به سراسیمگی در بازار گزارش بنانیوز (BanaNews.ir) به عبارتی برخی از این شایعات عمدا تولید میشوند تا بر روند آتی بازار تاثیرگذار باشند و سودآوری افراد سود جو را فراهم کند.
به گفته یکی از کارشناسان حوزه فلزات پایه در برخی موارد اخباری در بازار پخش میشود که حالتی شوک گونه دارند و واکنشهای منفی ایجاد میکنند، به طوری که پس از پخش این اخبار تولیدکنندگان و تاجران فلزات پایه، معمولا با سرعت و سراسیمگی به آنها واکنش نشان میدهند. اما از آنجا که این واکنشها معمولا حالت هیجانی و نامتعادلی دارند سبب ضررهای هنگفتی برای آنان میشود.
وی افزود: مثلا در هفته گذشته با انتشار خبر افزایش قیمت مس، تقاضا برای این فلز در بازار آزاد طی هفته جاری اندکی بهبود یافت، اما از روز شنبه با انتشار این شایعه که قیمتها به دلیل رکود، جا برای ریزش بیشتر دارند، بلافاصله تقاضا برای محصول کاهش یافت.
به این ترتیب شیوه برخورد با شایعات و مقاومت در برابر شوکهای آنی بازار و نیز شناخت شوکهای زودگذر از مهمترین مسائلی هستند که معاملهگر قبل از اینکه وارد بازار شود باید به خوبی نسبت به آن آگاهی داشته باشد. این فعال آگاه معتقد است: یکی از مهمترین فاکتورهای موفقیت در بازار، تسلط بر هیجانات منفی و مثبت است و از آنجا که بازار یک محیط پراسترس است به همین دلیل فشار بسیاری بر افراد درگیر در آن وارد میکند. هیجانات چه مثبت و چه منفی، سبب سوگیری ذهنی افراد میشود و ممکن است باعث شود تا آنها نتوانند اخبار و نشانههای متضاد با سوگیری ذهنی خود را ببینند.
وی افزود: در واقع افراد سراسیمگی در بازار به آن خبر و نشانهای از بازار بیشتر اهمیت میدهند که موافق با خواست درونی خودشان باشد. اما واقعیت آن است که بازار بر اساس خواست درونی آنها حرکت نمیکند. نتیجه نیز جز ضرر و پرداخت هزینه سنگین برای روبهرو شدن با واقعیت نخواهد بود. وی همچنین گفت: یکی از اهداف بسیار مهم این بخش، جلوگیری از معاملات هیجانی است. در بسیاری از موارد افراد پس از یک معامله موفق و با انگیزه تکرار موفقیت، اقدام به معاملات بزرگتر بعدی میکنند بدون اینکه به شرایط جدید بازار و نشانههای آن توجه کافی داشته باشند. به این ترتیب مدیریت هیجانات، جایگاه ویژهای در مبادلات خواهند داشت، چراکه بخش عمدهای از ضرر و زیان تولیدکنندگان و به خصوص تجار ناشی از عدم مهارت در کنترل هیجانات است.
غنی: با کمبود مواد اولیه و غذایی مواجه نیستیم، سراسیمه نشوید و فریب نخورید
اطلاعات روز: محمداشرف غنی میگوید که افغانستان با کمبود مواد اولیه و غذایی مواجه نیست. آقای غنی در پیامی در رابطه به نگرانیهای مردم از افزایش قیمت مواد غذایی در کابل از آنان خواست که سراسیمه نشوند و فریب «احتکارگران» را نخورند.
آقای غنی در این پیام که امروز (سهشنبه، 27 حوت) از طریق تلویزیون ملی منتشر شد، گفت که شماری از احتکارگران بهخاطر منافع شخصیشان دست به شایعات میزنند. به گفتهی او، تمام دستگاه دولت در ایجاد ثبات اقتصادی، حفظ قیمتها و عرضهی مواد کافی دست به کار شده است.
اشرف غنی گفت که بهخاطر ایجاد ثبات اقتصادی در بازارها، امروز هدایت توزیع 24 هزار تُن گندم از ذخایر استراتژیک دولتی به قشر آسیبپذیر کشور را صادر کرده است.
او همچنان گفت که دولت تصمیم گرفته است که در حدود یکهزار واگون روغن را که بنابر مشکلات قانونی در بندرهای شمال کشور متوقف بود، بدون اجراآت جریمه اجازه بدهد تا وارد بازار شود.
