معامله اختیار چیست؟

در کشور ما بازار قراردادهای اختیار معامله سهام که هدف اصلی آن طراحی قراردادهای آتی و اختیار معامله سبد سهام، دستیابی به کارکردهای قراردادهای آتی و اختیار معامله شاخص است، از ٢٨ آذر ماه ١٣٩۵ بر روی سهام شرکت های ملی صنایع مس ایران، فولاد مبارکه اصفهان و ایران خودرو آغاز به کار کرد که در اولین روز معاملاتی این اوراق، نماد اختیار فولاد یعنی ضفولا ٠٠٣١ بیش از ١۵،٠٠٠ قرارداد در ٢٧٠ دفعه به ارزش ٢۵ میلیارد ریال معامله شد.

قراردادهای اختیار معامله ETF چیست ؟

اختیار معامله یاOption ، قراردادی میان خریدار و فروشنده است و به صورتی نوشته می‌شود که دو طرف توافق می‌کنند در آینده معامله مشخصی را انجام دهند.

به گزارش بیداربورس خریدار در ازای پرداخت مبلغ مشخصی، حق خرید یا فروش دارایی ثبت شده در قرارداد را با قیمت مشخص شده در قرارداد و در زمان تعیین شده به دست می‌آورد. فروشنده هم حق خرید یا فروش دارایی مذکور را به خریدار می‌دهد. حال ممکن است در زمان مشخص شده خریدار دارایی مورد نظر را خرید و فروش نکند، در این حالت دارایی مذکور در اختیار فروشنده قرار خواهد گرفت و خریدار مبلغ پرداخت شده را از دست خواهد داد.

شاید برایتان جالب باشد

ما در زندگی روزمره از این مفهوم بسیار استفاده می‌کنیم؛ در واقع مفهوم اصلی اختیار معامله این است که در زمان حال، ابهامات آینده را پیش‌بینی‌کرده و آن‌ها را ارزش‌گذاری کنیم.

از قضیه تالس تا اختیار معامله

شاید بتوان گفت تالس ( فیلسوف اهل میلیتوس) اولین کسی است که از اختیار معامله استفاده کرده است. شهر میلیتوس در غرب ترکیه امروز درختان زیتون فراوانی داشت و کشت زیتون و روغن کشی از آن از شغل‌های رایج آن روزگار بوده است. به دلیل تغییرات محیطی و آب و هوا تولید محصول زیتون هر ساله متغیر بود تولیدکنندگان زیتون در یک سال سود بسیار خوبی کسب می‌کردند و سال بعد ضرر می‌دیدند.

تالس با صاحبان دستگاه‌های روغن‌کشی قرارداد جالبی بست. محصولات زیتون در فصل بهار برداشت می‌شدند، تالس در فصل زمستان در ازای پرداخت مبلغی، دستگاه‌های روغن‌کشی را برای فصل بهار اجاره کرد با این شرط که اگر دستگاه‌ها را نخواستم مبلغ اجاره برای خود صاحبان دستگاه‌ها باشد و تالس ادعایی بابت آن نداشته باشد.

سال بعد که زیتون‌ها بسیار زیاد بودند، تالس دستگاه‌ها را با همان مبلغ توافق شده اجاره کرد و دوباره آنها را در اختیار صاحبان دستگاه‌ها و سایر افراد قرار داد و از این راه سود زیادی به دست آورد. در واقع در این معامله، یک اختیار مورد توافق قرار گرفت. تالس چون بهای اجاره را از پیش پرداخت کرده بود این اختیار را داشت که از دستگاه‌ها استفاده کند یا نکند، دقت کنید که الزام و تعهدی نداشت، صاحبان دستگاهها هم تعهد داده بودند که اگر تالس بخواهد از دستگاه‌ها استفاده کند باید با همان قیمت از قبل تعیین شده موافق باشند.

انواع اختیار معامله

· اختیار خرید : این نوع اختیار به خریدار این حق را می‌دهد که در زمان مشخص در ازای مبلغ تعیین شده مقدار مشخصی از یک دارایی را از فروشنده خریداری کند.

· اختیار فروش : این نوع اختیار به خریدار این حق را می‌دهد که در زمان مشخص در ازای مبلغ تعیین شده مقدار مشخصی از یک دارایی را به فروشنده بفروشد.

انواع سبک اعمال اختیار معامله

· اختیار معامله اروپایی: در اختیار معامله اروپایی، خریدار قبل از سررسید نمی‌تواند از اختیار خود استفاده کند.

· اختیار معامله آمریکایی : خریدار در طول زمان مشخص شده، اگر احساس کند که با استفاده از حق اختیار خود می‌تواند سود بیشتری به دست آورد، از اختیار خود استفاده می‌کند و نیاز نیست حتما زمان تعیین شده به پایان برسد.

مزایای قرارداد اختیار معامله

· زمان بخرید : با توجه به بازه زمانی در نظر گرفته شده، سرمایه‌گذار یا همان خریدار فرصت دارد که برای تصمیم‌گیری مناسب زمان بخرد.

· ریسک معامله را کاهش دهید: با پیش‌بینی اتفاقات آینده، ابهام را به حداقل رسانده و به میزان ریسک پذیرفته‌شده ارزشگذاری کنیم.

