ارز فیات چیست؟ آیا ارز دیجیتال به زودی جای پول را میگیرد؟ [+تاریخچه پول]
ارز فیات یکی از مفاهیم مهم در حوزه پولی و بانکی است. امروزه در کشورهای مختلف، به این اصطلاح واحد پول رایج یک کشو یا پول کاغذی میگویند. البته این بدین معنی نیست که سکههای فلزی، پول فیات نیستند!
عوامل بسیاری مانند عدم محدودیت، هزینه پایین تولید و ارزش مالی، تأثیر عمدهای بر روند تاریخی تغییر روش استفاده مردم از پول داشته است. محدودیتهای فیزیکی و کمبود منابعی مانند طلا و نقره نیز نقش عمدهای در این تغییر دارند.
در این مقاله از پول نو قرار است تا با همدیگر معنا و مفهوم این اصطلاح را یکبار برای همیشه یاد بگیریم. اگر به این مبحث علاقهمندید تا آخر این مقاله من را همراهی کنید.
ارز فیات چیست؟
طبق تعریف، پول فیات نوعی ارز کاغذی است که از پشتیبانی فیزیکی مانند طلا یا نقره برخوردار نیست. یعنی پیشتر این پشتوانه وجود داشته ولی کم کم خود پول دارای ارزش شده. ارزش و اعتبار کامل این پول به قدرت، اعتماد و سیاست ناشر آن بستگی دارد. بنابراین، هر چه قدرت کشور صادرکننده بیشتر باشد، ارزش ارز آن نیز بالاتر است. به عنوان مثال، ارز فیات ایالات متحده، دلار آمریکا است. کشورهای دیگری هم هستند که دلار واحد پولی آنهاست مانند کانادا ولی ارزش دلار آمریکا با دلار کانادا یکسان نیست.
ارز fiat برخی از کشورها مانند چین یوان (رنمینبی) است که با نشانه ¥نشان آینده ارز فیات داده میشود. علیرغم قدرت اقتصادی و سیاسی بسیار بالا، این ارز در برابر دلار، یورو یا پوند انگلیس ارزش پایینی دارد. دلیل اصلی این امر سیاست اقتصادی و پولی چین است. چینیها با پایین نگه داشتن ارزش یوان نسبت به ارزهای جهانی سعی در جذب سرمایه گذاران بین المللی دارند.
با تضعیف کشور یا بحران اقتصادی یا جنگ، واحد پولی آن کشور کاهش مییابد و سقوط میکند. نمونه بارز سقوط ارز fiat در کشورها به دلیل بحران اقتصادی، ونزوئلا است. این کشور پس از درگذشت رهبر خود یعنی چاوز، دچار سقوطی شدیدتر از پیش شد به طوری که برای خرید یک قلم کالا در سوپرمارکت، مردم حجم زیادی از اسکناس میپرداختند که دیگر شمارش نمیشد بلکه وزن میشد!
یا مثلا کشور ترکیه پس از شکیت اقتصادی شدیدی که تجربه کرد، صفرهای پول ملی خود را کاهش داد تا محاسبه آن سادهتر باشد. البته ترکیه رشد اقتصادیای تجربه کرد که توانست تا حدی این کاهش ارزش پول را جبران کند.
ارز فیات به بانکهای مرکزی هر کشور اجازه میدهد تا بر بازار ملی آن کشور تسلط داشته باشند. زیرا کنترل میزان چاپ در دست مسئولان بانک مرکزی است.
یکی از معایب اصلی ارزهای سنتی در مقابل ارزهای دیجیتال این است که برای پوشش کسری بودجه، دولتها میتوانند مقادیر زیادی از این ارزها را چاپ کنند که منجر به تورم زیاد میشود.
ارز فیات چطور به وجود آمد؟
هزاران سال پیش مردم بومی هر منطقه برای تبادل کالا آینده ارز فیات از روش پایاپای یا کالا به کالا استفاده میکردند. مثلا یک راس گوسفند معادل ۱۰ کیسه گندم معامله میشد. در طی زمان این نوع معامله دچار مشکل شد چون نمیشد تعیین کرد که حالا یک ران گوسفند چند کیسه گندم میشود!
به مرور راههای دیگری جایگزین شد و کار به فلزات گرانبها رسید چون قابل تقسیم بودند. این تقسیم شدن منجر به ضرب سکه شد. سکههای طلا ارزش بیشتر و سکههای نقره و برنز و آلیاژهای دیگر ارزش کمتر داشتند. به این ترتیب میشد خریدهای خرد را هم انجام داد.
بعد از مدتی برای جلوگیری از تقلب و خالص نگه داشتن فلزات سکهها، حاکمان وظیفه مهر کردن و ضرب کردن سکهها را به عهده گرفتند تا اعتبار آنها را تضمین کنند. به این صورت سکههای ضرب شده با نقش پادشاهان به وجود آمدند.
نقش داریوش هخامنشی روی سکه طلا. به این سکهها «داریک» میگفتند
این روند ادامه داشت تا جایی که حجم معاملات زیاد شد و عملا حمل و نقل و انتقال سکهها ناممکن بود علاوه بر این، دزدی و به سرقت بردن طلای تاجران به دست راهزنان رایج شده بود و کار را برای تجارت سخت میکرد.
این شد که چک و اسکناس به وجود آمد و نشان دهنده مقدار طلایی بود که یک تاجر با خود دارد. بانک هم به همین طریق به وجود آمد. تاجران طلای خود را به شخصی بانفوذ میسپردند و او روی برگه یا پوست امضا میکرد و مینوشت که فلان شخص این مقدار طلا پیش من دارد و معامله انجام میشد.
چین را میتوان خاستگاه اولین ارز فیات کاغذی در نظر گرفت. در سلسله تانگ پادشاهان تصمیم گرفتند به جای طلا، نقره یا برنز از پول کاغذی استفاده کنند.
اما استفاده از این نوع ارز در کشورهای غربی از قرن هجدهم آغاز شد. کشورهای غربی، به ویژه در طول جنگ، از ارزهای فیات برای محافظت از ذخایر طلا و نقره خود استفاده کردند.
ارز فیات چگونه کار میکند؟
پس از تغییر و تحولاتی که برای شکل پول به وجود آمد، دیگر کم کم اعتبار خود آن فرد جایگزین طلا میشد و خود آن برگه یا چک ارزشمند شد. یعنی آن امضای پای برگه بود که ارزش داشت. مثل پولهای کاغذی ما که امضای رئیس بانک مرکزی نشاندهنده اعتبار آن است. پس این گونه شد که دیگر هیچ کالای فیزیکی از این مدل پول پشتیبانی نمیکند. این پول بسته به منطقه جغرافیایی شناخته شده، قدرت خرید و ارزش ایجاد میکند. بنابراین با کمک پول فیات میتوان هر محصولی را خریداری کرد.
یکی از اولین استفادههای ثبت شده از پول کاغذی در چین در حدود سال ۸۰۰ پس از میلاد بوده است، اگرچه چینیها در اواسط قرن پانزدهم این قالب را کنار گذاشتند. تصویر بالا مربوط به اسکناس کوان چینی است که قدیمی ترین اسکناس شناخته شده در حدود سال ۱۳۸۰ میلادی است.
با استفاده از ارز fiat، قدرت خرید مردم ذخیره میشود. آنها محدود به خرید و فروش کالا نخواهند بود. پرداخت حقوق نیز با استفاده از ارزهای فیات آسان است. الان با وجود بانکداری الکترونیکی مبادله ارز کاغذی کمتر شده است ولی پولهای دیجیتالی هم ارز فیات به حساب میآیند.
سیستم کار ارزهای فیات متمرکز است. یعنی یک دستگاه یا سازمان خاص متولی چاپ پول و متعادل نگه داشتن ارزش آن است. بانک و سازمانهای مالی متمرکز هستند و دولتها آنها را اداره میکنند. قانونهای مربوط به وام، تسهیلات، چک، پرداختها، سودها و… همگی از سمت قدرتهای مرکزی هر کشور تعیین میشود.