غنی تأکید کرد که برای سهولت ترانزیت هدایت داده شده تا گمرکات عمدهی سرحدی کشور بهگونهی 24 ساعته باز باشد. به گفتهی او، در حال حاضر هزاران واگون مواد خوراکه از راه حیرتان، شیرخان بندر و تورغندی در حال واردشدن به کشور است.
غنی در بخشی از صحبتهایش گفت که در کمتر از 15 روز آینده 75 هزار تُن گندم از هند وارد کشور میشود و 50 هزار تُن گندم دیگر از سوی تاجران کشور از هند خریداری شده است.
او علاوه کرد که به وزارتهای مالیه و خارجه هدایت داده است تا بهخاطر مهارکردن سراسیمگی که اساس اقتصادی ندارد، به تمام تاجران عمدهی مواد غذایی و اولیه تسهیلات خریداری مواد اولیه و غذایی را در حالات اضطرار و عاجل فراهم کنند.
غنی گفت: «در عین حال دولت افغانستان در همکاری با جمهوری خلق چین، جمهور هند و دیگر کشورهایی که در مدیریت حالات اضطراری تجربهی بهتر دارند، برای واردکردن ادویهی لازم کار خواهد کرد تا افغانستان دچار کمبود ادویه نشود.»
این در حالی است که در دو روز اخیر بهای مواد غذایی از جمله آرد و روغن بهشکل سرسامآوری در بازارهای شهر کابل به دلیل ترس از گسترش ویروس کرونا افزایش یافته است. روز گذشته یک بوجی آرد در بدل 2500 افغانی نیز به فروش رسیده بود.
به دنبال آن، وزارت داخله اعلام کرد که پولیس در هماهنگی با شهرداری کابل، عمدهفروشیهایی که دست به گرانفروشی و احتکار بزنند را مُهر و لاک و مالکان آنرا جریمه میکنند.
اداره خط آهن کشور نیز پیشتر اعلام کرد که واردات مواد غذایی از کشورهای آسیای میانه از طریق خطوط آهن بهشکل عادی ادامه دارد. طبق معلومات این اداره، تنها در روز دوشنبه در مجموع نُه هزار و 14 تُن مواد غذایی بهشمول آرد، روغن، برنج و دیگر مواد ارتزاقی وارد افغانستان شده است.
فنر جهش بورس تهران
نماگر بورس تهران روز گذشته با رشد ۲۳۶۹ واحدی توانست هفتهای طلایی را با ثبت بازدهی حدود ۱۰ درصدی پشتسر بگذارد.
به گزارش فیدوس: نماگر بورس تهران روز گذشته با رشد ۲۳۶۹ واحدی توانست هفتهای طلایی را با ثبت بازدهی حدود ۱۰ درصدی پشتسر بگذارد. اکنون سوال اصلی که ذهن فعالان بازار را با خود درگیر کرده، چرایی رشد پرشتاب بازار بدون تغییر ناگهانی در متغیرهای بنیادی و ریسکهای پیرامونی است. بهنظر میرسد سرمایهگذاران بعد از مشاهده رشد انفجاری بازارهای موازی و با فرض تکرار این الگو در بورس، سراسیمه به سمت خرید سهام هجوم آوردهاند؛ بنابراین نگرانی اصلی عدمتوجه معاملهگران به ارزش بنیادی سهام است که در میانمدت میتواند تهدیدی برای تداوم رونق باشد.
