دیگر از بازده سرمایه گذاری یا نرخ بازگشت سرمایه (ROI) در آینده توسعه می یابد.
معرفی فینتو
شاید برای شما هم اتفاق افتاده باشه که به خاطر یکسری از مشکلات نتونید به محل کار برید یا برای مثال خارج از ساعت کاری باید گزارشی رو آماده کنید تا برای مدیرتون که داخل جلسه است ارسال کنید.
و یا اینکه به دلیل نوسانات برق برای سیستم داخل شرکتتون مشکل پیش اومده و تقریبا همه اطلاعاتتون از بین رفته.
همه این اتفاقات و صدها مسائل دیگه باعث شدن تا کم کم نرم افزار های سنتی و یا به اصطلاح local جای خودشون رو به سیستم های ابری بدن که از لحاظ امنیت و دسترسی به مراتب قوی تر هستند.
ما در فینتو با بهره گیری از آخرین دانش روز فناوری اطلاعات تونستیم یک نرم افزار حقوق و دستمزد ابری بسیار قوی طراحی و عرضه کنیم تا شما دوستان بتونید به راحتی از هرکجا و با هر دستگاهی کارهاتون رو انجام بدید.
بازده سرمایه گذاری چیست؟
در این مقاله بازده سرمایه گذاری یا نرخ بازدهی سرمایه را توضیح داده سپس نحوه محاسبه بازده سرمایه گذاری در مسکن و سهام را بررسی کرده و در آخر ارتباط بین ریسک و بازده سرمایه گذاری را خواهیم گفت.
بازده سرمایه گذاری
نرخ بازده سرمایه گذاری (Return Of Investment) چیست؟ بررسی میزان بازده یک سرمایهگذاری از نخستین اقداماتی است که باید قبل از سرمایهگذاری انجام شود. زمانی که وارد یک سرمایهگذاری خاص میشوید، درباره آینده دارایی مورد نظر پیشبینی مشخصی در ذهن و انتظاز بازده مناسبی هم از آن دارید.
هم چنین در فرمول نیز از بازده سرمایه گذاری به عنوان معیاری برای نتیجه بخش بودن یک سرمایه گذاری استفاده می شود.
قبل از مطالعه این مقاله پیشنهاد می کنیم حتما مقاله سرمایه گذاری چیست و انواع آن کدام است؟ را مطالعه بفرمایید.
محاسبه بازده سرمایه گذاری
مفهوم بازده در سرمایهگذاری در سهام چیست؟ نرخ بازده سرمایه گذاری، نرخ بازگشت سرمایه یا بازده سرمایه همه به یک مفهوم باز می گردند.معادل انگلیسی نرخ بازده سرمایه گذاری عبارت است از: ROI که مخفف انگلیسی Return of Investment است، در ساده ترین تعریف، معیار و نرخی است که با استفاده از آن کارایی و نتیجه بخش بودن یک سرمایه گذاری ارزیابی می شود. حتی اگر بخواهید بازدهی چند نمونه از سرمایه گذاری را با هم مقایسه کنید بهترین راه مقایسه بازده سرمایه گذاری آن هاست.
نحوه محاسبه و کاربردهای ROI
پس از توضیحی که راجع به بازده سرمایه گذاری و کاربردهای آن داشتیم حالا به سراغ نحوه محاسبه نرخ بازده سرمایه گذاری و کاربردهای آن خواهیم گفت.
فرمول بازده سرمایه گذاری
با نگاه بیشتر به فرمول محاسبه نرخ بازده سرمایه گذاری، متوجه می شویم که این فرمول همان نسبت سود یک سرمایه گذاری به هزینه ای که برای آن انجام گرفته می باشد. فرمول محاسبه نرخ بازده سرمایه گذاری به شکل زیر است:
نرخ بازده سرمایه گذاری =
کاربرد نرخ بازده سرمایه گذاری چیست؟
مهم ترین کاربرد بازده سرمایه گذاری، محاسبه سودی است که یک سرمایه گذاری به ما داده است. فرض کنید بعد از گذشت یک سال درنظر داریم تا سود سرمایه گذاری مان در سهام را با سرمایه گذاری در طلا مقایسه کنیم. برای اینکه بفهمیم کدام دارایی چه مقدارسود نصیب ما کرده باید از نرخ بازده سرمایه گذاری استفاده کنیم.
انواع بازده سرمایه گذاری
مفهوم بازده سرمایه گذاری در سهام چیست؟
یکی از مهم ترین دغدغه های سرمایه گذاران و سهامداران محاسبه نرخ بازده سبد یا پرتفوی سرمایه گذاری شان است. برای محاسبه نرخ بازده یک سهم نیاز به اطلاعات زیر داریم:
سود محقق شده در مجمع شرکت
باتوجه به 3 مورد گفته شده بازده یک سهم به صورت زیر محاسبه می شود:
قیمت حال حاضر منهای قیمت خرید به علاوه سود سهام تقسیم بر قیمت خرید
برای محاسبه نرخ سود صندوق ها نیز مثل سهام عمل می کنیم با این تفاوت که بعضی از صندوق ها تقسیم سود دوره ای داشته که به مانند سود محقق شده در مجمع بوده و بعضی نداشته که بازده از تفاوت قیمت ها حاصل می شود.