· درآمد کسب کنید: سرمایه‌گذار می‌تواند با فروش قرارداد اختیار معامله سهام، درآمد خود از سهام را تنها به بازدهی سهام و سود تقسیمی محدود نکند. فروش اختیار معامله سهام متعلق به سرمایه‌گذار یا سهامی که قصد خرید آن را دارد، یکی از ساده‌ترین راهبردهای معاملاتی است.

· با نقدینگی کمتر سود بیشتر کسب کنید: آورده اولیه خریدار همان مبلغ اختیار معامله است، اما در صورتی که خریدار سود کند، ارزش سود وی چندین برابر آورده اولیه خواهد بود و اگر ضرر کند فقط به میزان آورده اولیه زیان خواهد دید.

منظور از گروه اختیار معامله و کلاس اختیار معامله چیست؟

· گروه اختیار معامله: همۀ قراردادهای اختیار معامله خرید و فروش مبتنی بر یک سهم پایه است.

· کلاس اختیار معامله: مجموعۀ قراردادهای اختیار معاملۀ یک گروه اختیار معامله که از یک نوع (خرید یا فروش) هستند.

قرارداد اختیار معامله چه تفاوت و تشابهی با قرارداد آتی دارد؟

قراردادهای آتی و اختیار معامله، با توجه به اینکه هر دو نوعی اهرم برای سفته بازان ایجاد می‌کنند، ابزارهای مشــابهی به شمار می‌روند.

· در قراردادهای آتی زیان بالقوه ســفته‌باز در مقایسه با سود احتمالی آن بیشتر اســت اما در اختیار معامله بدون توجه به اینکه میزان کاهش قیمت دارایی پایه چقدر اســت، ضرر خریدار به طور ثابت و برابر با مبلغ پرداختی برای خرید اختیار است.

· در قرارداد آتی طرفین متعهد به اجرای قرارداد هستند اما در قرارداد اختیار معامله، یک طرف متعهد و طرف دیگر دارای اختیار جهت اجرای قرارداد است.

نماد قرارداد اختیار معامله سهام در بورس

حرف ض+ حداکثر ۴ حرف اول نماد سهم پایه در بازار نقد + عددی سه رقمی به عنوان شمارنده

به عنوان مثال نماد قرارداد اختیار معامله شرکت ایران خودرو به صورت: ” ض+خود+۰۰۱ ” تعریف می‌شود.

شرح

حداکثر مبلغ کارمزد بر اساس ارزش معامله هر قرارداد

خرید

فروش

جمع

کارمزد کارگزاران

۰۰۰۸/۰

۰۰۰۸/۰

۰۰۱۶/۰

کارمزد بورس و فرابورس

۰

۰

۰

کارمزد سپرده گذاری

۰

۰

۰

کارمزد مدیریت فناوری

۰

۰

۰

حق نظارت سازمان

۰

۰

۰

سقف کارمزد شرکت سپرده گذاری مرکزی از محل تسویه نقدی یا فیزیکی در پایان دوره قرارداد ۰۰۵/۰ ارزش قرارداد بر حسب تسویه آخرین روز معاملاتی خواهد بود

مثال :

فرض کنید سرمایه‌گذار با پرداخت ۵۰۰۰ ریال اختیار خرید ۱۰ هزار سهم شرکت ایران خودرو با قیمت توافقی ۳۳۰۰ ریال با سررسید شش ماهه خریداری می‌کند. با رشد گروه خودرویی قیمت هرسهم خودرو در سررسید به ۴۰۰۰ ریال میرسد. در این صورت خریدار اختیار بااعمال اختیار خود مبلغ ۷۰۰۰۰۰۰=(۱۰۰۰۰*(۳۳۰۰-۴۰۰۰)) ریال سود در مقابل پرداخت ۵۰۰۰ ریال دریافت و فروشنده اختیار با دریافت مبلغ ۵۰۰۰ ریال متحمل زیان ۷۰۰۰۰۰۰ ریالی می‌شود.

آغاز معاملات اولین قراردادهای اختیار معامله ETF در بازار سرمایه

بازار مشتقه فرابورس از شنبه ۲۰ آذر، میزبان معاملات قراردادهای یک‌ساله اختیار خرید و فروش روی واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله (ETF) بود؛ تا پیش از این تنها قراردادهای اختیار معامله تک سهم و با سررسیدهای شش‌ماهه در این بازار معامله میشد.

ETF سهمی با توجه به این موضوع که سبدی از دارایی تحت مدیریت افراد حرفه‌ای است و نیز واحدهای ETF در بازار از نقدشوندگی بالا و معاملات بی‌وقفه‌ای برخوردارند با داشتن مزیت‌هایی افزون بر تک سهم دارایی پایه، رویکرد جذابی برای معاملات قراردادهای اختیار به شمار می‌رود.

نکته : خرید اوراق اختیار معامله واحدهای ETF مشروط به تملک واحدهای ETF نخواهد بود و هر شخصی که کد معاملات مشتقات را داشته باشد قادر به خرید این اوراق خواهد بود، بنابراین اشخاص پس از آشنایی و کسب آموزش‌های لازم در زمینه ریسک‌های معاملات اوراق مشتقه، می‌توانند به معامله این اوراق اقدام کنند.

