درک بازار ثانویه بورس

رصد بورس با نظریه بازی‌ها/ اقتصاد ایران همچنان در تله بازی با جمع صفر گرفتار شده است

از دید علمی بدون وجود رشد اقتصادی، ماهیت بازار سرمایه، بازی با جمع صفر است. به این معنا که برنده شدن برخی از فعالان بازار به هزینه باخت بازیگران دیگر است. عدم توجه به این ماهیت و حمایت از بازار به طریق دستوری، تنها منجر به اتلاف منابع می‌شود؛ بدون آنکه برای اقتصاد ارزش افزوده حقیقی داشته باشد. فهم ماهیت بازار و اصولا تمایزات بازارهای مالی با بخش حقیقی اقتصاد می‌تواند راهگشای تخصیص منابع و سیاستگذاری درست باشد. با علم به این واقعیت، بازار سهام و سیاست‌های حمایتی از آن از دریچه نظریه بازی‌ها بررسی ‌شده‌است.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد به نقل از دنیای اقتصاد داستان بخش کاغذی اقتصاد از بخش حقیقی متمایز است، اگرچه اقتصاد ایران و بازار ثانویه امروز هر دو تبدیل به یک بازی با جمع صفر شده‌اند، اما باید به این نکته اشاره کرد که فهم سیاستگذار از بازار ثانویه فهمی واهی و اشتباه است. بازار ثانویه باتوجه به ذات و ماهیت جمع صفر بودن آن نمی‌تواند با سیاست‌های حمایتی و اتلاف منابع به بهانه حمایت از آن، برای بخش حقیقی اقتصاد خلق ارزش کند.

در این بازار آنچه به‌دست می‌آید و آنچه از دست می‌رود، برابر است. برعکس این حالت توسعه تولید و صنعت و در مجموع اقتصاد می‌تواند موجب گذار از بازی با جمع صفر به بازی با جمع مثبت در بخش حقیقی اقتصاد شود. سیاستگذار می‌تواند بخش حقیقی اقتصاد را که ماهیتی متفاوت از بخش کاغذی دارد هدف قرار دهد. در همین راستا می‌توان انتظار داشت که اگر چنین تفاوتی به‌درستی درک شود حمایت‌ها از بازار سهام به‌نحوی نخواهد بود که منابع بخش واقعی را هدر دهد و آنها را صرف بازاری کند که به واسطه ماهیت خود نمی‌تواند بدون تقویت ساختارهای بازار اول و بهبود شرایط کلان اقتصادی، نقشی در بهبود اوضاع کلان داشته باشد.

بازی جمع صفر؛ چرا و چگونه؟

بازی با جمع صفر بدین معناست که در یک معامله شکل‌گرفته هنگامی که تبادل بین دو نفر انجام می‌شود در طرف معلوم منفعت موجود ثابت باشد اما در طرف مجهول که در اینجا دارایی در دسترس افراد است مقادیر درمیان آنها تغییر کند. برای مثال فرض کنید که شما در یک مبادله سودی به اندازه ۵۰‌میلیون‌تومان کسب می‌کنید اما در طرف دیگر شخص یا اشخاصی هستند که به همین میزان پول از دست داده‌اند. در اینجا شما وارد معادله‌ای شده‌اید که اصطلاحا یک بازی با جمع صفر است؛ به این معنا که سود شما به اندازه زیان دیگری یا دیگران خواهد بود.

برای مثال فرض کنید که شما در یک بازار برای مثال بازار فارکس مبادله می‌کنید، شما سود می‌کنید، آنچه پیش‌بینی کرده بودید، درست از آب درآمده است، اما در همین بین شخص دیگری در برابر شما ضرر کرده و درست پیش‌بینی نکرده است. این بازی جمع صفر است. این مساله به بازار فارکس محدود نیست و در بازار ثانویه ایران نیز وجود دارد. البته در نگاهی کلان‌تر اقتصاد ایران با رشد اقتصادی و بهره‌وری پایین در سال‌های اخیر نیز تقریبا یک بازی جمع صفر است. چیزی خلق نمی‌شود که بر رفاه همه افزوده شود؛ آنچه هست صرفا در محدوده اختیارات دولت و افراد بازتوزیع می‌شود. به‌عبارت بهتر به‌جای آنکه کیک اقتصاد ایران بزرگ‌تر شود تنها ترکیب منتفعان آن در حال تغییر است. در چنین شرایطی اگر سهم فرد یا گروهی در حال تغییر باشد به این معنا نیست که او در یک رقابت اقتصاد به شکلی مولد در کسب یا عدم‌کسب دارایی بیشتر گام برداشته، بلکه سهم او از آنچه که پیشتر نیز وجود داشته است، تغییر می‌کند. اشاره به عبارت محدوده اختیارات دولت و افراد در سطور پیشین نیز به همین دلیل است. در همین راستا نخستین‌بار فردریک باستیا به توهم شیشه شکسته اشاره کرد. او نشان داد گاهی اوقات ممکن است فکر کنیم مثلا با ایجاد رونق کاغذی و واهی در یک بخش همه‌جامعه از آن منتفع شده‌اند درحالی‌که قضیه به گونه دیگری است. کسانی که منتفع می‌شوند دیده می‌شوند و کسانی که ضرر می‌کنند چندان به چشم کسی نمی‌آیند. ما به‌طور ذاتی و تکاملی برنده‌ها را با وضوح بیشتری می‌بینیم؛ این در حالی است که بازندگان نیز در این میان همچنان وجود دارند. برای مثال درخصوص بازار سرمایه نیز برندگان بازدهی بالای یک صندوق بورسی دیده می‌شوند اما گروهی که با تحلیل نادرست ضرر کرده‌اند موردتوجه چندانی قرار نمی‌گیرند، اما آنها نیز وجود دارند. روح و ذات بازار ثانویه یک بازی با جمع صفر است، زیرا به احتمال بسیار بالا چیزی به رفاه بخش حقیقی اقتصاد (تولید و بهره‌وری) نمی‌افزاید. ما در این گزارش نشان می‌دهیم که فهم سیاستگذار از بازار ثانویه ریشه در برداشت اشتباه و ادغام نادرست بخش حقیقی و کاغذی دارد.

بازی در بازار سرمایه جمع صفر ایران

بازار سرمایه همیشه بازندگان و برندگان خود را داشته است، بازاری که اگرچه در یک سال‌مشخص ممکن است بازدهی کمتری از سایر بازارهای رقیب داشته باشد اما تجربه ثابت کرده است که؛ چه در اقتصاد ایران و چه در اقتصادهای دیگر، بیشترین بازدهی در طول ۱۰‌سال ‌همیشه متعلق به بازار سرمایه بوده است، اما همه طعم این بازدهی را نچشیده‌اند. این نیز طبیعی است؛ بازار سرمایه از سایر بازارهای رقیب ریسک بیشتری دارد و سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه با تقبل ریسک آن و صبر، طبیعتا از بیشترین بازدهی برخوردار خواهد بود. مشکل اصلی بازار سرمایه این است که در اقتصاد ایران هم از جانب دولت‌ها و هم از جانب سرمایه‌گذاران به‌عنوان یک بازار کوتاه‌مدت نگریسته می‌شود، درحالی‌که سایر بازارها مانند بازار مسکن حتی با وجود بازدهی کمتر در بلندمدت به‌عنوان بازاری بلندمدت در نظر گرفته می‌شوند. ریچارد تالر نوبلیست اقتصادرفتاری به سرمایه‌گذاران پیشنهاد می‌کند پرتفوی خود را سالانه چک کنید، نه روزانه. بازار سرمایه از مرداد۹۹ با خروج حجم عظیمی از نقدینگی حقیقی مواجه شده است؛ درحالی‌که بازدهی شاخص از سال‌۱۳۸۰ تا شهریورماه امسال در حدود ۱۲‌هزار و ۲۴۰‌درصد است. همین نکته نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه بیشتر گرایش به نگاه کوتاه‌مدت دارد، با این‌حال بازار ثانویه یک بازی با جمع صفر است.