بازار سهام در هفته جاری با جهش چشمگیر نزدیک به ۱۰ هزار واحدی شاخص کل (معادل حدود ۱۰ درصد) نهتنها فعالان خود را شادمان، بلکه توجه بسیاری از کنشگران اقتصادی را به سوی خود جلب کرد. روند پرشتاب صعودی بورس تهران که با افزایش ناگهانی ارزش معاملات خرد از محدوده کمتر از ۲۰۰ میلیارد تومان به بیش از سه برابر توام شده است، به خوبی تزریق نقدینگی جدید در ابعاد سنگین را نشان میدهد که عمدتا از سوی سرمایهگذاران حقیقی صورت پذیرفته است. عقبماندگی بورس از رشد بازارهای موازی، افزایش انعطاف دولت در زمینه سیاستهای ارزی و نیز گزارشهای مناسب دوازدهماهه شرکتهای معدنی و فلزی از جمله دلایلی هستند که در توجیه رونق کنونی بازار سهام ذکر میشود. در نقطه مقابل، افزایش نرخ سود اوراق بدهی، فشار فروش نهادهای حقوقی و احتمال ناپایداری قیمتها در بازار جهانی کالا عواملی هستند که بهعنوان مخاطرات پیش رو در مسیر ادامه صعود بازار در کوتاه مدت خودنمایی میکنند. باتوجه به سراسیمگی در بازار صعود پرشتاب اخیر احتمال میرود که عوامل بازدارنده بتوانند در کوتاه مدت تا حدی مسیر پرشتاب افزایشی کنونی را با مانع مواجه سازند؛ هر چند در میان مدت، به ویژه در صورت ادامه ارسال سیگنالهای مساعد درخصوص امکان تعدیل ارزهای صادرکنندگان بزرگ با نرخی بالاتر از قیمت رسمی، پتانسیل تداوم رونق بازار سهام بهصورت بنیادی و تحلیلی وجود دارد.
اکثریت تحلیلگران بورس تهران پیش از شروع رالی صعودی اخیر بر پتانسیل بازار برای رونق تاکید داشته و چنین اتفاقی را در سال جاری محتمل میدانستند. اما بروز این اتفاق با شدت و ابعاد حاضر در چنین مدت کوتاهی شاید از نظر اکثر بازیگران بازار سرمایه قابل پیش بینی نبود. واقعیت این است که نسبت به چند هفته قبل نه از لحاظ متغیرهای بنیادی تغییر مهمی ایجاد شده، نه قیمتهای فروش شرکتها در این دوره کوتاه دستخوش تغییر مهمی شده و نه در زمینه ریسکهای سیاست خارجی بهبود مشاهده میشود. با این وصف، هجوم ناگهانی خریداران سهام را باید از منظر دیگری تحلیل کرد که به جای نگاه بنیادی در چهارچوب تحلیل «مالی-رفتاری» قابل سراسیمگی در بازار توضیح است. بنابراین میتوان گفت که ذهنیت جامعه در ۶ ماه گذشته به رشد انفجاری قیمت ارز، مسکن، سکه طلا و اخیرا خودرو و برخی دیگر کالاها خو گرفته است و از اینرو، به دنبال تعمیم این الگو درخصوص قیمت سایر کالاها و نیز گزینههای سرمایهگذاری است که اصطلاحا از قافله رشد عقب ماندهاند.
با همین توضیح میتوان علت سراسیمگی این روزهای خریداران سهام که احتمالا بخش مهمی از منابع آنها از خارج از بازار و به تازگی تزریق شده است را درک کرد. در واقع، این متقاضیان دستپاچه سهام، با فرض تکرار الگوی رشد انفجاری سایر بازارها به سمت بورس تهران سرازیر شدهاند و در جستوجوی انتفاع از این موج صعودی شتابان و کوتاه مدت هستند. بدین ترتیب، با بروز اولین نشانههای رونق، گروه کثیری به سمت بازار هجوم آورده و در حال انباشتن سبد دارایی خود از سهام مختلف هستند. در این میان، خطر بالقوه روند موجود عبارت از عدم تفکیک مناسب خریداران در بین گروههای سهام و نیز شرکتهای هر صنعت و اصطلاحا درگیر شدن با سیاست خرید فلهای است که بنابر سابقه تاریخی، آتشی است که شعله آن زود فرو مینشیند. در ادامه، با استفاده فروشندگان خسته از ورود این متقاضیان سراسیمه، به زودی این خریداران پرهیجان، سبد خود را پر از سهامی مییابند که لزوما واجد ارزش بنیادی نیستند یا اینکه گرانتر از ارزش واقعی خریداری شدهاند. از این رو، شایسته است تا خریداران در تصمیمگیریهای خود به این تجربه تاریخی توجه کرده و در غربال گری سهام انتخابی برای سرمایهگذاری، وسواس لازم را به خرج دهند.
