بازار اولیه بورس چیست

بازار اولیه بورس چیست

شباهت اصلی بین پذیره نویسی با عرضه اولیه روش های ثبت سفارش یا به عبارتی همان بوک بیلدینگ (Book Building) است، اما سرمایه گذاران مبتدی بهتر است بدانند این دو با هم تفاوت های زیادی دارد. در ادامه به تفاوت های اصلی پذیره نویسی با عرضه اولیه و تعاریف آن می پردازیم تا سرمایه گذاران جدید دچار اشتباه نشوند و این دو را به خوبی از هم تشخیص دهند .

تعریف اصلی پذیره نویسی در بازار سرمایه

افرادی که در بازار سرمایه کار می کنند و جزء سرمایه گذاران بازار بورس هستند، قطعا با اصطلاح پذیره نویسی مواجه شده اند. اگر بخواهیم در مورد معنی لغوی پذیره نویسی صحبت کنیم باید گفته شود به معنی نوشتن و امضاء کردن در پای سند است .

اما در واقع معنی پذیره نویسی در بازار سرمایه، به حقوقی گفته می شود که سرمایه گذار باید متعهد شود تا بخشی از سرمایه اولیه شرکت را متحمل شود. سرمایه گذاران باید بدانند پذیره نویسی برای شرکت هایی صورت می گیرد که هنوز تاسیس نشده بازار اولیه بورس چیست اند و شرکت شروع به کار نکرده است .

به طور کلی، شرکت برای شروع کار نیاز به سرمایه اولیه دارد که برخی از سرمایه گذاران این سرمایه اولیه را متعهد می شوند که پرداخت کنند تا شرکت فعالیت خود را به صورت رسمی آغاز کند .

تعریف اصلی عرضه اولیه در بازار سرمایه

یکسری شرکت ها هستند که سال هاست فعالیت خود را شروع کرده اند و پیشرفت های زیادی هم کرده اند، اما همچنان سهام شرکت خود را در اختیار بازار بورس قرار نداده اند. زمانی که چنین شرکت هایی سهام خود را برای اولین بار در بازار بورس عرضه می کنند، یکسری از کارشناسان معتقدند سهام این شرکت ها رو به رشد و افزایش است و هر کسی که روی سهام آن ها سرمایه گذاری کند قطعا سود خواهد کرد .

به طور کلی می توان گفت، برخی از شرکت های خصوصی و دولتی در جهت سود بیشتر و پیشرفت کسب و کار خود بخشی از سهام شرکت را وارد بازار بورس می کنند. این شرکت ها نیاز به سرمایه بیشتر دارند که از طریق فروش سهام شرکت به خواسته مورد نظر می رسند .

سرمایه گذاران چگونه بهترین زمان برای فروش عرضه اولیه را تشخیص دهند؟

تفاوت های عرضه اولیه و پذیره نویسی

۱ . نکته مهم این است که عرضه اولیه یک بازه قیمتی مشخص دارد اما پذیره‌نویسی با قیمت اسمی ۱۰۰۰ ریال انجام می‌شود .

۲ - بازه زمانی عرضه اولیه برای ثبت سفارش از ۲ تا ۳ ساعت است و پس از آن نماد مورد نظر مثل سایر نمادهای بورسی معامله می شود. اما انجام پذیره‌نویسی در اکثر موارد در یک بازه زمانی ۳۰ روزه است و پس از آن نماد بسته شده تا مراحل بعدی جهت عرضه اولیه شرکت انجام شود. این مراحل می‌تواند تا چندین ماه به طول انجامد .

۳ . نکته جالب در مورد پذیره نویسی این است که تا وقتی ادامه پیدا می کند که تمام اوراق به فروش برسد و این اتفاق از اولین روز پذیره نویسی تا پایان مهلت ۳۰ روزه ادامه دارد .

۴ - در واقع می توان گفت پذیره‌نویسی قبل از عرضه اولیه انجام می شود و خریدارانی که در پذیره نویسی شرکت می‌کنند به نوعی سرمایه اولیه شرکت برای فعالیت های مختلف و سودآوری را تامین کرده و پس از تشکیل شرکت بر اساس ورقه تعهد، اشخاص شرکت کننده در پذیره نویسی حق دریافت سهام دارند .

روش پذیره نویسی در شرکت سهامی عام

معمولاً در شرکت‌های سهامی عام، حداقل ۳۵ درصد سرمایه شرکت باید تأدیه شود. این بدان معناست که پرداخت کل سرمایه الزامی نیست اما حداقل ۳۵ درصد آن می بایست تعهد پرداخت شود که این روال معمولاً توسط بانک ها انجام می شود .

اعلام تعهد پرداخت سرمایه توسط سهامداران در صورت‌جلسه‌ای که به امضای کلیه آنان می‌رسد قید می‌شود. هرکسی در مقابل نام خود میزان سرمایه تعهدی و مبلغی را که حاضر است فوراً پرداخت کند، نوشته و امضاء می‌کند. درواقع آنان باید ورقه‌ای را به نام ورقه تعهد سهم که حاکی از قبول و تعهد پرداخت بهای سهم است، تکمیل و امضاء کنند، این عمل را پذیره نویسی می‌گویند .

ظرف مهلتی که در اعلامیه پذیره‌نویسی معین‌شده است علاقه‌مندان، به بانک مراجعه می‌نمایند و ورقه تعهد سهم را تکمیل و امضاء و مبلغی را که نقداً باید پرداخت شود تأدیه و رسید دریافت می‌کنند. امضاء ورقه تعهد سهم، به خودی خود مستلزم قبول اساسنامه شرکت و تصمیمات مجامع عمومی شرکت است .

