ویژگی‌های بازار سرمایه

اوراق مشارکت چیست و نحوه خرید و فروش آن در بازار سرمایه ایران

اوراق مشارکت ، اوراقی است که دولت، پس از انقلاب اسلامی به منظور تامین منابع مالی اقدام به انتشار آنها نمود. قوانین مربوط به انتشار این اوراق در مهر ماه سال 1376 توسط مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید و در شهریور ماه سال 1377 به پیشنهاد امور اقتصادی و دارایی به اجرا درآمد. این اوراق به منظور کنترل بازار پول و تامین منابع مالی پروژه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.

اوراق مشارکت چیست؟

اوراق مشارکت ، به اوراقی گفته می‌شود که براساس قانون به صورت بانام و بی‌نام منتشر می‌شوند. این اوراق در زمان مشخص و به قیمت اسمی در اختیار خریداران قرار می‌گیرند. خریداران این اوراق با توجه به قیمت و زمان مورد نظر اقدام به خرید آنها می‌نمایند. به عبارت دیگر، این اوراق نوعی بدهی است که ناشر با انتشار آنها متعهد می‌شود، براساس زمان تعیین شده، وجه مشخصی را به عنوان سود اوراق به خریدار پرداخت نماید. خرید و فروش اوراق مشارکت به صورت مستقیم یا توسط سازمان بورس اوراق بهادار انجام می‌شود.

شرکتهای مجاز به انتشار اوراق مشارکت

برخی شرکتها به منظور تأمین منابع مالی، تولید، توسعه طرح‌های خدماتی و ساختمانی، تامین مواد اولیه و… اقدام به انتشار اوراق مشارکت می‌نمایند. شرکتهای دولتی، شهرداریها، مؤسسات و نهادهای عمومی غیردولتی، شرکتهای وابسته به دستگاههای ذکر شده، شرکتهای سهامی عام و خاص و شرکتهای تعاونی از جمله شرکتهای مجاز به انتشار این اوراق می‌باشند.

انتشار این اوراق به این صورت است که شرکتها پروژه‌ای را ارائه می‌دهند؛ با ارزیابی این پروژه، مجوز انتشار اوراق، مطابق با قانون صادر می‌شود. شرکتهای منتشر کننده این اوراق، معمولاً میزان سوددهی را 3% تا 5% بیشتر از سود بانکی در نظر می‌گیرند. این کار، اشتیاق سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی برای سرمایه‌گذاری در خرید اوراق مشارکت را افزایش می‌دهد.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد سایر اوراق به مقاله اوراق تسهیلات مسکن مراجعه کنید.

مهمترین عامل خرید اوراق مشارکت

مهمترین ویژگیهای این اوراق نسبت به سایر اوراق بهادار، تضمین در پرداخت سود می‌باشد. به عبارت دیگر، سرمایه‌گذاران این اوراق اطمینان دارند که در بازه زمانی تعیین شده، سود مشخصی به عنوان سود علی‌الحساب دریافت می‌کنند. این سود تضمینی را شرکتها تقبل نمی‌کنند؛ در نتیجه، تضمین این سود توسط بانکها و مؤسسات مالی و دولتی انجام می‌شود. با توجه به این شرایط، سرمایه‌گذاران از دریافت سود خود اطمینان کافی دارند. این امر سبب ترغیب سرمایه‌گذاران نسبت به خرید این اوراق می‌شود.

انواع اوراق مشارکت

اوراق منتشر شده در ایران به سه دسته کلی تقسیم می‌شوند:

• اوراق مشارکت بانک مرکزی
• اوراق مشارکت وزارتخانه‌ها و شرکت‌های دولتی
• اوراق مشارکت شرکت‌های پذیرفته شده بورسی و غیربورسی

۱-اوراق مشارکت بانک مرکزی

این اوراق به منظور اجرای سیاستهای اقتصادی دولت، توسط بانک مرکزی منتشر می‌شوند؛ همچنین در سازمان بورس اوراق بهادار قابل معامله بوده و توسط بانکهای عامل، قابل بازخرید می‌باشند.

۲-اوراق مشارکت وزارتخانه ‌ها و شرکت‌ های دولتی

این اوراق به منظور تأمین منابع مالی پروژه‌های عمرانی، توسط وزارتخانه‌ها و شرکتهای دولتی انتشار می‌یابند؛ این اوراق در سازمان بورس اوراق بهادار قابل معامله نبوده و توسط بانکهای عامل، قابل بازخرید می‌باشند.

۳-اوراق مشارکت شرکت‌ های پذیرفته شده بورسی و غیر بورسی

این اوراق به منظور تأمین منابع مالی، ویژگی‌های بازار سرمایه توسط شرکتهای پذیرفته شده در سازمان بورس اوراق بهادار منتشر شده و قابل معامله می‌باشند. این اوراق انواع مختلفی دارد، در ادامه به توضیح هر یک از آنها می‌پردازیم:

به کسر

سرمایه‌گذاری در این اوراق به صورت کوتاه مدت می‌باشد. سود این اوراق از تفاوت قیمت خریداری شده و قیمت زمان سررسید، به دست می‌آید.

با نام و بی نام بودن اوراق مشارکت

بی نام و بانام بودن این اوراق در اطلاعیه انتشار پیدا می‌کند. اوراق بانام تنها به نام خریدار بوده و در صورت گم شدن برگه، امکان خرید و فروش مجدد آن وجود ندارد؛ در صورتی که اوراق بی نام، همانند چک حامل می‌باشند؛ در نتیجه، نسبت به نگهداری آنها باید دقت کافی داشت.