در حالی که هیجان این روزهای بازار سهام مجال بررسی متغیرهای بنیادی را از بسیاری سرمایهگذاران سلب کرده، روند خزنده یکی از مهمترین متغیرهای موثر بر وضعیت بازار، شایان تامل ویژهای است. در این راستا، افزایش نرخ سود اوراق بدهی دولتی در بازار سرمایه جالب توجه است که از محدوده ۱۶ درصد بهصورت موثر سالانه به مرز ۲۵ درصد در هفته جاری رسیده است. به نظر میرسد همزمان با تشدید نوسانات ارزی و تنگنای اعتباری بانکها، سیاست کاهش نرخ سود بانکی نه تنها شکست خورده بلکه در مسیر معکوس در حال پیشروی است. با توجه به شرایط دشوار شبکه بانکی احتمال میرود که روند موجود افزایش نرخ سود موثر اوراق بدهی با شیب ملایم تری نسبت به هفتههای اخیر ادامه پیدا کند. معنای روند حاضر، افزایش هزینه فرصت سرمایهگذاری است که بهطور بالقوه تاثیر رکودی بر همه بازارهای سرمایهگذاری رقیب از جمله بورس دارد و از اینرو، بهعنوان یکی از عوامل رقیب رونق بازار سهام باید مد نظر قرار گیرد.
هفته جاری برای بازارهای جهانی دورهای سخت بود. بارزترین نمونه تنش در بازار سهام چین مشاهده شد که در مقطعی از روز سهشنبه شاهد سقوطی به میزان بیش از ۵ درصد در مقیاس روزانه بود. در این روز، سهام بیش از یکهزار شرکت چینی در کف قیمت ۱۰درصد منفی که معادل صف فروش سهام است معامله شدند که از این حیث، رکوردی نادر بود. همزمان، بازارهای سهام و مواد خام در غرب نیز واکنش منفی نشان دادند و شاخصهای سهام جهانی در اکثر کشورها روند نزولی در پیش گرفته است. محرک این روند منفی علاوه بر آغاز اجرای تعرفه واردات بر ۵۰ میلیارد دلار کالای چینی از سوی ایالات متحده از اوایل ماه آینده میلادی، تهدید ترامپ مبنی بر وضع تعرفه بر ۲۰۰ میلیارد دلار دیگر از واردات چینی و در مرحله نهایی تعمیم آن به کل واردات (حدود ۵۰۰ میلیارد دلار در سال) است.
طرف چینی هم البته پس از مماشات اولیه و تلاش برای مذاکره، گارد تهاجمیتر به خود گرفته و سخن از تلافی این اقدامات و وضع تعرفههای متقابل در اسرع وقت میکند. این روند چنان بر هراس سرمایهگذاران بازارهای جهانی افزوده که هرچند هنوز برای قضاوت در مورد امکان تبدیل آن به یک جنگ تجاری زود است اما با افزایش احتمال این موضوع، سرمایهگذاران از عواقب احتمالی نگران شدهاند. مطالعه تاریخچه تقابلهای تجاری نشان میدهد که چنین اتفاقاتی اگر به شکل روند تبدیل شود، چرخهای باطل از وضع تعرفههای مکرر و مضاعف بین رقبای تجاری علیه یکدیگر را رقم میزند که در نهایت رکودهای بزرگ، سقوط بازار سهام و حتی در حادترین نمونه آن درگیری نظامی را موجب شده است. با توجه به اهمیت بالای اتفاقات جاری و تاثیر مهم آن بر بازار مواد خام و نیز وابستگی بورس تهران به این متغیر، به نظر میرسد فعالان بورس تهران باید آثار این ریسک محیطی را به دقت رصد کنند و نتایج مخرب ناشی از احتمال تشدید درگیریهای تجاری موجود را در مفروضات سرمایهگذاری خود دخیل کنند.
شایعه دلالها در بازار آهن
این روزها به دلیل رکود در بازار فلزات پایه علاوه بر بیرونقی مبادلات در بازار رسمی و غیررسمی این محصولات کار دلالان نیز کساد شده و سعی دارند با منتشر کردن شایعات در کنار اخبار واقعی متقاضیان را جذب معاملات کنند.
به گزارش بنانیوز (BanaNews.ir) به عبارتی برخی از این شایعات عمدا تولید میشوند تا بر روند آتی بازار تاثیرگذار باشند و سودآوری افراد سود جو را فراهم کند.