ورقه تعهد سهم در دو نسخه تنظیم و با قید تاریخ به امضای پذیره‌نویس یا قائم‌مقام قانونی او می‌رسد. نسخه دوم ورقه تعهد سهم مزبور با قید رسید وجه با مهر و امضای بانک به پذیره‌نویس داده می‌شود. ورقه تعهد سهم بر اساس ماده ۱۳ ل. ا. ق. ت ورقه تعهد سهم شامل نکات ذیل است :

۱ - نام و موضوع و مرکز اصلی و مدت شرکت

۳ - شماره و تاریخ اجازه انتشار اعلامیه پذیره‌نویسی و مرجع صدور آن

۴ - تعداد سهامی که مورد تعهد واقع می‌شود و مبلغ اسمی آن و همچنین مبلغی که از آن بابت نقداً در موقع پذیره‌نویسی باید پرداخت شود .

۵ - نام بانک و شماره‌حسابی که مبلغ لازم توسط پذیره‌نویسان باید به آن حساب پرداخت شود .

۶ - هویت و نشانی کامل پذیره‌نویس

۷ - قید اینکه پذیره‌نویس متعهد است مبلغ پرداخت‌نشده سهام مورد تعهد را طبق مقررات اساسنامه شرکت تأدیه نماید .

۸ - تاریخ شروع و خاتمه مهلت پذیره نویسی

۹ - شرایط حضور و حق رای صاحبان سهام در مجامع عمومی

۱۰ - مبلغ افزایش سرمایه

تعداد و ویژگی های پذیره نویسان در بازار سرمایه

در شرکت سهامی عام باید یک هیئت مدیره متشکل از حداقل ۵ نفر از میان صاحبان سهم تشکیل شود، بنابراین تعداد پذیره‌نویسان باید به حدی باشد که کل شرکا از پنج نفر کمتر نباشند. قانون برای حداکثر تعداد شرکا، شرطی را تعیین نکرده و ممکن است این تعداد بین ۵ تا هزاران نفر باشد .

کلیه افرادی که دارای اهلیت هستند می توانند در پذیره نویسی یک شرکت تازه تاسیس شرکت کنند، چه اشخاص حقیقی باشند و چه اشخاص حقوقی؛ مع ذلک، اشخاص حقوقی در حدود هدف و اساسنامه خود مجاز به این امر هستند. از آنجایی که پذیره نویسی یک عمل تجاری تلقی نمی شود، لازم نیست حتما اشخاص حق تجارت داشته باشند تا بتوانند پذیره نویسی کنند.

عرضه اولیه (IPO) چیست ؟

امروزه بورس به دلیل فرصت های سودآوری بالقوه خود به یکی از جذاب ترین گزینه های سرمایه گذاری برای مردم تبدیل شده است. یکی از این فرصت ها خرید و فروش عرضه اولیه ها است.

ما در این مقاله از بخش آموزش بورس به این موضوع می پردازیم که عرضه اولیه چیست و چرا تا این حد برای سرمایه گذاران جذاب است. همچنین بررسی می کنیم که ایا عرضه اولیه ها فاقد ریسک هستند یا به عبارتی ایا تمام انها قابل اعتمادند؟

عرضه اولیه چیست؟

برای این که شما بتوانید سهام شرکتی را در بازار بورس خرید و فروش کنید، ان شرکت باید وارد بازار بورس شده باشد و قوانین و مقرراتی که سازمان بورس تعیین کرده است را رعایت کند. به بیان دیگر ان شرکت باید در بورس پذیرش شود.

فرض کنید شرکتی با رعایت قوانین سازمان بورس توانسته وارد بازار سهام شود. حال باید سهام خود را برای اولین بار عرضه کند. به اولین روزی که سهام ان شرکت در بورس برای عموم مردم عرضه می شود، عرضه عمومی اولیه (initial public offering) یا به طور عامیانه عرضه اولیه می گویند.

با عرضه اولیه نه تنها شرکت ها می توانند وارد بورس شوند بلکه سهامداران می توانند ارزش واقعی سهام شرکت را تعیین کنند. از ان جا که عرضه اولیه در قیمتی کمتر از ارزش اصلی خود ارایه می شود، سهامداران بعد از رشد قیمت، زمانی که به نظرشان قیمت به محدوده منصفانه رسید، می توانند با فروش سهام خود، قیمت اصلی سهام شرکت را تعیین کنند.

نکته مهم و قابل توجه این است که « عرضه اولیه » بودن هیچ ربطی به قدمت شرکت ندارد و شرکت هایی با سابقه کار بالا هم می توانند تازه وارد بازار بورس شوند. در این مقاله نکات مهم خرید عرضه اولیه را مرور می کنیم.

چرا باید عرضه اولیه بخریم؟

اکثر عرضه اولیه هایی که وارد بازار شده اند سودده بوده اند. بازده نسبتا بالا در کوتاه مدت، بزرگترین دلیلی است که هم افراد مبتدی و هم حرفه ای ها تمایل زیادی به خرید عرضه اولیه ها دارند.

معمولا عرضه اولیه ها کمتر از ارزش ذاتی خود سهم، قیمت گذاری می‌شوند و همین موضوع برای سرمایه گذار جذابیت ایجاد می کند چون احتمال افزایش قیمت سهم و رسیدن به ارزش ذاتی آن زیاد است. یعنی انتظار می رود که عرضه اولیه ها سود آور باشند و بازده خوبی در کوتاه مدت داشته باشند.