قابل تبدیل بودن به سهام

اوراقی است که در زمان سررسید و یا افزایش سرمایه به سهم تبدیل می‌شوند. البته تصمیم‌گیری در مورد تبدیل اوراق به سهام در مجمع فوق‌العاده صاحبان سهام تأیید شده و توسط ناشر انتشار می‌یابند.

قابل تعویض بودن با سهام

با سررسید زمان این اوراق، به جای پرداخت مبلغ اصلی، این اوراق با سهام سایر شرکتهای پذیرفته شده در سازمان بورس اوراق بهادار معاوضه می‌شوند. این اوراق، توسط شرکتهای سهامی عام منتشر می‌شوند.

تفاوتهای اوراق‌ قرضه و اوراق ‌مشارکت

با توجه به شباهتهای فراوانی که میان اوراق مشارکت و اوراق قرضه وجود دارد، تفاوتهایی نیز با یکدیگر دارند که به شرح زیر می‌باشند:

• اوراق مشارکت به منظور تأمین منابع مالی طرح‌ها انتشار می‌یابند، در حالی که اوراق قرضه به صورت وام بوده و در خرید آنها الزامی به تامین منابع مالی نمی‌باشد.
• در اوراق مشارکت ، سودی با عنوان علی‌الحساب در پایان سررسید پرداخت می‌شود، در حالی که در اوراق قرضه چنین سودی وجود ندارد.
• ناشر اوراق مشارکت ، لازم است عملکرد اجرایی خود را در دوره مشخص بیان کند، در حالی که این کار برای ناشران اوراق قرضه الزامی نمی‌باشد.
• اوراق مشارکت تنها با مبلغ اسمی قابل انتشار است، در حالی که اوراق قرضه به کسر یا صرف نیز منتشر می‌شوند.
• پرداخت سود تضمینی اوراق مشارکت ، بر عهده دولت و یا ضامن آن می‌باشد، در حالی که در اوراق قرضه بر عهده خود شرکت می‌باشد.

نحوه خرید اوراق مشارکت

براساس دستورالعمل‌ها، لازم است ناشران، بانکی را به عنوان بانک اصلی معرفی کنند. پس از انجام این کار، سرمایه‌گذاران برای خرید به بانک مورد نظر مراجعه کرده و خرید خود را انجام می‌دهند. همچنین واریز سود دوره‌ای و دریافت اصل وجه در پایان زمان سررسید، توسط بانک مربوطه انجام می‌شود. بنابر دستورالعمل‌های سازمان بورس اوراق بهادار، خریداران ملزم به دریافت کد سهامداری می‌باشند. قیمت اسمی این اوراق یک میلیون ریال می‌باشد. هر سرمایه‌گذار باید حداقل ۱۰ برگه (۱۰ میلیون ریال) خریداری کرده تا این اوراق به آنها تعلق گیرد.

این اوراق به دو صورت قابل معامله می‌باشند. زمانی که این اوراق، توسط دولت انتشار می‌یابند، سرمایه‌گذاران برای خرید و فروش آنها به بانک مراجعه می‌کنند؛ در صورتی که در برگه، عنوان بازخرید ذکر نشود، این اوراق قابل فروش نخواهند بود. زمانی که این اوراق، توسط سازمان بورس عرضه شود، خریداران می‌توانند از طریق حساب آنلاین معاملاتی و یا سفارش اینترنتی اقدام به خرید و فروش نمایند.

نرخ سود اسمی سود، علی‌الحساب و سود قطعی

اوراق مشارکت از نظر پرداخت سود به دو دسته تقسیم می‌شوند:
– اوراق بدون پرداخت سود
– اوراق با پرداخت سود دوره‌ای
در صورتی که این اوراق را در روزهای نخست خریداری کنید، نرخ سود دریافتی، سود اسمی خواهد بود. اگر خرید با توجه به قیمت عرضه و تقاضا انجام شود و اوراق تا زمان سررسید نگهداری شود، نرخ سود دریافتی، سود سررسید (ATM) می‌باشد.

سود تضمینی به صورت علی‌الحساب به سرمایه‌گذاران پرداخت می‌شود؛ به این صورت که در پایان پروژه و در زمان سررسید، ناشر وظیفه دارد سود پروژه را محاسبه نماید. در صورتی که سود پروژه بیشتر از سود علی‌الحساب باشد، مابه‌التفاوت آن به خریدار پرداخت ویژگی‌های بازار سرمایه می‌شود. همچنین اگر سود پروژه کمتر از سود علی‌الحساب باشد، پرداخت خسارت و زیان بر عهده ضامن اوراق مشارکت می‌باشد. این اوراق هم در بازار بورس و هم در بازار فرابورس انتشار می‌یابند.
برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه به سایت فرابورس به نشانی www.ifb.ir مراجعه نمایید.

کارمزد و مالیات خرید و فروش اوراق مشارکت

طبق ماده ۷ قانون نحوه انتشار اوراق مشارکت ، میزان مالیات تعلق گرفته به سود و مبلغ پرداختی این اوراق 5% می‌باشد. میزان کارمزد خرید ۰٫۰۰۰۷۲۶ و میزان کارمزد فروش ۰٫۰۰۰۷۷۴ و در مجموع، میزان کارمزد خرید و فروش ۰/۰۰۱۵ می‌باشد. افرادی که مشمول پرداخت مالیات می‌شوند،لازم است حداکثر به مدت ۱۰ روز پس از گذشت تاریخ پرداخت، نسبت به واریز اقدام نمایند. این واریزی به حسابی که توسط خزانه‌داری کل تعیین شده است، انجام و سی روز پس از تاریخ واریز به سازمان مالیات ارائه می‌شود. طبق مقررات، در عرضه اولیه اوراق مشارکت ، ناشر پذیرفته شده، کارمزد خرید و فروش را متقبل می‌شود.