به گفته یکی از کارشناسان حوزه فلزات پایه در برخی موارد اخباری در بازار پخش میشود که حالتی شوک گونه دارند و واکنشهای منفی ایجاد میکنند، به طوری که پس از پخش این اخبار تولیدکنندگان و تاجران فلزات پایه، معمولا با سرعت و سراسیمگی به آنها واکنش نشان میدهند. اما از آنجا که این واکنشها معمولا حالت هیجانی و نامتعادلی دارند سبب ضررهای هنگفتی برای آنان میشود.
وی افزود: مثلا در هفته گذشته با انتشار خبر افزایش قیمت مس، تقاضا برای این فلز در بازار آزاد طی هفته جاری اندکی بهبود یافت، اما از روز شنبه با انتشار این شایعه که قیمتها به دلیل رکود، جا برای ریزش بیشتر دارند، بلافاصله تقاضا برای محصول کاهش یافت.
به این ترتیب شیوه برخورد با شایعات و مقاومت در برابر شوکهای آنی بازار و نیز شناخت شوکهای زودگذر از مهمترین مسائلی هستند که معاملهگر قبل از اینکه وارد بازار شود باید به خوبی نسبت به آن آگاهی داشته باشد. این فعال آگاه معتقد است: یکی از مهمترین فاکتورهای موفقیت در بازار، تسلط بر هیجانات منفی و مثبت است و از آنجا که بازار یک محیط پراسترس است به همین دلیل فشار بسیاری بر افراد درگیر در آن وارد میکند. هیجانات چه مثبت و چه منفی، سبب سوگیری ذهنی افراد میشود و ممکن است باعث شود تا آنها نتوانند اخبار و نشانههای متضاد با سوگیری ذهنی خود را ببینند.
وی افزود: در واقع افراد به آن خبر و نشانهای از بازار بیشتر اهمیت میدهند که موافق با خواست درونی خودشان باشد. اما واقعیت آن است که بازار بر اساس خواست درونی آنها حرکت نمیکند. نتیجه نیز جز ضرر و پرداخت هزینه سنگین برای روبهرو شدن با واقعیت نخواهد بود. وی همچنین گفت: یکی از اهداف بسیار مهم این بخش، جلوگیری از معاملات هیجانی است. در بسیاری از موارد افراد پس از یک معامله موفق و با انگیزه تکرار موفقیت، اقدام به معاملات بزرگتر بعدی میکنند بدون اینکه به شرایط جدید بازار و نشانههای آن توجه کافی داشته باشند. به این ترتیب مدیریت هیجانات، جایگاه ویژهای در مبادلات خواهند داشت، چراکه بخش عمدهای از ضرر و زیان تولیدکنندگان و به خصوص تجار ناشی از عدم مهارت در کنترل هیجانات است.
باید با اخلالگران بازار برخورد قانونی، قاطع و فوری صورت گیرد
باید شرایطی فراهم كنیم كه طبقات ضعیف توانایی خرید شب عید را داشته باشند و انتظار می رود با بكارگیری تمام ظرفیت های لازم و همكاری مردم و جامعه اصناف، تولید كنندگان و نظارت مستمر سازمان های نظارتی بر شبكه توزیع، دست دلالان كوتاه و با اخلالگران بازار برخورد قانونی، قاطع و فوری صورت پذیرد.
وزیر كشور خواستار برنامه ریزی مناسب جهت تسهیلات نوروزی با ملاحظه و مراقبت مسائل ارزشی شد و گفت: از امروز و فردا شاهد آغاز سفرهای نوروزی در حجم عظیم خواهیم بود و همانطور كه مقام معظم رهبری تأكید كردند همه باید تلاش كنند تا حوادث و سوانح این سفرها به حداقل ممكن برسد.
به گزارش ایلنا؛ مصطفی محمد نجار در نشستی كه به منظور هماهنگی و فراهم سازی تسهیلات بیشتر برای خدمت رسانی به مردم در تعطیلات سال جدید و تنظیم و كنترل بازار در وزارت كشور برگزار شد ضمن تقدیر از تلاش استانداران سراسر كشور درخصوص اقدامات اجرایی صورت گرفته در كشور گفت: استانداران با رصد و سراسیمگی در بازار جمع بندی شاخص های توسعه استان نسبت به ارائه گزارش به مردم عزیز كشور اقدام و موجبات شادی مردم و ناامیدی دشمن را فراهم نمایند.