تفاوت قراردادهای اختیار معامله ETF و اختیار معاملات تک سهم

تفاوت اساسی قراردادهای اختیار معامله ETF و اختیار معاملات تک سهم در تفاوت‌های میان این دو دارایی پایه است و زمانی که دارایی پایه موضوع قرارداد اختیار معامله، واحدهای ETF تعیین شده باشد، نوسانات قیمتی واحدهای صندوق سرمایه‌گذاری با توجه به شرایط کلی بازار و نیز ارزش سبد دارایی تحت مدیریت صندوق مورد توجه است.

مزایای قراردادهای اختیار معامله ETF چیست؟

· نقدشوندگی بالا و معاملات بی‌وقفه

· همگرایی بیشتر بازدهی صندوق‌ها با شاخص(ابزاری برای پوشش ریسک)

· دوطرفه بودن بازار

نحوه اعمال قراردادهای اختیار معامله ETF

مطابق با رویه‌ای که در اعمال قراردادهای اختیار خرید و فروش سهام وجود داشت این قراردادها نیز به دو صورت نقدی و فیزیکی قابل اعمال هستند.

اعمال نقدی که به شرط توافق طرفین یعنی خریدار و فروشنده قرارداد و صرفا با توجه به در سود بودن قرارداد قابل انجام است، به شکل پرداخت مابه التفاوت قیمت اعمال و قیمت واحدهای ETF در روز اعمال خواهد بود و تسویه فیزیکی نیز به صورت انتقال واحدهای معامله اختیار چیست؟ ETF انجام می‌شود.

نکته : این نوع قراردادها با توجه به تعهدی که برای دارنده موقعیت فروش ایجاد می‌کند، مشروط به توثیق وجه تضمین در سامانه معاملات است.

قرارداد اختیار معامله (Option Contract) چیست؟ | قرارداد اختیار (Option Contract)

سرمایه گذاران در هر زمینه ای معمولا با اصطلاح قرارداد اختیار (Option Contract) در یک معامله آشنا هستند. شما چطور؟ آیا شما نیز جز افرادی هستید که در زمینه های مختلف سرمایه گذاری کرده اند؟ آیا با این اصطلاح آشنا هستید؟ بیائید در این مقاله به بررسی قرارداد اختیار (Option Contract) معاملات بپردازیم. با رمزینکس همراه شوید.

قرارداد اختیار (Option Contract) چیست؟

به زبان ساده می توان گفت که قرارداد اختیار یک ابزار مالی است که سرمایه گذاران در هر زمینه ای، می توانند از آن برای پیش بینی تغییرات بازار و یا تغییرات پورتفولیوی آن ها استفاده کنند.

یک قرارداد اختیار برای دارنده ی آن حقی را جهت خرید یا فروش مقدار مشخصی از سهام اصلی ، شاخص یا کالا با یک قیمت ثابت تا یک تاریخ معین، تعیین می کند اما بدون هیچ تعهدی. قرارداد اختیار ، یک قرارداد مشتق نامیده می شود زیرا ارزش آن به قیمت اصلی بازار آن بستگی دارد.

برای بخش اختیار در قرارداد اختیار یا Option Contract دو گزینه در نظر گرفته شده است که عبارتند از :

• Call : برای دارنده ی آن این حق را قائل می شود تا سهام اصلی یا کالای اساسی خود را خریداری کند.
• Put : دارنده ی این نوع قرارداد حق فروش آن سهام یا کالا را دارد.

با وجودی که قراردادهای اختیار مبتنی بر انواع بازارها از جمله بازارهای عجیب و غریب خارج از کشور نیز وجود دارد ، بیشتر سرمایه گذاران گزینه های موجود در سهام های معمولی را خریداری کرده و می فروشند.

این موضوع بسیار مهم است زیرا اختیارهایی که معاملات آن ها در بورس های داخلی انجام می شود استاندارد و تنظیم شده هستند. این بدان معنی است که شما می توانید مطمئن باشید آنچه خریداری می کنید دقیقاً همان چیزی است که در ذهن دارید.

به این نکته توجه کنید که یک سرمایه گذار باید در مورد اینکه چه کسی اختیارات را می فروشد و اینکه شما در حال پرداخت پول به چه کسی هستید، نگرانی داشته باشد. از دیگر این روش های میتوان به کپی تریدینگ اشاره کرد که در مقاله «کپی تریدینگ (Copy Trading) یا معاملات رونویس چیست؟» به طور کامل به آن پرداخته شده است.

آیا مایلید تا با بخش های قرارداد اختیار آشنا شوید؟ پس همچنان با رمزینکس همراه باشید.

بخش های یک قرارداد اختیار (Option Contract) معامله را بشناسید

به طور کلی اصطلاحات یک تجارت ، در قرارداد اختیار آن تجارت و معامله تعریف می شود. در این بخش ما یک مثال در مورد موارد موجود در قرارداد اختیار را برای شما آورده ایم. گرچه ممکن است ترتیب این موارد در قراردادهای مختلف، متفاوت باشد؛ اما فرمت هرچه که باشد، آنچه معامله اختیار چیست؟ معامله اختیار چیست؟ در ادامه برای شما خواهیم گفت، همه ی آنچه می باشد که شما لازم دارید تا اصطلاحات قرارداد اختیار را با آن تعریف کنید.

