کندل استیک یا نمودار شمعی ژاپنی چیست و انواع آن کدامند؟
کندل استیک (Candlestick) یا نمودار شمعی ژاپنی از مهمترین ابزارها در تحلیل تکنیکال ارزهای دیجیتال است و درک درست از آنها لازمه ورود به بازارهای مالی از جمله رمزارزها است. در این راهنمای آشنایی با نمودارهای کندل استیکهای پایه به شما نشان میدهیم که این نمودارها چگونه هستند و اجزای سازنده آنها را توضیح میدهیم. همچنین سایر انواع نمودارهای تحلیل کندل استیکها را به صورت خلاصه معرفی میکنیم.
نمودارهای کندل استیک چیست؟
نمودارهای کندل استیک یکی از بخش های مهم در تحلیل تکنیکال ارزهای دیجیتال است. روشی موثر برای ترسیم حرکت قیمت است که توسط یک تاجر برنج ژاپنی در اوایل ۱۷۰۰ اختراع شد. خواندن دقیق نمودارهای کندل استیک میتواند به معاملهگران در بازار ارز دیجیتال کمک کند تا حرکت بازار را بهتر درک کنند.
نحوه خواندن نمودارهای کندل استیک
کندل استیک فعالیت معاملاتی یک دوره را با نشان دادن چهار نقطه قیمت به صورت خلاصه بیان میکند:
- باز شدن (Open): قیمت در ابتدای دوره
- بسته شدن (Close): قیمت در پایان دوره
- بالاترین (High): بالاترین قیمتی که دارایی در آن دوره زمانی به آن رسیده است.
- پایینترین (Low): پایینترین قیمتی دارایی در آن دوره زمانی به آن رسیده است.
دوره زمانی یک نمودار به طور معمول توسط کاربر تعریف میشود. هر کندل استیک میتواند نشان دهنده یک روز، یک هفته یا یک ماه – یا هر بازه زمانی دیگری که معاملهگر انتخاب کند- باشد.
بخشهای نمودار کندل استیک کدامند؟
هر کندل استیک سه قسمت اصلی دارد:
سایه بالایی (Upper Shadow): خط عمودی بین بالاترین قیمت روز و قیمت بسته شدن (در کندل صعودی) یا قیمت باز شدن (در کندل نزولی).
بدنه اصلی (Real Body): فاصله بین قیمت باز شدن و قیمت بسته شدن. این قسمت در کندل به صورت رنگی نشان داده میشود.
- بدنه سبز (یا سفید) نشان میدهد که قیمت کندل شمعی ژاپنی دارایی در معاملات آن روز به سمت بالا حرکت کرده است.
- بدنه قرمز (یا سیاه) نشان میدهد که قیمت دارایی پایینتر از قیمت ابتدایی (باز شدن) در آن روز بسته شده است.
سایه پایینی (Lower Shadow): خط عمودی بین پایینترین قیمت روز و قیمت باز شدن (در کندل صعودی) یا قیمت بسته شدن (در کندل نزولی).
نحوه تفسیر حرکت قیمت در نمودار کندل استیک
انواع کندل استیک یا نمودار شمعی ژاپنی
دو کندل استیک اصلی وجود دارد که در تصویر بالا نشان داده شده است:
-
: هنگامیکه قیمت بسته شدن از قیمت باز شدن بالاتر باشد (معمولاً سبز یا سفید)
- کندل نزولی (Bearish): هنگامیکه قیمت بسته شدن پایینتر از قیمت باز شدن باشد (معمولاً قرمز یا سیاه)
الگوهای کندل استیک
الگوهای کندل استیک ممکن است از یک یا چند کندل تشکیل شوند. کندل استیکها همچنین میتوانند الگوی معکوس یا ادامهدار را ایجاد کنند.
در زیر با برخی از محبوبترین نمودارهای کندل استیک آشنا میشوید:
راهنمای ابزار رایگان تریدینگ ویو (TradingView) به زبان ساده برای تحلیل تکنیکال
کندل چیست؟ + مهمترین انواع کندل ها
نمودارهای کندل استیک (شمعی – ژاپنی) یکی از پرکاربردترین نمودارها در کندل شمعی ژاپنی تحلیل تکنیکال هستند. کندلها (Candle) به عنوان اجزای اصلی این نمودارها حاوی تمام اطلاعات قیمتی موردنیاز در آن تایم فریم خاص میباشند. اهمیت کندل (معنی فارسی: شمع) در تحلیل تکنیکال زمانی مشخص میشود که شما صرفا با دیدن نمودارهای شمعی و یافتن الگوهای کندل استیک (CandleStick) روند قیمتی را پیشبینی میکنید. وجه تمایز کندلها در ارائه هیجانات و احساسات معاملهگران بصورت بصری است. بیشترین اطلاعات قیمتی در کندلها گنجانده میشود به طوری که با تحلیل آنها میتوان رفتار آینده بازار را پیشبینی کرد. اگر گام صفر آموزش تحلیل تکنیکال را یادگیری مفهوم کندل و انواع آن بدانیم اغراق نکرده ایم!
سرفصل آموزشی
نمودار کندل استیک در تحلیل تکنیکال
طبق اولین اصل تحلیل تکنیکال “قیمت، همه چیز است!” در واقع تکنیکالیستها معتقدند تمامی عوامل موثر بر تغییرات قیمت در خود قیمت مستتر است. در واقع فقط کافی است با استفاده از تحلیل نمودار، روند قیمتی را پیشبینی کنیم. بنابراین “نمودارهای قیمتی” نقش مهمی دارند چرا که نمودار با اطلاعات کاملتر و بهتر، میتواند باعث بهبود کارایی تحلیل شود. سه نوع نمودار در تحلیل تکنیکال وجود دارد:
- نمودار خطی: از اتصال نقاط قیمت پایانی بدست میآید. اطلاعات زیادی در این نمودار از بین میرود.
- نمودار میلهای: اطلاعات قیمت بصورت یک خط عمودی (میله) شامل 4 پارامتر اصلی قیمت یعنی قیمت پایانی، آغازین، بیشترین و کمترین قیمت است.
