محاسبه سطح کال مارجین

آقای احمدی روز شنبه در قرارداد آتی زعفران نگین دی دو موقعیت خرید با قیمت ۱۳۰۰۰ تومان اخذ می‌کند. پس از اخذ موقعیت خرید، بازار با صف فروش مواجه می‌شود. سود و زیان آقای احمدی در پایان روز اول با مفروضات زیر به این شرح خواهد بود:

مارجین چیست؟+ انواع معاملات مارجین در بازار فارکس

امروز با توجه به تغییراتی که در زندگی انسان ها به واسطه تکنولوژی ایجاد شده، مردم نسبت به پیشبرد زندگی خود هوشمندانه­‌تر عمل میکنند . به علاوه با ترویج این طرز فکر که به جای "زیاد کارکردن، هوشمندانه کار کنید" افراد به دنبال تفریح بیشتر، کار کمتر اما پر درآمد هستند. یکی از بهترین گزینه ها در این خصوص، سرمایه گذاری است، سرمایه گذاری اصولی در بخش های مختلف بازارهای مالی کاری هوشمندانه است که زمانی که به درستی انجام شود ، نتیجه خیلی خوبی دارد. در عین حال از آنجایی که هر حرفه ای اصطلاحات تخصصی مختص به خود را دارد، در ادامه با یکی از مهم ترین اصطلاحات بازار سرمایه گذاری ، یعنی مارجین و کاربرد آن آشنا میشویم با ما همراه باشید.

با توجه به مطالب گفته شده، شاید این سوال برای شما هم پیش آمده باشد که سرمایه گذاری هوشمندانه چیست؟ سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف نیز یکی از همین فعالیت‌های هوشمندانه معاملاتی است که می‌تواند سرمایه شما را چندین برابر کند و به صفرهای حساب شما بیفزاید، اما این بیزینس نیز مانند سایر فعالیت‌های تجاری قوانین و اصطلاحات مختص به خود را دارد که آگاه‌نبودن و درک نادرست از آن می‌تواند به شکست شما بینجامد. مارجین تریدینگ یکی از همین موارد است که حتی بسیاری از افراد فعال در زمینه بازهاری مالی بین الملل نیز تعریف درستی از آن ندارند و امکانی عالی برای کسب درآمد بیشتر را از دست می‌دهند یا با هیجان و بدون درک صحیح به این عرصه ورود می‌کنند و چیزی جز ضرر نصیبشان نمی‌شود. در ادامه با ما همراه باشید تا درباره این مفاهیم بیشتر بحث کنیم که مارجین چیست؟ منظور از مارجین کال، کراس مارجین و فری مارجین چیست؟ چرا تسلط به تعریف مارجین لول اهمیت دارد و…

مارجین تریدینگ چیست؟

معامله با مارجین یا Margin Trading به معنای قرض‌گرفتن مقداری پول (معمولاً تا ۵۰ درصد سرمایه‌ای که وارد حساب مارجین کرده‌اید) از یک شرکت کارگزاری یا صرافی، به‌منظور انجام معاملات مختلف است. در این روش، ابتدا مبلغی را به‌عنوان سپرده پرداخت می‌کنید و همین سپرده به‌عنوان وثیقه‌ای برای پرداخت وام در نظر گرفته می‌شود. این وام قدرت خرید سرمایه‌گذاران را افزایش می‌دهد و امکان خریداری حجم بیشتری از محصولات و خدمات را برای آن‌ها فراهم می‌کند؛ برای مثال فرض کنید ۱۰۰۰ دلار به حساب مارجین خود واریز کرده و ۵۰ درصد از قیمت خرید را تعیین نموده‌اید، در اینجا شما به میزان ۲۰۰۰ دلار قدرت خرید به دست آورده‌اید. در این مثال تا ۱۰۰۰ دلار خرید، به حساب مارجین نبوده است؛ چراکه خود شما وجه کافی برای پوشش تراکنش را در اختیار داشته‌اید!

پس از دریافت پول، سود مستمری را بابت وام اخذشده، به آن شرکت یا صرافی پرداخت خواهید کرد. درواقع حساب مارجین یک حساب کارگزاری استاندارد است که در آن سرمایه‌گذار مجاز است از پول نقد یا اوراق بهادار جاری در حساب خود به‌عنوان وثیقه برای وام استفاده کند؛ به عبارتی دیگر سرمایه‌گذاران می‌توانند برای خرید ابزارهای مالی، از کارگزار یا صرافی خود وام بگیرند که این امر یک ریسک اعتباری برای آن کارگزاری یا صرافی ایجاد می‌کند؛ در این صورت سرمایه‌گذار باید وثیقه یا تضمینی ارائه کند که این ریسک را پوشش دهد؛ درواقع مارجین همان وثیقه است! اصطلاحات مهمی نیز در این مبحث وجود دارد که در ادامه به تعریف آن‌ها پرداخته‌ایم:

مارجین کال

کال مارجین یا Margin Call ؛ درواقع سناریویی است که در آن کارگزاری که قبلاً وام مارجین را به یک سرمایه‌گذار اعطا کرده بود، اخطاریه‌ای را برای سرمایه‌گذار ارسال می‌کند و از او می‌خواهد میزان وثیقه را در حساب مارجین خود افزایش دهد. به عبارتی دیگر مارجین کال زمانی است که پول باید پس از ضرر معاملاتی به حساب مارجین اضافه شده تا حداقل سرمایه مورد نیاز برآورده شود. زمانی که سرمایه‌گذاران با مارجین کال مواجه می‌شوند، اغلب نیاز دارند وجه نقد اضافی به حساب خود واریز کنند. اگر هم سرمایه‌گذار نتواند این مبلغ اضافی را تهیه و واریز کند یا به هر دلیل از انجام این کار امتناع محاسبه سطح کال مارجین کند، کارگزار می‌تواند حساب مارجین او را نقد کرده تا سرمایه لازم را جمع‌آوری کند؛ از این‌رو بسیاری از سرمایه‌گذاران از مارجین کال واهمه دارند؛ چراکه به‌خوبی می‌دانند پس از این اخطار، اگر نتوانند میزان مبلغ درخواستی را فراهم کنند، مجبور می‌شوند با سودی که مدت‌ها در انتظارش بودند، خداحافظی کنند!

فری مارجین

فری مارجین یا Free Margin ، می‌توان تفاوت بین سهام و مارجین استفاده‌شده دانست که به حقوق تریدر در حساب معامله‌گری اشاره دارد. مارجین آزاد به موجودی حساب معامله گر در حساب معاملاتی او اشاره دارد که برای پوزیشن‌های باز فعلی در حاشیه نیست. مقدار مارجین آزاد را می‌توان از فرمول زیر به دست آورد:

مارجین آزاد = موجودی حساب تریدر – مارجین استفاده‌شده

اگر موقعیت‌های باز در دسترس شماست، همچنین در حال حاضر سودآور هستید و سهام شما افزایش می‌یابد، به این معناست که فری مارجین بسیار بیشتری نیز خواهید داشت. گفتنی است سود شناور سبب افزایش موجودی حساب تریدرها می‌شود که این امر در افزایش فری مارجین به طرز چشمگیری مؤثر است. اگر پوزیشن‌های باز شما ضرر می‌کنند، ارزش سهام شما کاهش می‌یابد، به این معنا که مارجین آزاد کمتری نیز خواهید داشت.

قوانین مارجین

مارجین تریدینگ در مواقع و شرایط مناسب می‌تواند فوق‌العاده کارآمد باشد و قدرت و حجم خرید را به طرز محسوسی افزایش دهد، اما قوانینی در این بخش وجود دارند که درصورت آگاه‌نبودن از آن‌ها، امکان موفقیت شما بسیار کاهش خواهد یافت! در ابتدا باید اشاره کرد که براساس قوانین بازارهای معاملاتی، کارگزار یا صرافی ملزم به کسب رضایت شما برای افتتاح حساب مارجین بوده که ممکن است بخشی از قرارداد افتتاح حساب استاندارد یا یک قرارداد کاملاً مجزا باشد. همچنین طرف مقابل می‌تواند برای انجام معاملات مارجین از شما کمیسیون دریافت کند. درمجموع خود شما مسئول هرگونه سود یا ضرر احتمالی آتی خواهید بود و حتی شرکت کارگزاری شما ممکن است سهام یا قرارداد را به میزانی نقد کند که بیش از نیاز اولیه باشد!