وزیر كشور گفت: سراسیمگی دشمن نشان از برداشتن گام های خوب در مسیر توسعه و پیشرفت است كه لازم است با ایجاد امیدواری و شور و نشاط در مردم در جهت تقویت آن تلاش نماییم.
محمد نجار با اشاره به بیان ریاست محترم جمهور تحت این عنوان كه "می بایست تحت هر شرایطی كار برای خدا
صورت پذیرد " گفت: كار برای خدا ماندگار است و توصیه می كنم با جدیت از لحظه لحظه خدمت برای پیگیری كارهای در دست اجرا استفاده كنید.
وزیر كشور بر تشكیل و پیگیری جلسات ستاد اجرایی معادن به صورت منظم تأكید كرد و گفت: درخصوص حفاظت از معادن و نحوه بهره برداری از آن تمهیدات لازم اندیشیده شده است و با مرور و آسیب شناسی برنامه های سال 91 نسبت به هدفگذاری برای مدیریت بهتر در سال 92 اقدام خواهیم كرد.
وی با تأكید بر ضرورت استمرار نظارت بر بازار كالا و كنترل قیمت ها با توجه به وفور اقلام در نوروز 92 گفت: باید شرایطی فراهم كنیم كه طبقات ضعیف توانایی خرید شب عید را داشته باشند و انتظار می رود با بكارگیری تمام ظرفیت های لازم و همكاری مردم و جامعه اصناف، تولید كنندگان و نظارت مستمر سازمان های نظارتی بر شبكه توزیع، دست دلالان كوتاه و با اخلالگران بازار برخورد قانونی، قاطع و فوری صورت پذیرد.
وزیر كشور خواستار برنامه ریزی مناسب جهت ارائه تسهیلات نوروزی با ملاحظه و مراقبت بر مسائل ارزشی شد و گفت: از امروز و فردا شاهد آغاز سفرهای نوروزی در حجم عظیم خواهیم بود و همانطور كه مقام معظم رهبری تأكید كردند همه باید تلاش كنند تا حوادث و سوانح این سفرها به حداقل ممكن برسد.
وزیر كشور اضافه كرد: باید تلاش كنیم كه همانند روز اول خدمت در پذیرش مسئولیت ثابت قدم باشیم و به مثابه دونده ای كه دور آخر را با انرژی و سرعت بیشتری طی می كند در خدمت به مردم عمل كنیم و همه سعی و تلاش خود را برای به ثمر رسیدن سفرهای استانی و پروژه های مهر ماندگار و. تا قبل از پایان دولت خدمتگزار به كارگیریم.
وی با اشاره به تهدیدات دشمن در حوزه اقتصاد كشور گفت: با توجه به تأكیدات مكرر رئیس محترم جمهور در توسعه كشاورزی و موضوعات اشتغال، تولید، فعالیت سراسیمگی در بازار های مدنی، تداوم قانون هدفمندی یارانه ها، مسكن مهر، فروش اموال، تهاتر و استفاده از ظرفیت معادن لازم است این مسائل به جدیت دنبال شوند.
وزیر كشور با اشاره به انتخابات پیش رو اظهار داشت: در وزارت كشور زمان بندی، ملزومات كار و دوره های آموزشی خوبی برگزار شده است و شعار ما به مثابه قانون مداری، امانت داری،عدالت محوری و حضور گسترده است و ذره ای از آن عدول نخواهیم داشت.
حمایت از تولید و رفع موانع تولید، مبارزه با قاچاق كالا و جلوگیری از خروج ارز، خروج غیر قانونی طیور، مبارزه با پدیده سازمان یافته قاچاق مواد مخدر، تسهیل سرمایه گذاری و شناخت و جذب سرمایه گذار، مقاوم سازی مساكن مناطق حادثه خیز در كشور،توجه به مسائل اجتماعی استان ها، مشكلات عمرانی شهر و روستا،برقراری امنیت عمومی، برخورد عالمانه و مدبرانه شورای تأمین استان و برگزاری منظم جلسات شورای این حوزه به صورت مداوم با توجه به نزدیك بودن انتخابات از دیگر نكات مورد تأكید وزیر كشور در نشست استانداران سراسر كشور بود.
بازار مکاّره !
روند تحولات قفقاز نشان میدهد که چند سناریوی تودرتو و پنهان، هم زمان درحال انجام است. در آغاز ماجرا چنین به نظر میرسید که گرجستان از فرصت بازی های المپیک بهره برده و برای نشان دادن قدرت، ابتکار و اقتدار خویش و حتی زهر چشم گرفتن از آبخازیا، به تسخیر اوستیای جنوبی اقدام کرده است.