- نمودار کندل استیک (CandleStick Chart): مشکل نمودارهای میلهای، عدم فهم سریع اطلاعات هر میله است. این مشکل در نمودارهای کندل استیک با اضافه شدن بدنه حل شد. بنابراین مزیت نمودارهای شمعی – ژاپنی فهم راحتتر و سریعتر است. در این نمودارها، کندلها (Candle) به عنوان عنصر اصلی نمودار شناخته میشوند. استفاده از نمودارهای CandleStick در بین تحلیلگران پرایس اکشن کاربرد فراوانی دارد.
کندل چیست؟
کندل در لغت به معنای شمع است و جزء اصلی نمودارهای Candlestick است. 4 پارامتر اصلی قیمت (قیمت پایانی، آغازین، بیشترین و کمترین قیمت) در یک تایم فریم خاص را شامل میشود. کندلها از دو بخش اصلی تشکیل میشوند: بدنه (Real Body) و سایه (Shadow). بدنه کندل بیانگر قیمت بسته شدن (Close Price) و قیمت بازگشایی (Open Price) است. دو خطی که در ابتدا و انتهای بدنه قرار دارد به شادو یا همان سایه معروف است. سایه پایینی و بالایی به ترتیب معرف کمترین قیمت (Low Price) و بیشترین قیمت (High Price) هستند. در واقع طول سایهها بیانگر دامنه نوسان قیمت است.
با توجه به قیمت پایانی (Close) و آغازین (Open) دو نوع کندل داریم: صعودی یا نزولی. اگر قیمت پایانی بیشتر از آغازین باشد بیانگر کندل صعودی با بدنه توخالی و رنگ سفید است. همچنین اگر قیمت پایانی کمتر از قیمت بازگشایی باشد کندل نزولی خواهیم داشت که رنگ بدنه آن بصورت توپر و با رنگ سیاه خواهد بود. دقت بفرمایید که نمایش بدنه کندل صعودی و نزولی به ترتیب با رنگ سبز و قرمز رایجتر است. شکل زیر مفهوم کندل را با جزئیات تمام نشان میدهد.
مفاهیم کندل ها در یک نگاه
میتوان اولین کاربرد نمودار کندل استیک را فهم سریع و آسان نوسانات قیمت درنظر گرفت. در واقع به راحتی و صرفا با دیدن کندلها میتوانیم کل معاملات در یک تایمفریم را تحلیل کنیم. چرا که هر کندل منعکسکننده عکسالعمل و رفتار تمامی معاملهگران در یک تایمفریم خاص است. در ادامه چند تفسیر ابتدایی از کندلها را خدمتتان بیان میکنیم که صرفا با نیمنگاهی به نمودار شمعی میتوان این کندل شمعی ژاپنی مفاهیم را برداشت کرد.
- بدنه مشکی و سفید به ترتیب بیانگر قدرت بالای فروشندگان و خریداران است. هر چه طول بدنه کندل بزرگتر باشد قدرت بیشتری از خرید یا فروش را نشان میدهد.
- شادو با توجه به رنگ بدنه میتواند مفاهیم مهمی را به معاملهگران گوشزد کند. برای مثال بلند بودن طول سایه بالایی در یک کندل نزولی کندل شمعی ژاپنی بیانگر قدرت بالای فروشندگان و افزایش تقاضای عرضه است.
- بلند بودن طول سایه پایینی در یک کندل صعودی نیز نشان از قدرت بالای خریداران و افزایش تقاضای خرید دارد.
انواع کندل ها — مهمترین الگوهای شمعی (Candlestick)
با شناسایی واکنش بازار به قرارگیری خاص کندلها کنار یکدیگر، الگوهای کندل استیک (Candlestick Patterns) ساخته میشوند. 3 نوع کلی الگوی کندل استیک داریم. بیشتر این الگوهای برای پیشبینی بازگشت روند در سطوح حمایت و مقاومت مورد استفاده قرار میگیرند. در واقع الگوهای کمی برای تایید و ادامهدار بودن روند فعلی وجود دارند. انواع کندلهای برگشتی به 2 دسته صعودی و نزولی تقسیم میشوند.
- برگشتی صعودی
- برگشتی نزولی
- ادامهدهنده
یک دستهبندی دیگر نیز با توجه به ترتیب قرارگیری چند کندل و بررسی طول بدنه و سایه آنها وجود دارد مثل الگوهای یک، دو و سه کندلی. در ادامه مهمترین این الگوها را به شما آموزش خواهیم داد.
1. کندل مارابوزو
به یک کندل صعودی بدون سایه (بدنه سفید یا سبز)، الگوی مارابوزو سفید یا Bullish Marubozu میگویند که یک روند صعودی و بازار گاوی را در پی خواهد داشت چرا که این الگو نشان از افزایش سطح تقاضا و فشار خرید معاملهگران دارد.
به یک کندل نزولی بدون سایه (بدنه سیاه یا قرمز)، الگوی ماروبوزو سیاه یا Bearish Marubozu میگویند که یک روند نزولی و بازار خرسی را در پی خواهد داشت چرا که این الگو نشان از افزایش سطح عرضه و فشار فروش معاملهگران دارد در شکل زیر این دو الگو نشان داده شده است. در این دو الگو، هر چه طول بدنه شمع بلندتر باشد قدرت بیشتری از خرید یا فروش را نشان میدهد.
2. الگوی کندل استیک دوجی (Doji)
الگوی دوجی نیز جزء الگوهای تک کندلی است بدین صورت که بدنه کندل بسیار کوتاه و عموما بصورت یک خط نازک میباشد و به معنی یکسان بودن قیمت بازگشایی و قیمت پایانی است. الگوی دوجی در تحلیل تکنیکال بیانگر تشویش و بیتصمیمی معاملهگران است. در حالت کلی 4 نوع کندل دوجی داریم: پایه بلند، سنگ قبر، سنجاقک و چهار قیمت!