ارزش پول فیات به سیاست پولی، نرخ بهره و عملکرد کشور بستگی دارد
ارزش پول فیات به سیاست پولی، نرخ بهره و عملکرد کشور بستگی دارد. در کشورهایی که از نظر سیاسی یا اقتصادی ناپایدار هستند، تورم بالاتر خواهد بود. طبیعتا در این صورت ارزش پول فیات کاهش مییابد و قیمت کالاها و خدمات افزایش مییابد. در نتیجه قدرت خرید رو به کاهش خواهد شد و مردم تحت فشار اقتصادی مضاعفی آینده ارز فیات قرار خواهند گرفت.
به طور کلی این ارز برای تامین قدرت خرید و اطمینان اکثریت مردم برای تامین کالاهای مورد نیاز به خوبی عمل میکنند. دولت نیز باید با استفاده از سیاستهای صحیح اقتصادی برای حفظ و حتی افزایش ارزش پول ذکر شده، قدرت خرید مردم را افزایش دهد.
برخی از ارزهای فیات کشورهای جهان
ارزهای فیات مختلفی وجود دارد و در ادامه مقاله چند ارز مختلف رایج در کشورهای جهان را برای شما لیست میکنیم:
نام کشور | واحد پولی |
آمریکا | دلار |
انگلیس | پوند |
ین | ژاپن |
یوان | چین |
یورو | اتحادیه اروپا |
دینار | کویت |
ریال | عمان |
فرانک | سوئیس |
درهم | امارات متحده عربی |
روپیه | هند |
روبل | روسیه |
مزایای ارز فیات
مهمترین ویژگی پول فیات ثبات قیمت آن است. عکس این موضوع در مورد طلا، مس و نقره صادق است. استفاده از ارزهای فیات در قرن بیستم در سراسر جهان رواج یافت. زیرا استفاده از این سیستم بیشتر از استفاده از ارزهای کالایی و سکه توجیه اقتصادی داشت.
مزیت دیگر استفاده از پول فیات این است که به دولتها اجازه میدهد تا با کنترل میزان چاپ پول، کنترل کامل سیستم مالی و بانکی کشور را در دست بگیرند. به عنوان مثال استفاده از این سیستم به کاهش خسارات وارده به ایالات متحده در جریان بحران مالی جهانی سال ۲۰۰۸ کمک کرد.
کار با ارز فیات برای مردم سادهتر است و امکان خطا و اشتباه در جابهجایی آن کم است. شناخته شده است و مردم سالهاست که با آن کار میکنند در صورتی که ارزهای دیجیتال جدید و ناشناختهاند و هنوز بسیار مردم به آن اعتماد ندارند.
ارز فیات کشورهای مختلف جهان
معایب ارز فیات
هیچ محدودیتی برای ارز فیات وجود ندارد، بنابراین میتوان آن را در اندازه میلیونها یا میلیاردها نسخه در روز چاپ کرد. این میتواند عامل کاهش ارزش پول فیات باشد. این در حالی است که استفاده از فلزات گرانبها مانند طلا و نقره چنین عیبی ندارند چون مقدار آنها در جهان ثابت و عرضه آنها محدود است.
از طرفی ارزهای فیات به راحتی قابل جعل کردن هستند. امروزه از روشهای مختلفی برای هوشمندسازی اسکناسها وعدم کپی برداری استفاده میشود. البته استفاده از این روشها هزینه چاپ پول را نیز به میزان قابل توجهی افزایش میدهد. یکی دیگر از معایب این مدل پولی این است که با تغییر سیستمهای حکومتی آن کشورها میتوان آن را به کلی تغییر داد.
تفاوت بین ارز دیجیتال و ارز فیات؛ آیا چیزی به نام ارز دیجیتال فیات وجود دارد؟
پول فیات و ارز دیجیتال مفاهیمی کاملا مستقل هستند. بنابراین، اصطلاح ارز دیجیتال فیات کاملا بیمعنی است. ارز دیجیتال شکل جدیدی از سرمایه مالی است که میتواند جایگزین ارزهای موجود در سالهای آینده شود. اما مشکلاتی در این راه وجود دارد. زیرا عوض شدن جای ارزهای فیات با ارزهای دیجیتال مستلزم پذیرش جهانی و اجماع اکثر مردم در سراسر جهان و همچنین شرکتهای بزرگ و کوچک است.
البته ارز دیجیتال ترجمه خوبی برای کریپتو کارنسی نیست چون ارز فیات میتواند شکل دیجیتالی به خود بگیرد. پیشتر هم به این اشاره کردیم که با موبایل و هابربانکها ما پول جابهجا میکنیم بدون اینکه پای هیچ سکه و اسکناسی در میان باشد! پس این پول میتواند شکل دیجیتال داشته باشد. ولی این با مفهوم ارز دیجیتال یا رمز ارز متفاوت است.
تفاوت بین ارز دیجیتال و ارز فیات
۱. ارزهای فیات ارزش خود را از دولت صادرکننده به دست میآورند، در حالی که ارزهای دیجیتال ارزش خود را مستقیماً از بلاک چین و سرمایه گذاران به دست میآورند. بنابراین، ارزهای دیجیتال میتوانند قویتر عمل کنند در صورتی که پشتوانه فکری و اقتصادی قویای داشته باشند.
۲. ارزهای فیات توسط بانکهای مرکزی و موسسات سطح بالا در هر کشور نظارت میشوند. در صورتی که بلاک چینها توسط پروتکلهای خاص، همکاری کاربران و رای گیری اداره میشوند.
۳. تفاوت دیگری نیز بین این دو ارز در تقسیم آنها وجود دارد. ارز فیات واسطههای گوناگونی دارد. در حالی که ارزهای دیجیتال مبتنی بر شبکههای غیرمتمرکز هستند که امکان تراکنشهای ناشناس با ساختاری خاص را فراهم میکند. (درباره استیبل کوین stablecoin بخوانید: استیبل کوین چیست؟)
۴. ارزهای آینده ارز فیات فیات به نوعی استیبل کوین به حساب میآیند چون ارزش آنها همواره ثابت است. یک اسکناس ۱۰۰۰ تومنی همیشه ۱۰۰۰ تومان است (ارزش آن نسبت به بقیه ارزها تغییر میکند ولی خودش همیشه ۱۰۰۰ تومان میماند) ولی ارزهای دیجیتالی که استیبل کوین نیستند مانند بیت کوین و اتریوم، نوسان قیمت دارند و برای همین میتوانند به عنوان ذخیره ارزش عمل کنند.
سخن آخر با خوانندگان
در دنیای امروز، تمایل به تجارت سریع، ایمن و بدون احراز هویت در حال افزایش است. استفاده از ارزهای فیات، کارتهای اعتباری، پرداختهای موبایلی و حتی سیستمهای سریع بانکی بین المللی پاسخگوی این نیاز نیست. اما ارز دیجیتال، به طور ناشناس بستری را برای ایجاد سرعت فوقالعاده برای انجام چنین تراکنشهایی فراهم میکند.
با توجه به این نیازها و همچنین محدودیتهای ارزهای فیات، پول آینده ارز دیجیتال خواهد بود. امروزه ارز دیجیتال پیشرفتهترین و خلاقانهترین راه برای پوشش نیازها و نگرانیهای شماست. بنابراین انتظار میرود در آینده نزدیک استفاده از ارزهای فیات کاهش یابد.
پس بهتر است هر چه زودتر دست به کار شوید و با مطالعه و آموزش دیدن درباره ارزهای دیجیتال و نحوه خرید و فروش آنها قدم جدیدی به سوی آینده بردارید. ما در بلاگ پول نو به شما کمک میکنیم تا به صورت رایگان آموزش ببینید و بعد از آموزش دیدن در صرافی پول نو سرمایه گذاری را شروع کنید 🙂
ارز فیات یا پول فیات چیست؟ 15 ارز فیات مشهور
ارز فیات (currency Fiat) یکی از مهمترین مفاهیم در حوزه پول و بانکداری است. این عبارت امروزه اصطلاحا به پولهای مرسوم کاغذی در کشورهای مختلف گفته میشود. این مفهوم در واقع انقلابی در عرصه تجارت و خرید و فروش کالا در دنیا بوده است. تاریخچه پول و انواع مختلف آن در تاریخ بشر نشان داده است که انسان همواره به دنبال بهبود این ابزار برای تسهیل مبادلات تجاری، کالایی و خدماتی خود بوده است.