پس از افتتاح و عملیاتی‌شدن حساب غالباً می‌توان تا ۵۰ درصد از موجودی اولیه را وام گرفت که این قسمت از قیمت خرید به‌عنوان حاشیه اولیه شناخته می‌شود. لزوماً نباید تا ۵۰ درصد مارجین کرد و می‌توان درصد پایین‌تری را وام گرفت؛ هرچند برخی کارگزاری‌ها بیش از ۵۰ درصد قیمت خرید را نیز تقاضا می‌کنند، نرخ ۵۰ درصد را می‌توان نرخ معمول مارجین قلمداد کرد؛ برای مثال اگر قصد خرید ۱۰۰۰ دلار اوراق بهادار داشته باشید و مارجین اولیه ۵۰ درصدی برای حساب خود تعیین کنید، ۵۰۰ دلار بر عهده شماست و ۵۰۰ دلار مابقی را می‌توانید از کارگزار قرض کنید.

شما می‌توانید مارجین خود را تا زمان دلخواه حفظ کنید، به شرط اینکه به تعهداتی مانند پرداخت سود وجوه قرض‌شده در زمان مقرر عمل کنید. البته باید اشاره کرد که پس از معاملات خود در یک حساب مارجین تا زمانی که بدهی خود را به‌طور کامل پرداخت نکنید، درآمد حاصل به کارگزار شما می‌رسد. در یک زمینه معاملاتی کلی، مارجین فری بین قیمت فروش محصول یا خدمات و هزینه تولید یا نسبت سود به درآمد است. در این میان، محدودیتی به نام مارجین وجود دارد؛ یعنی حداقل موجودی را قبل از کارگزار شما را مجبور به فروش یا واریز وجه بیشتر کند، باید تعیین و حفظ کنید.

خرید با مارجین به پرداخت اولیه دارایی اشاره دارد و زمانی اتفاق می‌افتد که سرمایه‌گذار دارایی را با استقراض موجودی از یک کارگزار خریداری کند. اهرمی که با مارجین اعطا می‌شود، سود و هم زیان را شامل می‌شود و ممکن است درصورت ضرر، مارجین فراخوان از کارگزار یا صرافی شما بخواهد که اوراق بهادار را حتی بدون رضایت قبلی نقد کند. از آنجا که استفاده از مارجین نوعی استقراض پول به شمار می‌آید، هزینه‌هایی را به همراه دارد، مانند هزینه اولیه یا بهره‌ای که باید برای وام خود بپردازید. گفتنی است هزینه‌های بهره به حساب شما اعمال خواهد شد؛ مگر اینکه نسبت به پرداخت تمام بدهی خود اقدام کنید. با گذشت زمان، بدهی شما به‌سبب وجود بهره افزایش می‌یابد و همین افزایش بدهی، بار دیگر به افزایش نرخ بهره می‌انجامد؛ از این‌رو خرید با حاشیه عمدتاً برای سرمایه‌گذاری‌های کوتاه‌مدت مناسب است و هرچه زمان بیشتری سرمایه‌گذاری خود را نگه ‌دارید، طبیعتاً به بازده بیشتری برای کسب سود نیاز خواهید داشت.

کاربرد Margin در صرافی‌ها

مارجین تریدینگ در کارگذاری ها به‌شدت کاربردی است و به افزایش قدرت خرید شما منجر می‌شود. همچنین امکان افزایش سود با وجوه کمتر را برای شما فراهم می‌کند؛ برای مثال هنگام معامله روی یک جفت ارز، درصدی از قیمت کل معامله را شما پرداخت می‌کنید و مابقی را کارگذاری بر عهده می‌گیرد و به تناسب سرمایه، شما را در سود و ضرر شریک کرده و درصورت ضرر بیش‌ازحد، تمام سرمایه‌ای را که تعیین کرده‌اید، بلوکه می‌کند. این مبلغی که شما در ابتدای معامله تعیین کرده‌اید، به‌عنوان مارجین یا وثیقه‌ای نزد بروکر می‌ماند تا ریسک اعتباری شما را پوشش دهد.

مزایای معامله مارجین

معامله مارجین ریسک بالاتری در مقایسه با معاملات معمولی دارد.بازار فارکس در عین حال که بازاری با نوسان های حساب شده است اما در عین حال ،معامله‌گران در مارجین تریدینگ باید هنگام گرفتن موقعیت‌های خود مراقب باشند؛ به همین دلیل معاملات مارجینی به معامله‌گران جدید توصیه نمی‌شود؛ زیرا به استراتژی‌های پوشش ریسک و مدیریت ریسک پیشرفته نیاز دارد؛ البته این امر به این معنا نیست که معاملات مارجین مزایای خود را ندارد. از طریق این استراتژی، یک معامله‌گر می‌تواند موقعیتی را باز کند که او را در معرض سود بیشتری در مقایسه با دارایی‌های اصلی خود قرار دهد. همان‌طور که قبلاً ذکر شد، یک موقعیت معاملاتی موفق با اهرم ۱۰۰X به معامله‌گر ۱۰۰ برابر بیشتر از آنچه در تجارت عادی به دست می‌آورد، سود می‌دهد.

ریسک‌های معاملات مارجین

معامله مارجین یک سرمایه‌گذاری بسیار پرریسک است. چندین خطر وجود دارد که باید قبل از گرفتن یک موقعیت در نظر گرفته شود. اولین مورد این است که بازار های مالی بین الملل تفاوت های کمی در جزئیات نسبت به یکدیگر دارند که وجه تمایز آنهاست. این امر بازار را در معرض دست‌کاری قیمت‌ها، به‌ویژه در معاملات مارجینی قرار می‌دهد. محرکان بازار معامله‌گرانی هستند که به‌دلیل داشتن سرمایه بزرگ می‌توانند بر بازار تأثیر بگذارند. آن‌ها می‌توانند موضعی اتخاذ کنند که می‌تواند بر موقعیت‌های معاملات مارجینی تأثیر بگذارد و همه، به‌ویژه معامله‌گران حاشیه را در معرض خطر بالایی قرار دهد.با این حال چندین ابزار می‌تواند به محاسبه این خطر کمک کند.

مارجین در فارکس

امکان دوطرفه تبادل و معامله‌گری ارز خارجی فارکس، یکی از محبوب‌ترین درگاه‌های معامله گری در بازار بین الملل به شمار می‌رود و همین عامل موجب شده تا افراد زیادی در جست‌وجوی نحوه کار و قوانین مارجین در فارکس باشند تا قدرت خرید خود را افزایش دهند. مارجین در فارکس، شباهت زیادی به سایر بازارها دارد و برخلاف تصور بسیاری به معنای کارمزد معامله نیست، بلکه بخشی از مانده‌حساب مشتری است که برای سفارش معامله کنار گذاشته می‌شود. میزان مارجین هر شرکت کارگزاری بسته به شرایط می‌تواند متغیر باشد.

همان‌گونه که پیش‌تر نیز گفته شد، حساب مارجین استقراضی برای افزایش حجم یک موقعیت یا معامله است و معمولاً تلاشی برای بهبود بازده ناشی از سرمایه‌گذاری یا تجارت به شمار می‌رود. این فرایند در بازار فارکس، توسط معامله‌گران ارز به کار می‌رود؛ برای مثال سرمایه‌گذاران اغلب هنگام خرید سهام از حساب‌های مارجین استفاده می‌کنند. معاملات مارجین در فارکس به معنای معامله با اهرم است که می‌تواند ریسک و بازده بالقوه را افزایش دهد و شامل سپرده‌گذاری به‌منظور بازکردن و حفظ موقعیت در یک یا چند ارز است.