الگوی دوجی پایه بلند: بدنه نازک، سایه بلند از هر دو طرف | برابر بودن فشار عرضه و تقاضا ← تشویش و دودلی معاملهگران |
الگوی دوجی سنگ قبر: بدنه نازک، سایه بالایی بلند | قدرت زیاد فروشندگان ← کندل شمعی ژاپنی سیگنال فروش در انتهای روند صعودی |
الگوی دوجی سنجاقک: بدنه نازک، سایه پایینی بلند | قدرت زیاد خریداران ← سیگنال خرید در انتهای روند نزولی |
کندل دوجی چهار قیمت: بدنه و سایه کوتاه! | بیانگر صف خرید و فروش — برابری قیمت پایانی، آغازین، بیشترین و کمترین قیمت |
همراه شدن Doji با الگوی Marubozu نتایج جالبی در پی دارد:
- اگر الگوی دوجی همراه با ماروبوز سفید باشد نشان از تضعیف قدرت خریداران و احتمال افزایش فشار فروش دارد بنابراین کاهش قدرت روند صعودی را در پی دارد و باید با احتیاط بیشتری نسبت به خرید سهام اقدام کرد!
- اگر الگوی دوجی همراه با ماروبوز سیاه باشد نشان از تضعیف قدرت فروشندگان و احتمال افزایش فشار خرید دارد بنابراین کاهش قدرت روند نزولی را در پی دارد و احتمال توقف روند کاهشی قیمت وجود دارد!
3. الگوی مرد به دار آویخته (Hanging Man)
ویژگی الگوی Hanging Man (مرد به دار آویخته یا مرد اعدامی) عدم وجود سایه بالایی کندل یا کوتاه بودن آن میباشد همچنین سایه پایینی باید حداقل 2 برابر بدنه باشد. این الگو در انتهای یک روند صعودی و در نقاط مقاومت رخ میدهد و به علت قدرت زیاد فروشندگان و افزایش سطح عرضه، بیانگر تغییر روند صعودی به نزولی است و اگر رنگ بدنه مشکی (قرمز) باشد قدرت الگوی مرد به دار آویخته بیشتر خواهد بود.
4. کندل چکش (Hammer) در تحلیل تکنیکال
در این الگو، سایه پایینی 2 تا 3 برابر بدنه کندل است و سایه بالایی نداریم یا خیلی کوتاه میباشد. این الگو در انتهای یک روند نزولی و در نقاط حمایت رخ میدهد و نشان از افزایش سطح تقاضا و شکلگیری روند صعودی دارد. رنگ بدنه اهمیت زیادی ندارد اما رنگ سفید (سبز) بدنه، بیانگر قدرت بیشتر الگو برای بازگشت و تغییر روند نزولی به صعودی خواهد بود. این الگو به پین بار صعودی نیز معروف است.
الگوی چکش معکوس (Inverted Hammer) از نظر رفتاری مشابه کندل چکش است با این تفاوت که سایه بالایی 2 برابر بدنه است و سایه پایینی خیلی کوتاه میباشد. دقت بفرمایید که این الگو از اعتبار کمتری برای بازگشت و تغییر روند نزولی به صعودی برخوردار است.
5. الگوی ستاره دنباله دار (Shooting Star)
این الگو که به پین بار نزولی معروف است در انتهای روند صعودی شکل میگیرد. سایه بالایی حداقل 2 برابر بدنه و کندل فاقد سایه پایینی (یا خیلی کوتاه) است. الگوی شوتینگ استار (ستاره ثاقب) بیانگر افزایش تقاضای فروش و در نتیجه تغییر روند صعودی به نزولی است و اگر رنگ بدنه سیاه باشد (نزولی – بدنه قرمز) قدرت بازگشت روند بیشتر خواهد بود. اگر بعد از تشکیل الگوی ستاره دنباله دار، یک کندل پایینتر از کف قیمتی شکل بگیرد میتوان آنرا سیگنال قوی فروش دانست.
6. الگوی ابر سیاه پوشاننده (Dark Cloud Cover)
جز الگوهای دو کندلی و بازگشتی است که تغییر روند صعودی به نزولی را در پی دارد بدین صورت که در یک روند صعودی ابتدا یک شمع سفید با بدنه نسبتا بلند و سپس کندلی با رنگ سیاه تشکیل خواهد شد شمع قرمز باید حداقل 50% بدنه کندل سبز را شامل شود و سقف قیمتی آن باید بالاتر از سقف شمع سیاه باشد. تشکیل این الگو در نقطه مقاومت باعث قدرت بیشتر آن در تغییر روند خواهد بود.
7. الگوی اینگالف نزولی (Bearish Engulfing)
این الگو که به پوشای نزولی نیز معروف است در بازار خرسی و هنگام تغییر روند صعودی به نزولی کندل شمعی ژاپنی تشکیل میشود بدین صورت که یک کندل قرمز، یک یا چند شمع قبلی خود را شامل میشود! و پوشش بیشتر کندلها باعث افزایش قدرت بازگشتی آن خواهد شد. کندل سیاه باید شمع سفید قبل خود را کامل پوشش دهد بدین صورت که قیمت آغازین و پایانی آن باید بیشتر از قیمت پایانی و آغازین کندل سبز قبلی باشد.
8. الگوی اینگالف صعودی (Bullish Engulfing)
این کندل صعودی در بازار گاوی و انتهای روند نزولی شکل میگیرد. بدینصورت که یک کندل سبز، یک یا چند شمع قبلی خود را پوشش میدهد و هر چه کندلهای بیشتری را شامل شود قدرت بازگشت آن بیشتر خواهد بود. کندل سفید باید شمع سیاه قبل خود را کامل بپوشاند. شناسایی این الگو در نقاط حمایتی معتبر میتواند به عنوان سیگنال خرید تلقی شود. Engulfing به الگوی پوششی یا پوشا نیز معروف است.
9. الگوی ستاره صبحگاهی در تحلیل تکنیکال (Morning Star)
از الگوهای سه کندلی و برگشتی صعودی است بدین صورت که در پایان یک روند نزولی، یک شمع سیاه بلند تشکیل میشود که روند نزولی فعلی را تایید میکند سپس شمع دوم با بدنهای کوچک و پایینتر از بدنه شمع اول شکل میگیرد. رنگ بدنه شمع دوم اهمیت ندارد! آخرین کندل در بالای بدنه شمع دوم و با رنگ سفید ظاهر میشود و باید حداقل 50% بدنه شمع اول را پوشش دهد. دقت بفرمایید که کوچک بودن بدنه شمع دوم و شباهت آن با ستاره! دلیل نامگذاری این الگو است و به شمع میانی، ستاره نیز میگویند.