سهم هر فرد از عرضه اولیه چطور مشخص می شود؟

معمولا قبل از شروع ثبت سفارش عرضه اولیه، حداکثر تعداد سهام قابل خریداری توسط هر کد حقیقی و حقوقی اعلام می شود اما معمولا با توجه به مشارکت بالا تعداد سهام کمتری به هر کد اختصاص می یابد. تعداد سهام تخصیص یافته به هر کد معاملاتی با توجه به فرمول زیر محاسبه می شود.

آیا می‌توان تعداد و قیمت دلخواه را برای عرضه اولیه ثبت کرد؟

برای خرید عرضه اولیه‌ها باید سفارش خود را در سقف قیمت اعلام شده بگذارید، زیرا اکثر سرمایه‌گذاران سفارش خود را در سقف قیمت ثبت می‌کنند.

دقت کنید که معمولا حجم تقاضا بسیار زیاد است (فرض کنید دو میلیون کد حقیقی و حقوقی درخواست خرید عرضه اولیه دارند) بنابراین اگر شما سفارش خود را حتی یک ریال کمتر ثبت کنید، احتمال اینکه سهمی به شما برسد بسیار کم می‌شود.

اما شاید فردی نخواهد حداکثر تعداد سهمی که اعلام شده را خرید کند. در این جا این سوال پیش می‌آید که امکان خرید تعداد سهم کمتری از سقف تعیین شده وجود دارد؟ جواب مثبت است. اگر شما تعداد کمتری از سقف را ثبت کنید، همان تعداد یا درصدی از آن سهم به شما تعلق خواهد گرفت. یعنی سهم شما از عرضه اولیه کم می شود اما مشکلی در خرید آن وجود ندارد.

آیا برای خرید عرضه اولیه قانون حداقل مبلغ وجود دارد؟

همانطور که می دانید طبق قانون سازمان بورس، هر سرمایه گذار برای خرید هر سهم باید حداقل مبلغ 500 هزار تومان بپردازد. اما شاید این سوال برای شما به وجود بیاید که آیا برای خرید عرضه اولیه هم باید حداقل 500 هزار تومان پرداخت کرد؟ اگر بر اساس روش ثبت سفارش هر نفر تنها بتواند 200 هزار تومان خرید کند چه؟ آیا خرید او حذف می‌شود؟

باید بگویم خیر. عرضه اولیه شامل قانون “حداقل خرید” نمی شوند. بنابراین شما می توانید مالک هر مقدار سهمی شوید که به شما تخصیص داده شده است، چه آن مبلغ بیش تر از 500 هزار تومان باشد و چه کمتر. دقت کنید که چون سهم هر فرد در خرید عرضه اولیه مشخص است و کسی بیشتر از آن مقدار نمیتواند خرید کند، سفارش عرضه اولیه دارای “سقف خرید” است.

چطور از عرضه اولیه ها باخبر شویم؟

طبق قانون سازمان بورس خبر ورود یک سهام جدید یا همان عرضه اولیه حداقل 48 ساعت قبل باید در بخش اطلاعیه های سایت بورس و یا فرابورس (بسته به نماد عرضه شده) قرار بگیرد و اطلاع رسانی شود. علاوه بر این در سایت سیگنال می توانید از آخرین اخبار عرضه اولیه ها و تحلیل آن ها به صورت منظم و به روز شده با خبر شوید.

همچنین با نصب اپلیکیشن سیگنال و فعال کردن نوتیفیکشن اطلاع رسانی عرضه اولیه ها می توانید، از آخرین وضعیت عرضه اولیه ها، زمان شروع ثبت سفارش و گزارش آن ها باخبر شوید.

برای فعال کردن نوتیفیکیشن کافیست با مراجعه به بخش سهام در اپلیکیشن سیگنال، به سربرگ عرضه اولیه بروید و “از عرضه اولیه بعدی باخبرم کن” را فعال کنید.

کی می‌توان سفارش خرید عرضه اولیه را ثبت کرد؟

زمان ثبت سفارش عرضه اولیه از قبل مشخص نیست و در همان روز عرضه توسط ناظر اعلام می‌شود که معمولا بین ساعت 10 تا 12 همان روز انتخاب می‌شود. (این بازه زمانی تحت شرایط خاصی قابل تمدید است و می تواند افزایش یابد که در صورت تغییر، از طریق ناظر اطلاع رسانی خواهد شد.)

با استفاده از کد انلاین می توانید در همان ساعات مشخص شده سفارش خود را ثبت کنید اما اگر می خواهید از کد افلاین استفاده کنید، می توانید از قبل تعداد سهام مد نظر خود را ثبت کنید تا در زمان شروع معاملات درخواست شما انجام شود. تفاوتی که عرضه اولیه با دیگر سهم ها دارد این است که در همان پنل انلاین کارگزاری می توان سفارش را به صورت افلاین نیز ثبت کرد.

با توجه به اینکه در روز عرضه اولیه، درگاه های بانکی با ترافیک بالایی مواجه هستند، بهتر است از روزهای قبل، موجودی حساب خود را به اندازه سرمایه مورد نیاز برای خرید عرضه اولیه، افزایش دهیم تا در بازه زمانی ثبت سفارش با مشکل مواجه نشویم.

از فردای روز عرضه اولیه، خرید و فروش سهام به شکل عادی دنبال می شود و شما می توانید مجدد سفارش خرید را ثبت کنید اما تجربه نشان داده است که به دلیل مکانیزم عرضه و تقاضای بازار، احتمال این که سهمی به شما برسد کم است.