• سهام اصلی برای اختیار، به طور مثال شرکت اپل
• تاریخ انقضای اختیار
• تعیین نوع اختیار که از نوع put است یا call
• آخرین قیمت. این عددی است که آخرین خریدار برای آن پرداخته است. این عدد باید در ۱۰۰ ضرب شود تا قیمت آن به دلار محاسبه شود.

چگونه از قرارداد اختیار استفاده می شود؟

به طور کلی دو لیل اصلی برای استفاده از قرارداد اختیار وجود دارد که عبارتند از : پیش بینی و مراقبت.

بسیاری از سرمایه گذاران ترجیح می دند به جای خرید یا فروش کامل سهام اصلی، به استفاده از پیش بینی ها و گمانه زنی ها بپردازند.

به عنوان مثال ، اگر شما در بورس سهام صعودی قرار گرفته اید ، می توانید برای کسری از هزینه سهام خود ، گزینه call در آن سهام را خریداری کنید. اگر سهام روند افزایشی داشته باشد ، درصد بازده در گزینه های شما می تواند چندین برابر آنچه شما برای تملک سهام می خواهید، باشد.

روش های بسیار زیادی برای استفاده از قراردادهای اختیار وجود دارد. شما حتی می توانید آنها را ترکیب کنید تا استراتژی های سفارشی ایجاد کنید که بتوانید درآمد معامله اختیار چیست؟ بیشتری کسب کنید. در کل می توانید به هر اندازه که مایل هستید، آن را ساده یا پیچیده کنید.

در این مقاله سعی کردیم شما را با قرارداد اختیار (Option Contract) معامله آشنا کنیم. امید است آنچه گفته شد مورد توجه و رضایت شما واقع شده باشد.

راهنمای ابزار رایگان تریدینگ ویو (TradingView) به زبان ساده برای تحلیل تکنیکال

همه چیز درباره یک ابزار مالی نوپا؛ قرارداد اختیار معامله

در کشور ما بازار قراردادهای اختیار معامله سهام که هدف اصلی آن طراحی قراردادهای آتی و اختیار معامله سبد سهام، دستیابی به کارکردهای قراردادهای آتی و اختیار معامله شاخص است، از ٢٨ آذر ماه ١٣٩۵ بر روی سهام شرکت های ملی صنایع مس ایران، فولاد مبارکه اصفهان و ایران خودرو آغاز به کار کرد که در اولین روز معاملاتی این اوراق، نماد اختیار فولاد یعنی ضفولا ٠٠٣١ بیش از ١۵،٠٠٠ قرارداد در ٢٧٠ دفعه به ارزش ٢۵ میلیارد ریال معامله شد.

بورس24 :بورس تهران از سال 93 مطالعه و تحقیق در زمینه راه اندازی ابزاری که کارکرد مشابهی با ابزار مشتق شاخص داشته باشد را آغاز کرد اما با توجه به نظر فقهای عضو کمیته فقهی مبنی بر اینکه شاخص تنها یک عدد است و دارایی محسوب نمی شود تعارض آن با شرع مقدس اعلام شد. بدین ترتیب بورس اوراق بهادار الگویی را پیشنهاد کرد که بر اساس آن معاملات آتی و اختیار معامله بر روی سبد سهام تعریف شود.

قرارداد آتی بر روی شاخص سهام برای اولین بار در سال 1982 توسط هیات بازرگانی شهر کانزاس معرفی شد که این قرارداد بر روی شاخص ولیولاین بسته می شد. در سال 1983 اولین اختیار معامله شاخص ایجاد شد که بعدها به نام S&P تغییر یافت.

در کشور ما بازار قراردادهای اختیار معامله سهام که هدف اصلی آن طراحی قراردادهای آتی و اختیار معامله سبد سهام، دستیابی به کارکردهای قراردادهای آتی و اختیار معامله شاخص است، از 28 آذر ماه 1395 بر روی سهام شرکت های ملی صنایع مس ایران، فولاد مبارکه اصفهان و ایران خودرو آغاز به کار کرد که در اولین روز معاملاتی این اوراق، نماد اختیار فولاد یعنی ضفولا 0031 بیش از 15،000 قرارداد در 270 دفعه به ارزش 25 میلیارد ریال معامله شد.

معاملات بازار مشتقه با بازار نقدی چه تفاوت هایی دارد؟

بازار نقد دارای یکسری محدودیت ها ست که بازار مشتقه آنها را از بین می برد. در این روش فروشنده نیز تامین مالی می کند. در بازار نقد، ممکن است به رغم ارزنده بودن یک سهم سرمایه گذاران به دلیل نیاز به پول، سهام آن را در بازار بفروشند که ممکن است این امر موجب سرکوب شدن قیمت سهم شود اما در بازار مشتقه انتظارات سرمایه گذاران و ارزش سهام نشان داده می شود. بنابراین بازار مشتقه کمک شایانی به توانمند شدن بازار سرمایه در کشف قیمت و نقدشوندگی می نماید.

قرارداد اختیار معامله چیست؟

این قرارداد اوراق بهاداری است که به وسیله آن فروشنده متعهد می شود در صورت درخواست خریدار تعداد مشخصی از دارایی موضوع قرارداد را به قیمت اعمال معامله کند. خریدار اوراق می تواند در زمان یا زمان های مشخصی در آینده بر اساس آنچه که در قرارداد معین شده، نسبت به اعمال آن اقدام نماید و فروشنده نیز در قبال این تعهد مبلغ معینی از خریدار اوراق دریافت می کند.