حساب‌های مارجین توسط شرکت‌های کارگزاری به سرمایه‌گذاران ارائه می‌شود و به‌طور پیوسته با نوسان ارزش ارزها به‌روز می‌شود. معامله‌گران در بازارهای فارکس ابتدا باید یک حساب کاربری با یک کارگزار فارکس یا یک کارگزار آنلاین فارکس افتتاح کنند تا فرایند معامله آغاز شود. میزان مارجین معمولاً درصدی از حجم معاملات فارکس است و با توجه به کارگزار متفاوت است؛ برای مثال در بازارهای فارکس، ۱ درصد مارجین غیرعادی نیست؛ به این معنا که معامله‌گران می‌توانند ۱۰۰۰۰۰ دلار ارز را تنها با ۱۰۰۰ دلار کنترل کنند. سپس برای شروع فرایند مارجین در فارکس، یک سرمایه‌گذار باید ابتدا پول را قبل از انجام معامله به حساب مارجین واریز کند البته مبلغی که باید واریز شود، به درصد مارجین موردنیاز کارگزار بستگی دارد؛ برای مثال، حساب‌هایی که با ۱۰۰۰۰۰ واحد ارزی یا بیشتر معامله می‌کنند، معمولاً دارای درصد حاشیه ۱ یا ۲ درصد هستند.

بنابراین برای سرمایه‌گذاری که می‌خواهد ۱۰۰۰۰۰ دلار معامله کند، حاشیه ۱ درصد به این معناست که ۱۰۰۰ دلار باید به حساب واریز شود. ۹۹ درصد باقی‌مانده توسط کارگزار ارائه می‌شود. گفتنی است برخی کارگزاران به‌دلیل افزایش ریسک نقدینگی، ممکن است به حاشیه بالاتری برای حفظ موقعیت در آخر هفته نیاز داشته باشند؛ بنابراین اگر حاشیه عادی در طول هفته ۱ درصد باشد، ممکن است این رقم در آخر هفته به ۲ درصد افزایش یابد. همچنین باید اشاره کرد که معمولاً کارگزاران از ۱۰۰۰ دلار به‌عنوان سپرده امنیتی استفاده می‌کنند؛ از این‌رو اگر موقعیت سرمایه‌گذار بدتر شده و زیان او به ۱۰۰۰ دلار نزدیک شود، کارگزار ممکن است یک کال مارجین را آغاز کند. هنگامی که این اتفاق می‌افتد، کارگزار معمولاً به سرمایه‌گذار این پیام را می‌رساند که یا پول بیشتری به حساب واریز کند یا حساب را ببندد تا ریسک را برای هر دو طرف محدود کند. در شرایطی که حساب‌ها مبالغ قابل‌توجهی را در بازارهای بی‌ثبات از دست داده‌اند، کارگزاری ممکن است حساب را نقد کند و سپس به مشتری اطلاع دهد که حسابش در معرض کال مارجین قرار گرفته است.

منظور از مارجین لول چیست؟

مارجین لول یا سطح مارجین به شما این امکان را می‌دهد تا بدانید چه مقدار از سرمایه شما برای معاملات جدید در دسترس است. براساس تعریف مارجین لول مقدار درصد، مقدار ارزش ویژه در مقابل مارجین به دست خواهد آمد؛ برای مثال اگر سهام شما ۵۰۰۰ دلار و حاشیه استفاده‌شده ۱۰۰۰ دلار باشد، مقدار مارجین لول ۵۰۰ درصد خواهد بود. باید اشاره داشت که هرچه مارجین لول بالاتر باشد، فری مارجین بیشتری برای معامله در دسترس سرمایه‌گذار خواهد بود؛ یا به عبارتی دیگر هرچه سطح مارجین پایین‌تر باشد، مارجین آزاد کمتری برای معامله در دسترس خواهد بود که می‌تواند به ضررهای بسیاری نظیر مارجین کال یا توقف خروج و… منجر شود. براساس تعریف مارجین لول، نکات مهمی در این مبحث وجود دارد که از جمله آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• پلت فرم معاملاتی شما به‌طور خودکار مارجین لول شما را محاسبه می‌کند و نمایش می‌دهد.
• اگر هیچ معامله بازی ندارید، سطح مارجین شما صفر خواهد بود.
• کارگزاران مختلف محدودیت‌های سطح حاشیه متفاوتی را تعیین می‌کنند، اما بیشتر کارگزاران این حد را ۱۰۰ درصد تعیین می‌کنند.
• وقتی ارزش سهام شما برابر یا کمتر از مارجین استفاده‌شده شما باشد، نمی‌توانید موقعیت جدیدی باز کنید.
• اگر می‌خواهید موقعیت‌های جدیدی را باز کنید، ابتدا باید موقعیت‌های موجود را ببندید.

سخن پایانی

معاملات در بازارهای معاملاتی و سرمایه‌گذاری به یکی از محبوب‌ترین راه‌های کسب درآمد در عصر حاضر تبدیل شده و پتانسیل‌ها و موقعیت‌های ویژه این بازار نظیر مارجین می‌تواند با افزایش قدرت خرید و حجم معاملات، سودآوری شما را چندین برابر کند. البته باید توجه داشت ورود به این فرایند بدون دانش و تجربه کافی می‌تواند ضررهای بیشتری به سرمایه‌گذاران وارد کند؛ پس باید توجه ویژه‌ای به مزایا و معایب آن داشت و به‌اصطلاح بی‌گدار به آب زدن در این بازار نتیجه ای جز از دست رفتن سرمایه ندارد.

استاپ اوت چیست | Stop Out چیست | سفارش توقف چیست

Stop Out استاپ اوت راهکاری است اجباری برای کلوز کردن معاملات ضررده در هنگامی که حساب معاملاتی شما موجودی کافی را نداشته باشد. در واقع استاپ اوت به این دلیل اتفاق می افتد که جلوی کال مارجین شدن حساب معاملاتی را بگیرد. مقدار استاپ اوت را بروکر تعیین میکند و این میزان در هر بروکر متفاوت است. به طور مثال استاپ اوت 20 درصد یا 30 درصد یا 50 درصد و غیره.

فرض کنید استاپ اوت بروکر شما 20 درصد است . حال حساب معاملاتی شما در ضرر است و بازار هم همچنان به روند خلاف پوزیشن شما ادامه میدهد. در این حالت هنگامی که سطح « مارجین لول »شما به 20 درصد برسد ، متاتریدر به طور اتوماتیک معامله شما را کلوز میکند. اگر هم چندین پوریشن ضررده داشته باشید ، این کار را با کلوز معامله ای که بیشترین ضرر را دارد، شروع می کند.

جهت ثبت نام در بروکر آمارکتس کلیک کنید و 20% بونوس هدیه دریافت نمایید.

مقدار استاپ اوت چگونه محاسبه میشود؟

برای درک بهتر این محاسبه بهتر است ابتدا با مفهوم Margin Level(مارجین لول) آشنا شویم :

Margin Level(مارجین لول) چیست؟

مارجین لول در واقع نسبت اکوئیتی به مارجین می باشد که با درصد مشخص میشود :

Margin Level = (Equity÷margin) × 100

مارجین لول همان مقداری است که شما با توجه به آن میتوانید تشخیص دهید که آیا امکان گرفتن پوزیشن جدید را دارید یا خیر . به طور کلی اکثر بروکر ها سطح 100% را برای مارجین لول در نظر میگیرند. به این محدودیت سطح کال مارجین (Margin Call) گفته می شود. سطح کال مارجین 100% به این معنی است که اگر مارجین لول حساب شما به صد درصد برسد ؛ دیگر نمی توانید پوزیشن جدیدی بگیرید.

در زمان استاپ اوت اگر می‌خواهید به معاملات ادامه دهید ، میتوانید قبل از اینکه استاپ اوت اتفاق بیفتد ، مجددا مبلغی را به اکانت خود واریز کنید تا مارجین لازم جهت پوزیشن ها فراهم شود. رعایت مدیریت سرمایه نکته کلیدی بازار است . اگر میخواهید دچار استاپ اوت یا کال مارجین نشوید همیشه و همیشه money management را در معاملات خود لحاظ کنید. پیشنهاد میکنیم جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد ماهیت money management ؛ مطلب آموزشی «مدیریت سرمایه در بورس و فارکس چیست؟» را در سایت گوگل فارکس مطالعه فرمایید.