آیا کارگزاری برای ما عرضه اولیه می‌خرد؟

همانطور که گفته شد، چون عرضه اولیه گزینه جذابی برای سرمایه گذاران است، تعداد مراجعه کنندگان در این روز بالاست و این می تواند مشکلاتی به وجود آورد. مثلا به دلیل ترافیک بالای سایت های کارگزاری شما نتوانید عرضه اولیه بخرید. یا اصلا کاری برایتان پیش بیاید که نتوانید یا فراموش کنید که در ساعات مشخص شده، سفارش خود را ثبت کنید. در این زمان کارگزاری ها وارد میدان می شوند و با خرید خودکار عرضه اولیه کار را برای شما آسان می کنند.

خرید خودکار عرضه اولیه ها به روش های مختلفی انجام می شود. در بعضی کارگزاری ها اگر شما موجودی کافی داشته باشید، بدون این که سفارش خود را ثبت کنید، عرضه اولیه در سقف قیمت و سقف تعداد برای شما خریداری می شود. (البته این حالت نیازمند یک قرارداد قبلی است.) دقت کنید که اگر موجودی حساب شما کافی نباشد، درخواست شما ثبت نمی شود. برخی کارگزاری ها از قبل مقدار نقدینگی مورد نیاز را بلوکه می کنند تا در زمان ثبت سفارش چنین مشکلی بوجود نیاید. با استفاده از بعضی کارگزاری ها نیز میتوانید از دو روز قبل سفارش عرضه اولیه را ثبت کنید. در این صورت، سفارش شما در روز عرضه بدون مراجعه به پروفایل خود ثبت خواهد شد.

عرضه اولیه ها چقدر ریسک دارند؟

ریسک عرضه اولیه ها با توجه به اقبالی که نسبت به آن وجود دارد معمولا کم است. اما باید همیشه توجه داشت که صرف اینکه عرضه اولیه را تهیه می کنیم ضمانتی برای کسب سود نیست و باید به شرایط بازار، صنعتی که سهام در آن فعالیت می کند و مشخصات شرکت توجه کرد.

مطالعه گزارش عرضه اولیه هایی که از ابتدا سال 98 ارائه شده اند می تواند اطلاعات مفیدی درباره سود آوری، میزان مشارکت و… در اختیار ما قرار دهد.

عرضه اولیه را کی بفروشیم؟

اگرچه عرضه اولیه برای سرمایه گذاران جذاب است اما پس از مدتی، تقاضا برای این سهم نیز به تدریج کاهش می‌یاید که اصطاحا گفته می‌شود “سهم متعادل شده است“. از آن به بعد قیمت سهام به عملکرد شرکت وابسته خواهد بود.

در نتیجه نمیتوان زمان دقیق برای فروش عرضه اولیه مشخص کرد زیرا عملکرد شرکت، استراتژی سرمایه گذاران و موارد دیگری در زمان فروش سهام موثر هستند و این زمان برای افراد مختلف، متفاوت است.

هر سرمایه گذار می تواند سهام خود را برای کوتاه مدت یا بلند مدت نگهداری کند و در هر زمان که شرایط را مناسب ارزیابی کرد همه یا مقداری از سهام عرضه اولیه خود را بفروشد.

آیا می‌توان به شرکت هایی که عرضه اولیه دارند اعتماد کرد؟

لازم به ذکر است که عرضه اولیه شرکت‌ها به معنای تازه کار بودن آنها نیست بلکه نشان‌دهنده این است که مجوز معامله سهام این شرکت‌ها در بورس، به تازگی صادر شده است. پس صرف این که شرکتی عرضه اولیه ارایه می دهد دلیل بر عدم اطمینان به انها نیست.

عرضه اولیه می‌تواند توسط شرکت‌های دولتی و خصوصی انجام شود، اگر صورت‌های مالی شرکت مذکور به سازمان بورس ارایه شود و از سد قوانین این سازمان عبور کند.

افزایش مشارکت در خرید عرضه اولیه ها در امسال

اکثر عرضه اولیه ها حداقل 20 تا 30 درصد سوددهی داشته اند به همین دلیل هم برای افراد مبتدی و هم حرفه ای ها جذاب هستند. از ابتدا امسال تقاضا برای خرید عرضه اولیه ها افزایش پیدا کرده است تا جایی که رکورد مشارکت در خرید در چند عرضه اولیه اخیر، پی در پی شکسته شد که این نشانه ورود افراد جدید به بازار بورس است.

روش خرید عرضه اولیه چگونه است؟

همه عرضه های اولیه های فعلی بورس و فرابورس به روش « بوک بیلیدینگ » یا « ثبت سفارش » ارائه می شوند. در عرضه اولیه به روش « بوک بیلدینگ » اولویت با بیشترین قیمت است و در صورت ثبت سفارش با قیمت کمتر ممکن است سهمی به شما تعلق نگیرد.

به همین دلیل برای اینکه حتما بتوانید عرضه اولیه بخرید بهتر است سفارش خود را در سقف بازه قیمتی تعیین شده، ارسال کنید. همچنین در این روش الویت زمانی ثبت سفارش اهمیتی ندارد. یعنی شخصی که در انتهای بازه زمانی مشخص شده، سفارش خود را ارسال می کند با شخصی که در ابتدای بازه زمانی سفارش خود را ارسال کرده هیچ تفاوتی ندارند. تنها کافیست سفارش خرید عرضه اولیه در بازه زمانی تعیین شده با موفقیت ثبت شود.

مفاهیم و اصطلاحات بورسی خرید عرضه اولیه

اگر به تازگی قصد فعالیت در بازار بورس و خرید «عرضه اولیه» را دارید اصطلاحات و مفاهیم زیر احتمالا به دردتان می خورد.