10. الگوی ستاره عصرگاهی (Evening Star)
نقطه مقابل الگوی قبلی است! یعنی در پایان یک روند صعودی شکل میگیرد و نشان از برگشت روند صعودی دارد و جزء الگوهای قوی برگشتی است. در این الگو شمع اول بصورت یک کندل بلند سفید، شمع دوم با بدنهای کوچک و بالاتر از شمع اول و نهایتا آخرین کندل در زیر بدنه ستاره و با رنگ سیاه ظاهر میشود که قیمت پایانی آن زیر خط میانی بدنه شمع اول است. ستاره عصرگاهی سیاره زهره است که قبل از تاریکی هوا ظاهر میشود! برخلاف ستاره صبحگاهی (سیاره عطارد) که نشانه طلوع آفتاب است!
11. الگوی سه کلاغ سیاه (Three Black Crows)
یکی از الگوهای پرقدرت تحلیل تکنیکال جهت تغییر روند صعودی به نزولی است سه کندل سیاه با اندازههای تقریبا یکسان، سیگنال کاهش قیمت را صادر میکنند! این الگو بیانگر فشار عرضه و فروشندگان قوی است. در مقابل این الگو، الگوی سه سرباز سفید (Three White Soldiers) قرار دارد که 3 شمع سبز پشت سر هم نوید یک روند صعودی و افزایش قیمت را میدهند.
12. الگوی عشق: عشق بورزید، پرواز کنید!
اگر قصد یادگیری 0 تا 100 مبحث آموزش تحلیل تکنیکال را دارید به شما توصیه میکنیم مقالات آموزشی زیر را به ترتیب مطالعه بفرمایید، به مرور مقالات جدیدتر پیرامون آموزش تحلیل تکنیکال در سایت درج خواهد شد حتما پیگیر پارسسهام باشید.
آموزش مبانی بورس؛ مبانی نمودارهای شمع ژاپنی
نمودار شمع ژاپنی یکی از روشهای پرکاربرد برای نمایش قیمت سهام در بازار سرمایه است. همچنین، با استفاده از الگوهای شمع ژاپنی میتوان روندهای آتی قیمتها را پیشبینی کرد.
ژاپنیها یکی از کشورهای پیشرو در بحث تحلیل تکنیکال بازارهای مالی هستند؛ بهطوریکه میتوان گفت بسیاری از مفاهیم و اندیکاتورهای مطرح در جهان را ژاپنیها ایجاد کرده یا توسعه دادهاند. باوجوداین، شاید بتوان مهمترین ابداع ژاپنیها را نمودارهای شمعی عنوان کرد.
مدتها پیش از آنکه غربیها با روش کندل شمعی ژاپنی شمع ژاپنی آشنا شوند، ژاپنیها از این روش برای پیشبینی روندها استفاده میکردند تا اینکه یکی از تحلیلگران مطرح آمریکایی بهنام استیو نیسون کتابی با نام (The Candlestick Course) منتشر کرد و روش استفاده از نمودارهای شمع ژاپنی را به غرب معرفی کرد. گفتنی است در ایران این کتاب بهنام «الگوی شمع ژاپنی» ترجمه شده است.
استفاده از نمودار شمع ژاپنی به دو صورت امکانپذیر است: ۱. برای تجزیهوتحلیل نمودارها و نمایش حرکتهای قیمتی؛ ۲. شناسایی ترکیبهای خاصی از شمعها بهمنظور آگاهی از روند آتی سهم.
نمودار شمع ژاپن
نحوهی رسم نمودارهای شمعی در بازار ایران و بازارهای جهانی قدری باهم تفاوت دارد؛ اما شکل ظاهری آنها با یکدیگر یکسان است. هر شمع از چهار نقطه تشکیل شده است که نشاندهندهی قیمت اولیه، قیمت پایانی، کمترین قیمت و بیشترین قیمت است. در بازارهای جهانی آخرین قیمتی که سهم در آن قرار دارد، بهعنوان قیمت پایانی در نظر میگیرند؛ ولی در بازار ایران قیمت پایانی عبارت است از میانگین تمام قیمتهای معاملهشده در آن روز. بهعبارت سادهتر، در بازارهای جهانی اگر قیمت سهم ساعتها در سطح ۱۰۰ دلار بوده باشد و فقط در آخرین لحظه کاهش پیدا کرده و به قیمت ۵۰ دلار رسیده باشد، قیمت پایانی همان پنجاه دلار خواهد بود؛ اما در بازار ایران باتوجهبه حجم معاملات در ساعات مختلف، میانگین میگیرند و قیمت پایانی را باتوجهبه این میانگین لحاظ میکنند.
همین تغییر در شمع باعث میشود که بسیاری از تحلیلگران داخلی اعتقاد داشته باشند که نمیتوان از الگوهای شمعی در بازار ایران استفاده کرد؛ چراکه شمعها دستکاریشده هستند و درنتیجه، الگوهای شمعی در بازار ایران چندان کارایی ندارد. درمقابل، عدهای استدلال میکنند که با وجود دستکاری در شمعها، همچنان فلسفهی الگوهای شمعی پابرجا هستند و میتوان از آنها استفاده کرد.
رنگ شمعها نیز برای شناسایی شمعها اهمیت زیادی دارد. عموما برای شناسایی شمعها از دو رنگ سبز و قرمز یا سیاه و سفید استفاده میکنند؛ ولی ترکیب رنگهای متنوعتری نیز وجود دارد. این تغییر رنگ به ما نشان میدهد که قیمت پایانی کمتر از قیمت اولیه بوده است یا بیشتر. بهعنوان مثال، در ترکیب رنگ سبز و قرمز، اگر قیمت اولیه بیشتر از قیمت پایانی باشد، رنگ شمع قرمز خواهد بود و اگر قیمت اولیه کمتر از قیمت پایانی باشد، رنگ شمع سبز خواهد بود.