نگاهی به مارجین و معیارهای سنجش آن در فارکس

مارجین یا مارجین تریدینگ بزرگترین وجه تمایز فارکس با دیگر بازارهای مالی است. به کمک مارجین شما این امکان را دارید تا با مقداری بیشتر از مبلغ واریزی خود وارد معامله شوید. هر حساب فارکسی برای مارجین تریدینگ با معیارهای زیر سر و کار دارد:

• بالانس یا مبلغ واریزی (Balance)
• مارجین مصرفی (Used Margin)
• مارجین آزاد (Free Margin)
• P/L تحقق نیافته
• دارایی (Equity)
• سطح مارجین (Margin Level)

هر یک از این معیارها برای سنجش المانی مهم در فارکس به کار برده می‌شود. برای مثال، بالانس به این معنی است که در هر لحظه در حساب شما چه مقدار پول موجود است.

در این مطلب از کافیکس قصد داریم نگاهی به مارجین و معیارهای سنجش آن داشته باشیم.

مارجین چیست؟

مارجین را می‌توان نوعی از سپرده یا ودیعه دانست که معامله‌گر نزد بروکر قرار می‌دهد تا بتواند معامله‌های خود را باز کند. دلیل اینکه به مارجین سپرده می‌گویند این است که باید ضمانتی نزد بروکر قرار بگیرد تا شما به عنوان معامله‌گر توانایی باز نگه داشتن معامله‌های خود را (تا وقتی که بسته شوند) داشته باشید.

عده‌ای تصور می‌کنند که مارجین همان هزینه یا کمیسیون تراکنش است اما مارجین قسمتی از سرمایه است که بروکر آن را از بالانس (سرمایه اصلی) برداشته و بلوک می‌کند تا شما بتوانید ترید خود را باز نگه دارید و در صورتی که معامله شما وارد ضرر شد، هنوز فرصت ماندن در معامله را داشته باشید.

به عبارتی تا زمانی که پوزیشن باز باشد، این بخش از سرمایه قفل خواهد ماند و به محض اینکه معامله بسته شود، مبلغ قفل شده یا همان مارجین به حسابتان بازمی‌گردد و حال می‌توانید دوباره برای باز کردن معامله جدید از آن استفاده کنید.

درگیری یا نیاز مارجین

مارجین درصدی از پوزیشن است و به ارزش مفهومی (Notional Value) پوزیشنی که تصمیم به باز کردن و ورود به آن را دارید اطلاق می‌شود.

میزان درگیری مارجین برای باز کردن یک پوزیشن بستگی به نوع ارز و همینطور بروکری دارد که با آن کار می‌کنید و می‌تواند درصدهای مختلفی مثل 2.5% ، 0.5% ، 1% ، 2% ، 5% ، 10% و حتی بیشتر باشد.

مارجین مورد نیاز چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟

مارجین مورد نیاز یا Required Margin همان مبلغی و مقدار مشخصی از حساب است که در ابتدا به آن اشاره شد. در واقع با توجه به معامله‌ای که باز می‌کنید ، مقداری از سرمایه شما قفل می‌گردد که این مقدار همان Required Margin است.

زمانی که با حسابی مارجین دار به معامله می‌پردازید، مقدار مارجین مورد نیاز برای باز ماندن حساب شما با در نظر گرفتن حجم معامله به شکل درصدی محاسبه سطح کال مارجین محاسبه می‌گردد. علاوه بر این، این مقدار با توجه به ارز پایه مشخص می‌شود. در صورتی که ارز پایه با ارز حساب معاملاتی شما فرق کند، Required Margin لازم است که به ارز حساب شما تبدیل گردد.

برای محاسبه مارجین مورد نیاز می‌توانید از فرمول‌های زیر استفاده کنید:

در صورتی که ارز پایه و ارز حساب معاملاتی یکی باشد:

Required Margin = ارزش مفهومی درگیری مارجین

در صورتی که ارز پایه و حساب معاملاتی یکی نباشد:

Required Margin = ارزش مفهومی درگیری مارجین نرخ بین ارز پایه و ارز حساب

افرادی که در فارکس معامله می‌کنند، باید این را بدانند که قدرت آن‌ها برای باز کردن معامله چندان ربطی به میزان بالانس شما ندارد و موضوع مهم و اصلی مارجین است.

مارجین مصرفی چیست؟

هر معامله‌ای در فارکس مارجین مورد نیاز خود را دارد. زمانی که بیش از یک پوزیشن یا معامله باز به صورت هم زمان داشته باشید، با جمع کردن مارجین مورد نیاز تمام معاملات میزان مارجین مصرفی یا مارجین استفاده شده را به دست می‌آورید. در واقع، مارجین مصرفی (Used Margin) مقدار کل مارجین‌های مورد نیاز در پوزیشن‌های مختلف است.

اکوئیتی (Equity) چیست؟

اکوئیتی به ارزش فعلی حساب با در نظر گرفتن سود و زیان غیر واقعی گفته می‌شود. بنابراین زمانی که یک یا چند پوزیشن باز داشته باشید، تغییرات اکوئیتی را شاهد خواهید بود. پس Equity وضعیت بالانس پس از بسته شدن پوزیشن‌های باز است.

از آنجا که قیمت‌ها در بازار فارکس مدام در حال تغییر هستند، سود و ضرر معاملات هم در لحظه تغییر می‌کند و اکوئیتی پارامتری است که این تغییرات را نشان می‌دهد.

تفاوت بین بالانس و اکوئیتی در این است که مقدار بالانس با محاسبه سود و زیان معاملات بسته شده (سود و زیان واقعی) به دست می‌آید ولی اکوئیتی تأثیرات سود و زیان‌های شناور را به صورت لحظه‌ای در حساب اعمال می‌کند. بنابراین اگر پوزیشن بازی در بازار نداشته باشید، اکوئیتی و بالانس حساب با هم برابر خواهند بود.

برای محاسبه اکوئیتی می‌توانید از فرمول زیر استفاده کنید:

Equity = Account Balance + Floating Profits or Losses

فری مارجین (Free Margin) چیست؟

فری مارجین (Free Margin) به مقدار سرمایه‌ای اشاره دارد که حسابی تا کال مارجین یا استاپ اوت فاصله دارد. برای آشنایی بیشتر با کال مارجین می‌توانید سری به مقاله “دلایل مارجین کال و راه های جلوگیری از آن” بیندازید.

به عبارت دیگر، فری مارجین اختلاف بین اکوئیتی و مارجین مصرفی است. به این نوع مارجین، مارجین قابل استفاده (Usable Margin، Sable Maintenance Margin، Available Margin، Available to Trade) هم گفته می‌شود چرا که فری مارجین همان مقدار بودجه قابل دسترس برای انجام معاملات جدید است.

فری مارجین یا مارجین قابل استفاده دو مفهوم اصلی را در بر می‌گیرد:

• مقدار بودجه قابل دسترس برای ورود به پوزیشنی جدید
• مقدار بودجه مورد نیاز برای باز ماندن معاملات و تحمل ضرر و زیان‌ها

برای به دست آوردن فری مارجین باید اختلاف بین Equity و مارجین مصرفی را محاسبه کنید.

Free Margin = Equity – Used Margin

در صورتی که پوزیشنی باز با سودی شناور دارید، Equity حساب افزایش می‌یابد و این به این معنی است که فری مارجین شما بیشتر خواهد بود. در نتیجه سودهای متغیر منجر به افزایش اکوئیتی می‌گردد و این موضوع حاشیه آزاد را بیشتر می‌کند. در صورتی که پوزیشن‌های باز با ضررهای شناور درگیر باشند، کاهش Equity را خواهیم داشت. در پی این اتفاق حاشیه آزاد هم کم می‌شود.

فری مارجین مقدار پولی است که برای باز کردن معاملات جدید استفاده می‌گردد. زمانی که مقدار فری مارجین صفر یا کمتر باشد، امکان باز کردن معامله جدید وجود ندارد.

سطح مارجین چیست؟

سطح مارجین (Margin Level) به ارزش درصدی بر اساس مقدار اکوپیتی در مقابل مارجین مصرفی گفته می‌شود. به کمک این مفهوم بازار فارکس می‌توانید مقدار بودجه برای ورود به معاملات جدید را محاسبه کنید. هر قدر Margin Level حساب شما بیشتر باشد، مارجین بیشتری برای ورود به معاملات جدید دارید. درست برعکس، اگر که سطح مارجین شما کم باشد، برای باز کردن پوزیشن‌های جدید مارجین کمتری داشته و خطر مارجین کال یا استاپ اوت در انتظارتان خواهد بود.