ساعت ثبت سفارش خرید عرضه اولیه چیست؟

زمان ثبت سفارش عرضه اولیه از قبل مشخص نیست و در همان روز عرضه توسط ناظر اعلام می شود که معمولا بین ساعت 10 تا 12 همان روز انتخاب می شود. این بازه زمانی تحت شرایط خاصی قابل تمدید است و می تواند افزایش یابد در صورت تغییر از طریق ناظر اطلاع رسانی می شود.

با توجه به اینکه در روز عرضه اولیه درگاه های بانکی با ترافیک بالایی مواجه هستند بهتر است حساب معاملاتی خود را از روزهای قبل، به میزان سرمایه مورد نیاز عرضه اولیه افزایش دهیم تا در بازه زمانی ثبت سفارش با مشکل مواجه نشویم.

قیمت آخرین معامله چیست؟

قیمت آخرین معامله قیمتی است که برای آخرین بار سهم در آن قیمت معامله شده است.

قیمت پایانی سهام چیست؟

قیمت پایانی، میانگین موزون قیمت های معامله شده سهم در طی یک روز معاملاتی است که دامنه نوسان سهم در ابتدای روز بعد بر اساس آن تعیین می شود.

دامنه نوسان (بازه قیمتی) چیست؟

منظور از دامنه نوسان حداکثر افزایش یا کاهشی است که یک سهم می تواند در طی یک روز معاملاتی تجربه کند. دامنه نوسان اکثر سهام بازار بورس و فرابورس 5 درصد می باشد. یعنی یک سهم می تواند در بازه -%5 تا +5% در طی یک روز نوسان کند. این دامنه نوسان برخی از سهم های بازار مثل سهم های بازار پایه متفاوت است.

صف خرید چیست؟

در بازار بورس خریداران و فروشندگان قیمت سهام را مشخص می کنند. اگر تقاضای خرید سهمی بیشتر از فروش آن باشد باعث می شود که قیمت سهم بالا برود و اگر تقاضای فروش سهمی بالاتر از تقاضای خرید آن باشد قیمت سهم پایین می آید.

زمانی که تقاضا برای یک سهم در بازار به اندازه ای بالا می رود که خریداران بسیاری تمایل دارند سهم را در بالاترین قیمت ممکن خریداری کنند و در مقابل فروشنده ای حاضر نباشد سهام خود در سقف قیمتی به فروش برساند در اصطلاح صف خرید تشکیل می شود.

به عنوان مثال، شکل زیر دفتر سفارشات سهام « بیمه آسیا » در اپلیکیشن سیگنال را نشان می دهد. همان طور که می بینید تعداد 30 خریدار در مجموع حاضرند 1.095 میلیون سهم را در سقف قیمت روزانه (6.290 ریال) بخرند و در مقابل فروشنده ای نیز حاضر به فروش سهم در این قیمت نمی باشد. در این حالت به اصطلاح صف خرید تشکیل شده است.

صف فروش چیست؟

زمانی که عرضه در یک سهم به اندازه ای بالا برود که فروشندگان حاضر باشند در پایین ترین قیمت ممکن سهام خود را به فروش برسانند و در مقابل هیچ خریداری حاضر نباشد در کف قیمتی سهام را از فروشندگان آن بخرد در اصطلاح صف فروش تشکیل می شود.

به عنوان مثال شکل زیر دفتر سفارشات سهام بانک اقتصاد نوین در اپلیکیشن سیگنال را نشان می دهد. همان طور که مشاهده می کنید 515 فروشنده در مجموع حاضرند 9.693 میلیون سهم را در کف قیمتی 3.094 به فروش برسانند و در مقابل خریداری نیز حاضر به خرید سهم در این قیمت نمی باشد.

برای مشاهده جدیدترین تحلیل ها، اخبار، مقالات و قیمت های لحظه ای سهام به وب سایت سیگنال مراجعه و یا اپلیکیشن سیگنال را دریافت نمایید.

» بازار اولیه و ثانویه بورس چیست ؟

بازار اولیه، بازاری است که برای سهام و اوراق قرضه جدید به وجود آمده و در آن، سرمایه‌گذار برای خرید این اقلام به طور مستقیم به شرکت ناشر اوراق مراجعه می‌کند و پول خرید خود را به حساب او واریز می‌کند.

بازار اولیه جایی است که شرکت یا ناشر اوراق بهادار برای تامین سرمایه مورد نیاز خود به طور مستقیم با مردم ارتباط برقرار می‌کند، در حالی که در بازار دست‌دوم (بازار ثانویه) سرمایه‌گذار سهام شرکت پذیرفته شده را در بورس اوراق بهادار خرید و فروش می‌کند.

بازار ثانویه ♻️♻️

بازار ثانويه شامل خريداران و فروشندگان سهام و اوراق قرضه اي است که قبلا انتشار يافته است .براي مثال اگر فردي بخواهد سهم يا ورقه اي قرضه اي راکه براي اولين بار پس از عرضه توسط يک شرکت خريداري کرده به فروش برساند بايد به بازار ثانويه برود.

به همين ترتيب وقتي شخصي بخواهد ، سهم يا ورقه قرضه مربوط به شرکتي را از بازار ثانويه خريداري کند، (در صورتي که آن شرکت در فهرست شرکت هاي پذيرفته شده در بازار سهام باشد) ناچار نيست منتظر انتشار عمومي سهام جديد آن شرکت بماند.

بورس اوراق بهادار مهم ترين نهاد بازار ثانويه براي معاملات اوراق بهادار است. بازار ثانويه مکاني است بازار اولیه بورس چیست که سهام منتشرشده و در حال انتشار مورد خريد و فروش قرار مي گيرند.