آینه‌ای پیش‌روی کل اقتصاد

مساله مهم در اینجا است که اقتصاد ایران نیز تبدیل به یک بازی جمع صفر شده است. فهم این نکته بسیار مهم است که خلق ارزش حقیقی در بخش تولید و صنعت اقتصاد شکل می‌گیرد و تمامی مدیران بنگاه‌ها حداقل این نکته را می‌دانند که رشد قیمت سهام آنها یا کاهش آن در کوتاه‌مدت تابعی از وضعیت حقیقی بنگاه نیست، با این‌حال حمایت از بازار ثانویه، بازاری که در آن بازدهی مثبت برای یک عده برابر است با بازدهی منفی برای عده‌ای دیگر، مفهوم و منطق اقتصادی ندارد.

این یک حمایت از بازی با جمع صفر است درحالی‌که این بازی با جمع صفر در بازاری کاغذی صورت می‌گیرد که برای بخش حقیقی اقتصاد خلق ارزش نمی‌کند و بیشتر خود نیز در بلندمدت تابع تحولات بخش حقیقی اقتصاد (رشد اقتصادی، تولید و رشد بهره‌وری) است. داستان توسعه اقتصادی داستان عبور از بازی با جمع صفر به بازی با جمع مثبت است. این بازی جمع مثبت باید در بخش حقیقی اقتصاد صورت گیرد. میانگین رشد بهره‌وری کل در ۱۰‌ساله اخیر نزدیک به صفر است. رشد اقتصادی بدون احتساب نفت در سال‌۱۴۰۰ نیز ۵/ ۳‌درصد بوده که برای اقتصادی به مانند اقتصاد ایران با وجود ظرفیت‌های خالی فراوان و وفور سرمایه‌های طبیعی و انسانی اصلا قابل‌قبول نیست.

چاله حمایت از بازار سهام

آمار و داده‌ها نشان می‌دهند که اقتصاد ایران همچنان در تله بازی با جمع صفر گرفتار شده و رشد و تحول بزرگی در بخش حقیقی آن صورت نگرفته است. سیاست‌های حمایتی از بازار سرمایه تنها اتلاف منابع در بخش کاغذی اقتصاد است و کمکی به رشد و توسعه اقتصادی نمی‌کند؛ از طرفی سیاست‌های مداخله‌گرانه در بخش حقیقی و فقدان حمایت با برنامه و درست در این بخش کاملا نشان از انحراف منابع در اقتصاد ایران دارد. اهالی بازار بورس نیز دچار دو توهم اقتصادی اما غیرمنطقی شده‌اند، نخست آنها نیز همانند سیاستگذار متقاضی اختصاص منابع برای حمایت از بازار ثانویه هستند، دوم اینکه گمان می‌کنند وظیفه دولت و سازمان بورس برطرف‌کردن ریسک بازار سرمایه است؛ درحالی‌که وظیفه این سازمان تبدیل نااطمینانی به ریسک است.

نگاه دولت به بازار سرمایه اشتباه و ضدتوسعه‌ای است. از طرفی ممکن است سیاستگذار دچار اشتباه در فهم تمایز بخش حقیقی اقتصاد از بخش کاغذی شده باشد و گمان کند بازار ثانویه بازاری است که در آن خلق ارزش حقیقی صورت می‌گیرد. این نه‌تنها ممکن است موجب اختصاص منابع به بازار کاغذی شود، بلکه می‌تواند با قرارگیری در اولویت سیاستگذاری کشور باعث کمرنگ‌شدن نقش و اهمیت بخش‌هایی از اقتصاد شود که در واقع نیاز به تخصیص منابع دارند. برای سیاستگذاران اقتصادی ایران در سال‌های اخیر شاخص بورس تهران به‌نظر از شاخص رشد بهره‌وری یا شاخص رشد صنعت مهم‌تر بوده است. منابع بسیاری صرف حمایت از این بازار در سال‌های اخیر شده است. بازار سرمایه و شاخص‌کل موضوع و محور گفت‌وگوهای بسیاری از محافل اقتصادی شده است و تلاش زیادی به‌منظور سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها، شرکت‌های بازار ثانویه و به‌طور کلی بازار سرمایه شده است، با این‌حال در یک نگاه کلی اگر نگوییم همه این تلاش‌ها اتلاف منابع بوده اما باعث رشد شاخص بورس تهران نشده است. همان‌طور که در ابتدا گفته شد بازار کاغذی، بازار مجموع برندگان و بازندگان است، بازاری است که خلق ارزش حقیقی نمی‌کند و حتی اگر اثرات مثبتی هم بر بخش حقیقی داشته باشد برای بازیگران این بازار همچنان بازاری با جمع صفر است و بیشتر معلول رشد ارزش حقیقی در اقتصاد است. دولت باید منابع را به بخشی اختصاص دهد که منافع و رفاه را برای همه افزایش دهد. مباحث بازی با جمع صفر در بازار کاغذی پیرو مباحثی است که اقتصاددانانی مانند حامد قدوسی نیز به آن پرداخته‌اند.

با آشنایی اصطلاحات بورس به طور تخصصی تر دنیای بورس را درک کنید

حرف از بورس که می شود اکثر ما یک اتاق انتظار شیشه ایی که خط های قرمز با حرف های نوشته شده روی آن افتاده درک بازار ثانویه بورس است در ذهنمان تداعی می شود. قیافه آدم های خسته، منتظر با حس بالای استرس دومین تصویر ذهنیمان می باشد. بورس فراتر از این تصویرهای تکراری که در فیلم ها دیده ایم؛ است. دنیایی با نبض های منظم که حیاتش در شاخص ها با بالا و پایین رفتن اعداد خودش را نشان می دهد. با وام چی همراه شوید تا بیشتر در مورد بورس و مفاهیم بورسی بدانیم.

اصطلاحات بورس بازار اول بورس

اصطلاحات بورس را باید بدانیم تا وقتی وارد صفحه اصلی سایت بورس می شویم با عنوان هایی برخورد می کنیم که باید بدانیم چیست تا بتوانیم با آن کار کنیم. یکی از این عنوان ها بازار اول و بازار دوم بورس است. در تعریف بازار اول باید بگوییم بازاری که در آن اوراق بهادار شرکت‌ ها برای اولین بار عرضه و فروخته می‌شود، بازار اولیه نام دارد. در این بازار شرکت ‌ها به ‌طور مستقیم سرمایه مورد نیاز خود را از طریق فروش سهام به مردم تأمین می‌کنند که این کار در قالب پذیره‌ نویسی صورت می‌گیرد.

بازار دوم بورس

بعد از بازار اول،در اصطلاحات بورس بازار دوم بورس قرار دارد. اگر فردی که سهام شرکتی را در مرحله پذیره ‌نویسی خریداری کرده و حال قصد فروش این سهم به سایر سرمایه‌ گذاران بازار را دارد، باید به بازار ثانویه مراجعه کرده و اقدام به فروش سهم خود کند. پس می‌توان گفت که تمام معاملات سهام در بازار بورس، جزء معاملات بازار ثانویه هستند.

نعمت وجود بازار دوم یا ثانویه در بورس

وجود بازار ثانویه بسیار ضروری است زیرا که قابلیت نقد شوندگی و معامله مستمر اوراق را پدید می‌آورد و شرکت‌های بورس ترسی از سررسید قرارداد ندارند که فرضاً سرمایه‌ گذار در سرسید کل پولش را تقاضا کرده و به شرکت فشار وارد کند. به موهبت وجود بازار ثانویه، می‌تواند به ‌طور نامحدود با پول سرمایه‌گذاران فعالیت کرد.

کد بورس چیست؟

کد بورس یک عدد است مانند کد ملی، برای هر شهروند ایرانی یا اتباع مجاز کشورهای خارجی صادر می شود. مجوز معامله در بازار بورس است. شرط لازم برای فعالیت در بازار بورس ایران، داشتن کد بورس است. شما باید به یکی از کارگزاری های بورس در ۳۱ استان کشور مراجعه و با پر کردن فرم درخواست کد بورس، کد را دریافت کنید که ۲۴ ساعت بیشتر زمان برای گرفتنش نیاز نیست.