به عنوان مثال تعداد 1000 عدد سهم شرکت الف را به مبلغ 500 تومان خریداری کردیم و قیمت حال حاضر سهم نیز 520 تومان است. در این مدت در مجمع شرکت نیز 40 تومان سود تقسیم شده و به حساب سهامداران واریزشده است. بازدهی سرمایه گذاری ما در سهام شرکت الف این چنین است:12%
بازده سرمایه گذاری در مسکن
بررسی بازدهی دارایی هایی مثل مسکن، زمین و آپارتمان کمی پیچیده تراز دارایی هایی مثل سهام است.برای محاسبه بازدهی یک ملک باید هزینه هایی که درطی مدت مورد نظر برای آن شده کاسته شود. هم چنین بازدهی ملکی که درآن سرمایه گذاری کردیم به اجاره دادن یا ندادن آن نیز وابسته است.مثلا فرض کنید که یک ملک را به قیمت 1 میلیارد تومان خریده ایم و قیمت حال حاضر آن 1.5 میلیارد تومان است.اما در طی این سرمایه گذاری 100 میلیون تومان نیز برای تعمیرات آن هزینه کرده ایم. نرخ بازده این سرمایه گذاری 40 درصد است. اما اگر در طی این مدت مبلغ 200 میلیون تومان بابت اجاره به شخصی دریافت کرده باشیم، بازدهی این دارایی 60درصد است. پس برای محاسبه نرخ بازده یک ملک به اطلاعات زیر نیاز داریم:
هزینه های انجام شده
درآمدهای کسب شده
مزایای استفاده از نرخ بازده سرمایه گذاری (ROI)
بزرگترین مزیت بازده سرمایه گذاری این است که یک معیار به نسبت ساده و آسان است و اغلب از آن به عنوان معیار استاندارد و جهانی میزان سودآوری استفاده میشود. به عنوان یک معیار اندازهگیری، در اغلب مواقع استفاده از آن موجب سوء تفاهم و سوء تعبیر نمیشود، زیرا معنی خود را در قالبهای مختلف حفظ میکند.
معایب و مشکلات بازده سرمایه گذاری چیست؟
بازده سرمایهگذاری مدت زمان را در نظر نمیگیرد
مهم ترین عیب بازده سرمایه گذاری، صرف نظر از زمان است. به عنوان مثال بازدهی 2 سرمایه گذاری 100 درصد است ولی اولی در یک سال و دومی در 5 سال محقق شده. از نظر نرخ بازده سرمایه گذاری هردو بازده یکی است اما منطقا سرمایه ای که در زمان کمتری این بازده را محقق کرده مناسب تر است که این پارامتر در نرخ بازده سرمایه گذاری دیده نمی شود.اگر از بازده سرمایهگذاری به صورت سالانه و در بازه زمانی مشخص استفاده کنید، می توانید این مشکل را از بین ببرید.
بازده سرمایه گذاری نسبت به ریسک تنظیم نمیشود
یک اصل کلی و رایج در دنیای سرمایهگذاری وجود دارد که طبق آن بازده سرمایه گذاری رابطه مستقیمی با ریسک دارد: هرچه بازده احتمالی بیشتر باشد، ریسک احتمالی نیز بیشتر است. این را میتوان در دنیای واقعی سرمایهگذاری نیز مشاهده کرد.
به طور مثال، در اغلب مواقع، سرمایهگذاری که بازده پرتفوی ۱۲ درصد را هدف قرار داده است، باید درجه بالاتری از ریسک را در مقایسه با سرمایهگذاری که هدفش بازده ۴ درصدی است، بپذیرد. اگر یک سرمایهگذار بدون ارزیابی ریسک، فقط درصد بازده سرمایه گذاری را معیار قرار دهد، ممکن است نتیجه نهایی تصمیم بسیار متفاوت از نتیجه مورد انتظار باشد.
اگر تمام هزینههای مورد انتظار را درست محاسبه نکنید، بازده سرمایهگذاری درست نخواهد بود
درست محاسبه نشدن هزینههای مورد نظر برای سرمایه گذاری ممکن است، عمدا یا سهوا رخ دهد. به عنوان مثال، در ارزیابی نرخ بازده سرمایه گذاری در یک قطعه ملک، کلیه هزینههای مرتبط باید در نظر گرفته شود. این موارد شامل کمیسیون املاک، مالیات بر املاک، بیمه و کلیه هزینههای نگهداری میشود. این هزینهها میتوانند به میزان قابل توجه درصد بازده سرمایه گذاری را کاهش دهند.
مفهوم ریسک و بازده سرمایه گذاری چیست؟
زمان تصمیمگیری در خصوص یک سرمایهگذاری لازم است علاوه بر میزان ریسک، بازدهی مورد انتظار را نیز مورد بررسی قرار دهید. منظور از بازدهی، میزان سود بهدست آمده در مقابل تحمل ریسک آن سرمایه گذاری است. نکته قابل توجه در این خصوص این است که میزان ریسک و بازدهی مورد انتظار از یک سرمایهگذاری رابطه مستقیم دارند؛ یعنی اگر میزان ریسک سرمایه گذاری خود را افزایش دهید احتمال کسب بازدهی بالاتر، بیشتر میشود.
برای درک بهتر این موضوع، فرض کنید بین سرمایه گذاری در بانک و سکه طلا می خواهیم یکی را انتخاب کنیم. سرمایه گذاری در بانک امن تر بوده، اصل سرمایه حفظ می شود، پرداخت سود تضمین شده را دارد اما در عوض سود آن ثابت و حدودا 20 درصد است.
سکه طلا در کنار مالیات، به دلیل ماهیت فیزیکی خود امکان دزدیده شدن داشته و همراه با نوسان قیمت و حتی ضرر است. اما در عوض احتمال سود بیشتر در این سرمایه گذاری بالا تر است.
پس ریسک سرمایه گذاری در بانک کمتر بوده و به همین دلیل بازده آن نیز کمتر و ثابت است.
دیدگاه شما