الگوهای شمعی
الگوهای شمع ژاپنی تصویری روانشناختی از ذهنیت معاملهگران در آن زمان به ما میدهد. این تصویر بهوضوح نشان میدهد که عملکرد معاملهگران در زمان مشخص بازار چگونه است. ازآنجاکه تحلیل الگوهای شمعی یکی از انواع تحلیل تکنیکال است، اساس الگوهای شمعی روانشناسی معاملهگران است. یکی از ایدهها برای الگوهای شمعی این است که معاملهگران در زمانهای یکسان رفتار یکسانی از خود بروز میدهند و این رفتار یکسان در نهایت خود را در ظاهر شمعها نمایان میکند.
الگوهای شمعی بهطورکلی به دو دسته تقسیم میشوند: ۱. الگوهای برگشتی؛ ۲. الگوهای دنبالهدار. معمولا هر الگویی که در روند نزولی مشاهده میشود، قرینهای نیز در روند صعودی دارد. درادامه، این الگوها را بررسی میکنیم. الگوهای شمعی بسیار زیادی در منابع مختلف ذکرشده است؛ ولی در اینجا فقط به بعضی از الگوهای محبوب بسنده میکنیم.
۱. الگوهای برگشتی
الگوهای شمع برگشتی ترکیبی از شمعهای ژاپنی است که معمولا نشاندهندهی وارونگی روند است. یکی از ملاحظات جدی که برای کمک به شناسایی الگوی صعودی یا نزولی استفاده میشود، روند بازار قبل از این الگو است. شما نمیتوانید الگوی برگشتی صعودی در روند صعودی داشته باشید.
الگوی ابر سیاه و خط نافذ
این الگویی با دو کندل است که به ما اخطار میدهد امکان تغییر روند بازار وجود دارد و در بازار ایران نیز بسیار دیده شده است. در این الگو، کندل اول شمع صعودی نسبتا بلندی ایجاد میکند و شمع دوم بالاتر از بالاترین قیمت شمع اول باز میشود و بیشتر از نصف شمع بدنهی اول نزول میکند. این الگو نشاندهندهی تغییر روند بازار از صعودی به نزولی است. چنین الگویی در روندهای نزولی نیز بهچشم میخورد که به آن الگوی خط نافذ گفته میشود و دقیقا شرایط الگوی ابر سیاه را دارد؛ تنها با این تفاوت که در الگوی خط نافذ، شمع اول نزولی و شمع دوم صعودی است.
الگوی ستارهی عصرگاهی و صبحگاهی
دو الگوی قوی برگشتی دیگر نیز الگوی ستارهی عصرگاهی و صبحگاهی است که سه شمع را شامل میشود و فوقالعاده عمل میکنند. در الگوی ستارهی عصرگاهی، شمع اول شمع نسبتا بلند صعودی است که روند صعودی فعلی را تأیید میکند. شمع دوم قدری بالاتر از کندل اول باز میشود؛ اما بدنهی آن کوچکتر از شمع اولی است و درادامه شمع سوم که نزولی است و تا نصف شمع اول سقوط میکند. الگوی ستارهی صبحگاهی دقیقا معکوس این الگو است.
۲. الگوهای دنبالهدار
گاهی پیش میآید که با مشاهدهی چند مرحله کاهش در قیمتها مردد هستیم که معامله را ادامه بدهیم یا همانجا آن را ببندیم. الگوهای دنبالهدار به ما کمک میکنند تا بفهمیم روندی که در آن قرار داریم ادامه پیدا میکند یا خیر. الگوهای دنبالهدار چندان الگوهای مهمی نیستند؛ ولی بازهم میتوانند در شناسایی روند کمک کنند.
الگوی سهگانهی کاهشی و افزایشی
در الگوی سهگانهی افزایشی، پنج شمع وجود دارد. شمع اول بدنهی بلندی دارد و صعودی است. سپس سه شمع با بدنهی کوچک تشکیل میشود که برآیند حرکت آنها نزولی است؛ اما پایینتر از بدنهی شمع اول نمیروند و حداقل دو شمع از این سه شمع نزولی است. درادامه یک شمع صعودی دیگر که قیمت پایانیاش از قیمت پایانی شمع اول بیشتر است و بدینترتیب روند صعودی ادامه پیدا میکند. الگوی سهگانهی کاهشی نیز بههمینترتیب تنها در جهت عکس صورت میگیرد.
مجموعه مقالات بیتکوین
الگوی دوجی (Doji)
الگوی دوجی زمانی رخ میدهد که قدرت خریدار و فروشنده با یکدیگر برابر است و شمع با کمی نوسان تقریبا در همان نقطهی بازشده بسته میشود. این الگو نشان میدهد که بازار مردد است چه مسیری را برای ادامه طی کند. الگوی دوجی بهخودیخود نشاندهندهی تغییر روند یا ادامهی آن نیست؛ بلکه تنها نشاندهنده بلاتکلیفی خریداران و فروشندگان است؛ بههمیندلیل، معاملهگران باید منتظر تشکیل شمعی بعد از الگوی دوجی بمانند که به آن شمع تأیید گفته میشود. اگر این شمع در جهت خلاف حرکت بازار بود، میتوانند در آن جهت معامله را ببندند.
در تصویر زیر چند نمونهی مهم و محبوب دیگر از الگوهای شمعی را مشاهده میکنید.
سخن پایانی
الگوهای شمع ژاپنی کاربرد بسیار زیادی دارند و مرتبا در نمودارهای مختلف مشاهده شدهاند؛ ولی بهتنهایی نمیتوانند مؤثر باشند. هنگام مشاهدهی الگو نهتنها باید به تمام شرایط آن الگو دقت کنید؛ کندل شمعی ژاپنی بلکه باید بهدنبال تأییدیههای دیگر از سایر اندیکاتورها نیز باشید. عموما معاملهگران تکنیکال از چهار یا پنج اندیکاتور و ابزار تکنیکال برای تأیید جهت معاملهشان استفاده میکنند که الگوهای شمع ژاپنی، تنها یکی از این ابزار است.