تفاوت بازار اول و دوم بورس چیست؟

شاخص بازار اول بیانگر سطح عمومی قیمت سهام شرکت ‌هایی است که در بازار اول بورس پذیرش‌ شده‌اند. همچنین شاخص بازار دوم بیانگر سطح عمومی قیمت سهام شرکت‌هایی است که در بازار دوم بورس پذیرش‌شده‌اند. به طور کلی این دو بازار با توجه به توان و پتانسیل ارزش مادی دو دنیای متفاوت را به نمایش می گذارند.

شبکه کدال چیست؟

سامانه یکپارچه گردآوری، نظارت و انتشار الکترونیکی اطلاعات به نشانی codal.ir به ‌منظور مكانیزه كردن جمع‌ آوری، بررسی و انتشار اطلاعات مالی شرکت‌ های ثبت‌ شده نزد سازمان و سایر اشخاصی که طبق قانون بازار اوراق بهادار ملزم به گزارش اطلاعات خود هستند، طراحی ‌شده است.

صندوق سرمایه گذاری در بورس

در بورس صندوق های سرمایه گذاری وجود دارد. این صندوق ها با توجه به موارد تشکیل دهنده ایی که دارند نام می گیرند. برای نمونه شما دو درصد سهام یک صندوق را می خرید. در این صندوق ۱۰۰ کیلو طلا، ۱۰ میلیارد تومان، سرمایه پولی، ۱۰ میلیارد تومان اوراق وجود دارد شما صاحب ۲ کیلو طلا،۲۰۰ میلیون تومان پول و سهامی به ارزش ۲۰۰ میلیون تومان هستید. این دارایی شما قابلیت تبدیل به پول یا طلا ندارد بلکه شما فقط می توانید از سود و عائدی آن بهره ببرید.

پرتفو در بورس چیست؟

تجربه داران بورس خرید تک سهامی را در بازار بورس توصیه نمی کنند. پرتفو راه حلی برای خریدی مطمئن تر است که سبدی از سهام های برای نمونه گروه غذایی، بیمه، بانکی، تجهیزاتی، سیمانی، دارویی، گردشگری، پتروشیمی، پالایشگاهی و شیمایی تقسیم بندی می شود و این گروه ها در طول سال، فرا خور تصمیمات سیاسی و اقتصادی دولت و لایحه بودجه و نوسانات ارزی، اول سالی و پایان سالی، دست خوش تغییرات می شوند. بنابراین برای حفظ ریسک متعادل سبد شما داشتن ترکیبی از این سهام را کارکشته های بورس الزامی (با طرح پرتفو) الزامی درک بازار ثانویه بورس می دانند.

EPS در بورس چیست؟

یک سود تقریبی در اول سال مالی که به صورت محافظه کارانه از سمت شرکت صاحب سهام اعلام می شود که روی آینده قیمت سهام تاثیر بسیاری دارد.

DPS در بورس چیست؟

سود هر شرکت پس از کسر مالیات است که توسط شرکت ها به سهامداران پرداخت می شود یا برای توسعه شرکت در نظر گرفته می شود

اوراق اجاره و قرضه در بورس چیست؟

اوراق اجاره، اوراقی است که دارنده به صورت مشاع، مالک بخشی از دارایی است. اما اوراق قرضه، اوراقی است که دارنده به موجب آن، شرکت انتشار دهنده تعهد دارد تا بهره سالانه به دارنده پرداخت کند.

دیده بان بورس

منظور از دیده بان بورس مشاهده هر لحظه معاملات، شاخص های خرید و فروش آن در یک روز می باشد. معاملات در بورس تا ریال آخر شفاف سازی می شود و دیده بان هم مسئول دسترسی به آمار ها و قیمت های خرید، فروش و واگذاری سهام می باشد.

آشنایی با تعاریف، اصطلاحات و مفاهیم اولیه بورس

اگر قصد ورود به بازار سرمایه را دارید، احتمالا افق سرمایه گذاری روشنی را در این بازار متصور هستید. اما این مهم اتفاق نخواهد افتاد جز با آموزش و ممارست در یادگیری مطالب پایه‌ای و اولیه مربوط به سرمایه گذاری در بورس. غفلت از این موضوع در آینده شما را با چالش‌های زیادی مواجه خواهد کرد. اصطلاحات و مفاهیم بنیادی زیادی در بورس وجود دارد که هر کدام از آنها باید به طور مجزا بررسی شوند. اما ما در این مطلب قصد داریم به طور خلاصه تمامی اصطلاحات مربوط به بورس و سهام را معرفی کنیم. سعی کرده ایم این تعاریف را اولویت بندی کرده و به صورت زنجیره‌ای آن‌ها را بیان کنیم و این مطلب، درک هر اصلاح را منوط به درک اصطلاحات پیشین کرده است.

مفاهیم اولیه عمومی درباره سهام و بورس

در این قسمت درباره مفاهیم اولیه و تعاریف مقدماتی بازار سرمایه و سهام آشنا خواهید شد.

بازار اولیه (بانک)

همه ما با بانک‌ها آشنا هستیم. دارایی‌هایی که برای اولین بار توسط شرکت‌های خصوصی یا دولتی عرضه می‌شود در بازاری موسوم به “بازار اولیه” پذیره نویسی می‌شوند و نماد آن در کشور ما «بانک» است.

بازار ثانویه (بورس)

بورس Bourse یک واژه فرانسوی است که در حال حاضر نماد بازار ثانویه است. آن دارایی‌هایی که ابتدا در بازار اولیه مورد معامله قرار گرفته است، در بازار ثانویه یا همان بورس مجددا مورد معامله قرار می‌گیرد.

اوراق بهادار

اوراق بهادار یا Securities یک سند است (واژه ورق به معنی کاغذ نیست) که تضمین کننده‌ی حقوق مالی قابل نقل ‌و ‌انتقال برای مالک آن است. به ‌بیان‌ دیگر به هرنوع سندی که بیان کننده یک ارزش مالی برای مالک آن باشد و قابلیت خرید و فروش داشته باشد، اوراق بهادار می‌گوییم.

اوراق بهادار انواع مختلفی دارد که یک نوع آن “سهام” است. سهام عادی یک نوع دارایی مالی است که نشان‌دهنده سهم مالکیت صاحب آن از یک شرکت است. برای توضیح بیشتر فرض کنید یک شرکت را به 10 سهم تقسیم کرده‌ایم. اگر شما 2 سهم این شرکت را در اختیار داشته باشید به این معنی است که شما مالک یک پنجم این شرکت هستید و در واقع یک پنجم سود یا زیان شرکت به شما تعلق خواهد گرفت.

شرکت‌های بورسی

سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار را شرکت‌های بورسی میگویند.

گروه‌های بورسی

شرکت های بورسی را بنابر زمینه فعالیت آنها در گروه هایی مربوط به همان صنعت دسته بندی میکنند. برای مثال گروه دارویی، خودرویی، پتروشیمی، شیمیایی، بانکی، پالایشگاهی و غیره.

نماد بورسی

در تمامی بورس‌های جهان برای اینکه راحت‌تر بشود اسم هر شرکت را نام برد یک نماد به آن اختصاص می‌دهند. نماد بورسی یک شرکت بورسی معمولا عبارت است از حرف اول گروه بورسی مربوط به آن که نشان دهنده ی صنعتی می باشد که آن شرکت در آن قرار دارد و در ادامه قسمتی از نام شرکت.

شاخص کل

عددی است که با فرمول های خاصی محاسبه میشود و نشان دهنده ی بازدهی و روند بازار است و تغییر آن به منفی یا مثبت نشان دهنده ی تغییر مثبت یا منفی کل ارزش بازار است.

عرضه اولیه

وقتی سهام یک شرکت برای اولین بار قرار است در بورس عرضه شود، بعد از مشخص شدن قیمت گشایش، در یک روز معین برای اولین بار تحت نام عرضه اولیه در بازار به فروش میرسد.

اصطلاحات و تعاریف مربوط به شرکت‌ها

اصطلاحات زیادی درباره مسائل مالی شرکت ها وجود دارد که برخی از آنها عمومی است و برخی فقط مربوط به شرکت های بورسی میباشد. در این قسمت با آنها آشنا خواهید شد.