چه تضمینی برای انجام قرارداد از سوی فروشنده وجود دارد؟

برای جلوگیری از سرباز زدن فروشنده از انجام قرارداد، فروشنده علاوه بر قرارداد متعهد می شود مبلغی را به عنوان وجه تضمین نزد کارگزار بورس یا اتاق پایاپای قرار داده و متناسب با تغییرات قیما اوراق اختیار معامله، آن را تعدیل کند.

هر یک از خریدار و فروشنده اوراق می توانند در مقابل مبلغ معینی اختیار تعهد خود را به شخص ثالثی واگذار کنند که او جایگزین آنها باشد. اوراق اختیار معامله می تواند به دو صورت اختیار فروش یا خرید باشد.

این توضیحات درباره قرارداد اختیار معامله ممکن است قراردادهای آتی را برای شما تداعی کند. حال ببینیم قرارداد اختیار معامله با قرارداد آتی چه تفاوت و تشابهی دارد؟

با توجه به اینکه هر دو آنها نوعی اهرم برای سفته بازان ایجاا می کنند ابزارهای مشابهی شمرده می شوند اما تفاوت مهمی که بین قرارداد آتی با اختیار معامله وجود دارد این است که در قراردادهای آتی زیان بالقوه سفته باز در مقایسه با سود احتمالی آن بیشتر است اما در اختیار معامله بدون توجه به اینکه میزان کاهش قیمت دارایی پایه چقدر است، ضرر خریدار به طور ثابت و برابر با مبلغ پرداختی برای خرید اختیار است. دوم اینکه در قرارداد آتی طرفین متعهد به اجرای قرارداد هستند اما در قرارداد اختیار معامله، یک طرف متعهد و طرف دیگر دارای اختیار جهت اجرای قرارداد است.

قراردادهای اختیار معامله چه مزایایی دارد؟

این قراردادها فرصتی را برای سرمایه گذاران فراهم می کنند که یک وضعیت را با نقدینگی کمتری مدیریت کنند. یعنی این ویژگی موجب می شود که سود یا زیان معاملات در یک دوره زمانی نسبت به آورده مشتری چند برابر شود.

مثلا اگر سرمایه گذاری با پرداخت 5 هزار ریال اختیار خرید 10 هزار سهم از شرکت ایران خودرو را با قیمت توافقی 3 هزار و 300 ریال با سررسید 6 ماهه خریداری کند و چنانچه با رشد گروه خودرویی قیمت سهام خودرو در سررسید به 4 هزار ریال برسد در این صورت خریدار اختیار که 5 هزار ریال پرداخت کرده، با اعمال اختیار خود مبلغ 7 میلیون ریال سود دریافت می کند. در مقابل فروشنده اختیار که 5 هزار ریال دریافت کرده متحمل 7 میلیون ریال زیان می شود. 7،000،000=10،000*(3،300-4،000)

از دیگر مزایای قراردادهای اختیار معامله می توان به کاهش ریسک، کسب درآمد، کسب سود از نوسان قیمت، استفاده از مزیت زمانی به منظور تصمیمات آتی و متنوع سازی سبد سرمایه گذاری اشاره کرد.

کارگزارن مجاز در انجام قراردادهای اختیار معامله

بر اساس صورت جلسه 436 هیات مدیره سازمان بورس اوراق بهادار که 17 آذر 95 مصوب شد همه کارگزاران فعال در بورس مجاز به اجام معاملات قراردادهای اختیار معامله سهام در بورس اوراق بهادار تهران هستند.

شرایط فعلا به نفع حقیقی ها نیست

علی صفاری کارشناس بازار سرمایه درباره نحوه قیمت گذاری اوراق اختیار سهام به خبرنگار بورس24 گفت: اوراق اختیار سهام در زمره ابزارهای متنوع مالی در بازار جهانی قرار دارند معمولترین ابزارهای مشتقه عبارتند از سواپ ها(Swaps)، قراردادهای آتی(Futures Contract)، اختیار معامله(Options) و پیمان های آتی (Forwardcontract).

وی افزود: تصور رایج آن است که ابزارهای مشتقه خود دارایی می باشند در صورتی که این تصور نادرست است. زیرا یک ابزار مشتقه خود به تنهایی نمی تواند ارزشی داشته باشد و ارزش آن از دارایی پایه منتج می شود.

او تصریح کرد: اوراق های اختیاری که در دنیا وجود دارند را می توان به دو گروه اصلی تقسیم بندی کرد. نوع امریکایی و نوع اروپایی که اولی در هرلحظه از زمان و دومی صرفا قابل معامله اختیار چیست؟ اعمال در سررسید است. اوراق معرفی شده توسط سازمان بورس نوعی اختیار خرید اروپایی می باشد که صرفا قابل اعمال در تاریخ سررسید می باشد. برای مثال نماد ضملی 8006 اختیارخ فملی اندازه قراداد 10000 سهم و قابلیت اعمال در تاریخ 96.8.17 را دارد.