جدولهای زیر کارمزد خرید و فروش در بازارهای مختلف را نشان می‌دهد:

شرکت بورس اوراق بهادار

نوع معامله	صکوک اجاره	اوراق مشارکت
خرید	۰٫۰۰۰۷۲۶	۰٫۰۰۰۷۲۶
فروش	۰٫۰۰۰۷۷۴	۰٫۰۰۰۷۷۴
مجموع	۰٫۰۰۱۵	۰٫۰۰۱۵

شرکت بازارگردانی و فرابورس ایران

نوع معامله	اوراق مشارکت ، صکوک اجاره، اوراق خزانه اسلامی
خرید	۰٫۰۰۰۷۲۶
فروش	۰٫۰۰۰۷۷۴
مجموع	۰٫۰۰۱۵

نوع معامله	انواع صکوک، اوراق مشارکت و گواهی سپرده در معاملات بازارگردان
خرید	۰٫۰۰۰۷۴۴۴
فروش	۰٫۰۰۰۱۱۱۳

ویژگی‌ های اوراق مشارکت

• این اوراق از طریق شعب بانکهای ویژگی‌های بازار سرمایه معرفی شده و یا از طریق کارگزاران بورس اوراق بهادار، قابل خرید و فروش می‌باشند.
• هر برگه از اوراق دارای قیمت اسمی ۱/۰۰۰/۰۰۰ ریال می‌باشد.
• هر برگه نشان دهنده میزان مشارکت خریدار در طرح سرمایه‌گذاری می‌باشد.
• سه روز پیش از زمان سررسید اوراق، نماد آن برای پرداخت سود متوقف و یک روز پس از پرداخت سود، این نماد بازگشایی می‌شود.
• سود تعلق گرفته به خریدار، توسط شرکت سپرده‌گذاری مرکزی به حساب بانکی مربوطه واریز می‌شود.
• بازارگردان وظیفه دارد تمام سفارشات فروش را به مبلغ اسمی در هر روز خریداری کند؛ در نتیجه، این اوراق از نقدشوندگی بالایی برخوردار می‌باشند.
• در صورتی که اوراق را زودتر از سه روز به فروش برسانید، کارمزد آن از سود حاصله کم شده و در نتیجه، بازده منفی خواهیم داشت.
• این اوراق به عنوان وثیقه میان طرفین معامله در قراردادهای مربوط به وزارتخانه‌ها، موسسات و شرکتهای دولتی، شهرداریها و سایر دستگاههای اجرایی پذیرفته می‌شود.

اوراق مشارکت بخریم یا سهام؟

اوراق مشارکت برای افرادی که ریسک‌پذیری کمی دارند و مایل به کسب سود ثابت در سه ماه، شش ماه و یا یکسال هستند، مناسب می‌باشد؛ در صورتی که خرید سهم برای افراد ریسک‌پذیر و آشنا با نوسانات بازار بورس، مناسب می‌باشد. تفاوت اوراق و سهام شامل موارد زیر می‌باشد:

• خرید اوراق با زمان و سود تضمینی مشخصی همراه است، در حالی که سود سهام از طریق افزایش سرمایه و یا سود سالانه تأمین می‌شود.
• این اوراق تا زمان مشخصی معتبر بوده، در حالی که سهام زمان محدودی ندارد.
• حداقل میزان سرمایه گذاری در اوراق مشارکت ، یک میلیون تومان و در سهام پانصد میلیون تومان می‌باشد.
• این اوراق نیاز به صرف وقت و تحلیل برای کسب سود ندارند، در حالی که سهام نیازمند صرف وقت، تحلیل و پیگیری بازار می‌باشد.
• اوراق مشارکت ، دارای سود با ریسک کم و همچنین تضمین بازگشت سود می‌باشند، در حالی که سهام دارای ریسک و پتانسیل سود بالا و بدون تضمین بازگشت پول می‌باشد.

حال با توجه به مزیت‌ها و ویژگی‌هایی که در خصوص سهام و اوراق مشارکت بیان شد، لازم است افراد شخصاً نسبت به خرید سهام یا اوراق تصمیم‌گیری نمایند.

نتیجه‌ گیری

با توجه به مطالب گفته شده، خرید اوراق مشارکت ، نوعی سرمایه‌گذاری با سود و ریسک پذیری بسیار پایین و در واقع، نوعی سرمایه‌گذاری ایمن می‌باشد. سود حاصل از این اوراق نسبت به بانکها مناسب‌تر و همچنین، پرداخت سود آنها تضمین شده می‌باشد؛ زیرا در صورت زیان، سود علی‌الحساب از طرف دولت و یا ضامن اوراق، پرداخت خواهد شد. از دیدگاه شرکتها خرید اوراق بهترین روش برای تامین منابع مالی پروژه‌ها می‌باشد. از این اوراق به عنوان وامی بلندمدت به همراه بازپرداخت تا زمان سررسید نیز استفاده می‌شود.

در این مقاله با بیان تفاوت اوراق مشارکت با سایر اوراق و سهم، این امکان برای سهامداران فراهم می‌شود که با توجه به خواسته‌های خود در مسیر سرمایه‌گذاری صحیح حرکت کنند.