در روند تاریخی تغییر ابزار مورد استفاده بشر به عنوان پول، عوامل زیادی از جمله دسترسپذیری، کمهزینهبودن تولید، اعتبار با توجه به موقعیت مکانی و ارزش مالی پول تأثیر زیادی داشتهاند. همچنین محدودیتهای فیزیکی و کمبود برخی منابع مانند طلا و نقره نیز نقش جدی در تغییر شکل پول داشتهاند.
در این مقاله ابتدا معنا و مفهوم پول فیات بررسی میشود. سپس تاریخچه پول فیات و پیدایش آنها مورد بحث قرار میگیرد. در ادامه مطلب نیز به مزایا و معایب مدل از پول پرداخته میشود. کاربردها و تفاوتهای نوع مذکور از ارز نیز در قیاس با ارزهای دیجیتال بررسی خواهد شد.
فهرست عناوین مقاله
ارز فیات چیست؟
پول فیات یا پول بدون پشتوانه نوعی ارز کاغذی است که پشتوانه فیزیکی مانند طلا یا نقره ندارد. تمام ارزش و اعتبار این پول به قدرت، اعتبار و سیاستهای صادرکننده آن مربوط میشود. بنابراین هرچه کشور صادرکننده ارز اعتبار و قدرت بیشتری داشته باشد، ارزش ارز آن نیز بیشتر خواهد بود. مثلا پول فیات کشور ایالات متحده آمریکا، دلار آمریکا است که با نماد آینده ارز فیات USD شناخته میشود. این ارز تمام اعتبار و قدرت خود را مدیون نفوذ و قدرت صادرکنندهاش است؛ ابرقدرتی به نام آمریکا!
پول فیات چیست؟
در پاسخ باید بیان کنیم که پول و ارز فیات در کاربرد بازار مفهوم مشابهی دارند و بیانگر پولهای کاغذی هر کشور هستند که با پشتوانه سیاسی کشورها ایجاد حمایت میشوند. تفاوت پول و ارز فیات در واقع یک مسئله علمی در اقتصاد است که در میان عموم مردم جایگاهی ندارد. در تعریف علم اقتصاد پول یک مفهوم عددی، شمارشی و غیرقابللمس است. اما ارز به همین پولهای سکهای و کاغذی قابللمس گفته میشود.
عموم مردم پول را از ارز جدا نمیدانند. آنها تصور میکنند که هرنوع پول خارجی ارز است. این درحالی است که پول رایج و رسمی کشور ایران نیز یک ارز به حساب میآید. در واقع هر پول رسمی یک کشور به نوعی یک ارز است.
البته نکته مهمی درباره ارزش برخی ارزهای فیات در جهان وجود دارد. بعضی کشورها مانند چین، با وجود قدرت بسیار بالا از نظر اقتصادی و سیاسی، اما در مقایسه با دلار فیات آمریکا، یورو یا پوند، ارز کمارزشی دارند. دلیل اصلی این امر سیاستهای اقتصادی و پولی کشور چین است. چینیها با نگهداشتن ارزش یوان (پول فیات چین) در یک محدوده پایین در مقایسه با ارزهای معتبر جهانی، به دنبال جذب سرمایهگذاران بینالمللی هستند.
بنابراین ارزهای فیات انواعی از پول هستند که ارزش دستوری و وابسته به صادرکننده دارند. به همین دلیل است که با تضعیف یا بحران اقتصادی در یک کشور، ارز آن کشور نیز کمارزش میشود و سقوط میکند. مثال بارز از سقوط ارزش پول فیات یک کشور در اثر بحران اقتصادی، ایران است. پول کاغذی ایران هرساله به دلایل اقتصادی و سیاسی در مقایسه با سایر پولهای فیات جهان مانند دلار آمریکا کمارزشتر میشود.
بنابراین میتوان موارد زیر را از این قسمت نتیجه گرفت:
- پول فیات، همان پول کاغذی مرسوم هر کشور است که پشتوانه فیزیکی مانند طلا ندارد. البته برخی پولهای کاغذی به دلیل تفاوتهایی که در پشتوانه دارند، در مجموعه ارزهای فیات قرار نمیگیرند.
- این ارز به بانکهای مرکزی در هر کشور امکان تسلط و احاطه فوقالعاده به بازارهای مالی را میدهد. زیرا کنترل میزان چاپ آن در اختیار دولتها است.
- اکثر ارزهای مشهور کاغذی جهان مانند دلار آمریکا، یوان چین، یورو و پوند انگلیس پول فیات هستند.
- یکی از معایب بزرگ این پول این است که دولتها ممکن است برای جبران کسری بودجه، اقدام به چاپ گسترده این ارزها کنند که منجر به رشد فوقالعاده تورم میشود.
تاریخچه پیدایش و تکامل پول فیات
چین را میتوان اولین خاستگاه ارز فیات دانست. سلسلههای یوآن، تانگ، سونگ و مینگ اولین قدرتهای سیاسی بودهاند که پول فیات در آنها رواج داشته است. در سلسله تانگ (سالهای 618 تا 907 میلادی) در یک دوره زمانی، تقاضا برای ارز و پول فلزی (سکهای) شدیدا افزایش یافت. این میزان تقاضا اختلاف فاحش و قابلتوجهی با میزان عرضه فلزات مورد نظر در آن مقطع داشت.
در این مقطع مردم با مفهوم اولیه اسکناس و اعتبار کاغذ به عنوان پول آشنا شدند. بنابراین تکههای پیشنویس شده کاغذ به جای اسکناسهای معتبر به راحتی رد و بدل میشد. اما به صورت رسمی و قانونی، اولین بار سلسله یوآن (سالهای 1276 تا 1367 میلادی) اقدام به رواج پولهای بدون پشتوانه کاغذی کرد. در زمان سلسله مینگ (سالهای 1344 تا 1668 میلادی) نیز مالکیت انحصاری چاپ و صدور این پولها به وزارت دارایی واگذار شد.
اما در جهان غرب، استفاده از این نوع ارز در قرن هجدهم آغاز شد. کشورهای غربی خصوصا در زمان جنگ، از ارزهای فیات برای محافظت از ذخایر طلا و نقره خود استفاده میکردند. برای مثال در آمریکا و همزمان با جنگهای داخلی این کشور، دولت قابلیت تبدیل پول کاغذی آن زمان یعنی Greenbacks به طلا و نقره را لغو کرد. این در حالی بود که مبادلات عادی در کشور با پول کاغذی انجام میشد. با این روش، ذخایر فلزات گرانبهای این کشور، سختتر در دسترس قرار میگرفت.
بعدها برای ایجاد ارتباط بین پول و فلزات گرانبها و تسهیل تبادل آنها، در توافقنامه برتون وودز (Bretton Woods) قیمت هر اونس طلا معادل 35 دلار فیات آمریکا تعیین شد. اما در سال 1971 و در دوران ریاست جمهوری نیکسون، به دلیل کاهش ذخایر فلزات گرانبها در کشور، قابلیت تبدیل مستقیم دلار به طلا مجددا لغو شد. از این زمان به بعد، کشورهای بزرگ و مشهور دنیا سعی کردند انواعی از ارزهای فیات را ارائه کنند که قابلیت تبدیلکردن آنها در سراسر دنیا به یکدیگر وجود داشته باشد. امروزه صرافیها مرجع اصلی مبادلات ارزی در جهان هستند.