پلتفرم‌های معاملاتی به صورت خودکار سطح مارجین را محاسبه می‌کنند و به نمایش می‌گذارند. با این حال برای محاسبه Margin Level می‌توانید فرمول زیر را به کار ببرید:

Margin Level = Equity / Used Margin 100%

در صورتی که هیچ معامله بازی نداشته باشید، سطح مارجین شما صفر خواهد بود. میزان سطح مارجین به شما خواهد گفت که امکان باز کردن پوزیشنی جدید را دارید یا خیر.

مارجین چیست؟+ انواع معاملات مارجین در بازار فارکس

امروز با توجه به تغییراتی که در زندگی انسان ها به واسطه تکنولوژی ایجاد شده، مردم نسبت به پیشبرد زندگی خود هوشمندانه­‌تر عمل میکنند . به علاوه با ترویج این طرز فکر که به جای "زیاد کارکردن، هوشمندانه کار کنید" افراد به دنبال تفریح بیشتر، کار کمتر اما پر درآمد هستند. یکی از بهترین گزینه ها در این خصوص، سرمایه گذاری است، سرمایه گذاری اصولی در بخش های مختلف بازارهای مالی کاری هوشمندانه است که زمانی که به درستی انجام شود ، نتیجه خیلی خوبی دارد. در عین حال از آنجایی که هر حرفه ای اصطلاحات تخصصی مختص به خود را دارد، در ادامه با یکی از مهم ترین اصطلاحات بازار سرمایه گذاری ، یعنی مارجین و کاربرد آن آشنا میشویم با ما همراه باشید.

با توجه به مطالب گفته شده، شاید این سوال برای شما هم پیش آمده باشد که سرمایه گذاری هوشمندانه چیست؟ سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف نیز یکی از همین فعالیت‌های هوشمندانه معاملاتی است که می‌تواند سرمایه شما را چندین برابر کند و به صفرهای حساب شما بیفزاید، اما این بیزینس نیز مانند سایر فعالیت‌های تجاری قوانین و اصطلاحات مختص به خود را دارد که آگاه‌نبودن و درک نادرست از آن می‌تواند به شکست شما بینجامد. مارجین تریدینگ یکی از همین موارد است که حتی بسیاری از افراد فعال در زمینه بازهاری مالی بین الملل نیز تعریف درستی از آن ندارند و امکانی عالی برای کسب درآمد بیشتر را از دست می‌دهند یا با هیجان و بدون درک صحیح به این عرصه ورود می‌کنند و چیزی جز ضرر نصیبشان نمی‌شود. در ادامه با ما همراه باشید تا درباره این مفاهیم بیشتر بحث کنیم که مارجین چیست؟ منظور از مارجین کال، کراس مارجین و فری مارجین چیست؟ چرا تسلط به تعریف مارجین لول اهمیت دارد و…

مارجین تریدینگ چیست؟

معامله با مارجین یا Margin Trading به معنای قرض‌گرفتن مقداری پول (معمولاً تا ۵۰ درصد سرمایه‌ای که وارد حساب مارجین کرده‌اید) از یک شرکت کارگزاری یا صرافی، به‌منظور انجام معاملات مختلف است. در این روش، ابتدا مبلغی را به‌عنوان سپرده پرداخت می‌کنید و همین سپرده به‌عنوان وثیقه‌ای برای پرداخت وام در نظر گرفته می‌شود. این وام قدرت خرید سرمایه‌گذاران را افزایش می‌دهد و امکان خریداری حجم بیشتری از محصولات و خدمات را برای آن‌ها فراهم می‌کند؛ برای مثال فرض کنید ۱۰۰۰ دلار به حساب مارجین خود واریز کرده و ۵۰ درصد از قیمت خرید را تعیین نموده‌اید، در اینجا شما به میزان ۲۰۰۰ دلار قدرت خرید به دست آورده‌اید. در این مثال تا ۱۰۰۰ دلار خرید، به حساب مارجین نبوده است؛ چراکه خود شما وجه کافی برای پوشش تراکنش را در اختیار داشته‌اید!

پس از دریافت پول، سود مستمری را بابت وام اخذشده، به آن شرکت یا صرافی پرداخت خواهید کرد. درواقع حساب مارجین یک حساب کارگزاری استاندارد است که در آن سرمایه‌گذار مجاز است از پول نقد یا اوراق بهادار جاری در حساب خود به‌عنوان وثیقه برای وام استفاده کند؛ به عبارتی دیگر سرمایه‌گذاران می‌توانند برای خرید ابزارهای مالی، از کارگزار یا صرافی خود وام بگیرند که این امر یک ریسک اعتباری برای آن کارگزاری یا صرافی ایجاد می‌کند؛ در این صورت سرمایه‌گذار باید وثیقه یا تضمینی ارائه کند که این ریسک را پوشش دهد؛ درواقع مارجین همان وثیقه است! اصطلاحات مهمی نیز در این مبحث وجود دارد که در ادامه به تعریف آن‌ها پرداخته‌ایم:

مارجین کال

کال مارجین یا Margin Call ؛ درواقع سناریویی است که در آن کارگزاری که قبلاً وام مارجین را به یک سرمایه‌گذار اعطا کرده بود، اخطاریه‌ای را برای سرمایه‌گذار ارسال می‌کند و از او می‌خواهد میزان وثیقه را در حساب مارجین خود افزایش دهد. به عبارتی دیگر مارجین کال زمانی است که پول باید پس از ضرر معاملاتی به حساب مارجین اضافه شده تا حداقل سرمایه مورد نیاز برآورده شود. زمانی که سرمایه‌گذاران با مارجین کال مواجه می‌شوند، اغلب نیاز دارند وجه نقد اضافی به حساب خود واریز کنند. اگر هم سرمایه‌گذار نتواند این مبلغ اضافی را تهیه و واریز کند یا به هر دلیل از انجام این کار امتناع کند، کارگزار می‌تواند حساب مارجین او را نقد کرده تا سرمایه لازم را جمع‌آوری کند؛ از این‌رو بسیاری از سرمایه‌گذاران از مارجین کال واهمه دارند؛ چراکه به‌خوبی می‌دانند پس از این اخطار، اگر نتوانند میزان مبلغ درخواستی را فراهم کنند، مجبور می‌شوند با سودی که مدت‌ها در انتظارش بودند، خداحافظی کنند!

فری مارجین

فری مارجین یا Free Margin ، می‌توان تفاوت بین سهام و مارجین استفاده‌شده دانست که به حقوق تریدر در حساب معامله‌گری اشاره دارد. مارجین آزاد به موجودی حساب معامله گر در حساب معاملاتی او اشاره دارد که برای پوزیشن‌های باز فعلی در حاشیه نیست. مقدار مارجین آزاد را می‌توان از فرمول زیر به دست آورد:

مارجین آزاد = موجودی حساب تریدر – مارجین استفاده‌شده

اگر موقعیت‌های باز در دسترس شماست، همچنین در حال حاضر سودآور هستید و سهام شما افزایش می‌یابد، به این معناست که فری مارجین بسیار بیشتری نیز خواهید داشت. گفتنی است سود شناور سبب افزایش موجودی حساب تریدرها می‌شود که این امر در افزایش فری مارجین به طرز چشمگیری مؤثر است. اگر پوزیشن‌های باز شما ضرر می‌کنند، ارزش سهام شما کاهش می‌یابد، به این معنا که مارجین آزاد کمتری نیز خواهید داشت.

قوانین مارجین

مارجین تریدینگ در مواقع و شرایط مناسب می‌تواند فوق‌العاده کارآمد باشد و قدرت و حجم خرید را به طرز محسوسی افزایش دهد، اما قوانینی در این بخش وجود دارند که درصورت آگاه‌نبودن از آن‌ها، امکان موفقیت شما بسیار کاهش خواهد یافت! در ابتدا باید اشاره کرد که براساس قوانین بازارهای معاملاتی، کارگزار یا صرافی ملزم به کسب رضایت شما برای افتتاح حساب مارجین بوده که ممکن است بخشی از قرارداد افتتاح حساب استاندارد یا یک قرارداد کاملاً مجزا باشد. همچنین طرف مقابل می‌تواند برای انجام معاملات مارجین از شما کمیسیون دریافت کند. درمجموع خود شما مسئول هرگونه سود یا ضرر احتمالی آتی خواهید بود و حتی شرکت کارگزاری شما ممکن است سهام یا قرارداد را به میزانی نقد کند که بیش از نیاز اولیه باشد!