صفاری با اشاره به اینکه در بازار ایران فعلا سهامداران حقیقی اجازه فروش اختیار معامله ها را ندارند تاکید کرد: در حال حاضر در کشور ما تنها به سهامداران عمده اجازه فروش اوراق اختیار را داده اند و حقیقی ها فقط مجاز به خرید این اوراق هستند. اما بر اساس برنامه های فرابورس ایران تا یک ماه آینده ساز و کار اجرای اختیار فروش برای حقیقی ها نیز فراهم خواهد شد.

این کارشناس اضافه کرد: در وضعیت فعلی زمانی که بازار منفی است سهامدار حقیقی نمی تواند کاری انجام دهد بجز اینکه قبل از منفی شدن بازار سهم خود را فروخته و کمتر متحمل زیان شوند اما در صورتی که حقیقی نیز بتواند مانند حقوقی اوراق اختیار را بفروشد می تواند در بازارمنفی نیز سود شناسایی کند و در اصلاح بازار دو طرفه شده و با رونق بازار مشتقه باعث رشد و پویایی بازارسهام و کمک به تدوین استراتژی های مناسب نماید.

قرارداد اختیار معامله چیست و چه نکاتی را شامل می‌شود؟

گذشت زمان و تحولات ایجاد شده در زیست بشری، اَشکال جدیدی از روابط حقوقی را به ارمغان آورده است. در نتیجه این تحولات، قراردادهایی ظهور پیدا کرده‌اند که هم به لحاظ محتوایی و هم به لحاظ شکلی با قالب‌های سنتی که استفاده از آن‌ها از دیرباز در میان اعضای جامعه متداول بوده است، تفاوت دارند. زیست همگام با جهان نوین، مستلزم کسب آگاهی و شناخت نسبت به این روابط حقوقی و مبنای اعتبار قانونیِ آن‌ها است. در این نوشتار، به بررسیِ یکی از این قراردادها تحت عنوان اختیار معامله و نکات حقوقیِ پیرامون آن پرداخته خواهد شد. تلاش بر این خواهد بود که به زبان ساده، مفهوم معامله اختیار چیست؟ قرارداد اختیار معامله، مهم‌ترین نکات مرتبط با این قرارداد و مزایای آن مورد بررسی قرار گیرد.

• 1) قرارداد چیست؟
• 2) قرارداد اختیار معامله چیست؟
• 3) قرارداد اختیار معامله بر چند نوع است؟
• 4) مهم‌ترین نکات مرتبط با قرارداد اختیار معامله چیست؟
• 5) قرارداد اختیار معامله چه مزایایی دارد؟
• 6) سخن آخر

قرارداد چیست؟

اَعمال حقوقی که اعضای جامعه انجام می‌دهند، در دو قالب می‌تواند صورت بگیرد؛ قرارداد (یا معامله) و ایقاع. در ایقاع برای آن‌که عمل حقوقی به‌صورت صحیح انجام شود و اثر حقوقی که مدنظر قانون‌‌گذار بوده است، بر آن مترتب شود، اراده یک شخص کافی است. یکی از مهم‌ترین مثال‌های مربوط به این نوع عمل حقوقی (یعنی ایقاع)، ابراء است. در ابراء، طلبکار تعهدی را که بدهکار برای پرداخت دین دارد، از بین می‌برد و اصطلاحاً او را بری‌الذمه می‌کند. برای این‌که این عمل حقوقی به‌طور صحیح انجام شود و در نتیجه آن، تعهدی که بدهکار برای پرداخت دین دارد، از بین برود، فقط به قصد و اراده طلبکار نیاز است. در واقع، همین که طلبکار اراده خود را در خصوص بری‌الذمه کردن بدهکار اعلام کند، تعهد بدهکار از بین می‌رود. در قرارداد، وضعیت به گونه‌ای دیگر است. قرارداد، نوعی از عمل حقوقی است که برای آن‌که واقع شود و اثر قانونیِ مربوط به خود را به وجود بیاورد، به قصد و اراده دو شخص نیاز دارد. رایج‌ترین مثالی که در خصوص قرارداد می‌توان مورد اشاره قرار داد، بیع (خرید و فروش) است. بیع یک قرارداد است؛ یعنی برای آن‌که به‌صورت صحیح واقع شود و باعث شود که اثر قانونیِ مربوط به آن (یعنی مالکیت) به وجود آید، به اراده دو شخص یعنی خریدار و فروشنده نیاز است. برای آن‌که قرارداد بیع منعقد شود، باید کسی باشد که تصمیم بر فروش مال یا اموال خود داشته باشد و شخصی نیز باید باشد که بخواهد مال یا اموال او را بخرد تا یک قرارداد بیع معتبر شکل بگیرد.

قرارداد اختیار معامله چیست؟

قرارداد اختیار معامله یا Option قراردادی میان خریدار و فروشنده است که در آن، طرفین قرارداد با هم توافق می‌کنند که در آینده معامله مشخصی را انجام دهند. مطابق این قرارداد، خریدار در ازای پرداخت مبلغ معینی در زمان انعقاد قرارداد، اختیار خرید یا فروش مقدار معینی از داراییِ مندرج در قرارداد را به قیمت تعیین‌شده و در زمان مشخصی پیدا می‌کند. به‌عبارت‌بهتر، فروشنده در قبال دریافت مبلغ معینی این حق را به او واگذار می‌کند. در مقابلِ اختیاری که در این قرارداد برای خریدار در نظر گرفته می‌شود، فروشنده مجبور و ملزم است که اگر در مدت زمان تعیین‌شده خریدار تمایل به خرید یا فروش این دارایی پیدا کرد، اقدام به اجرای قرارداد نماید.