مقاله نشریه
ارزیابی تاثیر منابع ریسک بر بازار سرمایه اسلامی؛ مطالعه موردی بورس اوراق بهادار تهران

چکیده:
با توجه به اینکه رابطه ریسک و بازده در بورس اوراق بهادار و رفتار سهام در مقابل عوامل ریسک، همواره از موضوعات مورد بحث در حوزه مالی بوده و سرمایه گذاران نیز به منظور حفظ ارزش سبد دارایی های خود به دنبال شناسایی عوامل ریسکی و میزان تاثیرپذیری بازدهی سهام از این عوامل هستند، این مقاله با تبیین روش قیمت گذاری دارایی سرمایه ای شرطی پتنگیل و همکاران (1995) و در قالب مدل چندعاملی آربیتراژ، تاثیر شرطی منابع متنوع ریسک شامل ریسک بازار، ریسک تغییرات قیمت نفت، ریسک نرخ ارز، ریسک قیمت طلا، ریسک تورم و چولگی و کشیدگی در وضعیت صعودی و نزولی بازارها را بر بازده سهام ده صنعت برتر فعال در بورس اوراق بهادار تهران طی دوره 1386−1392 با استفاده از داده های روزانه بررسی کرده تا به این پرسش اساسی پاسخ دهد که منابع متنوع ریسک چه تاثیری بر بازدهی سهام دارند تا از این طریق به بهینه سازی پورتفوی دارایی سرمایه گذاران تحت شرایط مختلف اقتصادی کمک کند.
بررسی روابط یاد شده با استفاده از یک رگرسیون دو مرحله ای انجام می گیرد که با توجه به ماهیت داده ها، مدل سازی در مرحله اول براساس مدل های سری زمانی و در مرحله دوم با تکیه بر الگوهای پانل دیتا و به کارگیری تخمین زن های اثرات ثابت و تصادفی می باشد. نتایج نشان می دهد که یک رابطه شرطی بین عوامل مختلف ریسک و بازده سهام وجود دارد و عوامل ریسک شامل ریسک بازار، نوسانات قیمت نفت، نوسانات نرخ ارز، نوسانات قیمت طلا و در برخی موارد ریسک نوسانات تورم نقش مهم و معنا داری در تعیین بازده سهام در هر دو بازار صعودی و نزولی دارند. از سوی دیگر نتایج احتمال آزمون تقارن ضرایب در مدل های شرطی نشان می دهد که این رابطه در خصوص تمامی عوامل ریسک بالا در بازارهای صعودی و نزولی نامتقارن می باشد. در مقابل، نتایج بیانگر این است که چولگی و کشیدگی تنها در وضعیت صعودی بازار سهام، دارای تاثیری معنا دار و متقارن بر بازدهی سهام است.

ارزیابی تاثیر منابع ریسک بر بازار سرمایه اسلامی؛ مطالعه موردی بورس اوراق بهادار تهران 3/21/2017 12:00:00 AM

ویژگی‌های بازار سرمایه

در تعریف اطلاعات نهانی ، با توجه به ماهیت خاص این اطلاعات در بازار اوراق بهادار و اهمیت انتشار آن برای تصمیم گیری سرمایه گذاران، به طور کلی می توان این چنین نوشت: «اطلاعاتی مهم ، محرمانه ، و غیر قابل انتشار برای عموم [2] »

اما این تعریف بسیار کلی و مبهم است و باید ویژگی های دقیق اطلاعات نهانی و مصادیق دارندگان این اطلاعات به خوبی روشن شود. برخی اطلاعات نهانی را چنین تعریف کرده اند :« اطلاعاتی در خصوص وضعیت مالی یا بازار شرکت که نه از افشای عمومی بلکه از یک منبع در درون شرکت یا یک منبع که وظیفه محرمانه نگه داشتن اطلاعات را داشته ، حاصل شود ». [3] تعاریف دیگری نیز از اطلاعات نهانی در منابع مختلف می توان یافت که هر کدام از منظر خاصی به اطلاعات نهانی و ویژگی های آن پرداخته اند.

نخستین تعریف از اطلاعات نهانی در نظام حقوقی ایران توسط قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران مصوب 1384 به عمل آمد . قانون اخیر الذکر در بند 32 ماده 1 اطلاعات نهانی را این گونه تعریف می کند :«هر گونه اطلاعات افشا نشده برای عموم که به طور مستقیم و یا غیر مستقیم به اوراق بهادار ، معاملات یا ناشر آن مربوط می شود و در صورت انتشار ، بر قیمت و یا تصمیم سرمایه گذاران برای معامله اوراق بهادار مربوط تأثیر می گذارد».

به نظر می رسد این تعریف از اطلاعات نهانی تا حد زیادی متاثر از تعریف دستورالعمل اتحادیه اروپا [4] در رابطه با منع معاملات متکی بر اطلاعات نهانی و سوء استفاده از بازار باشد.جدیدترین دستورالعمل اتحادیه اروپا در رابطه با منع معاملات متکی بر اطلاعات نهانی و سو استفاده از بازار ، در ماده 7 اطلاعات نهانی و ویژگی های آن را بررسی می کند . از منظر این دستور العمل ، اطلاعات نهانی اطلاعاتی است که :

« ماهیتی خاص و ویژه دارد ؛برای عموم افشا نشده و به طور مستقیم یا غیر مستقیم به اوراق بهادار یا ناشران آن مربوط می شود و در صورت انتشار عمومی بر قیمت اوراق بهادار یا مشتقات آن تاثیر قابل توجهی می گذارد» . [5]

بنا به قول برخی مولفان ، مصوبه اتحادیه اروپا معتبرترین تعریف را از اطلاعات نهانی ارائه داده و برای تمام کشورهای عضو اتحادیه اروپا نیز الزام آور است؛برخلاف حقوق ایالات متحده آمریکا که علی رغم توجه زیاد به مباحث مالی و پیشرو بودن ایالات متحده در تدوین قوانین مرتبط با بازار اوراق بهادار ، هیچ قانونی برای اطلاعات نهانی ندارد و تفسیر دراین باره را به کمیسیون اوراق بهادار [6] واگذارده است. [7] حال با توجه به تعاریف قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران و دستورالعمل اتحادیه اروپا از اطلاعات نهانی، می توانیم عناصر و ویژگی های خاص اطلاعات نهانی را بررسی کنیم.