سال مالی

سهامداران تصمیم گیرنده هر شرکت برای محاسبه ی سود و زیان و مسائل مالی شرکت، یک دوره یک ساله را انتخاب می کنند که در پایان آن دوره، هیئت مدیره موظف به گزارش دادن عملکرد خود در پایان سال مالی میباشد.

سود پیش بینی شده (EPS)

منظور از EPS سود اختصاص یافته به هر سهم یک شرکت است که توسط شرکت در ابتدای سال مالی پیش بینی میشود. هر شرکت وظیفه دارد سود تخمینی خود را بر اساس نظرات مدیران شرکت تخمین می زند و به سهامداران اعلام کند. سود پیش بینی شده یا همان EPS در قیمت سهام تأثیر مستقیم دارد و یکی از ملاک های سرمایه گذاران برای خرید یک سهم است.

تعدیل سود (منفی یا مثبت)

در طی سال ممکن است به دلایل مختلف مدیران شرکت پیش بینی اولیه خود را تعدیل دهند. اگر پیش بینی جدید آنها بیشتر از پیش بینی اولیه سود باشد تعدیل را مثبت و در حالت معکوس تعدیل را منفی می‌گوییم.

سود سالیانه

منظور از سود سالیانه، سود یک شرکت بورسی در یک سال مالی است.

سود تقسیمی (DPS)

عبارت است از سودی که پس از کسر مالیات به ازاء هر سهم توسط شرکت ها به سهام داران پرداخت می‌گردد.

نسبت قیمت به درآمد (P/E)

حاصل قیمت سهم به درآمد آتی آن می باشد. اگر پی به ای بالاتر از ۵ بود، نشان دهنده ی این است که سهامداران به روند سوددهی آن اعتماد بیشتری دارند و بر این باورند که سود شرکت در سال جاری و یا سال های آتی رشد خوبی خواهد داشت و یا گاهی نشان می دهد سهامداران بر این باورند که سود شرکت خیلی بالاتر از مبلغ اعلامی می باشد و شرکت در اعلام سود محافظه کاری به خرج داده است. پی به ای های پایین نشان می دهد، سهامداران به آینده شرکت مشکوک هستند و معتقدند شرکت روند سوددهی خود را سال های آتی به حد لازم رشد نخواهد داد و یا حتی کمتر خواهد کرد. پی به ای پایین می تواند این نکته را هم خاطر نشان کند که بازار معتقد است شرکت سود اعلامی خود را خیلی رویایی ارائه داده است و نمی تواند این رقم را پوشش دهد.

قیمت اسمی سهام

قیمت اسمی سهم همان قیمت اولیه سهم در بازار اولیه است که برای همه سهام ها برابر 100 تومان است. قیمت اسمی تنها بیانگر قیمت اسمی سهم است نه قیمت رسمی آن! بر روی اوراق هر سهم قیمت اسمی را 100 تومان درج میکنند تا بعدا خود بازار به نسبت عرضه و تقاضا، قیمت تعادلی آن را مشخص ‌کند.

سرمایه‌ی شرکت

سرمایه یک شرکت در بازار بورس تهران از ضرب تعداد سهام آن در عدد 100 تومان به دست می آید. همچنین برای تعیین تعداد سهام یک شرکت، سرمایه آن را تقسیم بر عدد 100 تومان می کنند.

مجمع عمومی سالیانه

گردهمایی سهامداران و مدیران شرکت ها که برای ارائه وضعیت شرکت و تعیین سود، حداکثر چهار ماه بعد از پایان سال مالی شرکت ها تشکیل می گردد و همه سهامداران، (حتی اگر یک سهم آن شرکت را داشته باشند) میتوانند در آن شرکت کنند.

مجمع فوق العاده

آموزش گام به گام تحلیل بنیادی برای انتخاب سهم مناسب

برای دانلود کتاب آموزش گام به گام تحلیل بنیادی روی لینک زیر کلیک کنید.

آیا میخواهید در بورس به موفقیت برسید؟ آیا نمیدانید چگونه یک سهم را از منظر بنیادی تحلیل کنید؟ نبود منبع آموزشی مناسب در زمینه تحلیل بنیادی انگیزه ای شد تا در یک کتاب آموزشی به زبانی کاملا ساده و کاربردی، به کمک تصاویر گویا و آموزش گام به گام، روش انتخاب یک سهم را بر اساس نکات بنیادی آموزش داده ایم. قطعا این روش آموزشی را در هیچ کجا پیدا نخواهید کرد! این کتاب الکترونیکی را به تمام کسانی که می خواهند در بازار بورس به موفقیت مستمر برسند توصیه میکنیم .

گردهمایی سهامداران و مدیران شرکت ها که برای تغییرات اساسی در اساسنامه شرکت ها بمانند تغییر سال مالی یا تغییر محل شرکت و یا تصویب طرح توجیهی افزایش سرمایه تشکیل می شود.

افزایش سرمایه

عبارتست از تجزیه سهام شرکت ها به تعداد بیشتر. این کار به دلایل مختلفی از جمله بهبود ساختار مالی شرکت و تامین مالی شرکت. افزایش سرمایه در واقع به معنی ایجاد تعدادی سهم جدید است که به سهامداران قبلی و جدید به فروش می‌رسد. هزینه خرید این سهام جدید 100 تومان (قیمت اسمی) به علاوه قیمت حق تقدم است.

حق تقدم

فرمی است که بعد از اعمال افزایش سرمایه ایجاد می‌شود که برای سهامداران قبلی ارسال شود تا آنها در خصوص حق تقدم سهام خود تصمیم گیری نمایند. در این موارد سهامدار مختار است که وجه حاصل (100 تومان به ازای هر سهم حق تقدم) از اضافه سهام را پرداخت نماید تا صاحب سهام مورد نظر گردد یا آن را به افراد جدیدی واگذار نماید. بعد از اخذ تصمیم این گواهینامه به مبدأ بازگشت داده خواهد شد تا مراحل اجرای آن صورت گیرد. اگر کسی از قبل سهام باشد میتواند حق تقدم اختصاص یافته به او را بفروشد. اگرم کسی تمایل داشته باشد میتواند این حق تقدم ها را بخرد و بعد از پرداخت 100 تومان، این حق تقدم ها تبدیل به سهم خواهند شد.

نکته: ممکن است در دریافت مفهوم حق تقدم و افزایس سرمایه کمی دچار مشکل شده باشید، نگران نباشید این امر طبیعی است. در آینده نزدیک در یک مقاله جامع درباره آن توضیح خواهیم داد.

شرکت های هولدینگ

شرکت هولدینگ به شرکتی می گویند که نسبت به ابتیاع و تهیه درصد از سهام دیگر شرکت ها (تا آن حد که بتواند هیئت مدیره آن شرکت را کنترل نموده و حق رأی اصلی را داشته باشد) اقدام نماید.

سهام شناور آزاد

به نسبتی از سهام یک شرکت که در بازار قابل معامله است و با اهداف مدیریتی توسط سهامداران کنترل کننده نگهداری نمی شود و در فرایند معاملات حضور دارد گفته می شود.

ترازنامه شرکت

ارزیابی قدرت مالی و نقدینگی هر شرکت از طریق اندازه گیری داراییها، بدهی ها و حقوق صاحبان سهام صورت می گیرد. این اطلاعات در صورت مالی تحت عنوان ترازنامه شرکت ارائه می شود.

اصطلاحات مربوط به سهامدارها

سهامدار شدن نیاز به پیش زمینه هایی مثل دریافت کد بورسی و مراجعه و ثبت نام کاربری در یک کارگزاری دارد. در این قسمت با این موارد آشنا خواهید شد.

سرمایه گذاری در بورس

سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادار به معنای خرید سهام یک یا چند شرکت بورسی است که معمولا با دو دیدگاه انجام می شود. بهره بردن از روند قیمت سهم به معنای اینکه سهمی را در قیمتی بخریم و با قیمت بالاتری به فروش برسانیم، و یا سرمایه گذاری برای بهره بردن از سود سالیانه سهم که البته مورد دوم رشد قیمت را در زمان فروش نیز شامل می‌شود.