قرارداد اختیار معامله بر چند نوع است؟

قرارداد اختیار معامله بر دو نوع است:

الف. قرارداد اختیار خرید یا Call Option

در قرارداد اختیار خرید، خریدار (دارنده قرارداد) این حق را دارد که مقدار معینی از داراییِ مندرج در قرارداد را به قیمت مشخصی در بازه زمانی معینی خریداری نماید.

ب. قرارداد اختیار فروش یا Put Option

در قرارداد اختیار فروش، خریدار (دارنده قرارداد) این حق را دارد که مقدار معینی از داراییِ مندرج در قرارداد را به قیمت مشخصی در بازه زمانی معینی بفروشد.

مهم‌ترین نکات مرتبط با قرارداد اختیار معامله چیست؟

اختیار معامله یکی از مفاهیم پیچیده و نوین بازار سرمایه است. از آن‌چه که در خصوص قرارداد اختیار معامله ذکر شده است، نکات زیر استنباط می‌شود:

1. همانطور که از تعریف قرارداد اختیار معامله مشخص است، در این قرارداد خریدار (یعنی دارنده قرارداد) هیچ تعهد و الزامی برای اجرای حق خود ندارد. او می‌تواند از خرید یا فروش داراییِ موضوع قرارداد انصراف دهد و اگر این کار را انجام دهد، داراییِ تعیین‌شده در قرارداد در اختیار فروشنده قرار می‌گیرد و خریدار نیز مبلغی را که به هنگام انعقاد قرارداد پرداخت کرده است، از دست می‌دهد.
2. در مقابلِ حق و اختیاری که برای خریدار وجود دارد، فروشنده در صورت خواست خریدار ملزم به اجرای قرارداد خواهد بود.
3. در قرارداد اختیار معامله اروپایی، خریدار در سررسید زمان تعیین‌شده می‌تواند از اختیار خود برای خرید یا فروش استفاده نماید و قبل از سررسید این اختیار را ندارد. این در حالی است که در اختیار معامله آمریکایی، خریدار در طول مدت زمان تعیین‌شده نیز می‌تواند از اختیار خود برای خرید یا فروش استفاده کند.
4. در قرارداد اختیار معامله باید 4 مؤلفه وجود داشته باشد: باید نوع اختیار معامله مشخص باشد؛ باید مدت زمانی که خریدار می‌تواند در آن از اختیار خود استفاده نماید، مشخص باشد؛ باید قیمت اِعمال که در زمان سررسید، خرید یا فروش براساس آن صورت می‌گیرد، مشخص باشد؛ باید مبلغی که خریدار در همان ابتدا بابت حق اختیار پرداخت می‌کند، مشخص باشد.

قرارداد اختیار معامله چه مزایایی دارد؟

حال که به‌صورت کلی با تعریف و ویژگی‌های قرارداد اختیار معامله آشنا شدیم، باید به برخی از مزایایی که این قرارداد دارد، اشاره نماییم. برخی از مزایای قرارداد اختیار معامله به شرح زیر است:

الف. قرارداد اختیار معامله به سرمایه‌گذار این اجازه را می‌دهد که ریسک خود را در مقابل نوسانات نامطلوب قیمت کاهش دهد.

ب. با توجه به این‌که در قرارداد اختیار معامله، بازه زمانیِ خاصی تعیین می‌شود، خریدار این امکان را به دست می‌آورد که برای اتخاذ یک تصمیم مناسب، زمان کافی در اختیار داشته باشد.

پ. قرارداد اختیار معامله این فرصت را به سرمایه‌گذاران می‌دهد که موقعیت خود را براساس شرایطی که ممکن است در بازار سرمایه به وجود آید، تنظیم نمایند.

سخن آخر

قرارداد اختیار معامله، اصطلاحی است که امروزه در حوزه‌هایی هم‌چون بورس کاربرد دارد و در خصوص سهام شرکت‌های بزرگ انجام می‌شود. ورود در حوزه معاملات و قراردادهای نوین، به‌طور مضاعف مستلزم آشنایی با مفاهیم و ساز و کارهایی است که در این حوزه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. بدیهی است که اگر اعضای جامعه بدون داشتن اطلاعات کافی وارد این حوزه‌ها شوند، متحمل ضرر و زیان بسیاری خواهند شد و کاهش ریسک جای خود را به افزایش ریسک خواهد داد. سامانه دعاوی تخصصیِ وینداد با در اختیار داشتنِ کارشناسان حقوقیِ با تجربه می‌تواند زمینه اقدام صحیح در این خصوص را برای شما فراهم نماید.

دارایی پایه در قرارداد اختیار معامله

دارایی پایه در قرارداد اختیار معامله : برخی از ابزارهای مالی مانند قراردادهای مشتقه برای داد و ستد شدن باید بر روی یکی دارایی پایه مورد توافق طرفین معامله قرارگیرند که این دارایی پایه ممکن است شامل سهام، شاخص سهام، اوراق قرضه، نرخ بهره، نرخ ارز و یا حتی آب و هوا نیز باشد.