ولی واکنش سریع و بهنگام روسیه در حمله متقابل به گرجستان واخراج نیروهای نظامی گرجستان از اوستیای جنوبی و حتی اعلام تصرف تفلیس، روسیه را در وضعیت برتری کشانید. مخصوصاً زمانی که اعلام شد، روس ها ماه ها پیش برای حمله به اوستیا و تصرف گرجستان اقدام به برگزاری مانورهای نظامی کرده بودند.
گرجستان و دیگر کشورهای شوروی سابق در بخش آسیایی در دو بخش متفاوت سامان یافتهاند. قفقاز، آسیای میانه، کشورهایی که در قفقاز واقع شدهاند، از جمله ارمنستان، گرجستان، آذربایجان ، چندان تعلقی به روسیه ندارند. آنها بیشتر تمایل دارند تا کاملاً از زیر سایه روسیه خارج شوند. اما انجام این امر به راحتی امکان پذیر نیست.
کشورهای ترکمنستان، ازبکستان، تاجیکستان و قزاقستان در آسیای میانه واقع شدهاند. آنها برخلاف جمهوری های قفقاز، روابط مستحکم نظامی، سیاسی و امنیتی با دولت روسیه دارند. لذا هرچند روسیه دیگر آن ا قتدار عصر شوروی را ندارد، اما آرام آرام مخصوصاً از زمان استقرار پوتین به جای یلتسین، تلاش کرده تا پرستیژ و اعتبار روسیه را که در طول سه قرن در اروپا و منطقه استمرار داشته، احیا نماید. همان گونه که ذکر شد جمهوری های قفقاز، پیوندهای مستحکمی را با مریکا برقرار ساختهاند. متعاقب آن اسراییل جای پای محکمی در قفقاز برقرار ساخته است. در آذربایجان، ارمنستان و مخصوصا گرجستان، اسراییل توانسته، پایگاه محکمی ایجاد کند. از سوی دیگر وقوع انقلاب های نرم در بخش غربی روسیه یعنی جمهوری های اوکراین و مجارستان و چک و فرو افتادن گرجستان در دستان دوستان آمریکا، بحران امنیت برای روسیه را تشدید کرده است.
میخائیل ساکاشویلی، آشکارا خواهان پیوستن گرجستان به ناتو است. چنین اتفاقی برای اقتدار روسیه مرگ آور خواهد بود. تصور کنید، روسیه که با استقرار سپر دفاع موشکی در لهستان و اوکراین مخالف هستند، باید شاهد نفوذ ناتو در گرجستان باشند. اما نمی توان تصور کرد که این امر محقق شود. علیرغم ضعف روسیه در روابط بین الملل و داشتن دست پایین دراروپا، ریسک پیوستن گرجستان به ناتو بسیار بالا است. روسیه از توان ساختاری سنت و قدرتمندی برای اضمحلال نیات سیاسی گرجستان برخوردار است.
اما روسیه درکنار چین، سراسیمگی در بازار مهمترین دشمنان منافع ملّی آمریکا محسوب می شوند. درسال جاری نیز زمانی که سند امنیتی و استراتژیک آمریکا انتشار یافت، آنها با صراحت کشورهای روسیه و چین را از دشمنان استراتژیک آمریکا نام بردند. روسیه در زمان پوتین احیاء شده است. پوتین جای پای تزارها گذاشته است. سرعت اقتصادی مطلوب درکنار جذب سرمایه های خارجی و توان روسیه در حفظ بالانس نظامی و امنیتی درگروه 8، اعتماد به نفس قابل ملاحظهای را به روسها برگردانده است. همزمان با کاهش محبوبیت کمونیستها، ملّیگرایی روس رشد فزایندهای داشته سراسیمگی در بازار است.
اما با این همه روس ها به شدت محتاج ورود تکنولوژی و سرمایه گذاری کشورهای غربی هستند. با این همه از آنجا که آنها دارای تسلیحات متعارف و غیرمتعارف هستند، آمریکا برای کشیدن تمام دندان های خرس بزرگ تمهیداتی اندیشیده است.