شرکت‌های کارگزاری

کارگزاری‌ها بنگاه‌های معاملاتی هستند که خرید و فروش سهام توسط آنان صورت می گیرد. کارگزاری ها از اعتبار بالایی برخوردار هستند و می‌توانید مانند یک بانک به آنها اعتماد کنید. در این معاملات آن ها وکیل تام الاختیار فروشنده و خریدار هستند. دفاتر شرکت‌های کارگزاری در تمامی شهرها وجود دارند.

کد معاملاتی یا کد بورسی

برای اینکه بتوانید به خرید و فروش هام در بورس بپردازید، گرفتن کد بورسی الزامی است. هر فرد باید یک کد بورسی برای معامله کردن در بورس بگیرد. کد بورسی عبارتست از کدی ثابت که به سهامداران اختصاص داده می شود تا در هنگام خرید و فروش سهام از آن استفاده کنند. این کد متشکل از سه حرف اول نام خانوادگی افراد به همراه یک عدد ثابت است که در معاملات سهام کارکردی مشابه شماره حساب در نقل و انتقالات بانکی را دارد. برای دریافت کد بورسی باید به یکی از دفاتر شرکت‌های کارگزاری بورس مراجعه کنید.

پرتفو (Portfolio)

پرتفو یا پرتفوی عبارتست از سبدی متشکل از سهام شرکتهای مختلف بورسی. منظور از سبد سهام همین موضوع است. سرمایه گذاران برای کاهش ریسک سرمایه گذاری، به جای خرید سهام یک شرکت، سرمایه خود را در چند شرکت پخش می‌کنند. اکثر قریب به اتفاق کارشناسان اقتصادی حتی در بهترین حالتهای تحلیلی، خریدن تنها یک سهم یا اصطلاحاً تک سهم شدن را توصیه نمی کنند.

سهامدار عمده

طبق قانون به شخص حقیقی یا حقوقی که بیش از ۵٪ از سهام یک شرکت بورسی یا غیر بورسی را دارا باشد سهامدار عمده می‌گویند. سهامدار عمده میتواند در تصمیماتی که در مجامع بر گزار می شود موثر باشد.

اصطلاحات و مفاهیم مرتبط به معاملات و تحلیل سهام

اصلاحات زیادی درباره نحوه انجام معاملات و مسائل مربوط به قیمت‌ سهام وجود دارد. این قسمت برخی از مهم ترین تعاریف مربوط به معاملات سهام آورده شده است.

قیمت پایانی سهم

قیمت رسمی سهم است که در واقع قیمت پایانـی سهام یک شرکت نشان دهنده میانگین قیمت‌های آن سهم در طول روز است که براساس آن قیمت‌ها مورد داد و ستد قرار گرفته است.

نوسان قیمت سهام

بر طبق قوانین بورس اوراق بهادار تهران حداکثر نوسان قیمت یک سهم در یک روز از مثبت 5٪ تا منفی 5٪ طی روز می تواند باشد. برخی از سهام نیز بازه نوسانی 10 یا 6 درصدی دارند که بعدا درباره آن بیشتر توضیح خواهیم داد.

حجم مبنا

حداقل تعداد برگه سهمی که درک بازار ثانویه بورس باید مورد معامله قرار گیرد تا سهم در پایان روز قیمتی به ثبت برسد.

صف خرید و فروش

چنانچه خریداران زیادی در طی روز یک سهم در قیمت +۵٪ باشند می گویند صف خرید ایجاد شده است و چنانچه تعدا زیادی فروشنده سهم در قیمت -۵٪ باشند می گویند صف فروش ایجاد شده است. این اتفاق به این دلیل میافتد که قیمت یک سهم در یک روز در یک بازه خاص میتواند نوسان کند.

قیمت لحظه‌ای

به قیمت یک سهم در هر لحظه از ساعات معاملاتی (درک بازار ثانویه بورس 9 تا 12:30) قیمت لحظه ای میگویند.

تحلیل تکنیکال

به بررسی تکنیکی نمودار خطی قیمت و حجم معاملات تحلیل تکنیکال میگویند. تحلیل تکنیکال در واقع یک علم است که به شما این امکان را می‌دهد تا با استفاده از روش‌ها و تکنیک‌هایی که شامل یکسری ابزارها و نرم افزارها، نمودارها، ریاضیات، اندیکاتورها و یک سری داده مثل قیمت سهم در گذشته و حجم معاملات، به‌پیش‌بینی قیمت‌ها در آینده بپردازید.

تحلیل بنیادی

به تحلیل صورت‌های مالی شرکت ها و تحلیل فاکتورهایی که میتواند در آینده بر روند سودسازی یک شرکت تاثیر گذار باشد، تحلیل بنیادی یا فاندامنتال می‌گویند.

آموزش گام به گام تابلوخوانی پیشرفته در بورس

برای دانلود کتاب آموزش گام به گام تابلوخوانی پیشرفته روی لینک زیر کلیک کنید.

تابلوخوانی در کنار تحلیل بنیادی و تکنیکال، بعد سوم بورس است. همه چیز در تابلوی معاملات سهم وجود دارد، اطلاعاتی که شاید در نگاه اول کسی متوجه آنها نشود اما با یادگیری تکنیک های تابلو خوانی و بازار خوانی می توانید به اطلاعات زیادی دست پیدا کنید و بر این اساس معاملات پر سودتری داشته باشید. در کتاب آموزش تابلو خوانی پیشرفته به مطالبی خواهیم پرداخت که در هیچ کلاس یا کتابی به شما آموزش نمی دهند. تکنیک هایی که حاصل سالها تجربه در بازار سرمایه است.

تعریف اصطلاحات رایج بورس ایران و آشنایی با اصطلاحات مهم بورس

در این مقاله یکی از ضروری ترین مباحث را مورد بررسی قرار خواهیم داد و تمایل داریم تا شما را با اصطلاحات بورس و مفاهیم کاربردی آن نیز آشنا نماییم و می خواهیم بدانید که این مباحث چه درک بازار ثانویه بورس تأثیر و کمکی به افراد سرمایه گذار فعال در بورس می کند. آیا شما می دانید که شاخص کل یعنی چه و با سرمایه گذاری شاخص صندوق مستقیم و غیر مستقیم آشنا هستید؟ برای رسیدن به پاسخ سوالات این مقاله را مطالعه فرمایید.

اصطلاحات بورس ایران

قابل توجه شما مخاطبین عزیز، بورس اوراق بهادر در یک بازار تشکیل شده از دارایی ها می باشد و در آن سهام های شرکت ها و واحد های تجاری و خصوصی طبق رعایت قوانین خاص اقدام به خریداری و فروش می نمایند و از جهتی نیز محلی برای جمع آوری نمودن پس انداز ها و کل نقدینگی بخش خصوصی به جهت انجام پروژه های سرمایه گذاری بلند مدت می باشند و به عنوان مرجعی برای مردم به حساب می آیند که آنان می توانند وجوه مازاد خود را به منظور سرمایه گذاری در واحد ها و شرکت ها به کار بگیرند و در نهایت سودی عایدشان شود. در ادامه برای اینکه پس از کسب اطلاعات کامل مقاله جدول بورس را مطالعه کنید.

بهتر است بدانید که بورس به واسطه جذب و به کار گیری سرمایه های راکد، میزان و حجم سرمایه گذاری را در جامعه افزایش می دهد. اما نقش بورس چیست؟ رابطه بین عرضه کنندگان و افراد تقاضا کننده سرمایه را برقرار می نماید و معامله های موجود در بازار سرمایه را تنظیم می کند و همچنین برای جلوگیری از نوسان شدید در هزینه ها، قیمت گذاری سهام و اوراق بهادر را تعیین می کند.

بازار سرمایه و ورود به آن همانند تمامی کار های دیگر نیاز به آموزش و درک صحیح دارد و سعی نمایید که اول تجربیات و دانش خود را گسترش دهید و سپس به جمع افراد فعال در این حوزه افزوده شوید. این را بدانید که آشنا شدن با اصطلاحات بورس از اولویت های یک شخص سرمایه گذار محسوب می شود.