نحوه تأثیرگذاری و عملکرد ارز فیات
همانطور که گفتیم هیچ کالای فیزیکی پشتیبان این مدل از پول نیست. اعتبار این پول به صادرکننده و قدرت آن است. پول فیات به عنوان یک جایگزین برای سیستم مبادله کالا با کالا طراحی شده است. این پول بسته به محدوده جغرافیایی که در آن به رسمیت شناخته میشود، قدرت خرید و ارزش ایجاد میکند. بنابراین با استفاده از پولهای بیپشتوانه میتوان بدون نیاز به مبادله کالا، هر محصولی را خریداری کرد.
با استفاده از مدل مذکور از پول، قدرت خرید برای مردم ذخیره میشود. آنها میتوانند بدون درنظرداشتن محدودیت زمانی، برای خریدها و کالاهای مد نظر خود برنامهریزی زمانی انجام دهند. همچنین پرداخت دستمزدها و هزینه خدمات با استفاده از ارزهای فیات، شفاف میشود و به راحتی امکانپذیر است.
ارزش پول فیات به سیاستهای پولی و مالی کشورها، نرخ بهره و روش اداره کشور بستگی دارد. کشورهایی که از نظر سیاسی یا اقتصادی ثبات نداشته باشند، تورم بیشتری خواهند داشت. طبیعی است که در چنین شرایطی ارزش پول فیات کاهش داشته باشد و قیمت کالاها و خدمات افزایش یابد. بنابراین قدرت خرید کاهش مییابد و فشار اقتصادی مضاعفی به مردم وارد میشود. مثال روشن این شرایط، ریال ایران و شرایط اقتصادی چندساله اخیر ایران است.
به طور کلی یک ارز بدون پشتوانه زمانی عملکرد مناسبی خواهد داشت که بتواند قدرت خرید و اطمینان برای اکثریت جامعه در تأمین کالاهای مورد نیاز ایجاد کند. همچنین دولتها باید با اتخاذ سیاستهای درست اقتصادی برای حفظ و حتی افزایش ارزش پول ذکرشده، به دنبال افزایش قدرت خرید مردم از این راه باشند.
انواع ارز فیات
ارزهای فیات انواع مختلفی دارند که در قسمت زیر تعداد 15 ارز مشهور را همراه با نماد رسمی آنها و آینده ارز فیات صادرکننده آوردهایم:
ارز فیات | نماد | صادرکننده |
دلار آمریکا | USD | ایالات متحده آمریکا |
پوند | GBP | بریتانیا (انگلستان) |
ین | JPY | ژاپن |
یوان | CNY | جمهوری خلق چین |
ریال ایران | IRR | جمهوری اسلامی ایران |
یورو | EUR | اتحادیه اروپا |
دینار کویت | KWD | کویت |
دلار کانادا | CAD | کانادا |
ریال عمان | OMR | ریال عمان |
فرانک سوئیس | CHF | سوئیس |
درهم امارات | AED | امارات متحده عربی |
روپیه هند | INR | هندوستان |
کرون نروژ | NOK | نروژ |
روبل روسیه | RUB | روسیه |
لیره ترکیه | TRY | ترکیه |
نکته مهم: برای برخی واحدهای پولی در ستون اول نام کشور ذکر شده است. این امر به دلیل وجود واحدهای پولی در کشورهای دیگر با نام متفاوت است. مثلا واحد پول دانمارک و نروژ هردو کرون است. اما ارزش کرون دانمارک با کرون نروژ و همینطور نمادهای آنها با یکدیگر متفاوت هستند. بنابراین با دو نوع ارز مواجه هستیم.
مزایا ارز فیات
مهمترین ویژگی پول فیات، ثبات ارزش آن است؛ دقیقا مخالف با آنچه در پولهای کالایی طلا، مس و نقره وجود دارد. استفاده از ارزهای فیات به صورت گسترده در سراسر جهان در قرن بیستم رواج یافت. زیرا استفاده از این سیستم به جای استفاده از پولهای کالایی و سکهای توجیههای اقتصادی بیشتری داشت. همچنین با استفاده از پولهای کاغذی، ذخایر فلزات گرانبها در کشورها حفظ میشود و خروج آنها از مرزهای کشور سختتر خواهد بود.
مزیت دیگر استفاده از پول فیات این است که امکان کنترل گسترده سیستم مالی و بانکی کشور را با کنترل میزان چاپ پول، نقدینگی و نرخ بهره به دولتها میدهد. مثلا استفاده از این سیستم باعث شد تا در بحران مالی جهانی سال 2008، صدمات وارده به ایالات متحده مدیریت شود و به حداقل برسد.
معایب ارز فیات
اما کارشناسان این پول را نیز بی عیب و نقص نمیدانند. ارز فیات هیچ محدودیتی ندارد و بنابراین میتواند در میلیونها یا میلیاردها نسخه حتی در روز چاپ شود. همین امر میتواند عاملی باشد که ارزش این مدل از پول کاهش پیدا کند. اما فلزات گرانبها مانند طلا و نقره به دلیل محدودیت موجودی و عرضه، چنین نقصی ندارند.
از سوی دیگر، جعل و تقلب در پولهای فیات بسیار ساده و آسان بوده است. هرچند امروزه از روشهای مختلفی برای هوشمندسازی اسکناسها و جلوگیری از کپی آنها استفاده میشود. اما استفاده از این روشها نیز هزینه تولید چاپ پول را به شکل قابلتوجهی افزایش میدهد. همچنین دیگر نقص مدل مذکور از پول این است که با تغییر نظامهای حاکم بر کشورها ممکن است کاملا دگرگون شود.
تفاوتهای ارز دیجیتال با ارز فیات؛ آیا چیزی به نام ارز دیجیتال فیات وجود دارد؟
پول فیات و ارز دیجیتال دو مفهوم کاملا مستقل و جدای از هم هستند. بنابراین اصطلاح ارز دیجیتال فیات کاملا بیمعنا است. ارز دیجیتال یا رمزنگاریشده، نوع جدیدی از سرمایه مالی است که میتواند تا سالهای آینده جایگزین پولهای فعلی شود. اما راه پر فراز و نشیبی در این مسیر وجود دارد. زیرا جایگزینی ارزهای فیات با رمزارزها مستلزم یک پذیرش و مقبولیت جهانی و اجماعی از سوی اکثریت مردم، شرکتهای بزرگ و کوچک جهان است.
ارزهای رمزنگاریشده مانند بیت کوین نیز مشابه دلار فیات و سایر ارزهای فیات، شکلی از پول هستند. تفاوت این دو در روش عملکرد و نحوه تأثیرگذاری آنها است. ارزهای فیات ارزش خود را از دولت صادرکننده میگیرند این در حالی آینده ارز فیات است که ارزهای دیجیتال ارزش خود را مستقیما از بلاکچین خود میگیرند. بنابراین هرچه بلاکچین قدرتمند، بروز و پیشرو در ارائه پاسخ به نیازها باشد، ارز دیجیتال آن نیز قدرتمندتر خواهدبود.
نظارت بر ارزهای فیات بر عهده بانکهای مرکزی و نهادهای بالادستی حوزه اقتصادی هر کشور است. اما بلاکچینها با پروتکلهای مخصوص، اجماع کاربران و رأیگیری اداره میشوند. همچنین دیگر تفاوت این دو ارز در توزیع آنها است. ارز فیات برای توزیع نیاز به واسطه دارد. اما ارزهای دیجیتال مبتنی بر شبکههای غیرمتمرکز هستند که با ساختاری خاص امکان برقراری معاملات ناشناس را فراهم میکنند.
سؤالات متداول
ارز فیات یعنی چی؟
ارز فیات یعنی پولی که در حالت عادی و بدون پشتوانه سیاسی هیچ ارزش و اعتباری نداره و کل ارزشش رو مدیون صادرکننده خودشه. هرچی صادرکننده از نظر سیاسی و اقتصادی قویتر باشه، ارز تحت حمایتش هم میتونه قویتر بشه.