الگوهای شمع ژاپنی همیشه مشاهدهشدنی نیستند و تنها در شرایط خاصی ایجاد میشوند. نکتهی دیگر اینکه بازار برای ایجاد الگوی شمع مطمئن باید زمان کافی دراختیار داشته باشد. بهتر است برای تشخیص بهتر الگوی شمع ژاپنی از چهارچوبهای زمانی (Time Frame) بالاتر از یک ساعت استفاده کنید. امروزه در بازارهای جهانی، با ترکیب شمعهای ژاپنی با اندیکاتورهای RSI ،CCI و. سیستمهای معاملاتی مطلوب و مطمئنی ایجاد شده است که خطای نسبتا کمی دارد و خطر ایجاد الگوهای ناقص را نیز کاهش داده است.
پرسشهای متداول
نمودار شمع ژاپنی یا کندل استیک چیست؟
به جرات میتوان نمودار شمع ژاپنی را مهمترین ابداع ژاپنیها بین اندیکاتورهای بازارهای مالی خواند. ژاپنیها از این نمودار برای پیشبینی روندها استفاده میکردند تا اینکه تحلیلگری بهنام استیو نیسون، این نمودار را به دنیای غرب معرفی کرد.
نمودار شمع ژاپنی یا کندل استیک چیست؟
به جرات میتوان نمودار شمع ژاپنی را مهمترین ابداع ژاپنیها بین اندیکاتورهای بازارهای مالی خواند. ژاپنیها از این نمودار برای پیشبینی روندها استفاده میکردند تا اینکه تحلیلگری بهنام استیو نیسون، این نمودار را به دنیای غرب معرفی کرد.
نمودار شمع ژاپنی چه اطلاعاتی را نمایش میدهد؟
هر شمع در نمودار شمع ژاپنی یا کندل استیک از چهار نقطه تشکیل شده است که نشاندهندهی قیمت اولیه، قیمت پایانی، کمترین قیمت و بیشترین قیمت یک سهم در طول روز معاملاتی است. البته نمودار شمع ژاپنی در ایران با بازارهای جهانی متفاوت است، بطوریکه در ایران، میانگین قیمت سهم در طول روز بهعنوان قیمت پایانی در نظر گرفته میشود.
نمودار شمع ژاپنی چه الگوهایی دارد و چگونه تفسیر میشود؟
الگوهای شمع ژاپنی تصویری روانشناختی از ذهنیت معاملهگران در آن زمان به ما میدهد. این تصویر بهوضوح نشان میدهد که کندل شمعی ژاپنی عملکرد معاملهگران در زمان مشخص بازار چگونه است. الگوهای شمعی به دو دسته تقسیم میشوند: الگوهای برگشتی و الگوهای دنبالهدار.
الگوهای شمعی
تحلیل گران می توانند الگوهای شمعی ژاپنی را در سطوح حمایتی و مقاومتی مورد بررسی قرار داده و با سایر ابزارهای تحلیل تکنیکال ترکیب کنند می توانند نتایج خوبی را کسب کنند و ذکر این نکته ضروری است که صرفا.
الگوهای شمعی ژاپنی
مقدمه پیشینه تاریخی مفاهیم پایه ساختار نمودارهای شمعی الگوهای بازگشتی ستارهها سایر الگوهای برگشتی الگوهای ادامه دهنده ستاره دوجی جادویی تمام ترکیبها در کنار هم قوانین استفاده همزمان از تکنیکها الگوهای شمعی در کنار یکدیگر نمودارهای شمعی و خطوط روند.
کندل استیک یا نمودار شمعی ژاپنی چیست؟ ( آشنایی با انواع نمودار سهام )
زمانی که به یک نمودار نگاه کندل شمعی ژاپنی میکنید، شاید سوالات زیادی به ذهنتان برسد! این گونه نمودارهای چه چیزی را بیان میکنند؟ چگونه میتوان تغییرات ارزش سهام را پیشبینی کرد؟ آیا الان زمان خرید یک سهم است یا باید سهام خود را فروخت؟ این گونه سوالات و سوالات مشابه، هر روز به ذهن افرادی که در بورس به فعالیت میپردازند نقش میبندد و سعی میکنند به کمک شاخصها و گزارشات مالی، نمودارها و جدولهای اطلاعاتی پاسخ مناسبی به این گونه سوالات بدهند.. در این نوشتار به بررسی نمودارهای شمعی بورس از قبیل نمودار خطی ، میله ای و شمعی (کندل استیک یا شمعی ژاپنی) میپردازیم تا بتوانیم پاسخ مناسبی به این گونه سوالات بدهیم.
همانطور که میدانید، بورس و بازار سرمایه، پدیدهای پویا است که در بستر زمان تغییر میکند. در نتیجه مشخص است که دادههای بورس از جنس زمان هستند در نتیجه میتوان آنها را به صورت یک سری زمانی (Time Series) در نظر گرفت که بخشی از تغییرات آن وابسته به تصادف و بخش دیگر، رفتار بازار و خریداران و فروشندگان را مشخص میکند. در نتیجه برای نمایش مقادیر ارزش سهام یا مشخصات بازار سهام از نمودارهایی استفاده کندل شمعی ژاپنی خواهیم کرد که محور افقی آنها زمان است.
ویدیوی آموزشی از کندل استیک در انتهای مقاله
نمودار بورس یا سهام چیست؟
در حقیقت میتوان نمودار بورس یا سهام را بررسی ارزش سهام یا هر شاخصی وابسته به آن، نسبت به زمان در نظر گرفت. به این ترتیب محور افقی مربوط به زمان بوده و محور عمودی نیز ارزش سهام یا قیمت را نشان میدهد. در نتیجه نمودار سهام، روند تغییرات ارزش سهام را نسبت به زمان نشان میدهد. محور افقی میتواند بیانگر سال، ماه، روز و حتی ساعت باشد. با توجه به اینکه در چه محدوده زمانی اقدام به بررسی دارید، میتوانید نمودار سهام یا شاخصهای آن را بر حسب واحد زمانی دلخواه تعیین کنید. در تحلیل بورس می توان از نمودار یک نماد استفاده کرد. روند صعودی در یک نماد، میتواند این اطمینان را به ما بدهد که در آینده نزدیک، قیمت سهام این نماد کاهش نخواهد یافت و البته روند نزولی که به تازگی برای یک سهام شروع شده، ممکن است بیانگر روند نزولی بیشتر این سهم باشد.