امروز قصد داریم تا به شیوه کاملی مطالبی را در مورد اصطلاحات بورس در اختیارتان قرار دهیم، به همین جهت ادامه متن را در صورت تمایل و صرف کمی زمان مطالعه نمایید. آیا در مورد شاخص کل چیزی می دانید؟ اشخاصی که در این حوزه به فعالیت پرداخته اند به خوبی با تمامی این مفاهیم آشنا می باشند و جالب است بدانید که در بورس تهران شاخص بازدهی که همان شاخص قیمت نام دارد و بازده نقدی می باشد با عنوان TEDPIX شناخته می شود. این مورد ذکر شده در بین افراد سرمایه گذار و فعال جزء یکی از پرکاربرد ترین و مهم ترین شاخص ها به حساب می آید.

همچنین بیان گر این موضوع می باشد که متوسط بازدهی سرمایه گذاران در بورس به شمار می رود، شما عزیزان برای درک عمیق تر از این مفهوم، فرض نمایید که از کل شرکت های بورسی به میزان برابر خرید انجام دهید، در این صورتشاخص تمامی بورس مساوی با مقدار بازدهی سبد خریداری شده شما می باشد. در حقیقت شاخص تمام تغییرات ارزش سهام و بهره های سالیانه ای را که این شرکت ها و یا واحد های تجاری به شما پرداخت خواهند نمود را محاسبه می نمایند.

اصطلاحات بورس به انگلیسی EXCHANGE TERMS می باشد. هم اکنون قصد داریم تا کمی در مورد این اصطلاحات اطلاعاتی را در جهت آشنایی بیش تر در این زمینه در اختیارتان قرار دهیم. عده زیادی وجود دارند که نمی دانند بازار اولیه و ثانویه به چه معنات و چه مفهومی را می رساند؟ در حقیقت در بازار اولیه شرکت هایی که به تازگی در بورس پذیره نویسی و مورد قبول واقع شده اند و قسمتی از سهام آنان در آن جا عرضه می شود را با این عنوان یاد می کنند. در نهایت باید به آگاهی شما عزیزان برسانیم که در نوع ثانویه سهام شرکت هایی که مورد پذیرش قرار گرفته اند، مجاز به خرید و فروش و معامله آنها صورت می پذیرد.

در مورد اصطلاحات بورس به طور مختصر و کاملاً مفید تا جایی که توانستیم به سطح اطلاعات شما بیفزاییم، مطالبی را قرار دادیم، هم اکنون اگر تمایل دارید تا به تفهیم کاملی در این حوزه برسید می توانید این مقاله را از ابتدا مطالعه نمایید. اما در ادامه قصد داریم تا متوجه شویم که بازار های فعال به چه بازار هایی گفته می شود؟ در این بازار ها حجم بسیار گسترده ای از معاملات در مورد انواع سهام های خاص و عادی انجام می شود که بسیار فعال می باشد و شکاف و میزان تفاوت هزینه بین خرید و فروش بسیار کم و با اختلافی جزئی همراه است. هم چنین در این نوع بازار ها فعالیت های کوچک و فروش نهاد مالی در قیاس با بازار کساد دارای تأثیر بسیار کم تری می باشد. اصطلاحات بورس pdf را می توانید در سایت های مرجع بیابید.

اصطلاحات بورس به زبان ساده

جالب است که آگاه باشید صندوق های سرمایه گذاری که می توانند در معاملات بورس شرکت نمایند، نوعی از صندوق هایی محسوب می شوند که از دارایی های متنوعی تشکیل شده اند و واحد های موجود در طول روز مانند سهام در بازار به معامله خواهند رسید. البته ساختارش شبیه به صندوق سرمایه گذاری است و در اوقاتی که سهام باز می باشد توانایی آن را دارید تا یک تا چندین واحد یک صندوق را خریداری نمایید و یا آنان را به فروش برسانید.

آشنایی با اصطلاحات بورس

به گزارش از از سایت های خبری در این حیطه، بور و سرمایه گذاری در سهام، اگر افرادی که تمایل دارند تا در این زمینه به غعالیت بپردازند، اصطلاحات آن را نادیده بگیرند و به آن توجهی ننمایند، امکان دارد که سرمایه شان را به خطر بیندازند و به اشتباه سرمایه گذاری کنند و در نهایت از دارایی خود کسر کنند، این را بدانید که یک شخص سرمایه گذار هیچ وقت سرمایه خود را در معرض آسیب قرار نمی دهد و با شناخت و تجربه کاملی اقدام به انجام سرمایه گذاری می نماید.

در بازار های اولیه و ثانویه ، شرکت ها مستقیماً سرمایه مورد نیازشان را به واسطه فروش سهام به عموم مردم تأمین می کنند و این کار عموماً در قالب پذیره نویسی صورت می گیرد. البته این پذیره نویسی از طریق بانک و یا ایر مؤسسات مجاز اتفاق می افتد. دارایی هایی که در همان اول در بازار معامله خرید و فروش می شوند و در بازار ثانویه به صورت مجدد معامله می شوند و جالب ات بدانید که نماد آن در کشور ایران بورس می بشاد و همان گونه که اشاره نمودیم بازار بورس جزء بازار ثانویه به شمار می رود و فقط سهام شرکت های مورد قبول و پذیره نویسی شده مجاز به معامله می باشند.

البته شاید برای عده ای از افراد این سوال پیش بیاید که شاخص بورس چه معنی دارد و این نوساناتی که رخ می دهد و و کم و زیاد شدن رقم شاخص چه تأثیری در تابلو تالار بورس دارد و چه کمکی به فرد سرمایه گذار می کند؟

آن چه که مورد اهمیت قرار دارد این است که اگر به این موضوع فکر نموده اید و تصمیم دارید تا در بازار بور اقدام به پذیره نویسی و در آن به معامله هام بپردازید باید به صورت کلی با بور و اصطلاحات آن آشنا باشید و از افراد متبحر در این زمینه به عنوان مربی کمک بخواهید تا شما را همراهی و یاری کنند تا سرمایه خود را به خطر نیندازید. شما می توانید در ادامه از مقاله شاخص بازار اول بورس برای کسب اطلاعات مفید استفاده کنید.

تعریف اصطلاحات بورس

اکنون می خواهیم به تعریف اصطلاحات بورس و بازار سرمایه بپردازیم، در ابتدا باید بدانید که شرکت سهامی مجموعه ای می باشد که در آن تمام دارایی به سهام یکسانی تقسیم می گردد و مسئولین این افراد صاحب محدود به رقم اسمی سهام آنان می باشد. اما بازار پول بازاری می باشد که در آن مدارک خزانه، اوراق بانک ها و برگه های سپرده عرضه نیز عرضه می گردند. در مورد بازار سرمایه هم باید بدانید که سهام واحد های سهامی که به صورت عام هستند عرضه و مورد معامله قرار می گیرند.

اما تفاوت میان بازار اولیه و ثانویه بدین صورت است که در ثانویه برای نخستین بار شرکت های مذکور اقدام به عرضه و پذیره نویسی سهام می کنند و در در ثانویه نیز سهامی که در بازار اولیه مورد معامله قرار گرفته است، مجدد قرار می گیرد. در حقیقت نقش این بازار جذب بهتر سرمایه در بازار اولیه می باشد. البته این موضوع را فراموش نکنید که باید سهام شرکت در پذیره نویسی بور مورد قبول واقع شده باشد.

بازار ثانویه

برای در بر داشتن آموزش اصطلاحات بورس pdf می توانید به صفحات خبر گذاری که به صورت مستقیم در این زمینه اخباری را درج می نمایند مراجعه نمایید. اما آیا می دانید که بازار ثانویه در بورس چیست؟ این بازار متشکل از خریداران و فروشندگانی می باشد که سهام اوراق قرضه شان در زمان کنونی منتشر شده باشد.

فرضاً اگر شخصی بخواهد سهم یا برگه قرضه ای را برای نخستین بار پس از عرضه به واسطه یک شرکت خریداری شده به فروش برساند باید در این زمان به بازار ثانویه مراجعه نماید و بدین صورت آن شرکت یا واحد تجاری نیز باید در لیست شرکت های پذیرفته شده قرار داشته باشد و در بازار سهام جایگاهی از آن خود داشته باشد در این صورت دیگر اجباری نیست تا چشم انتظار بماند که سهام عمومی انتشار پیدا کند. ضروری ترین نهاد بازار ثانویه بورس اوراق بهادر می باشد، این بازار به عنوان محلی جهت منتشر نمودن سهام مورد استفاده قرار می گیرد تا به خرید و فروش آن بپردازند .