ارزهای فیات کدامند؟
ارزهای فیات واحد پول کشورهای مختلف هستن که با همدیگه فرق دارن. مثلا دلار آمریکا، ریال ایران، پوند انگلیس، یورو، فرانک سوئیس و…
فیات در بایننس چیست؟
فیات در بایننس یعنی قابلیت تبدیل ارزهای دیجیتال به پول فیات در صرافی بایننس. مثلا تبدیل بیتکوین به دلار آمریکا در صرافی یادشده.
فیات در ارز دیجیتال چیست یا ارز دیجیتال فیات چیست؟
چیزی به اسم ارز دیجیتال فیات نداریم. ارزهای دیجیتال شکل جدیدی از پول هستن که تفاوتهای زیادی با پول فیات دارن. اما اینارو میشه به هم دیگه تبدیل کرد. یعنی تو صرافیها و بروکرهای بزرگی مثل بایننس با استفاده از جفتهای ارزی میشه ارزهای دیجیتال رو به پول فیات یا برعکس تبدیل کرد. اینو بعضیا اصطلاحا بهش میگن فیات ارز دیجیتال.
فرق رمز ارز با ارز دیجیتال چیه؟
هیچ فرقی ندارن و دوتاشون یکین. ارز دیجیتال ترجمه برگردان واژه انگلیسی Digital currency هست و رمزارز هم ترجمه برگردان واژه cryptocurrency. اما در کاربرد و مفهوم این دوتا یکین و فرقی ندارن.
نتیجهگیری؛ پول فیات یک ارز قدیمی است
بررسی تاریخچه پول و اشکال مختلف آن در سراسر جهان نشان میدهد که با پیدایش نیازهای جدید، اشکال قدیمی منسوخ میشوند و جای خود را به جدیدترها میدهند. این دقیقا همان دلیلی است که باعث رونق ارز فیات و از رونق افتادن پولهای مبتنی بر کالا ( مانند طلا، نقره و مس) شد.
امروزه تمایل به انجام معاملات سریع، مطمئن و بدون نیاز به احراز هویت در جهان شدیدا افزایش یافته است. ارزهای فیات، کارتهای اعتباری، پرداخت موبایلی و حتی استفاده از سیستمهای سریع بینالمللی بانکی جهانی امروزه دیگر پاسخگوی این نیاز نیستند. اما یک مفهوم پولی جدید به نام ارز رمزنگاریشده یا همان ارز دیجیتال در حال ارائه بستری با سرعت خیرهکننده برای انجام چنین معاملاتی به صورت ناشناس است.
با در نظر گرفتن این نیازها و همچنین محدودیتهای فیزیکی، امنیتی و دسترسی ارزهای فیات، آینده از آن اشکال جدید پول خواهد بود. پولهای جدیدی که بتوانند دغدغهها را در این زمینهها برطرف کنند. امروزه ارز دیجیتال پیشروترین و جدیدترین نوع پول در پوشش این نیازها و دغدغهها است. بنابراین پیشبینی میشود در آیندهای نزدیک، استفاده از ارزهای فیات نیز از رونق بیفتد.
تفاوت ارزهای دیجیتال و ارزهای فیات در چیست؟ و آینده بازار در اختیار کدام یک خواهد بود؟
ارزهای فیات کلمه ای است که کاربرد آن، به خصوص در میان کاربران فارسی زبان تازگی دارد. عموما این قبیل واژه ها با ظهور بازارهای مالی نوین و توسعه کاربری و استفاده از شبکه های بلاک چین و ارزهای دیجیتال در میان ایرانیان، مطرح شده اند. از این رو برای درک بهتر مفاهیم بازارهای مالی، سیبنال مرجعی برای توضیح روش ها و اصطلاحات رایج در بازار امروز ایجاد کرده است.
وجه رایج بازارهای جهان در آینده نزدیک
ارز دیجیتال و ارزهای فیات که از بسیاری جهات مخالف یکدیگر هستند، با دو دیدگاه متفاوت از مدیریت پولی در اقتصاد جهانی مطابقت دارند. از نظر برخی کارشناسان این ساختارهای مالی روبروی یکدیگر قرار دارند؛ و ممکن است در آینده نه چندان دور یکی از این ارزها بتواند روند غالب بازار را تصاحب کند.
سکه های فیزیکی که برای ایجاد نقشی مشابه ارز فیات برای رمز ارزها ایجاد می شود
آیا می دانستید که در تابستان سال 2018، یک مرغ در ونزوئلا نزدیک به 14.6 میلیون بولیوار یا حدود 50 یورو قیمت داشت؟ این وضعیت که دست کم تعجب برانگیز است ناشی از ابر تورم است، پدیده ای که منجر به سقوط قیمت ارز می شود. تورم در واقع یکی از معایب ذاتی ارزهایی است که توسط دولت ها به کار گرفته می شود. ارزهای دیجیتال از زمان ایجاد خود در سال 2008 سعی داشته اند که بر این سویه منفی پول رایج یا ارزهای فیات غلبه کنند.
در این مقاله، خلاصه کاملی از اطلاعاتی که برای درک تفاوت ارزهای مجازی با ارزهای دولتی سنتی نیاز است را بیان می کنیم.
ارز دیجیتال در مقابل پول رایج یا فیات که بازار جهان را در اختیار دارد
ارز فیات
خاستگاه نام ارزهای فیات
اصطلاح فیات از زبان لاتین گرفته شده است و به معنای ( یک مجوز یا پیشنهاد رسمی؛ یک فرمان ) است. این کلمه ایده یک فرمان یک جانبه را که از یک مقام بالاتر صادر می شود، تداعی می کند. در زبان انگلیسی از کلمه فیات برای بیان شرایطی که با دستور یک مقام مرجع ایجاد می شود استفاده می کنند؛ مثلا فیات ریاست جمهوری. بنابراین، عبارت ارز فیات به ارزی که با فرمان ایالتی تاسیس شده است، اشاره دارد.
ارز فیات چیست؟
ارزهای آینده ارز فیات فیات، پولی هستند که توسط یک دولت تعیین شده است و مدیریت آن به عهده بانک مرکزی می باشد. بنابراین بانک مرکزی نهادی است که ارز فیات را صادر می کند و مسیر این پول را دولت مستقر در یک کشور تعیین می کند. یک ارز فیات ارزش ذاتی ندارد؛ ارزش آن از قیمت تعیین شده توسط دولت ناشی می شود که در اصل ثبات آن را تضمین می کند.
می توان گفت ارز فیات، یک ارز متمرکز است. توسط بانک های مرکزی کنترل و صادر می شود و بانک های خصوصی تنها قدرت عرضه این پول را در اختیار دارند. ارزهای فیات، پول اصلی مورد استفاده در اقتصاد جهانی شده امروزی هستند. ارزهایی که بیشترین مبادله را دارند، دلار آمریکا، یورو، ین ژاپن و پوند استرلینگ هستند.
آیا ارزهای فیات همان پول رایج هستند؟
اصطلاحات ارز فیات و پول رسمی که اغلب اشتباه گرفته می شوند، هر دو به یک نوع پول اشاره نمی کنند. در واقع، وجه امانی به پول فیزیکی و مادی اطلاق می شود که توسط بانک ها به شکل اسکناس یا سکه منتشر می شود. در واقع، ارزهای فیات میتوانند نوعی از پول رایج کشورها باشند، اما شامل همه وجوه نقد نمیشوند، نزدیک به 90 درصد پول رسمی کشورهای جهان به صورت اعتباری وجود دارد که در عوض آن، وجه نقد فیزیکی موجود نیست.
ارز دیجیتال
رمز ارز یا ارز دیجیتال، وجهی است که به صورت همتا به همتا و بدون دخالت سازمان شخص ثالث مانند بانک مرکزی ایجاد می شود. بر اساس فناوری بلاک چین، این نوع ارز مجازی کاربر را مستقیما در فرآیند صدور ارز مذکور و همچنین در کنترل تراکنش های انجام شده در شبکه، مشارکت می دهد. بنابراین، ارزش کریپتوکارنسی ها بر اساس اعتماد کاربران به شخص ثالث نیست، بلکه بر اساس اجماع اعتبارسنجی استفاده شده در شبکه است. که امنیت و اعتبار تراکنش ها را تضمین می کند. بنابراین ارزهای رمزنگاری شده، ارزهای غیرمتمرکز و جهانی هستند که در کنترل ایالت ها و بانک های مرکزی قرار ندارند.