روس سراسیمگی در بازار ها به درستی می دانند که هدف از سپر دفاع موشکی، ایران نخواهد بود. آمریکایی ها و اسراییلیها با توجه به رسانه های قدرتمندی که در اختیار دارند، تلاش می کنند تا در توان نظامی ایران اغراق و بزرگ نمایی کنند. با همه احترامی که برای نظامیان کشور قائل هستیم، آمریکایی ها میدانند و میتوانند، در مرزهای نزدیکتری از اقدامات موشکی ایران درصورت ضرورت استفاده کنند. یادمان باشد در جریان حمله نظامی آمریکا به عراق، حتی نه یک موشک شلیک شد و نه حتی یک هواپیما استارت زد !
پس هدف توان تسلیحاتی روسیه است. به همین دلیل است که به نظر می رسد در دل نقشه روسیه، آمریکا طراحی دیگری تدارک دید.
زمانی که روسها به گرجستان حمله کردند، آمریکایی ها بی سروصدا، پیمان استقرار سپر دفاع موشکی را با لهستان و اوکراین امضاء کردند.
یعنی به جای مبارزه روسیه در اروپای شرقی، اینک ناتو در حال بررسی عضویت گرجستان است. از سوی دول اروپایی اعلام کردهاند، نتایج درصد از انجام سرمایه گذاری در روسیه عقب نشینی می کنند. امروز نیروهای روسیه در اوستیا مستقر هستند، اما ناچار به عقب نشینی خواهند شد.
روسها درجنگ رسانهای، از حالا باختهاند. آمریکاییها درحالی که تا کنار گوش های روس ها جلو آمدهاند، روسها را متهم به جنگ سرد و استفاده از روشهای شبیه " بهار پراگ" وحمله به بوداپست می کنند. جالب نیست، اما واقعیت است. درجهان امروز قدرت معنا و تعریف روش خود را دارد. این شاید برای روسیه دردناک باشد، اما روسیه دست بالا را ندارد. حالا روس ها محبور هستند در دل قلمرو سنتی خود با آمریکا دست و پنجه نرم کنند. روس ها به رسمیت شناختن استقلال آبخازیا و اوستیای جنوبی را به عملکرد ساکاشویلی منوط کرده اند. معلوم است که روس ها حال به جای جنگ در کیف و ورشو باید درتفلیس مبارزه کنند. این همان تلهای بود که روس ها گرفتار آن شدند.
از منظر افکار عمومی فضای جهانی علیه روسیه بسیج شده است. از نظر اقتصادی بانک ها و مؤسسات روسی شاهد اعمال محدودیت هایی خواهند بود.
اما حال روسیه تلاش می کند، تا از برگ های سوریه و ایران استفاده کند. همانند آغاز قرن نوزدهم که نوع تعامل روسیه با فرانسه و بریتانیا، نقش ایران را تعیین کننده می ساخت، این بار نیز روس ها علاقهمند هستند تا به طرف غربی تفهیم نمایند، در داستان پرونده هستهای ایران با جامعه جهانی همکاری نکرده و ممکن است، قطعنامههای ضد ایرانی در شورای امنیت را وقو نماید. معلوم است که این یک شوخی آشکار است.
زیرا ایران اتمی چه صلح آمیز و یا حتی شکلی دیگر، مورد پذیرش روسیه نیست. روسیه ایران درحال احتضار را دوست دارد، نه ایران قدرتمند.
روسیه به گونهای با ایران رفتار میکند که به یک قدرت تأثیر گذار بدل نشود، از سویی آنقدر هم قافیه را نمی بازد که ایرانیان فیلشان یاد غرب بیفتد. برگ دیگر روسیه، سوریه است. بشاراسد، سراسیمه به مسکو سفر کرد. خانواده اسد که در شناسایی و استفاده از فرصتها وارث میراث"حافظ" هستند، می دانند که روس ها چقدر از نقش اسراییل در گرجستان شاکی هستند. حال بشار اسد میتواند حلقه های پیوند نظامی با روسیه را مستحکم کند. روسیه می تواند به آمریکایی ها نشان دهد که چگونه خواهد توانست بر مسیر مذاکرات اعراب و اسراییل تأثیر گذارد.
دراین میان ایران نیز می تواند از فرصت بهره برد. بازار مکارهای است، هرکه با هوش تر باشد، سهم بیشتری خواهد برد. مهم درک به موقع این تحولات است.
دیدگاه شما