سوالات متداول

به معنی افتتاح و باز کردن حساب در نزد یک بانک یا کارگزار و یا سرمایه گذاری در شرکت و یا واحد تجاری گفته می شود.

بورس اوراق بهادر از جمله یکی از حائز اهمیت ترین نهاد های بازار ثانویه جهت معامله های اوراق بهادر می باشد.

تنها تفاوتی که این دو با هم دارند در این می باشد که، بازار اولیه عرضه کننده سهام را به صورت مستقیم به فرد سرمایه گذار می فروشد.

بازار مالی چیست و انواع آن کدام است؟

یکی از مهم ترین سوال های همه ما اینکه بازار مالی چیست و انواع بازار مالی کدام است؟ بازارهای مالی یکی از مهم ترین بخش های اقتصادی هرکشور هستند که وظیفه اصلی تامین مالی بنگاه های بزرگ را به دوش می کشند. هم چنین به تازگی شاهد شکل گیری بازارهای جدید مالی مانند بازار رمز ارزها هستیم. در آموزش فوق درک بازار ثانویه بورس به معرفی بازارهای مالی و کارکرد آن پرداخته و در ادامه خواهیم گفت که انواع بازارهای مالی و سرمایه گذاری کدامند؟

بازار مالی چیست؟

بازار مالی چیست ؟ بازار مالی یا به انگلیسی Financial Market هر بازاری است که در آن معامله دارایی ها صورت می گیرد. به عنوان مثال بازار سهام که درآن سهام شرکت های مختلف داد و ستد می شود، یکی از انواع بازار مالی است. بازار های مالی برای هر اقتصاد روبه رشد و تکشورهای توسعه یافته، یک ابزار حیاتی برای عملکرد مناسب اقتصادی و تامین مالی بنگاه ها محسوب می شود.

اهمیت بازارهای مالی به قدری است که در بحران اقتصادی سال 2008 آمریکا همراه با رکود و سقوط سنگین بازارهای مالی، شاهد ایجاد مشکلات اساسی برای کشور آمریکاو اقتصاد جهانی بودیم.

وظیفه بازار مالی چیست؟

وظیفه اصلی بازار های مالی، تخصیص بهینه منابع مالی برای بنگاه ها و کسب و کارهای اقتصادی است. درواقع این بازار ها تجارت و کسب و کار را برای خریداران، فروشندگان، تولید کنندگان و تامین کنندگان را تسریع و تسهیل خواهد کرد.

بازارهای مالی از ابزارهای متعددی برای خرید و فروش تشکیل شده اند که بازار سهام فقط یکی از آن ها است. بازارهای دیگری مثل فارکس، اوراق مشتقه، کالاها و. از انواع دیگر بازار های مالی هستند.

مهم ترین خصوصیت بازارهای مالی، شفافیت بالای اطلاعاتی و معاملاتی است که آن را از بازارهای دیگر جدا می کند.

برای آشنایی با انواع و بازارهای مالی در ادامه همراه ما باشید.

انواع بازار‌های مالی چه هستند؟

انواع بازار مالی کدام هستند؟ برای درک مفهوم بازارهای مالی باید انواع بازارهای مالی را بشناسیم. همانطور که گفتیم انواع مختلفی از بازارهای مالی به تناسب ابزار و زمان سر رسید داریم که مهم ترین آن ها بازار سرمایه است.

در زیر انواع مختلف بازار های مالی را بررسی خواهیم کرد:

1.بازار سهام (Stock Market)

فراگیرترین بازار مالی، بازار سهام است. در بازار سهام به خرید و فروش سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس توسط معامله گران و شرکت های سرمایه گذاری پرداخته می شود. هم چنین از این بازار برای تامین سرمایه شرکت ها از طریق عرضه اولیه بخشی از سهام خودشان نیز استفاده می شود. بعد از عرضه اولیه سهام شرکت ها در بازاری که به نام بازار ثانویه شناخته می شود معامله شده و بین خریداران و فروشندگان دست به دست می شود.

معاملات بازار سهام در بازارهای تعیین شده ای انجام میگیرد که معروف ترین آن ها بورس و فرابورس هستند.

بازار سهام هر کشور از آن جهت حائز اهمیت است که معمولا سهام بزرگترین شرکت های هر اقتصاد در آن معامله شده و صورت های مالی و فاکتورهای بنیادی و عملکردی شرکت ها تحت قوانین بازار سهام منتشر می شود.که این انتشار صورت های مالی در پیش بینی وضعیت کلی اقتصادی کشورها نیز تاثیر گذار است.

2.بازار اوراق قرضه (Bond Market)

اوراق قرضه اوراقی هستند که سرمایه گذاران آن ها را خریده و بعد از مدت معین با بهره ای که از پیش تعیین شده پول خود را دریافت می کنند.

اوراق قرضه را می توان به نوعی یک مدل از وام دانست. که وام گیرنده اصل پول به اضافه بهره آن را در زمان مشخص پرداخت می کند. اصلی ترین نهادهایی که اوراق قرضه را منتشرکرده و از طریق آن ها به تامین مالی برای اجرای طرح ها و اهداف خود می پردازند: شهرداری ها، دولت ها و دیگر ارگان هایی که برای تامین مالی نیاز به انتشار اوراق قرضه دارند.

بازارهای اوراق قرضه همچنین تحت عنوان بازارهای بر پایه بدهی (Debt markets (Credit markets و یا بازارهای درآمد ثابت (Fixed – income markets) نیز شناخته می‌شود.

3.بازار‌های پولی

بازار پول چیست؟ در بازارهای پولی کالاهایی با نقدشوندگی بالا و سر رسیدهای کوتاه (معمولا کمتر از 1 سال) معامله می شوند.به دلیل نقدشوندگی بالا، امنیت سرمایه گذاری در این بازارها بسیار بالا بوده و به تناسب از بازدهی کمتری برخوردار هستند. عموم معاملات در بازار پولی بین نهادها و معامله گران با حجم کلان است.

4.بازار مشتقات (Derivative Market)

ابزار مشتقه قراردادهایی بین 2 (یا چند نفر) هستند که ارزش هر ورقه براساس کالای پایه تعیین می شود. کالای پایه می تواند یک کالای فیزیکی مثل زعفران، سهام شرکت ها و صندوق ها و یا بعضا شاخص ها باشد.

این اوراق به تنهایی فاقد ارزش هستند و ارزش ذاتی آن ها نشآت گرفته از ابزارهای مالی مانند اوراق قرضه (Bonds)، کالاها (Commodities)، ارزها (Currencies)، نرخ‌های بهره (Interest rates)، شاخص‌های بازار (Market indexes) و همچنین سهام (Stocks) است که روی آن معامله می شوند. به همین دلیل بجای اینکه معاملات مستقیم روی سهام شکل بگیرد، شاهد قراردادهای اختیار خرید و فروش و اهرمی هستیم.

5.بازار تبادل ارزهای خارجی (Foreign exchange)

بازار فارکس یکی از معروف ترین بازارهای مالی است که در آن مشارکت کنندگان به خرید و فروش و معامله گری روی جفت ارزها می پردازند. منظور از جفت ارز، نسبت دو ارز به همدیگر است.

به عنوان مثال جفت ارز EURUSD بیانگر نسبت ارزش یورو به دلار است. معامله گران در بازار فارکس روی بالا و پایین رفتن این نسبت (نوسان دلار نسبت به یورو) اقدام به معامله می کنند.

به دلیل فراگیری جهانی این بازار، یکی از نقدشونده ترین و بزرگترین بازارهای مالی است که حجم معاملات روزانه آن تا 500 میلیارد دلار نیز می باشد.

بازار فارکس از بانک‌ها (Banks)، شرکت‌های تجاری (Commercial Companies)، بانک‌های مرکزی (Central Banks)، شرکت‌های مدیریت سرمایه‌گذاری (Investment management firms)، صندوق‌های سرمایه‌گذاری (Hedge funds)، کارگزاری‌های خرد فارکس (Retail forex brokers) و همچنین سرمایه‌گذاران تشکیل شده است.