انواع نمودار سهام:
نمودار خطی:
ساده ترین نوع نمودار، نمودار خطی است، زیرا فقط قیمتهای بسته شدن یک بازه معاملاتی را نشان می دهد مثلا قیمت بسته شدن (close price) در یک روز یک نقطه از نمودار خطی را برای ما می سازد و این خط، با اتصال قیمت های بسته شدن ایجاد میشود. نمودارهای خطی اطلاعات دیگری از دامنه نوسان معامله در یک بازه زمانی مثل قیمت های بالا، پایین و باز فراهم نمیکنند. به خاطر اینکه قیمت بسته شدن مهمترین قیمت در تغییرات سهام در نظر گرفته می شود در نمودار خطی اغلب از این قیمت برای ترسیم آن استفاده می کنند. هر چند در نرم افزارهای مختلف این موضوع می تواند قابل تنظیم باشد که با چه قیمتی نمودار ترسیم گردد ولی در کل این موضوع مساله مهمی نیست و بهتر است از پیشفرض نرم افزار استفاده کنیم.
نمودار میله ای:
نمودار میله ای روی نمودار خطی با افزودن اطلاعات اساسی تر مختلف به هر نقطه داده، اضافه میشود. نمودار از یک سری خطوط عمودی ساخته میشود که هر نقطه داده را نمایش میدهد. این خط عمودی قیمت های بالا (high price) و پایین (low price) در بازه معاملاتی را همراه با قیمت بسته شدن (close price) و باز شدن (open price) نشان میدهد. قیمت باز و بسته روی خط عمودی با خط تیره افقی نشان داده میشود. قیمت باز روی نمودار میله ای با خط تیره ای نشان داده میشود که در سمت چپ میله عمودی قرار دارد. برعکس، قیمت بسته با خط تیره در سمت راست مشخص میشود. معمولا، اگر خط تیره چپ (باز) پایین تر از خط تیره راست (بسته) باشد، پس آن میله صعودی است، که نشان میدهد سهم در آن بازه معاملاتی رشد کرده است. میله ای که علامت نزولی باشد ارزش سهام آن طی آن دوره افت کرده است. وقتی این اتفاق بیفتد، خط تیره روی طرف راست (بسته) پایین تر از خط تیره سمت چپ (باز) میباشد.
- میله صعودی و نزولی: در تصویر فوق نحوه نمایش چهار قیمت در یک بازه معاملاتی در یک میله را نمایش می دهد اما در تصویر زیر نیز شکل دو میله صعودی و نزولی را می بینید
همانطور که در تصویر فوق می بینید میله ما دو حالت صعودی و نزولی دارد تفاوت در این دو حالت در محل باز شدن و بسته شدن است در میله صعودی قیمت پایین باز شده و بالا بسته شده است ولی در میله نزولی قیمت بالا باز شده و پایین بسته شده است، وقتی میله قیمت در سمت راست قرار گیرد، OPEN بالاتر از CLOSE قرار می گیرد و این نشان می دهد که قیمت در پایان روز با کاهش همراه بوده است و این میله قیمت نزولی است.
نمودار شمعی یا کندل استیک
تاریخچه الگوهای شمعی: الگوهای شمعی را برنج کاران ژاپنی در حدود سال ۱۶۰۰ میلادی برای پیشبینی قیمت برنج استفاده میکردند. یک معاملهگر معروف به نام «هوم ما» دریافت که قیمتها در بسیاری از مواقع، تحت تاثیر احساسات معامله گران تغییر میکنند. از این رو وی در معاملات خود، نمودار شمعی را مورد استفاده قرار میداد؛ چرا که این نمودار به نحوی نشاندهنده احساسات بازار است. نمودارهای شمعی در سال 1990 مورد توجه آقایاستیو نیسون قرار گرفت. وی اولین کسی بود که این نمودارها را به معامله گران غربی معرفی کرد. از نظر بسیاری از معامله گران، نمودار شمعی در مقایسه با نمودار میلهای از نظر بصری جالبتر و تفسیر آن آسانتر است. هرکدام از شمعها تصاویری مربوط به حرکات قیمت ارائه میدهند. در این نمودار هر شمع یا کندل با توجه به تایم فریمی که استفاده میکنیم به آن تایم تفکیک میشود. به طور مثال ما در نمودار از تایم ۱ ساعته استفاده میکنیم.
در این صورت هر یک کندلی که در نمودار تشکیل میشود نشانگر ۱ ساعت است یا به عنوان نمونه دیگر وقتی ما از تایم فریم هفتگی استفاده میکنیم، هر کندلی که تشکیل میشود نشانگر یک هفته میباشد. در نمودار شمعی تحلیلگر قادر است به آسانی رابطه بین قیمت آغازین و پایانی و همچنین بالاترین و پایینترین قیمت را بررسی و مقایسه کند.
در واقع نمودارهای شمعی و میله ای یک چیز مشابهای را نشان میدهند ولی در ظاهر و اشکال با یکدیگر تفاوت دارند. مشابه با نمودار میله ای، نمودار شمعی نیز خط باریک عمودی دارد که بازه معامله در دوره را نشان میدهد. تفاوت در تشکیل مستطیل پهن روی خط عمودی است که تفاوت بین باز و بسته شدن قیمت را نشان میدهد. نمودار شمعی با رنگ جهت معامله را به شکل خوبی نمایش میدهد.
وقتی قیمت سهام رشد میکند و قیمت بسته شدن بالای قیمت باز قرار میگیرد، شمع ما معمولا سفید یا سبز خواهد بود. اگر سهام در آن شمع افت کند، این نمودار معمولا قرمز یا سیاه میشود. اندازه بدنه و سایه پایین و بالا در کندل استیک دارای اهمیت بسیار زیادی هستند. زمانی که شمع تو خالی یا سفید است و دارای سایه کوتاه باشد، به این معنی است که قیمت پایانی بالاتر از قیمت آغازین است. بر عکس این حالت زمانی است که قیمت پایانی کوچکتر از قیمت باز شدن باشد که در این حالت شمع بصورت تو پر یا مشکی رسم میگردد.