محرمانه بودن اطلاعات یا عدم دسترسی به اطلاعات آن

اطلاعات تا زمانی که برای عموم منتشر نشده ، محرمانه تلقی می گردد . کشور های مختلف، معمولا معیارهای شبیه به هم و مشترکی را برای محرمانه بودن اطلاعات در نظر گرفته اند. همان گونه که در تعریف دستور العمل اتحادیه اروپا نیز دیدیم ؛ یکی از معیارها برای این که اطلاعاتی را «محرمانه» تلقی کنیم ، افشا نشدن یا عدم دسترسی به اطلاعات برای عموم بود [9] . افشای اطلاعات در بازار اوراق بهادار قواعد و الزامات خاصی دارد که معمولا کشور های مختلف یا از طریق شیوه های قانونی و یا انتشار از طریق خبرگزاری ها و شیوه های عمومی انتشار اطلاعات مانند خبرگزاری ها بهره می برند. [10]

در مقررات بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران، هم در خود قانون و هم در آیین نامه ها و دستور العمل های مرتبط با آن موارد زیادی از الزامات ناشران بر افشای صحیح ، دقیق و به موقع اطلاعات را می بینیم . از جمله ماده 2 قانون بازار که مقرر می دارد :

«در راﺳﺘﺎي ﺣﻤایت از ﺣﻘﻮق ﺳﺮﻣﺎیه گذاران و ﺑﺎ ﻫﺪف ﺳﺎﻣﺎﻧﺪﻫﯽ ﺑـﺎزار ﺷـﻔﺎف ، ﻣﻨﺼﻔﺎﻧﻪ و ﮐﺎراي اوراق ﺑﻬﺎدار و ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻧﻈﺎرت ﺑﺮﺣﺴﻦ اﺟﺮاي اﯾﻦ ﻗـﺎﻧﻮن ، «ﺷـﻮرا» و«ﺳـﺎزﻣﺎن» ﺑـﺎ ترکیب ، وﻇﺎﯾﻒ و اﺧﺘﯿﺎرات ﻣﻨﺪرج در اﯾﻦ ﻗﺎﻧﻮن ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽﺷﻮد» و بر اساس ماده 7 همان قانون (بند 8 و 18) ، اتخاذ تدابیر لازم جهت پیشگیری از وقوع تخلفات در بازار اوراق بهادار و نیز نظارت بر افشای اطلاعات بااهمیت توسط شرکت های ثبت شده نزد سازمان بر عهده هیات مدیره این سازمان می باشد. علاوه بر این سازمان بورس اوراق بهادار ، در دستور العملی با عنوان «دستور العمل اجرایی افشای اطلاعات شرکت های ثبت شده نزد سازمان بورس »در ماده 2 « ناشر را موظف به ارسال اطلاعات موضوع این دستور العمل در مهلت مقرر ، مطابق فرم های مورد نظر سازمان و به صورت الکترونیکی یا کاغذی در سربرگ رسمی ، به سازمان و هم زمان به طرقی که سازمان تعیین می کند ، انتشار جهت اطلاع عموم می نماید».

در این دستورالعمل به صورت جزئی ، اطلاعات مهم ، وظایف ناشر ، و موارد افشای اطلاعات بیان گردیده که در مباحث بعدی به بررسی آن ها می پردازیم.

در راستای انتشار و افشای صحیح و منصفانه اطلاعات و افزایش شفافیت اطلاعات در بازار و کاهش فاصله زمانی بین تهیه اطلاعات تا انعکاس آن به عموم ، ایجاد سامانه یکپارچه گردآوری و انتشار الکترونیکی اطلاعات [11] از آبان ماه 1385 در دستور کار سازمان قرار گرفت. [12] این سامانه به منظور مکانیزه کردن جمع آوری ، بررسی و انتشار اطلاعات مالی شرکت های ثبت شده نزد سازمان و سایر اشخاصی که طبق قانون بازار اوراق بهادار ملزم به گزارش اطلاعات خود هستند ، طراحی شده است. از فرآیند های اصلی سامانه می توان مواردی مانند آماده سازی و ثبت گزارش ها به وسیله ناشران ، دریافت و پذیرش گزارش ها توسط سامانه ، ذخیره و بازیابی گزارش های دریافتی ، تحلیل و نظارت بر گزارش ها توسط کارشناسان سازمان و انتشار اطلاعات به عموم را نام برد.