تفاوت بازار ثانويه با بازار اوليه در اين است که در بازار اوليه عرضه کننده ، سهام را مستقيما به سرمايه گذار مي

عرضه اولیه یا IPO چیست؟

عرضه اولیه سهام یا IPO ، از اولین اصطلاحاتی است که هر فردی زمان ورود به بازار بورس با آن آشنا می‌شود. گاهی اوقات نیز، افرادی که از روحیه ریسک‌پذیری کمی برخوردارند، تنها هدف‌شان برای ورود به بازار خرید عرضه اولیه است، زیرا خرید عرضه اولیه در بیشتر مواقع سودآور و بدون ضرر است. اگر برای شما این سؤال پیش آمده که چطور عرضه اولیه برای سهامدارش تنها سود می‌سازد. در مقاله عرضه اولیه چیست؟ با ما همراه باشید.

عرضه اولیه سهام یا IPO چیست؟

هرگاه شرکتی تصمیم داشته باشد برای اولین بار سهام خود را در بورس یا فرابورس به اشخاص حقیقی و حقوقی عرضه کند، به آن «عرضه اولیه سهام»، (Initial Public Offering) و یا به اختصار IPO می‌گویند. به طور معمول 5 تا 10 درصد از کل بازار اولیه بورس چیست سهام یک شرکت به صورت عرضه اولیه ارائه و به نوعی بین افراد تقسیم می‌شود و تعداد مشخصی از آن به هر شخص می‌رسد. البته ممکن است این مقدار تغییر کند.

تمامی شرکت‌هایی که در حال حاضر در بورس فعال هستند زمانی به بازار عرضه‌ شده‌اند و در اصل روزی سهامشان عرضه اولیه بوده است.

دلیل استقبال از عرضه اولیه سهام چیست؟

باید گفت که بیش از ۹۰% از عرضه‌های اولیه‌ای که در بورس ارائه می‌‌شوند؛ بین ۲۰%-۳۰% سودآور هستند و گاهی مواقع این سود به ۱۰۰% نیز رسیده است. به همین دلیل متقاضی برای سهم‌هایی که برای اولین بار عرضه می‌شوند، بسیار زیاد است. معمولاً سهام شرکت‌هایی که برای اولین بار در بازار بورس یا فرابورس عرضه می‌شوند در کوتاه مدت رشد خوبی دارند و همین دلیل اصلی استقبال اکثریت برای خرید این سهام‌هاست.

در اصل افزایش تقاضا و محدودیت خرید باعث می‌شود که تقاضا نسبت به عرضه بیشتر باشد و در نتیجه به احتمال زیاد چند روزی شاهد صف خرید در سهم عرضه اولیه خود، خواهید بود. همان‌طور که قبلاً گفته شد؛ این اتفاق در اکثر مواقع می‌افتد ولی برای تمامی سهم‌هایی که عرضه اولیه هستند مصداق ندارد.

در موارد نادر، گاهی با خرید سهم عرضه اولیه، می‌توانید ضرر کنید و سهم نه تنها رشد نکند، بلکه افت قیمت هم پیدا کند. این افت قیمت دلیل‌های متفاوتی دارد. مثلاً قیمت سهم در هنگام اولین عرضه، تفاوت چندانی با ارزش واقعی آن سهم ندارد و یا سهم در شرایط و روزهای بد بازار ارائه شده است.

روش‌های خرید عرضه اولیه سهام؟ چگونه عرضه اولیه بخریم؟

در بورس تهران تا چندی پیش، عرضه اولیه سهام به صورت حراج با اولویت زمان صورت می‌گرفت، به این ترتیب که سهم‌ها ابتدا کشف قیمت می‌شدند. یعنی؛ قیمتی که سرمایه‌گذار می‌توانست بازار اولیه بورس چیست با آن قیمت سهام را خریداری کند، مشخص می‌شد. سپس با توجه به تعداد سهام آن شرکت و تعداد سهامی که قرار بود عرضه شود، برای هر فرد سهمیه‌ای مشخص و در ساعت تعیین شده عرضه می‌شد. در این روش، قیمت و ساعت خرید و حداکثر حجم خرید، از قبل کاملاً مشخص بود و باید در زمان مشخص شده مثلاً ساعت 12:40 سفارش گذاشته می‌شد.

در این ترتیب اولویت با افرادی بود که سفارش خود را زودتر ثبت می‌کردند. اما به دلیل مشکلاتی که در این سیستم عرضه وجود داشت، بعد از مدتی روش خرید عرضه اولیه به روش بوک بیلدینگ تغییر پیدا کرد. از مشکلات روش قبل این بود که؛ برخی از افراد موفق به خرید سهام نمی‌شدند و در مقابل برخی دیگر پول‌های سنگینی را برای خود خرید می‌زدند. علاوه بر این، هنگ کردن هسته بورس و ضعیف بودن اینترنت نیز باعث شد که روش بوک بیلدینگ جایگزین روش قبلی شود.

روش بوگ بیدینگ (book building) چیست؟

در ارائه عرضه اولیه به روش بوک بیلدینگ، در بازه زمانی مشخص شده، مثلاً ۱۰ صبح تا ۱۲:۳۰ ظهر، همه افرادی که می‌خواهند در خرید سهم مشارکت داشته باشند، سفارش خود را در سیستم ثبت می‌کنند و در نهایت، بر اساس تعداد سهامی که شرکت عرضه کرده و تعداد افرادی که سفارش خرید ثبت کرده‌اند، به هر نفر، تعدادی سهم به نسبت مساوی تعلق خواهد گرفت. لازم به ذکر است که این نوع سفارش، بر اساس سقف قیمت تعیین شده است. زیرا متقاضی برای عرضه اولیه زیاد است و اولویت به بالاترین قیمت‌ تعلق می‌گیرد.