اعتبار سنجی ارز دیجیتال توسط کاربران و در بلاک چین صورت می گیرد
تفاوت ارز دیجیتال و ارز فیات
ارزهای فیات و ارز دیجیتال، هر دو ارزش ذاتی ندارند و ارزش آنها در نتیجه اعتماد کاربر به وجود می آید. ارزش ارز فیات توسط بانک های ایالتی و مرکزی تعیین می شود؛ و ارزش رمز ارزها در سیستم بلاک چین و اجماع اعتبارسنجی معین می گردد.
ارز فیات متمرکز است و توسط اشخاص ثالث صادر و کنترل می شود، در حالی که ارز دیجیتال غیرمتمرکز است و تراکنش ها به صورت همتا به همتا صورت می پذیرند.
نکته: در حال حاضر، تمرکززدایی ارزهای دیجیتال بیشتر یک ویژگی ایده آل است تا واقعی. در واقع، فرآیندهای اعتبارسنجی که امروزه بیشتر مورد استفاده قرار میگیرند، هر کدام دارای نقصهایی نیز هستند که تمرکز زدایی را تهدید میکند. اثبات سهام منجر به الیگارشی خاصی می شود و اثبات کار باعث ایجاد رقابت ناعادلانه در استخرهای استخراج رمز ارز می گردد.
ارزهای دیجیتال در مقادیر محدودی وجود دارند، در حالی که ارزهای فیات می توانند به صورت دلخواه صادر شوند. به عنوان مثال، بیت کوین به 21 میلیون واحد محدود شده است. این تفاوت اساسی جنبه کاهش تورم ارزهای دیجیتال و جنبه تورمی ارز فیات را توضیح می دهد.
امنیت رمز ارز در مقابل پول فیات
ارز فیات از امنیت کمتری نسبت به رمز ارزها برخوردار است. در واقع به حملات مجازی با هدف جمع آوری داده های بانکی حساس است. از سوی دیگر، ارزهای فیات در معرض سرقت فیزیکی قرار دارند. برعکس، ارزهای دیجیتال تلاش می کنند تا به کمک قرارداد های هوشمند و رمزنگاری پیچیده، غیر قابل تعرض شوند.
سرعت تراکنش ها بین این دو ارز به طور قابل توجهی متفاوت است؛ یک تراکنش ارز فیات 2 تا 3 روز طول می کشد تا بین دو بانک اعتبارسنجی شود، در حالی که تراکنش بیت کوین تنها 10 دقیقه برای اعتبارسنجی به زمان نیاز دارد.
بنابراین، ارزهای دیجیتال و ارزهای فیات در بسیاری از جنبهها با هم متفاوت هستند، اولی توسط ساتوشی ناکاموتو در پاسخ به نقصهای ذاتی دومی ایجاد شده است. درجه تمرکز، سطح امنیت، جنبه تورمی یا تورم زدایی. هر کدام مزایا و معایبی دارند و هر کدام موافقان و مخالفان خود را در جهان دارند. تنها آینده نشان خواهد داد که ارزهای دیجیتال در مقایسه با ارزهای فیات که امروزه اکثریت قالب اقتصاد جهانی را در اختیار دارند، چقدر مهم خواهند بود.
توسعه ارزهای دیجیتال
آن چیزی که از دید تحلیل گر ها و سرمایه گذاران و صاحبان کسب و کار در جهان پنهان نمانده است، قدرت ارزهای دیجیتال است. تنها در فاصله زمانی کمتر از دو دهه، رشد رمز ارز و محبوبیت آن در میان اقشار مختلف جامعه انسانی، نشانگر اهمیت و نیاز جامعه به شیوه تبادل و داد و ستد متفاوت و جدید است. از همین رو سیبنال تلاش می کند تا با تمرکز بر آموزش و توسعه رابطه سرمایه گذاری و دانش نوین ارزهای دیجیتال، شبکه ای کارا و مفید را برای گذر از ارزهای فیات یا بازار سنتی به بازار دیجیتال فراهم کند.
ارز فیات
ارز فیات یا پول بیپشتوانه یک پول قانونی است که ارزش خود را از دولت صادرکنندهاش میگیرد و برخلاف پول کالایی ارزش آن به یک کالای فیزیکی بستگی ندارد. دولتی که پول فیات را چاپ میکند، عامل تعیینکننده در ارزش آن است. در حال حاضر بسیاری از کشورها از سیستم ارز فیات برای خرید کالا، خدمات، سرمایهگذاری و سپردهگذاری استفاده میکنند. این سیستم پولی در واقع جایگزین استاندارد طلا و پول کالایی شده است.
در شرایط نابسامان اقتصادی کشور و جهان، برای محافظت از پساندازی که طی سالیان دراز و بهزحمت به دست آوردهاید، چه نوع ذخیره ارزشی را در نظر دارید؟ ارزهای فیات، بیت کوین یا شت کوین؟! آنچه در ادامه.
جف بوث (Jeff Booth)، کارآفرین و نویسنده پرطرفدار میگوید که آینده تاریکی در انتظار ارزهای فیات است و با خاموشنشدن ماشین چاپ پول بانکهای مرکزی، شکست این ارزها حتمی است. بوث بر این باور است که دیر.
بیت کوین گرچه با هدف تبدیل شدن به یک ابزار سرمایهگذاری ابداع نشده است، اما افزایش بهای آن باعث شد تا این ارز دیجیتال به بهترین ارز برای سرمایهگذاری طی ۱,۲۰۰ سال گذشته تبدیل شود. به گزارش کوین.
بایننس، یکی از بزرگترین صرافیهای ارز دیجیتال از نظر حجم معاملات، به تازگی اعلام کرده است که قصد دارد اولین جفت مبادلاتی ارز دیجیتال به فیات خود را ایجاد کند. به گزارش «کویندسک»، چانگ پنگ ژائو، مدیر.
به گفته الکس کاراسولو (Alex Karasulu)، مدیرعامل و بنیانگذار شرکت بلاک چینی OptDyn Inc، روند صعودی کنونی بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتال اصلی مانند اتریوم، ریپل، لایت کوین و . واقعی است. او همچنین.
دلار و در نگاه گستردهتر پولهای فیات هیچ محدودیتی در عرضه ندارند و بانکهای مرکزی با توجه به نیازشان میتوانند اقدام به چاپ آنها کنند. همین امر باعث شده تا تورم و بیارزش شدن پول در طول زمان،.
وکلای کمپانی مسئول ارز دیجیتال باثبات دلاری تتر (USDT) با اسنادی که در تاریخ ۳۰ آوریل منتشر کردند، تأیید میکنند که این کمپانی تنها پول کافی برای پشتیبانی از سهچهارم از ذخیره رو به ازدیاد این ارز را.
در زمان نگارش این مقاله ارزش یک دلار برابر با 0.89 یورو، 0.77 پوند بریتانیا و 111.9 ین ژاپن است. اما ممکن است نرخ ارز فردا و یا حتی چند دقیقه دیگر، چیز دیگری باشد و تغییر کند. بیثباتی و عدم قطعیت.
شرکت تتر (Tether) در وبسایت خود نوشت که احتمال دارد ارز دیجیتال باثبات USDT وابسته به دلار خود را به طور کامل با ارزهای فیات پشتیبانی نکند. در این خبر آمده است که زمانی که این ارز دیجیتال باثبات به.
به گزارش نشریهی آسیایی نیکی ایژین ریویو (Nikkei Asian Review) در تاریخ 8ام مارس (17 اسفند)، کرهی شمالی از طریق هدایت حملات هک، رقمی بالغ بر ۶۷۰ میلیون دلار به صورت ارز دیجیتال و پول رایج (فیات)، به.