دقیق بودن اطلاعات

در دستورالعمل اتحادیه اروپا ، این ویژگی به عنوان نخستین ویژگی اطلاعات نهانی بیان گردیده است. مطابق با این دستورالعمل، اطلاعاتی دقیق محسوب می شوند که اولا ؛ همانگونه که در قسمت قبل توضیح داده شد، ویژه و متمایز از سایر اخبار و اطلاعات شرکت باشند و ثانیا ؛ واضح و روشن بوده و شامل جزییات مربوط به اطلاعات هم باشند. به عبارت دیگر دقیق بودن اطلاعات را می توان درجه بالاتر و سخت گیرانه تر مفهوم ویژه بودن اطلاعات دانست. در دستورالعمل اتحادیه اروپا ، در تعریف اطلاعات نهانی ، تنها ویژگی ” دقیق بودن ” مورد توجه قرار گرفته و اشاره ای به ویژه بودن اطلاعات نشده اما به نظر می رسد با توجه به بقیه عناصری که در تعریف اطلاعات نهانی آمده ، قانون گذار دو ویژگی دقیق و ویژه بودن را با هم در نظر داشته است. در قانون بازار و خدمات مالی انگلستان نیز ، ماده 118 در تعریف اطلاعات دقیق بیان می دارد: ” آن قدر ویژه باشد که بتوان اثر آن را بر قیمت اوراق بهادار تخمین زد “.

برای مطالعه بیشتر به کتاب سوء استفاده از اطلاعات نهانی در حقوق ایران و اتحادیه اروپا به نگارش کیمیا کاکوئی نژاد مراجعه کنید.

چرا باید از خدمات ابزارحقوق استفاده کنیم

برای انعقاد هر نوع قراردادی، وکالتنامه، اظهارنامه، تعهدنامه، دادخواست، شکوائیه و… باید نسبت به قوانین آن به صورت کامل آگاه باشیم. عدم رعایت هر یک از موارد قانونی، باعث به وجود آمدن خسارت‌های سنگین برای هر یک از طرفین قرارداد خواهد شد. لذا انعقاد چنین اوراقی باید توسط وکلا یا کارشناسان حقوقی صورت پذیرد. ضمناً استفاده از پیش‌نویس های آماده هر اوراقی‌ باعث صرفه جویی در وقت و هزینه می گردد.

منابع

.[2]میرزایی منفرد ، غلامعلی ، تحلیل جرم سوء استفاده از اطلاعات نهانی در قانون بازار اوراق بهادار ، مجله آموزه های حقوق کیفری ، بهار و تابستان 1392 ، شماره 5 ، صص 240-236

[3]Black law dictionary

[4]Market abuse regulation 2014

[5]” information of a precise nature, which has not been made public, relating, directly or indirectly, to one or more issuers or to one or more financial instruments, and which, if it were made public, would be likely to have a significant effect on the prices of those financial instruments or on the price of related derivative financial instruments.”

[6]Securities and exchange commission (SEC)

[9]Which has not been made public

[10] . صفاریان ، مریم ، سیاست ها و الزامات افشای اطلاعات در بازار سرمایه ایران ،مجله بورس ، شماره 34 ، بهمن 1381 ، ص 20-16

[12]. میرزایی منفرد ، غلامعلی ،حقوق کیفری بازار اوراق بهادار ،نشر میزان ، چاپ دوم ،زمستان 1391 ، ص 67

بررسی عوامل موثر بر سرمایه گذاری در سهام در بورس اوراق بهادار (مطالعه ی موردی: بورس اوراق بهادار منطقه ای اصفهان)

اهمیت سرمایه گذاری برای رشد و توسعه ی اقتصادی و اجتماعی به اندازه ای است که آن را یکی از اهرم های قوی برای رسیدن به توسعه کرده است؛ اما باید به یاد داشت که به همان میزان که توجه به این امر می تواند باعث شود اقتصاد رشد یابد و شکوفا شود، توجه نکردن به آن می تواند موجب شود افت اقتصادی پیش آید؛ بنا بر این باید گفت که رشد اقتصادی و افزایش رفاه عمومی، در بلندمدت، بدون توجه به سرمایه گذاری و عوامل مهم موثر موجود در محیط آن ممکن نیست. مطالعه ی دقیق تجزیه و تحلیل سرمایه گذاری و عوامل مهم در محیط فعالیت سرمایه گذاران می تواند از یک طرف موجب شود حجم نقدینگی های سرگردان و تورم کاهش یافته، اشتغال افزایش یابد و از طرف دیگر، باعث شود مدیریت بهتر شده، ثروت سرمایه گذاران افزون گردد.
هدف از نگارش پژوهش حاضر بررسی عوامل موثر بر سرمایه گذاری در سهام است که به وسیله ی دو دسته متغیر به عنوان سوال های پژوهش آزمون شده است. این دو دسته، متغیرهای مربوط به ویژگی های سرمایه گذاران (ادراک ریسک، تمایل به ریسک و تخصیص سرمایه) و ویژگی های مربوط به بازار سرمایه(نرخ بازده مورد انتظار و اطلاعات عملکرد گذشته) هستند. در تحقیق حاضر، برای جمع آوری اطلاعات مربوط به مبانی نظری پژوهش از روش کتابخانه ای (نظیر کتاب ها و مجله های علمی) و برای جمع آوری اطلاعات برای تحلیل و آزمون فرضیات پژوهش از پرسش نامه استفاده شده است. در این پژوهش، برای تجزیه و تحلیل و آزمون سوال های پژوهش از روش های آمار توصیفی و استنباطی (آزمون کولموگورف ـ اسمیرنوف و آزمون t دونمونه ای) استفاده شده است.
نتایج پژوهش حاضر نشان می دهند که ادراک ریسک بر تمایل به سرمایه گذاری، نرخ بازده مورد انتظار و تخصیص سرمایه، و اطلاعات عملکرد گذشته بر تمایل به سرمایه گذاری و نرخ بازده مورد انتظار تاثیر می گذارند.