اختیار معامله

همانطور که پیش از این نیز در گروه مشاوران خبره کسب و کار ایرانیان در خصوص قراردادهای اختیار معامله آموزش هایی ارائه شد در این نوشتار نیز به این موضوع پرداخته خواهد شد که دارایی پایه قرارداد اختیار معامله شامل چه مواردی می شود.

به طور کلی می توان قراردادهای اختیار معامله را به صورت زیر دسته بندی کرد

1- قرارداد دارایی پایه ا‌ختیار معامله سهام

این نوع قرارداد یکی از مرسومترین قراردادهایی است که در بورس تهران قابل انجام است و عمدتا سهام اکثر شرکت های فعال در بورس دارای قرارداد اختیار معامله بورسی می باشند به عنوان سرمایه گذار فراموش نکنید که قراردادهای اختیار معامله سهام در بازار خارج از بورس((OTC نیز قابل داد و ستد می باشند.

۲- قراردادهای اختیار معامله بر روی شاخص سهام(index options)

اولین بار قرارداد اختیار معامله بر روی شاخص سهام در آمریکا و بر روی S & P 500 بسته شد و رفته رفته بر روی شاخص داوجونز و نزدک نیز اعمال شد. امروزه قرارداد اختیار معامله شاخص سهام در کشور ایران و تمامی شاخص های مطرح بازار در جهان وجود دارد و قابل داد و ستد می باشد.

۳- قراردادهای اختیار معامله بر روی اوراق قرضه(bond options)

قراردادهای اختیار معامله بر روی اوراق قرضه که عمدتا در OTC وجود دارند بر روی اوراق قرضه دولتی معامله می‌شوند و در بورس تهران به دلیل قواعد فقهی حاکم بر اوراق قرضه، معاملات آن ها از نظر فقهی و حقوقی ممنوع است.

۴- قراردادهای اختیار معامله بر روی نرخ بهره (interest rate options)

قرارداد اختیار معامله بر روی نرخ بهره برعکس قرارداد اختیار معامله اوراق قرضه از بازار گسترده ای برخوردار است. در این قرارداد دارایی پایه نرخ بهره می باشد به نحوی که در انقضاء قرارداد میزان سود براساس مابه التفاوت نرخ بهره بازار و نرخ اعمال تعیین می شود این بدان معناست که براساس این قرارداد نرخ بهره ثابت تعیین شده با نرخ بهره شناور نامعلوم توسط خریدار معاوضه می شود. فروشنده نیز به طور معکوس نرخ بهره ثابت را به خریدار پرداخت و نرخ بهره شناور را دریافت می‌کند.

۵- قراردادهای اختیار معامله ارزی (currency options)

قراردادهای اختیار معامله ای که بر روی ارز ایجاد شده است به دارنده این حق را می دهد تا دارایی پایه موضوع قرارداد را که ارز است در نرخ توافق شده ثابت خریداری کند یا بفروشد. فرض کنید شما صاحب یک کسب و کار هستید که در آینده مقداری دلار دریافت خواهید کرد، شما تصمیم خواهید گرفت براساس قرارداد اختیار معامله ارزی شرکت خود را در مقابل ریسک نوسانات ارز پوشش دهید.

۶- قراردادهای اختیار معامله کالایی دارایی پایه

از متداولترین قراردادهای اختیار معامله در بورس تهران، قرارداد اختیار معامله کالایی سکه طلای امامی و زعفران نگین است اما در بورس های مطرح جهان این قرارداد دامنه وسیعتری از کالاها مانند نفت، طلا، گندم و… نیز وجود دارد.

۷- ا‌ختیار معامله بر روی قراردادهای آتی (option on futures or futures options)

قراردادهای آتی در بازار معاملات آتی نوآوری است که در خصوص اختیار معاملات در بورس مطرح شده و در مدت زمان کوتاهی رونق خوبی برای آن حاصل شده است. این قرارداد نوع خاصی است که در آن اختیار خرید، اختیار ورود به یک قرارداد آتی با موقعیت خرید در یک قیمت آتی ثابت می دهد و یا اختیار فروش بر روی قرارداد آتی، اختیار ورود به یک قرارداد آتی با موقعیت فروش در یک قیمت آتی ثابت واگذار می شود.

۸- سایر انواع ا‌ختیار معامله

تحولات دنیای پیرامون باعث می شود که برای بهره مندی از آن ها خودمان را با آن ها وفق دهیم و از آن ها غافل نمانیم. بازار معامله اختیار چیست؟ بورس نیز به عنوان یک بازار پویا سرشار از تغییراتی است که برای پاسخ دادن به مخاطبان خود باید همواره به روزرسانی شود.

یکی از مواردی که موجب تحول در بازار بورس می شود ( دارایی پایه ) شکل گیری نیازهای سرمایه گذاران به قراردادهای کارا و کاربردی است. بازارهای مشتقه یکی از مواردی معامله اختیار چیست؟ است که به درستی نیاز سرمایه گذاران را شناخته و به آن ها پاسخ می دهد زیرا امروزه نه تنها دارایی هایی که به آن ها اشاره شد را شامل می شود بلکه این قرارداد بر روی برق، آب و هوا و مواردی از این قبیل نیز تعریف شده و قابل انجام است.