6.بازار کالاها (Commodities Market)

بازار کالاها یا درکشور خودمان بورس کالا، بازاری است که تولید کنندگان مواد اولیه و کالا، محصولات خودرا به متقاضیان میفروشند. انواع کالاها از کشاورزی و صنعتی تا نفت و گاز در این بازارها مبادله می شوند.

7.بازار مستقیم (Over – the – counter Markets, OTC)

بازار OTC یا بازار مستقیم، یک بازار غیرمتمرکز بوده به گونه ای که هیچ مکان فیزیکی نداشته و دارایی های کوچک در آن مبادله می شوند.

در این بازار، فعالان اوراق بهادار را مستقیما و بدون حضور کارگزاران معامله می کنند. در برخی مراجع این نوع بازار هارا با نام فرابورس نیز ترجمه کرده اند. بازاری که شرکت های کوچک تر با ریسک مالی بیشتر حضور داشته و معامله کنندگان بدون نیاز به کارگزاران اقدام به خرید و فروش می کنند.

8.بازار رمزارزها (Cryptocurreny Market)

در طی چند سال گذشته شاهد ظهور و گسترش بازار جدیدی به نام بازار ارزهای دیجیتال بوده ایم. این بازار که از دارایی های دیجیتال غیرمتمرکز تشکیل شده و بر فناوری بلاک چین سوار است، هدف اصلی خودرا راحت کردن مبادلات و زندگی روزمره و حرکت به سمت نوآوری هایی مانند متاورس قرارداده است. از معروف ترین ارزهای دیجیتالی که درحال حاضر معامله می شوند، بیت کوین، اتریوم و تتر هستند.

بازارهای مالی بر‌اساس زمان واگذاری

بازارهای مالی بر اساس زمان واگذاری به دو دسته‌ی بازار آتی و بازار نقدی تقسیم می‌شوند:

بازار آتی (Future Market)

بازار آتی کالا بازاری است که در آن طبق قرارداد، فروشنده و خریدار یک کالا متعهد می‌شوند در سررسید معین (در آینده)، مقدار مشخصی از آن کالا را با استانداردهای از قبل تعیین‌شده و با قیمت توافق‌شده معامله کنند. به بیان دیگر تمامی توافق‌ها در زمان حال، اما معامله در زمان آینده صورت می‌گیرد.

بازار نقدی (Spot Market)

بازاری که برای انجام فوری معاملات شامل خرید و فروش کالاها و اوراق بهادر ایجاد شده است، بازار نقدی گفته می‌شود. در بازار نقدی، مبادله کالاها و پول بین فروشنده و خریدار در زمان حال صورت می‌گیرد، چنان‌که این امر در مقابل بازار آتی قرار دارد که در آن چنین مبادلاتی در تاریخ مشخصی در آینده رخ می‌دهد. بازار نقدی همچنین به‌عنوان بازار نقطه‌ای شناخته می‌شود، زیرا معاملات “در یک نقطه از زمان” انجام می‌شود.

بازارهای مالی بر اساس ساختار سازمانی

بازارهای مالی از نظر ساختار سازمانی و قانون‌مندی به چهار دسته‌ی زیر تقسیم می شوند:

1- بازارهای رسمی یا همان بورس اوراق بهادار

2- بازارهای خارج از بورس که در قبل توضیح دادیم.

3- بازار سوم:

معمولاً سازمان‌ها و موسسات بزرگ سرمایه‌گذاری به دلیل حق کمیسیون و کارمزد کمتری که در بازار سوم وجود دارد، مشغول به فعالیت در این بازار هستند.

4- بازار چهارم

شرکت‌ها و سازمان‌هایی در این بازار فعال هستند که قصد انجام معاملات عمده و بلوکی را دارند. این شرکت‌ها برای اینکه در معاملات خود کارمزدی پرداخت نکنند، معمولاً به صورت مستقیم و بدون دخالت کارگزار وارد معامله می‌شوند.

بازارهای مالی بر اساس حق مالی

بازارهای مالی بر اساس حق مالی یا همان انواع بازار مالی بر اساس ماهیت مبادلات به دو دسته‌ی بازار بدهی و بازار سهام تقسیم می‌شوند:

بازار بدهی (Debt Market)

بازاری که در آن ابزارهایی مانند اوراق قرضه دولتی، اسناد خزانه دولتی و اوراق مشارکت معامله می‌شود، بازار بدهی می‌گویند. اوراق بدهی خود انواع مختلفی مانند شرکتی، دولتی و بعضا شهری دارند که باتوجه به ماهیت صادر کننده گواهی ها تقسیم بندی می شوند.

بازار سهام (Stock Market)

به بازاری که در آن سهام از طریق بازارهای منسجم و قانون‌مند مانند بورس؛ توزیع و مبادله می‌شود، بازار سهام یا به اصطلاح بازار بورس گفته می‌شود. بازار سهام که خود زیر مجموعه بازار سرمایه نیز محسوب می شود یکی از بزرگترین بازارهای مالی است که سهام شرکت های کوچک و بزرگ پذیرفته شده در بورس مطابق با قوانین و مقررات آ« مورد معامله قرار می گیرد. بازار سهام خود متشکل از گروه ها و صنایع مختلف اقصتادی، معدنی و تولیدی است که دربرگیرنده چرخه اقتصادی یک کشور است.

بازارهای مالی بر اساس سررسید ابزار مورد معامله

بازارها بر اساس سررسید ابزار مورد معامله به دو دسته‌ی بازار پول و سرمایه تقسیم می‌شوند:

بازار پول (Money Market)

بازار سرمایه (Capital Market)

بازار سرمایه چیست

برای اینکه بدانیم بازار سرمایه چیست؟ باید به تعریف آن دقت کنیم. تعریف بازار سرمایه به طور خلاصه بازاری است که در آن دارایی های بلندمدت (با سررسید بیش از یک سال) معامله می شوند. بطور کلی این بازار فرایند هدایت و تخصیص منابع اقتصادی را تسهیل می‌کند و خود به دو بازار اولیه و ثانویه تقسیم می‌شود. که این 2بازار اولیه و ثانویه، تقسیم‌بندی بازار سرمایه به لحاظ مرحله عرضه اوراق بهادار محسوب می شود.

البته بازار سرمایه در ایران با نام بازار بورس نیز شناخته می شود که به دلیل فراگیری آن، تشکیل شده از بازارهای بورس، فرابورس، کالا و انرژی است.

بازارهای سرمایه در کشور های مختلف( از جمله بازار سرمایه ایران) یکی از اصلی ترین اجزای اقتصادی هر کشور هستند که وظیفه تامین مالی و شفاف سازی شرکت ها و بنگاه های بزرگ هر کشور را به دوش می کشد.

تفاوت‌های بازار پول و بازار سرمایه در سررسید ابزارهای داخل آن است که در بازار پول کمتر از یک سال و در بازار سرمایه بیش از یک سال است.

ماجرای سقوط بازارهای مالی در بحران اقتصادی سال ۲۰۰۸

در بحران اقتصادی که در سال 2008 ایجاد شد، اهمیت و نقش پر رنگ بازارهای مالی در اقتصاد هرکشور به خوبی حس شد. ریشه های این بحران از بازار اوراق بهادار با پشتوانه وام مسکن شکل گرفت و در ادامه با سفته بازی هایی که در حوزه املاک شکل گرفت موجب بدتر شدن وضع شد.

سخن پایانی

در آموزش فوق به معرفی و تعریف بازار مالی که از مهم ترین بازار سرمایه گذاری نیز محسوب می شوند پرداختیم و انواع آن را به صورت کامل بررسی کردیم. هم چنین انواع بازار سرمایه که یکی از مهم ترین عناصر هر اقتصاد است را توضیح داده و کمک کردیم تا درک بازار مالی و مهم‌ترین کارکردهای بازار مالی برای شما راحت تر شود. هم چنین یکی از اصلی ترین کاربرد بازارهای مالی، شفافیت اطلاعاتی اقتصادهاست.