پس از افتتاح و عملیاتی‌شدن حساب غالباً می‌توان تا ۵۰ درصد از موجودی اولیه را وام گرفت که این قسمت از قیمت خرید به‌عنوان حاشیه اولیه شناخته می‌شود. لزوماً نباید تا ۵۰ درصد مارجین کرد و می‌توان درصد پایین‌تری را وام گرفت؛ هرچند برخی کارگزاری‌ها بیش از ۵۰ درصد قیمت خرید را نیز تقاضا می‌کنند، نرخ ۵۰ درصد را می‌توان نرخ معمول مارجین قلمداد کرد؛ برای مثال اگر قصد خرید ۱۰۰۰ دلار اوراق بهادار داشته باشید و مارجین اولیه ۵۰ درصدی برای حساب خود تعیین کنید، ۵۰۰ دلار بر عهده شماست و ۵۰۰ دلار مابقی را می‌توانید از کارگزار قرض کنید.

شما می‌توانید مارجین خود را تا زمان دلخواه حفظ کنید، به شرط اینکه به تعهداتی مانند پرداخت سود وجوه قرض‌شده در زمان مقرر عمل کنید. البته باید اشاره کرد که پس از معاملات خود در یک حساب مارجین تا زمانی که بدهی خود را به‌طور کامل پرداخت نکنید، درآمد حاصل به کارگزار شما می‌رسد. در یک زمینه معاملاتی کلی، مارجین فری بین قیمت فروش محصول یا خدمات و هزینه تولید یا نسبت سود به درآمد است. در این میان، محدودیتی به نام مارجین وجود دارد؛ یعنی حداقل موجودی را قبل از کارگزار شما را مجبور به فروش یا واریز وجه بیشتر کند، باید تعیین و حفظ کنید.

خرید با مارجین به پرداخت اولیه دارایی اشاره دارد و زمانی اتفاق می‌افتد که سرمایه‌گذار دارایی را با استقراض موجودی از یک کارگزار خریداری کند. اهرمی که با مارجین اعطا می‌شود، سود و هم زیان را شامل می‌شود و ممکن است درصورت ضرر، مارجین فراخوان از کارگزار یا صرافی شما بخواهد که اوراق بهادار را حتی بدون رضایت قبلی نقد کند. از آنجا که استفاده از مارجین نوعی استقراض پول به شمار می‌آید، هزینه‌هایی را به همراه دارد، مانند هزینه اولیه یا بهره‌ای که باید برای وام خود بپردازید. گفتنی است هزینه‌های بهره به حساب شما اعمال خواهد شد؛ مگر اینکه نسبت به پرداخت تمام بدهی خود اقدام کنید. با گذشت زمان، بدهی شما به‌سبب وجود بهره افزایش می‌یابد و همین افزایش بدهی، بار دیگر به افزایش نرخ بهره می‌انجامد؛ از این‌رو خرید با حاشیه عمدتاً برای سرمایه‌گذاری‌های کوتاه‌مدت مناسب است و هرچه زمان بیشتری سرمایه‌گذاری خود را نگه ‌دارید، طبیعتاً به بازده بیشتری برای کسب سود نیاز خواهید داشت.

کاربرد Margin در صرافی‌ها

مارجین تریدینگ در کارگذاری ها به‌شدت کاربردی است و به افزایش قدرت خرید شما منجر می‌شود. همچنین امکان افزایش سود با وجوه کمتر را برای شما فراهم می‌کند؛ برای مثال هنگام معامله روی یک جفت ارز، درصدی از قیمت کل معامله را شما پرداخت می‌کنید و مابقی را کارگذاری بر عهده می‌گیرد و به تناسب سرمایه، شما را در سود و ضرر شریک کرده و درصورت ضرر بیش‌ازحد، تمام سرمایه‌ای را که تعیین کرده‌اید، بلوکه می‌کند. این مبلغی که شما در ابتدای معامله تعیین کرده‌اید، به‌عنوان مارجین یا وثیقه‌ای نزد بروکر می‌ماند تا ریسک اعتباری شما را پوشش دهد.

مزایای معامله مارجین

معامله مارجین ریسک بالاتری در مقایسه با معاملات معمولی دارد.بازار فارکس در عین حال که بازاری با نوسان های حساب شده است اما در عین حال ،معامله‌گران در مارجین تریدینگ باید هنگام گرفتن موقعیت‌های خود مراقب باشند؛ به همین دلیل معاملات مارجینی به معامله‌گران جدید توصیه نمی‌شود؛ زیرا به استراتژی‌های پوشش ریسک و مدیریت ریسک پیشرفته نیاز دارد؛ البته این امر به این معنا نیست که معاملات مارجین مزایای خود را ندارد. از طریق این استراتژی، یک معامله‌گر می‌تواند موقعیتی را باز کند که او را در معرض سود بیشتری در مقایسه با دارایی‌های اصلی خود قرار دهد. همان‌طور که قبلاً ذکر شد، یک موقعیت معاملاتی موفق با اهرم ۱۰۰X به معامله‌گر ۱۰۰ برابر بیشتر از آنچه در تجارت عادی به دست می‌آورد، سود می‌دهد.

ریسک‌های معاملات مارجین

معامله مارجین یک سرمایه‌گذاری بسیار پرریسک است. چندین خطر وجود دارد که باید قبل از گرفتن یک موقعیت در نظر گرفته شود. اولین مورد این است که بازار های مالی بین الملل تفاوت های کمی در جزئیات نسبت به یکدیگر دارند که وجه تمایز آنهاست. این امر بازار را در معرض دست‌کاری قیمت‌ها، به‌ویژه در معاملات مارجینی قرار می‌دهد. محرکان بازار معامله‌گرانی هستند که به‌دلیل داشتن سرمایه بزرگ می‌توانند بر بازار تأثیر بگذارند. آن‌ها می‌توانند موضعی اتخاذ کنند که می‌تواند بر موقعیت‌های معاملات مارجینی تأثیر بگذارد و همه، به‌ویژه معامله‌گران حاشیه را در معرض خطر بالایی قرار دهد.با این حال چندین ابزار می‌تواند به محاسبه این خطر کمک کند.

مارجین در فارکس

امکان دوطرفه تبادل و معامله‌گری ارز خارجی فارکس، یکی از محبوب‌ترین درگاه‌های معامله گری در بازار بین الملل به شمار می‌رود و همین عامل موجب شده تا افراد زیادی در جست‌وجوی نحوه کار و قوانین مارجین در فارکس باشند تا قدرت خرید خود را افزایش دهند. مارجین در فارکس، شباهت زیادی به سایر بازارها دارد و برخلاف تصور بسیاری به معنای کارمزد معامله نیست، بلکه بخشی از مانده‌حساب مشتری است که برای سفارش معامله کنار گذاشته می‌شود. میزان مارجین هر شرکت کارگزاری بسته به شرایط می‌تواند متغیر باشد.

همان‌گونه که پیش‌تر نیز گفته شد، حساب مارجین استقراضی برای افزایش حجم یک موقعیت یا معامله است و معمولاً تلاشی برای بهبود بازده ناشی از سرمایه‌گذاری یا تجارت به شمار می‌رود. این فرایند در بازار فارکس، توسط معامله‌گران ارز به کار می‌رود؛ برای مثال سرمایه‌گذاران اغلب هنگام خرید سهام از حساب‌های مارجین استفاده می‌کنند. معاملات مارجین در فارکس به معنای معامله با اهرم است که می‌تواند ریسک و بازده بالقوه را افزایش دهد و شامل سپرده‌گذاری به‌منظور بازکردن و حفظ موقعیت در یک یا چند ارز است.