تیم دراپر (Tim Draper)، یکی از حامیان بیت کوین (BTC) و سرمایهگذاران میلیاردر، معتقد است که از آنجایی که ارزهای دیجیتال به گسترش جهانی دست پیدا خواهند کرد، در پنج سال آینده، تنها مجرمان از ارزهای.
بیش از 150 نفر در هفتهی گذشته با استفاده از شبکهی لایتنینگ، با بیت کوین پیتزا خریدهاند! استارتاپ پرداخت با ارزهای دیجیتال فولد (Fold)، در روز چهارشنبه، درگاه پرداخت مبتنی بر وب خود به نام.
به گزارش رسانهی کانادایی CBC در 5 فوریه (16 بهمن)، وکیلی به دستور دادگاه، لپ تاپ رمزگذاری شدهی جرالد کاتن (Gerald Cotten) مدیر عامل بزرگترین صرافی کانادایی، کوادریگا سیاکس (QuadrigaCX) که به.
بر اساس اطلاعیهای که در ایالت وایومینگ آمریکا منتشر شد، این ایالت لایحهای در خصوص پذیرش ارزهای دیجیتال به عنوان پول در 31 ژانویه (11 بهمن) تصویب کرده است. نهاد قانونگذاری وایومینگ در 18 ژانویه.
صندوق اعتماد صرافی Mt Gox که هماکنون فعالیت آن متوقف شده، جزئیات بیشتری را در مورد برنامه فروش ارز دیجیتال منتشر کرده است. این برنامه در پی ورشکستگی این صرافی و بهعنوان بخشی از روند توانبخشی به.
در تاریخ 30 اوت، روزنامه Economics Times گزارشی مبنی بر تایید بانک مرکزی هند (RBI) از ایجاد کارگروهی که موظف به تجزیه و آینده ارز فیات تحلیل امکان سنجی صدور یک واحد ارز دیجیتالی بانک مرکزی (CBDC) با پشتوانه روپیه،.
بیت کوین در نگاه بسیاری افراد ارز آیندهی انسانها خواهد بود، اما تحلیلگران معتقدند این اتفاق و جایگزینی بیت کوین با پول سنتی زمان زیادی میبرد. در سالهای اخیر در میان انواع خبرها، گزارشها و حتی.
ارزهای فیات و آینده پولهای کاغذی (Fiat Money)
در این مقاله به بررسی تاریخچه پول و روند تغییر آن تا رسیدن به ارزهای فیات پرداخته شده است. بررسی ماهیت ارزهای فیات و آینده آنها و نیز جایگزین های آن را در اینجا مطالعه کنید.
آیا ارزهای فیات نسل آخر پولهای کاغذی هستند؟
استفاده از پول در جهت انجام مبادلات تجاری مختلف قرنهای زیادی است که توسط بشر انجام میشود. در این مدت، پول مورد استفاده مردم از نظر ظاهری و ماهیتی تغییرات فراوانی داشته است و همچنان در حال تغییر است. از شروع مبادلات اولیه انسان که به صورت کالا به کالا انجام میشد تا ضرب سکههای طلا و نقره توسط سلسلههای پادشاهی در سراسر جهان و در نهایت تولید پول کاغذی و استفاده از این واسط برای انجام آسانتر معاملات همگی بخشی از این پروسه بودهاند.
پول کاغذی نیز خود در دومین فاز ماهیتی خود به سر میبرد. اولین فاز این پول،پول کالای اولیه (Commodity Money) بود که در آن یک ضریب توافقی از واحد پول رایج کشور با یک کالای اولیه اساسی نظیر طلا یا نقره وضع میشد و دولت حاکم تنها براساس میزان تولیدی آن کالای اساسی اجازه تولید واحد پول اضافهتر را داشت. فاز ثانویه پول کاغذی که با جدا شدن از کالاهای اساسی اتفاق افتاد را پول یا فیات (Fiat Money) میگویند.
ارزهای فیات
پول فیات یک ارز صادر شده توسط دولت است. این ارز با یک کالای اولیه فیزیکی، مثل طلا یا نقره، پشتیبانی نمیشود و تنها پشتیبان آن دولت صادر کننده آن ارز است. ارتباط بین عرضه و تقاضا و پایداری دولت صادرکننده، به جای ارزش کالای اولیه پشتیبان آن تحت عنوان پول کالای اولیه، ارزش پول فیات را تعیین میکند. مدرنترین ارزهای کاغذی ارزهای فیات هستند که شامل دلار آمریکا، یورو و سایر ارزهای جهانی بزرگ میشوند.
نکات کلیدی:
- پول فیات یک ارز صادرشده توسط دولت است که توسط یک کالای اولیه نظیر طلا پشتیبانی نمیشود.
- پول فیات به بانک مرکزی کنترل بیشتری بر روی اقتصاد میدهد؛ زیرا میتواند کنترل میزان چاپ پول را در دست داشته باشد.
- مدرنترین ارزهای کاغذی، مانند دلار آمریکا، ارزهای فیات هستند.
- یکی از خطرهای پول فیات این است که با چاپ بیش از حد آن توسط دولت، یک تورم افسارگسیخته اتفاق بیوفتد.
نحوه کار پول یا ارزهای فیات
پول فیات فقط به این دلیل ارزشمند است که دولت آن ارزش را حفظ میکند. یا اینکه دو طرف یک قرارداد بر سر ارزش آن توافق میکنند. در گذشته، دولتها سکهها را از یک کالای اولیه ارزشمند نظیر طلا یا نقره ضرب میزدند. یا پول کاغذی که قابل بازخرید برای یک میزان مشخص از یک کالای اولیه فیزیکی بود را چاپ میکردند. پول فیات غیرقابل تبدیل است و قابلیت بازخرید ندارد. واژه فیات (Fiat) از زبان لاتین میآید که معمولاً به صورت دستوری “باید باشد (it shall be)” و “بگذارید انجام شود (let it be done)” ترجمه میشود.
ریسک از دست دادن ارزش پول فیات به دلیل تورم یا حتی بیارزش شدن آن در واقعه تورم افسار گسیخته، به دلیل عدم ارتباط آن با منابع فیزیکی، همانند ذخیره ملی طلا یا نقره وجود دارد. اگر مردم ایمان خود را از ارز ملی از دست بدهند، آن پول دیگر هیچ ارزشی نخواهد داشت. این قضیه برای ارزهای پشتیبانی شده با طلا متفاوت است. این مدل ارز به دلیل تقاضا برای طلا در جواهرات و دکوراسیون و همچنین ساخت ادوات الکترونیکی، کامپیوترها و وسایل نقلیه در صنعت هوا و فضا دارای ارزش ذاتی است.
نکات ویژه
دلار آمریکا هم پول فیات و هم پول رایج (Legal Tender) است؛ به این معنی که برای قرضهای خصوصی و عمومی قابل قبول است. پول رایج به طور ساده هر ارزی است که توسط یک دولت قانونی میشود. بسیاری از دولتها یک ارز فیات عرضه میکنند و سپس آن را تحت عنوان استاندارد بازپرداخت قبوض، تبدیل به پول رایج میکنند.
در گذشته ایالات متحده، ارز کشور توسط طلا (و در مواردی توسط نقره) پشتیبانی میشد. دولت فدرال جلوی مبادله ارز برای طلای دولت توسط مردم را با تصویب عملکرد بانکی فوری سال 1933 گرفت. استاندارد طلا، که ارز آمریکا را با طلای فدرال پشتیبانی میکرد، وقتی که آمریکا عرضه طلا به سایر کشورها در ازای ارز آمریکا را متوقف کرد، به طور کامل در سال 1971 به پایان رسید.