مراحل خرید عرضه اولیه

خرید عرضه اولیه در سه مرحله انجام می‌شود.

ثبت‌نام و دریافت کد بورسی

در ابتدای ورود به بازار بورس، شما احتیاج به کد بورسی دارید. بدون کد بورسی، خرید و فروش غیرممکن است. کد بورسی در اصل شناسنامه شما در سازمان بورس و اوراق بهادار است، که به وسیله آن شناخته می‌شوید. برای دریافت کد بورسی، در ابتدا باید در سامانه سجام ثبت‌نام کرده و به یکی از کارگزاری‌های مجاز جهت دریافت کد بورسی مراجعه کنید. بعد از پر کردن فرم‌های مربوطه، کارگزاری‌ها، بازار اولیه بورس چیست نام کاربری و رمز عبور ورود به سامانه معاملاتی به شما می‌دهند که مختص خود شماست و از آن پس می‌توانید از طریق سامانه معاملاتی به خرید و فروش بپردازید.

اطلاع از زمان عرضه اولیه

در مرحله بعد، لازم است از زمان ارائه عرضه اولیه مطلع باشید. با توجه به اقبال عموم مردم به بازار بورس، در حال حاضر سایت‌ها، رسانه‌ها، کانال‌های تلگرامی و اینستاگرامی بسیاری وجود دارد که زمان عرضه‌های اولیه سهام شرکت‌ها را اعلام می‌کنند. علاوه بر آن معمولاً کارگزاری‌ها نیز با ارسال پیامک مشتریان خود را از زمان فروش عرضه مطلع می‌کنند. حداکثر دو روز قبل از انجام عرضه اولیه در اطلاعیه‌ایی، زمان و جزئیات عرضه اولیه‌ها منتشر می‌شود. این اطلاعیه شامل مواردی مانند: تاریخ عرضه اولیه، ساعت مجاز ثبت سفارش، سهمیه هر کد معاملاتی، بازه قیمت هر سهم و سایر شرایط سفارش است.

گذاشتن سفارش خرید

در این مرحله تنها کافیست در تاریخ و ساعت مشخص شده، سفارش خرید خود را با تعداد و قیمت مشخص شده ثبت و ارسال کنید. در بیشتر مواقع خرید عرضه‌های اولیه به پول زیادی احتیاج ندارد. البته در مورد شرکت‌های بسیار بزرگ مانند شستا این استثنا وجود داشت، در این موارد به میزان نقدینگی بیشتری نیاز دارید ولی به طور کل سعی کنید با پول خرد حسابتان در عرضه‌های اولیه شرکت کنید.

چه زمانی عرضه اولیه را بفروشیم؟

در واقع، به طور قطعی زمان مشخصی را برای فروش عرضه اولیه نمی‌توان مشخص کرد. معمولاً قیمت عرضه اولیه سهام را به‌ گونه‌ای تعیین می‌کنند تا افراد از بازدهی ۱۰ تا ۲۰ درصدی بهره‌مند شوند. اما با این وجود؛ صاحبان عرضه اولیه می‌توانند از فردای روز خرید سهام خود را بفروشند. برای دانستن بهترین زمان برای فروش سهم، بهتر است نکات زیر را رعایت کنید:

• وضعیت فعلی و آتی شرکت عرضه‌ شده در بازار بورس را ارزیابی کنید.
• به میزان بزرگی و کوچکی شرکت عرضه ‌شده در بازار بورس توجه کنید.
• در سایت‌های تحلیل‌گری تحلیل بنیادی سهام عرضه اولیه را مطالعه کنید.
• رفتار سهامداران عمده در زمان معاملات سهم را بررسی کنید.
• روند فعلی بازار بورس را بررسی کنید.

بازار سهام مانند هر بازار اقتصادی دیگری، روزهای خوب و روزهای بد دارد، به عبارتی دوره رشد و دوره رکود و افت، هنگامی که به دلیل جو منفی حاکم بر بازار، تعداد روزهای منفی در سهام عرضه اولیه بیشتر از تعداد روزهای مثبت شود، آنجاست که حجم نقدینگی بزرگی در حال خروج از بازار آن سهم است و این موضوع می‌تواند برای مدتی باعث تشکیل صف‌های فروش سنگین در آن سهم شود.

یکی از مهم‌ترین نشانه‌های خروج از سهم تازه‌وارد به بازار، برچیده شدن صف‌های خرید و تشکیل شدن صف فروش در سهم مورد نظر است. همان‌طور که گفتیم؛ در روزهای نخست، به علت تقاضای بالا شاهد صف خرید در سهم هستیم، اما کم‌کم به مرور دیگر صف خریدی برای سهم باقی نمی‌ماند و به تعادل می‌رسد، اگر دید بلند مدتی به سهم ندارید، این تعادل نشانه‌ای برای خروج شما از سهم است.

مزایای عرضه اولیه برای شرکت‌ها چیست؟

در حقیقت، شرکت‌ها با هدف جذب سرمایه و تأمین مالی وارد بورس می‌شوند. علاوه بر آن، شرکتی که در بورس است از اعتبار بالاتری برخوردار است، زیرا موظف است صورت‌های مالی شفافی از خود ارائه دهد. در ضمن حضور شرکت در بورس موجب نمایش چهره‌‌ی مثبتی از آن خواهد شد و این امر منجر به استقبال مشتریان و افزایش فروش و سود بیشتر شرکت می‌شود.