حساب‌های مارجین توسط شرکت‌های کارگزاری به سرمایه‌گذاران ارائه می‌شود و به‌طور پیوسته با نوسان ارزش ارزها به‌روز می‌شود. معامله‌گران در بازارهای فارکس ابتدا باید یک حساب کاربری با یک کارگزار فارکس یا یک کارگزار آنلاین فارکس افتتاح کنند تا فرایند معامله آغاز شود. میزان مارجین معمولاً درصدی از حجم معاملات فارکس است و با توجه به کارگزار متفاوت است؛ برای مثال در بازارهای فارکس، ۱ درصد مارجین غیرعادی نیست؛ به این معنا که معامله‌گران می‌توانند ۱۰۰۰۰۰ دلار ارز را تنها با ۱۰۰۰ دلار کنترل کنند. سپس برای شروع فرایند مارجین در فارکس، یک سرمایه‌گذار باید ابتدا پول را قبل از انجام معامله به حساب مارجین واریز کند البته مبلغی که باید واریز شود، به درصد مارجین موردنیاز کارگزار بستگی دارد؛ برای مثال، حساب‌هایی که با ۱۰۰۰۰۰ واحد ارزی یا بیشتر معامله می‌کنند، معمولاً دارای درصد حاشیه ۱ یا ۲ درصد هستند.

بنابراین برای سرمایه‌گذاری که می‌خواهد ۱۰۰۰۰۰ دلار معامله کند، حاشیه ۱ درصد به این معناست که ۱۰۰۰ دلار باید به حساب واریز شود. ۹۹ درصد باقی‌مانده توسط کارگزار ارائه می‌شود. گفتنی است برخی کارگزاران به‌دلیل افزایش ریسک نقدینگی، ممکن است به حاشیه بالاتری برای حفظ موقعیت در آخر هفته نیاز داشته باشند؛ بنابراین اگر حاشیه عادی در طول هفته ۱ درصد باشد، ممکن است این رقم در آخر هفته به ۲ درصد افزایش یابد. همچنین باید اشاره کرد که معمولاً کارگزاران از ۱۰۰۰ دلار به‌عنوان سپرده امنیتی استفاده می‌کنند؛ از این‌رو اگر موقعیت سرمایه‌گذار بدتر شده و زیان او به ۱۰۰۰ دلار نزدیک شود، کارگزار ممکن است یک کال مارجین را آغاز کند. هنگامی که این اتفاق می‌افتد، کارگزار معمولاً به سرمایه‌گذار این پیام را می‌رساند که یا پول بیشتری به حساب واریز کند یا حساب را ببندد تا ریسک را برای هر دو طرف محدود کند. در شرایطی که حساب‌ها مبالغ قابل‌توجهی را در بازارهای بی‌ثبات از دست داده‌اند، کارگزاری ممکن است حساب را نقد کند و سپس به مشتری اطلاع دهد که حسابش در معرض کال مارجین قرار گرفته است.

منظور از مارجین لول چیست؟

مارجین لول یا سطح مارجین به شما این امکان را می‌دهد تا بدانید چه مقدار از سرمایه شما برای معاملات جدید در دسترس است. براساس تعریف مارجین لول مقدار درصد، مقدار ارزش ویژه در مقابل مارجین به دست خواهد آمد؛ برای مثال اگر سهام شما ۵۰۰۰ دلار و حاشیه استفاده‌شده ۱۰۰۰ دلار باشد، مقدار مارجین لول ۵۰۰ درصد خواهد بود. باید اشاره داشت که هرچه مارجین لول بالاتر باشد، فری مارجین بیشتری برای معامله در دسترس سرمایه‌گذار خواهد بود؛ یا به عبارتی دیگر هرچه سطح مارجین پایین‌تر باشد، مارجین آزاد کمتری برای معامله در دسترس خواهد بود که می‌تواند به ضررهای بسیاری نظیر مارجین کال یا توقف خروج و… منجر شود. براساس تعریف مارجین لول، نکات مهمی در این مبحث وجود دارد که از جمله آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• پلت فرم معاملاتی شما به‌طور خودکار مارجین لول شما را محاسبه می‌کند و نمایش می‌دهد.
• اگر هیچ معامله بازی ندارید، سطح مارجین شما صفر خواهد بود.
• کارگزاران مختلف محدودیت‌های سطح حاشیه متفاوتی را تعیین می‌کنند، اما بیشتر کارگزاران این حد را ۱۰۰ درصد تعیین می‌کنند.
• وقتی ارزش سهام شما برابر یا کمتر از مارجین استفاده‌شده شما باشد، نمی‌توانید موقعیت جدیدی باز کنید.
• اگر می‌خواهید موقعیت‌های جدیدی را باز کنید، ابتدا باید موقعیت‌های موجود را ببندید.

سخن پایانی

معاملات در بازارهای معاملاتی و سرمایه‌گذاری به یکی از محبوب‌ترین راه‌های کسب درآمد در عصر حاضر تبدیل شده و پتانسیل‌ها و موقعیت‌های ویژه این بازار نظیر مارجین می‌تواند با افزایش قدرت خرید و حجم معاملات، سودآوری شما را چندین برابر کند. البته باید توجه داشت ورود به این فرایند بدون دانش و تجربه کافی می‌تواند ضررهای بیشتری به سرمایه‌گذاران وارد کند؛ پس باید توجه ویژه‌ای به مزایا و معایب آن داشت و به‌اصطلاح بی‌گدار به آب زدن در این بازار نتیجه ای جز از دست رفتن سرمایه ندارد.

محاسبه سطح کال مارجین

یکی از اتفاقات ناخوشایند در بازار آتی، کال مارجین شدن معامله‌گران است. در واقع اگر معامله‌گری در این بازار بیش از ۳۰ درصد زیان کند، وضعیت حساب وی به اصطلاح کال مارجین می‌شود و باید طی مهلتی که کارگزار مشخص می‌کند، اقدام به خروج از وضعیت کال مارجین کند. در این مقاله به بررسی آخرین مهلت کال مارجین ها در بازار آتی می‌پردازیم. گفتنی است که این مهلت، طبق مفاد دستورالعمل اجرایی معاملات قراردادهای آتی در شرکت بورس کالای ایران ( سهامی عام) مشخص می‌شود.

در ادامه عناوین زیر را مشاهده خواهید کرد:

O آخرین مهلت کال مارجین ها در بازار آتی چه زمانی است؟

O کارگزاری چگونه مهلت کال مارجین را تعیین می‌کند؟

O مثال تعیین آخرین مهلت کال مارجین ها در بازار آتی

آخرین مهلت کال مارجین ها در بازار آتی چه زمانی است؟

بنا به دستورالعمل بورس کالا، آخرین مهلت کال مارجین‌ها جهت واریز وجه جبرانی یا بستن موقعیت‌های مازاد، بستگی به شرایط بازار و میزان ریسک معامله‌گران دارد. به همین دلیل، دستورالعمل بورس کالا در چند ماده به این موضوع پرداخته است. در ماده (۳۲ تبصره ۱) حداکثر زمان برای واریز وجه یا بستن موقعیت‌های مازاد، یک ساعت پس از شروع جلسه معاملاتی روز کاری بعد اعلام شده اما در راستای مدیریت ریسک معامله‌گران، در ماده‌های (۳۵ مکرر و ۳۵ مکرر۱) تعیین مهلت خروج از وضعیت کال مارجین به عهده کارگزار قرار داده شده است.

کارگزاری چگونه آخرین مهلت کال مارجین را تعیین می‌کند؟

طبق ماده مذکور، لازم نیست کارگزار حتی تا پایان جلسه معاملاتی صبر و سپس اخطاریه کال مارجین را برای معامله‌گر ارسال کند. در واقع طی هر جلسه معاملاتی کارگزار می‌تواند پس از به روز رسانی حساب‌ها و کال مارجین شدن وضعیت حساب، اخطاریه کال مارجین را برای معامله‌گران بفرستد و بنا به صلاحدید خود، مهلتی را برای واریز وجه جبرانی تعیین کند.

طبق دستورالعمل اجرایی محاسبه سطح کال مارجین معاملات قراردادهای آتی در شرکت بورس کالای ایران ( سهامی عام) ماده (۳۲) تبصره (۱): «وجه تضمین جبرانی، حداکثر تا یک ساعت پس از شروع جلسه معاملاتی روز کاری بعد باید پرداخت شود.»