از آن موقع، برای دلار آمریکا گفته شده که توسط “اعتماد و اعتبار کامل” دولت آمریکا پشتیبانی میشود. “پول رایج برای همه بدهیها، چه عمومی چه خصوصی” میباشد. ولی “قابل بازخرید به پول قانونی در خزانهداری ایالات متحده یا در هر بانک ذخیره فدرال”، آنطوریکه چاپ روی ورق دلار آمریکا ادعا میکند، نیست. به این معنا که دلار آمریکا اکنون به جای “پول قانونی” که قابل معاوضه برای طلا، نقره یا هر کالای اولیه دیگر است، “پول رایج” است.
مزایا و معایت ارزهای فیات
مزایا:
پول فیات در صورتی که بتواند نقشهائی که اقتصاد یک کشور از واحد پولی خود انتظار دارد (حفظ ارزش، ایجاد حساب عددی و سادهسازی تبادل) را برآورده کند، ارز خوبی خواهد بود. همچنین حقالضرب بسیارخوبی دارد.
ارزهای فیات در قرن 20 برتری یافتند. مخصوصاً به دلیل اینکه دولتها و بانکهای مرکزی در تلاش بودند تا اقتصادشان را از بدترین تأثیر رونق و ورشکستی طبیعی چرخه کسبوکار ایزوله کنند. پول فیات مثل طلا نادر یا منبع ثابت نیست. به همین دلیل، بانکهای مرکزی کنترل بسیار بیشتری در تأمین آن دارند. این قضیه به آنها قدرت مدیریت متغیرهای اقتصادی مثل تأمین اعتبار، نقدشوندگی، نرخهای سوددهی و سرعت پول را میدهد. برای مثال، ذخیره فدرال آمریکا تعهد دوگانه برای پائین نگه داشتن بیکاری و تورم دارد.
معایب:
بحران رهن مسکن سال 2007 و بحران مالی پیروی آن، این عقیده که بانکهای مرکزی الزاماً میتوانند از بروز رکود یا کسادیهای بزرگ با تنظیم تأمین پول جلوگیری کنند را نقض کرد. یک ارز گره خورده با یک کالای اولیه مثل طلا ، به طور کلی بخاطر عرضه محدود طلا از پول فیات پایداری بیشتری دارد. بخاطر عرضه نامحدود آن، فرصتهای بیشتری برای ایجاد حباب با پول فیات وجود دارد.
مثالی که پول فیات نتیجه اشتباه داد: تورم افسارگسیخته
کشور آفریقائی زیمبابوه یک مثال از بدترین سناریو در ابتدای دهه 2000 ارائه داد. در پاسخ به مشکلات جدی اقتصادی، بانک مرکزی کشور شروع به چاپ پول با سرعت سرسامآور کرد. این منجر به تورم افسارگسیخته شد که بین 230 تا 500 میلیارد درصد در سال 2008 افزایش یافت. قیمتها با سرعت افزایش یافتند و مصرفکنندهها ناچار به حمل کیفهای پرپول فقط برای خرید اقلام اولیه شدند. در اوج بحران، 100 تریلیون دلار زیمبابوه حدود 40 سنت از ارز آمریکا ارزش داشت.
علت ارزش پول فیات
در تضاد با پول بر پایه کالای اولیه (Commodity-Based Money) همانند سکههای طلا یا برگههای کاغذی قابل معاوضه برای فلزات ارزشمند، پول فیات تماماً با اعتقاد و اعتماد کامل به دولتی که آن را عرضه کرده است، پشتیبانی میشود. یک علت برای امکانپذیری این قضیه، این است که دولتها از شما بابت عرضه پول فیات مالیات طلب میکنند. از آنجائیکه همه باید مالیات بپردازند یا در غیر اینصورت با مجازاتهای سرسختانه یا زندان روبرو شوند، مردم آن را در مبادلات قبول میکنند (این اصطلاحاً نقشهگرائی (Chartalism) گفته میشود). تئوریهای دیگر پول، مانند تئوری اعتبار، باور دارد که از آنجائیکه همه گونههای پول در اصل یک ارتباط اعتبار و بدهی است، مهم نیست که پول با چیزی برای حفظ ارزش پشتیبانی نشود.
علت ارجحیت پول فیات توسط اقتصادهای مدرن
پیش از قرن 20، بیشتر کشورها گونهای از استاندارد آینده ارز فیات طلا یا پشتیبانی توسط یک کالای اولیه را مورد استفاده قرار میدادند. هرچند با رشد و گسترش معاملات و سرمایهداری بینالمللی در مقیاس و وسعت، میزان محدود طلا خروجی از معادن و موجود در گاوصندوق بانک مرکزی توانائی پیش آمدن با ارزش جدید پیش رو را نداشت که باعث ایجاد اختلالات جدی در بازار و تجارت جهانی میشد. پول فیات به دولتها انعطافپذیری بیشتری برای مدیریت ارز خود، گذاشتن قوانین مالی و ثبات بازارهای جهانی میدهد. همچنین امکان وجود ذخیره جبران کسری را میدهد که به بانکهای تجاری اجازه میدهد تا میزان پول در دسترس خود را برای تلاقی با تقاضای قرض گیرندگان چندبرابر کند.
جایگزینهای پول فیات
امروزه عملاً هر کشور یک پول رایج دارد که پول فیات است. در حالی که قابلیت خرید و فروش طلا و سکههای طلا وجود دارد، به ندرت از آنها برای مبادلات یا خرید روزانه استفاده میشود و بیشتر تحت عنوان اشیاء کلکسیونی یا دارائی معاملاتی درنظر گرفته میشود.
رمزارزهائی، مثل بیتکوین، در دهه گذشته به عنوان یک چالش برای طبیعت تورمی ارزهای فیات ظهور کردند؛ ولی جدا از افزایش علاقهمندی و مقبولیت، این دارائیهای مجازی از دید سنتی “پول” دیده نمیشود. در میان ارزهای دیجیتال، شاخهای تحت عنوان کوینهای ثابت (Stablecoin) وجود دارد که کوینهای در حال چرخش درون این شبکه با یک میزان معادل از ارزهای فیات، مثل دلار، یورو، یا ین ژاپن، پشتیبانی میشود که درون یک حساب بانکی مشخص نگهداری میشوند و هدف از طراحی این ارزها وجود یک منبع ثابت و پایدار برای ارزشگذاری سایر ارزهای دیجیتال میباشد. از میان کوینهای ثابت وثیقه فیات (Fiat-Collaterized Stablecoins) که اکثراً برمبنای دلار آمریکا ارزش گذاری میشوند، میتوان به تتر (Tether(USDT))، TrueUSD (TUSD)، USD Coin (USDC) و Binance USD (BUSD) اشاره کرد.
پول فیات و احتمال بروز تورم افسار گسیخته
تاکنون، اکثر کشورهای دارای پول فیات تنها میزان متوسطی از تورم را تجربه کردهاند که به طور متوسط زیر 2% در سال در چند دهه گذشته بوده است. در واقع، داشتن یک سطح ثابت از تورم یک محرک مثبت یا رشد اقتصادی و سرمایهگذاری دیده میشود؛ زیرا مردم را به درگیر کار کردن پول به جای بیکار گذاشتن آن و از دست دادن قدرت خرید در طول زمان تشویق میکند.
در حالی که دولتها ظرفیت چاپ “نامحدود” واحد ارزی فیات را به صورت تئوری دارند، معمولاً چنین کاری را انجام نمیدهند. داشتن یک ارز پایدار و نسبتاً قدرتمند فقط یک تعهد از مدرنترین بانکهای مرکزی نیست. یک ارز درحال بیارزش شدن پیوسته برای معاملات و تأمین مالی مضر است. همچنین، این قضیه نامشخص است که آیا “چاپ فراوان” پول عامل ایجاد تورم افسارگسیخته است یا خیر. در واقع، تورمهای افسارگسیخته در طول تاریخ، حتی در مواقعی که پول بر مبنای فلزات گرانبها بود نیز اتفاق افتاده است. همه تورمهای افسارگسیخته معاصر با یک شکست بنیادی در اقتصاد تولید بنیادی و یا ناپایداری اقتصادی در کشور شروع شده است.
دیدگاه شما