مزیت ناشران بورسی، استفاده از ابزارهای مالی بازار سرمایه است

مدیرعامل شرکت گروه سرمایه‌گذاری مسکن در پنل تخصصی «ساختمان و بازار سرمایه» هشتمین گردهمایی سازندگان و معماران ساختمان‌های مارکدار به تشریح مزایای فعالیت یک شرکت ساختمانی به عنوان ناشر در بازار سرمایه پرداخت.

به گزارش پایگاه خبری بانک مسکن-هیبنا به نقل از روابط عمومی شرکت گروه سرمایه‌گذاری مسکن، پنل تخصصی «ساختمان و بازار سرمایه» به عنوان دومین پنل هشتمین گردهمایی سازندگان و معماران ساختمان‌های مارکدار، روز یکشنبه، 25 مهر ماه 1400 با حضور «یاسر امامی» مدیرعامل شرکت گروه سرمایه‌گذاری مسکن، «بهنام بهزادفر» عضو هیأت‌ مدیره شرکت اطلاع‌رسانی و خدمات بورس، «بهرام همتی» مدیر اطلاعات و دانش شرکت کیسون و «محمد مشفق» رییس هیأت‌ مدیره شرکت اقتصاد دیجیتال ساختمان به عنوان مدیر پنل در محل سالن اجلاس سران کشورهای اسلامی برگزار شد.

پنل تخصصی روز شنبه این گردهمایی به موضوع «ضرورت فعالیت سازندگان به عنوان افراد حقیقی و یا حقوقی» اختصاص داشت که در آن مزایای فعالیت به عنوان فرد حقوقی بررسی شد و همایش روز دوم، حضور شرکت‌های ساختمانی در بازار سرمایه و فعالیت به صورت ناشر و شرکت سهامی عام را تشریح کرد.

در ابتدای این پنل، «بهنام بهزادفر» عضو هیأت‌ مدیره شرکت اطلاع‌رسانی و خدمات بورس به بیان ضرورت انجام سرمایه‌گذاری با هدف حفظ ارزش دارایی‌ها پرداخت و گفت: در میان تمام بازارهای موجود در کشور از جمله، ساختمان، ارز، طلا، خودرو و بازار سرمایه، ارزش بورس از سال 1396 تاکنون 17 برابر شده که نشان‌دهنده ارزش و کارایی این بازار بوده و رشد آن از دیگر بازارهای سرمایه‌گذاری نیز بیشتر بوده است.

«بهرام همتی» مدیر اطلاعات و دانش شرکت کیسون نیز در ادامه به تفاوت میان بازار بورس و فرا بورس پرداخت و دکتر «امامی» مدیرعامل شرکت گروه سرمایه‌گذاری مسکن در سخنانی تکمیلی، با بیان برخی از ویژگی‌های بازار سرمایه با تاکید بر اینکه بازار سرمایه در مدت زمان 15 سال گذشته به شکل امروزی درآمده، افزود: بازار سرمایه همواره در حال اصلاح و بازیابی خود بوده است و شرکت‌های حاضر در این بازار باید به هشدارهای آن توجه ویژه داشته باشند.

در ادامه، بهزادفر به موضوع پیشران بودن مسکن به صورت اعلی در اقتصاد و سپس در بورس اشاره کرد و گفت: تمامی کشورها از موضوع مسکن برای افزایش تولید ناخالص داخلی ( GDP ) استفاده می‌کنند، زیرا این صنعت، صنایع وابسته مانند سیمان، برق، فلزات اعم از فولاد، مس، آهن و روی، همچنین شرکت‌های تامین سرمایه، بانک‌ها، ممیزان مالی، شرکت‌های سرمایه‌گذاری و همچنین نیروی کار را تحت اثر می‌گذارد. به‌طور کلی، 400 صنعت درگیر موضوع ساختمان هستند و تقریبا 10 درصد GDP کشور به این صنعت وابسته است.

امامی، مدیرعامل شرکت گروه سرمایه‌گذاری مسکن نیز با اشاره به تجربه موفق این شرکت در بورس که از سال 1382 با نماد «ثمسکن» فعال است، از الزام‌های دستورالعمل حاکمیت شرکتی که از سوی سازمان بورس ابلاغ شده است سخن گفت و ادامه داد: این دستورالعمل مانند قانون تجارت، کارآیی مدیریت و هیئت‌مدیره در شرکت‌ها را افزایش می‌دهد و همچنین ارتباط شرکت با سهام‌داران را سازمان می‌دهد. البته باید توجه داشت که قوانین جاری در بورس، مانع فعالیت شرکت‌ها نیست بلکه بیشتر هشداردهنده و بازدارنده هستند و بورسی شدن شرکت‌ها، به آنها در آینده کمک می‌کند.

در بخش دیگری از این پنل، بهزادفر با بیان مزایا و تهدیدات ورود شرکت‌ها به بازار سرمایه و در اصلاح برای ناشران، افزود: حمایت ویژگی‌های بازار سرمایه سهامداران از شرکت و ناشر، سهولت امکان افزایش/کاهش سهام سهامداران بدون رعایت تشریفات شرکت‌های سهامی خاص، کسب وجهه و اعتبار در عرصه جلب اعتماد عمومی، به‌روزرسانی ارزش واقعی شرکت، سهولت در تامین مالی از طریق انتشار عمومی سهام، افزایش سرمایه و انتشار اوراق مشارکت توسط ناشر و همچنین استفاده از معافیت‌ها و مشوق‌های مالیاتی از جمله مزایای بورسی شدن شرکت‌ها به‌شمار می‌رود و از دیگر سو، احتمال افشای اطلاعات رقابتی و محرمانه شرکت با توجه به افشای دایمی اطلاعات، شرکت دادن دیگران در منافع شرکت و همچنین احتمال از دست دادن کنترل شرکت در صورت عرضه سهام زیاد در بورس، برخی از تهدیدات بازار سرمایه برای شرکت‌ها محسوب می‌شوند.