ماده ۳۵ مکرر: بورس و کارگزاران می‌توانند در راستای مدیریت ریسک مشتریان در طی روز و به صورت مستمر، بر اساس قیمت تسویه لحظه‌ای اعلامی در مشخصات قرارداد، عملیات به روز رسانی موجودی محاسبه‌شده مشتریان را به شرح زیر انجام دهند:

در مورد موقعیت‌های تعهدی منتقل‌شده از روز قبل، تفاوت ارزش دارایی تعهدشده در «قرارداد آتی» را بر حسب تفاوت قیمت تسویه لحظه‌ای با قیمت تسویه روز معاملاتی قبل محاسبه و به موجودی محاسبه‌شده مشتریان منظور می‌کند.

در مورد موقعیت‌های تعهدی ایجادشده در روز جاری، تفاوت ارزش قرارداد با ارزش دارایی تعهدشده به «قیمت تسویه لحظه‌ای» محاسبه و به موجودی محاسبه‌شده مشتریان منظور می‌شود.

در صورتی که پس از انجام عملیات بندهای فوق «موجودی محاسبه‌شده مشتری» از سطح «حداقل وجه تضمین» کمتر شود، «اخطاریه افزایش وجه تضمین» به تشخیص اتاق پایاپای یا کارگزار، حسب مورد صادر و مراتب به مشتری اعلام می‌شود.

ماده ۳۵ مکرر ۱ – مشتری موظف است در صورت درخواست کارگزار، در مهلت زمانی اعلام‌شده، نسبت به واریز مابه‌التفاوت «موجودی محاسبه‌شده مشتری» تا سطح مجموع «وجه تضمین اولیه» و تضامین نقدی موضوع ماده ۱۳ مکرر به حساب عملیاتی خود اقدام کند. در صورتی که «مشتری» تا پایان مهلت زمان اعلامی کارگزار نسبت به واریز وجه مذکور و اصلاح موجودی حساب خود اقدام نکند، کارگزار می‌تواند برای بستن آن دسته از «موقعیت‌های تعهدی باز» مشتری که تعهدات وجه تضمین آن‌ها ایفا نشده است، اقدام کند.

بر اساس مفاد دستورالعمل اجرایی معاملات آتی، حداکثر مهلت واریز وجه جبرانی یا بستن موقعیت‌های مازاد در شرایط نرمال، یک ساعت پس از شروع جلسه کاری بعدی است. همچنین کارگزار می‌تواند طبق مفاد ماده (۳۵ مکرر۱) حداکثر مهلت تعیین‌شده را در راستای مدیریت ریسک معامله‌گران کمتر کند.

مثال تعیین آخرین مهلت کال مارجین ها در بازار آتی

آقای احمدی روز شنبه در قرارداد آتی زعفران نگین دی دو موقعیت خرید با قیمت ۱۳۰۰۰ تومان اخذ می‌کند. پس از اخذ موقعیت خرید، بازار با صف فروش مواجه می‌شود. سود و زیان آقای احمدی در پایان روز اول با مفروضات زیر به این شرح خواهد بود:

الف- قیمت تسویه: ۱۲۵۰۰ تومان

ب- وجه تضمین قرارداد آتی زعفران نگین: ۳۰۰۰۰۰ تومان

ج- حداقل وجه تضمین = ۲۱۰۰۰۰

سود و زیان روز اول= (قیمت تسویه – قیمت معاملات انجام شده)×اندازه قرارداد×تعداد موقعیت باز

زیان= (۱۳۰۰۰-۱۲۵۰۰)×۱۰۰×۲= ۱۰۰۰۰۰

آقای احمدی ۲ موقعیت خرید در قرارداد آتی زعفران نگین دی اخذ کرده و بنابراین، ۶۰۰ هزار تومان (۳۰۰۰۰۰×۲=۶۰۰۰۰۰) به عنوان وجه تضمین در حساب خود داشته است. با توجه به حداقل وجه تضمین ۲۱۰ هزار تومانی، اگر موجودی حساب آقای احمدی کمتر از ۴۲۰ هزار تومان شود حساب وی کال مارجین خواهد شد. پس از برداشت ۱۰۰ هزار تومان زیان از حساب اقای احمدی در پایان روز شنبه موجودی حساب وی به ۵۰۰ هزار تومان می‌رسد. در واقع وضعیت حساب آقای احمدی ات ریسک (At Risk) می‌شود.

فرض کنید در روز یکشنبه بازار آتی با صف فروش سنگین آغاز به کار کند. به این ترتیب در به روز رسانی نیم ساعت ابتدایی بازار، حساب آقای احمدی بر اساس قیمت تسویه ۱۱۸۵۰ (۱۲۵۰۰×۰۵/۰) تومان تسویه شود. در این شرایط، راس ساعت ۱۱ روز یکشنبه، موجودی حساب اقای احمدی برابر با ۳۷۰ هزار تومان (۱۳۰۰۰۰-۵۰۰۰۰۰=۳۷۰۰۰۰) می‌شود.

زیان = (قیمت تسویه روز قبل – قیمت تسویه ساعت ۱۱) ×اندازه قرارداد×تعداد موقعیت باز

زیان= (۱۲۵۰۰-۱۱۸۵۰)×۱۰۰×۲= ۱۳۰۰۰۰

از آن جایی که موجودی حساب آقای احمدی طی جلسه معاملاتی روز یکشنبه از حداقل وجه تضمین لازم (۴۲۰ هزار تومان) کمتر می‌شود، لذا وضعیت حساب وی کال مارجین می‌شود. در این شرایط کارگزار در راستای مدیریت ریسک اقای احمدی، طبق ماده ۳۵ مکرر دستورالعمل می‌تواند اخطاریه افزایش وجه تضمین را برای اقای احمدی ارسال و مهلتی را برای واریز وجه تضمین جبرانی به او اعلام کند. این مهلت می‌تواند یک ربع پس از ارسال اخطاریه افزایش وجه تضمین یا بنا به صلاحدید کارگزاری بیشتر (روز کاری بعد تا قبل از ساعت ۱۱) باشد. اگر معامله گر ظرف مهلت تعیین‌شده وجه تضمین جبرانی را واریز ننماید کارگزار می‌تواند موقعیت وی را در بازار با قیمت سرخط ببندد.

همچنین کارگزار می‌تواند تا اتمام جلسه معاملاتی صبر کند و پس از تسویه حساب نهایی، در صورت کال مارجین شدن وضعیت حساب آقای احمدی، مهلتی را برای واریز وجه جبرانی به اقای احمدی اعلام کند. این مهلت حداکثر تا ساعت ۱۱ روز کاری بعد خواهد بود. لازم به ذکر است کارگزار طبق ماده (۳۵ مکرر ۱) می تواند به طور مثال، تا ساعت ۱۰:۰۰ روز کاری بعد (دوشنبه) به آقای احمدی، مهلت واریز وجه جبرانی بدهد. اگر آقای احمدی تا ظرف مهلت تعیین‌شده وجه مورد نیاز را به حساب در اختیار بورس خود واریز نکند، کارگزار می‌تواند راس ساعت ۱۰:۰۰ برای بستن موقعیت مورد نیاز وی به قیمت سرخط اقدام به ثبت سفارش فروش کند.

سخن آخر

مهمترین نکات را درباره آخرین مهلت کال مارجین ها در بازار آتی بررسی کردیم. با توجه به تسویه حساب روزانه در بازار آتی و وجود اهرم مالی، در این بازار احتمال زیان‌های حتی ۵۰ درصدی (همچنین احتمال سودهای ۵۰ درصدی) در یک روز وجود دارد. به همین دلیل، لازم است معامله‌گران آتی کالا برای داشتن کنترل بیشتر بر پورتفوی خود، همواره وضعیت حساب خود را تحت نظر داشته باشند. با استفاده از قابلیت «پیش بینی وضعیت» که در مطلب « چگونه از کال مارجین شدن معاملات آتی کالا در امان بمانیم؟ » توضیح داده شد، معامله‌گران می‌توانند مدیریت بهتری بر وضعیت حساب و پورتفوی خود داشته باشند. با این حال اگر معامله‌گری کال مارجین شد، پیشنهاد می‌کنیم قبل از اتمام مهلت اعلام‌شده از سوی کارگزاری، با توجه به قیمت‌های مد نظر خود، برای واریز وجه جبرانی یا بستن موقعیت‌های مازاد اقدام کند.