ورود شرکت‌ها به بازار بورس شرایط و نکاتی دارد که در زیر به چند مورد آن اشاره می‌کنیم:

• شرکت‌ها برای ورود به بازار بورس، در ابتدا باید صورت‌های مالی خود را به سازمان بورس ارائه دهند و زمانی مجوز ورود را دریافت می‌کنند که در چند سال مالی سود ساز باشند.
• اگر شرکت صورت‌های مالی مناسبی ارائه کند، باید منتظر بماند تا در موعد مقرر، سهامش به صورت عرضه اولیه در بورس عرضه شود.
• عرضه اولیه یک شرکت به این معنی نیست که آن شرکت، تازه تأسیس است، گاهی شرکت‌های دولتی با سابقه فعالیت زیاد، در این عرضه شرکت می‌کنند.
• شرکتی که وارد بورس می‌شود سهام خود را پایین‌تر از ارزش ذاتی خود به فروش می‌رساند این کار به خاطر جذاب کردن قیمت سهام است.
• شرکتی که سهام خود را در بورس به فروش می‌رساند باید توجه داشته باشد که خریداری برای سهامش وجود داشته باشد. معمولاً برای خرید سهام اولیه خریدار بسیار است. مردم با آغوش باز به استقبال عرضه اولیه می‌روند.

سخن آخر

همان‌طور که می‌دانیم سهامداران تازه وارد، در گام نخست باید با مفاهیم پایه و اولیه بازار بورس آشنا شوند و به صورت تجربی یاد بگیرند که چگونه معامله کنند. به همین منظور؛ توصیه ما این است که بهترین راه ورود سهامداران تازه وارد به بازار بورس، خرید عرضه اولیه است.

در عرضه اولیه معمولاً، سهامداران دچار ضرر نمی‌شوند و افرادی که از ضرر کردن در این بازار می‌ترسند و هنوز علم و تجربه کافی ندارند با خرید عرضه اولیه نه تنها ضرر نمی‌کنند بلکه؛ با نحوه‌ی خرید و فروش، اصطلاحاتی مانند: صف خرید و صف فروش، سایت‌های بورس، طریقه سفارش گذاری، چگونگی بازدهی روزانه و… آشنا می‌شوند.

مفاهیم: بازار سرمایه چیست؟

همشهری آنلاین: بازار سرمایه یکی از ارکان مهم اقتصاد در جامعه است که از آن به عنوان دماسنج اقتصاد یاد می شود.

شما تا به حال تا چه حد با این بازار آشنایی داشتید؟ آیا در این بازار سرمایه گذاری کرده اید؟

ما برای اینکه شما را بیشتر با این بازار آشنا کنیم شماری از اصطلاحات رایج در بورس را برای شما گردآوری کرده‌ایم.

بازار پول (money market): در این بازار ارتباط بین سرمایه گذار و سرمایه پذیر کمتر از یک سال است و سرمایه پذیر ملزم است که وجوه سرمایه گذار پیش از گذشت یک سال برگشت دهد.

بازار سرمایه (capital market):

در این بازار ارتباط میان سرمایه گذار و سرمایه پذیر بیش از یک سال است و بر عکس بازار پول، سرمایه پذیر ملزم به عودت وجوه نیست.

در معمول ترین تقسیم بندی، بازار سرمایه به دو بازار اولیه و ثانویه تقسیم می‌شود:

بازار اولیه (primary market): بازاری است که در هنگام انتشار اوراق قرضه یا سهام شرکت ها به وجود می آید. بانک های سرمایه گذار خالق و به وجود آورنده بازارهای اولیه محسوب می شوند و اوراق بهادار را پیش از انتشار قیمت گذاری می کنند و سپس می فروشند.

بازار ثانویه (secondary market): بازار ثانویه محل داد و ستد اوراق منتشر شده در بازار اولیه است. حجم معاملات در این بازار، نسبت به بازارهای اولیه بسیار بیشتر است. در این بازار تغییرات قیمت ها شکل می گیرد و اوراق بهادار، بارها و بارها در آن داد و ستد می شود.
بورس اوراقی بهادار تهران به عنوان بازار ثانویه عمل می کند و سهام و اوراق مشارکت در این بازار خرید و فروش می شود.در این بازار عرضه اولیه شرکت ها هم صورت می گیرد، بنابراین مکانیسم یک بازار اولیه را نیز دارد.

بازار خارج از بورس (over the counter market) (otc): در این بازار که خارج از سیستم بورس است، سهام شرکت های شناخته شده و اوراق قرضه خرید و فروش می شود. در واقع گروهی از موسسات سرمایه گذاری، مانند بانک های سرمایه گذاری، پدید آورنده چنین بازارهایی هستند.

بازارهای سرمایه بر اساس نوع شی مورد معامله نیز تقسیم بندی می شوند:

بورس اوراق بهادار: در این بازار، انواع اوراق بهادار معامله می شوند. نمونه این بازار، بورس اوراق بهادار تهران (TSE)، بورس اوراق بهادار تورنتو (TSE) و بورس اوراق بهادار نیویورک (NYSE) است.

بورس فلزات: در این بازار انواع فلزات شناخته شده با مشخصات معین و با ابزارهای متنوع مالی معامله می شوند. بورس فلزات تهران در نیمه دوم سال 1382 افتتاح شد. معروفترین بازار فلزات دنیا، بورس فلزات لندن(LME) است که فلزاتی چون آهن، آلومینیوم و روی در آن داد و ستد می شود.

بورس کالای کشاورزی: در این بازار انواع محصولات کشاورزی، با ابزارهای جدید مالی، داد و ستد می شود. این بازار از قدیمی‌ترین بورس های دنیا محسوب می شود. بورس شیکاگو (CBOT) را می توان شاخص ترین نمونه این بازار عنوان کرد.