وی با بیان اینکه مزایا برای ناشر بسیار بیشتر از تهدیدات بورسی شدن هستند، ادامه داد: هم‌اکنون 41 ناشر بورسی در صنعت ساختمان فعال هستند که ارزش آن‌ها 30 هزار میلیارد تومان است و اقبال سهام‌داران خرد به آن‌ها نیز خوب محسوب می‌شود.

بهرام همتی، مدیر اطلاعات و دانش شرکت کیسون در ادامه به بیان تجربه عرضه سهام شرکت کیسون در فرا بورس پرداخت و گفت: سهام‌داران 12 نفره شرکت کیسون در سال 1390، در حال حاضر به 44 هزار نفر تبدیل شده است. البته قیمت سهام در تابلو با ارزش ذاتی شرکت، فاصله چشم‌گیری دارد؛ چراکه اثر برخی از سرمایه‌گذاری‌ها در آن لحاظ نشده و همچنین شرکت دارایی‌هایی دارد که هنوز تجدید ارزیابی نشده‌اند و همچنین ماشین‌آلات و البته برند در آن محاسبه نمی‌شود.

امامی، مدیرعامل شرکت گروه سرمایه‌گذاری مسکن نیز به مزایای بورسی شدن شرکت‌ها پرداخت و تامین نقدینگی برای پیشبرد پروژه‌ها با توجه به نقدشوندگی بسیار مطلوب بازار سرمایه و همچنین افزایش اعتبار و شهرت برای شرکت‌ها را از جمله این مزایا برشمرد و افزود: برای اجتناب از تهدیدات و همچنین جلوگیری از اعمال جریمه از سوی سازمان بورس باید در وهله نخست، هیئت‌مدیره شرکت با توجه دستورالعمل حاکمیتی به خوبی آموزش ببیند و از دیگر سو، دیگر ارکان مانند بازارگردان خوب و مشاور خبره بازار سرمایه باید با ناشر همکاری داشته باشد.

وی، حضور بازارگردان قوی برای ناشر را بسیار ضروری دانست و تاکید کرد: بهترین اتفاق برای سهام، تعادل در عرضه و پرهیز از ایجاد صف‌های فروش و خرید است که این امر، وظیفه بازارگردان بوده و تغییرات ناگهانی برای ناشر بسیار مضر است.

عضو هیئت‌مدیره شرکت گروه سرمایه‌گذاری مسکن در ادامه به ابزارهای مالی یک شرکت فعال در صنعت ساختمان پرداخت و گفت: فروش و پیش فروش و تسهیلات بانکی، روش‌های سنتی تامین مالی به‌شمار می‌روند، اما با فعالیت در بازار سرمایه، ابزارهایی مانند سهام، سهام ممتاز و دارای قدرت مدیریتی، سبدگردانی‌ها و انواع صندوق‌ها، اوراق قرضه مختلف مانند صکوک، استصناع، مرابحه، اجاره، منفعت، سلف موازی استاندارد و . و همچنین قراردادهای معاملات خرید و فروش و قراردادهای معاملات آتی به کمک ناشر می‌آید. این در حالی است که ناشر می‌تواند با توجه به دارایی، فعالیت و محصول، اوراق جدید طراحی کند، مانند آنچه که گروه سرمایه‌گذاری مسکن درباره موضوع اوراق سلف موازی استاندارد مسکن انجام داده است.

امامی با تشریح ویژگی‌های اوراق سلف موازی استاندارد مسکن که معادل خرید متری مسکن است، ادامه داد: با افزایش قیمت مسکن، قدرت و استطاعت مصرف‌کننده برای خرید مسکن به شدت کاهش یافته است که این موضوع با این اوراق جدید و خرید متری مسکن طی یک فرآیند 4 یا 5 ساله به مصرف‌کننده بازگردانده می‌شود.

مدیرعامل شرکت گروه سرمایه‌گذاری مسکن، در پایان با تاکید بر اینکه قراردادهای پیش خرید مسکن دارای قابلیت اعتماد 100 درصدی نبوده و ریسک‌هایی بر آن معامله وارد است، افزود: اوراق موجود در بازار سرمایه از جمله اوراق سلف موازی استاندارد مسکن دارای شفافیت کافی بوده و سازمان بورس از ناشران، ضمانت‌های لازم را اخذ می‌کنند. بنابراین ریسکی بر آن معاملات وارد نیست و خریداران می‌توانند از منافع آتی خود، 100 درصد اطمینان داشته باشند.

گفتنی است؛ هشتمین گردهمایی سازندگان و معماران ساختمان‌های مارکدار و نمایشگاه جانبی آن از 24 تا 26 مهر ماه در محل سالن اجلاس سران اسلامی برگزار شد و دکتر امامی، مدیرعامل شرکت گروه سرمایه‌گذاری مسکن پس از حضور در پانل تخصصی، از نمایشگاه جنبی این گردهمایی که با حضور فعالان عرصه ساختمان برگزار شده بود نیز بازدید به عمل آورد.