بدنه کندل استیک ها:
اندازه بدنه بزرگ در کندل استیکها نشانگر قدرت زیاد خرید یا فروش است؛ یعنی هر چقدر بدنه کندل بزرگتر باشد، نشانگر افزایش قدرت خریداران یا فروشندگان است. حال برای تعیین فروشندگان یا خریداران میتوان به رنگ بدنه کندل رجوع کرد. اگر رنگ بدنه سفید باشد، بیانگر قوی بودن خریداران هست. بطور مثال یکی از بهترین حالتهایی که نشاندهنده فشار قوی خریداران است، بدنه بلند کندل و رنگ سفید آن است.
سایههای کندل استیک:
سایههای بالایی و پایینی نیز دارای معانی خاصی هستند. سایه بلند یک کندل نشانگر این است که معاملات انجامگرفته بر روی سهم، در خارج از محدوده قیمت باز و بسته شدن شکلگرفته است. اگر سایه بالایی یک کندل بلند باشد نشانگر خریدار قوی سهم بوده که منجر به افزایش قیمت سهم شده است، اما با فروشندگان قوی نیز همراه شده است و قیمت سهم در محدوده قیمت پایانی بستهشده است.
با استفاده از این نمودار میتوان حرکتهای آتی بازار را تحلیل کرد. در واقع شمعها حاوی الگوهایی هستند که در صورت وقوع، باعث میشود تا حد زیادی بتوانیم با توجه به روانشناسیای که در بطن آن کندل میباشد جهت بازار را پیشبینی کنیم. امروزه الگوهای کندلی بخش مهمی از تحلیل تکنیکال میباشد که تقریبا همهی معامله گران در فعالیتهای روزمره خود در بازار سهام، از این الگوها منتفع میشوند.
انواع الگوهای کندل استیک:
1. الگوی کندل استیک یک کندلی:
دوجیها:
الگوی کندل استیک دوجی نشاندهنده قیمت شروع و پایان یکسان سهم در تحلیل تکنیکال بورس میباشد. الگوی کندل استیک دوجی دارای بدنه نازک است و به صورت یک خط نازک و باریک است. در این الگو شک و دودلی بین خریداران و فروشندگان سهم در بورس وجود دارد.
الگوی چکش:
الگوی چکش یا hammer یک الگوی ژاپنی است.
- تشخیص: یک بدنه مربعی شکل دارد و یک شاخ یا دم که حدودا سه برابر بدنه است.
- کارکرد: این الگو روند نزولی را تبدیل به روند صعودی میکند.
- اعتبار الگو: اگر چکش سبز رنگ باشد اعتبار الگو بیشتر است؛ همچنین به حجم معامله در این نقطه باید توجه شود.
- صحیح بودن الگو: در صورتی که کندل بعدی در بالای کندل چکش قرار گیرد، الگوی ما معتبر است در غیر این صورت الگوی چکش fail خواهد شد.
الگوی چکش وارونه:
تمام ویژگیهای الگوی چکش را دارد ولی وارونه است؛ به آن inverted hammer نیز میگویند.
الگوی مرد به دار آویخته:
الگوی مرد به دار آویخته یا hanging man یک الگوی ژاپنی است.
- تشخیص: یک بدنه مربعی شکل دارد و یک شاخ یا دم که حدودا سه برابر بدنه است.
- کارکرد: این الگو روند صعودی را تبدیل به روند نزولی میکند.
- اعتبار الگو: اگر مرد به دار آویخته قرمز رنگ باشد اعتبار الگو بیشتر است. همچنین به حجم معامله در این نقطه باید توجه شود.
- صحیح بودن الگو: در صورتی که کندل بعدی در زیر کندل مرد به دار آویخته قرار گیرد الگوی ما معتبر است، در غیر این صورت الگوی مرد به دار آویخته fail خواهد شد.
الگوی ستاره ثاقب:
تمام ویژگیهای الگوی مرد به دار آویخته را دارد ولی وارونه است؛ به آن inverted hanging man نیز میگویند.
2. الگوی کندل استیک دو کندلی:
الگو پوشای صعودی:
الگو پوشای صعودی، خود را در یک روند نزولی نشان میدهد و نشاندهنده کف سازی در روند است. شمع اول در این الگو توپر و شمع دوم نیز تو خالی و بزرگتر از شمع اول بوده و همچنین شمع دوم کاملا بدنه شمع اول را فراگرفته است. در این الگو بالاتر بودن حجم معاملات در شمع دوم نسبت به شمع اول یک امتیاز محسوب میشود. همواره در کفها به دنبال پوشای صعودی باشید و مشابه پوشای نزولی، این الگو نیز ۲ کندلی بوده ولی میتوانید تا چند کندل را نیز در نظر بگیرید و اگر شمع دوم در این الگو تعداد شمع قبلی بیشتری را فراگرفت، نشاندهنده قدرت الگو است.
الگو پوشای نزولی:
الگو پوشای نزولی در روند صعودی و هنگامی که روند میخواهد بازگشت را شروع کند، خود را نشان میدهد. شمع اول در این الگو دارای بدنه خالی و کوتاه و شمع دوم دارای بدنه توپر و بزرگتر است. به این نکته توجه داشته باشید که بهتر است حجم معاملات در شمع دوم بیشتر از شمع اول باشد. بدنه کندل دوم باید کاملا بدنه کندل اول را بپوشاند و در آن رنگ کندلها کاملا اهمیت دارد. این الگو با دو شمع نیز میتواند شکل گیرد ولی اگر شمع دوم چند شمع قبل از خود را فراگرفت، نشان از اهمیت بالاتر الگو دارد.
3. الگوی کندل استیک سه کندلی:
الگوی ستاره صبحگاهی ( morning star ):
- تشخیص: کندل اول قرمز و کندل سوم سبز است.
- رنگ کندل میانی اهمیتی ندارد و با یک گپ از دو کندل دیگر جدا میشود.
- کاربرد: روند نزولی را صعودی میکند.
الگوی ستاره شامگاهی ( evening star ):
- تشخیص: کندل اول سبز و کندل سوم قرمز است.
- رنگ کندل میانی اهمیتی ندارد و با یک گپ از دو کندل دیگر جدا میشود.
- کاربرد: روند صعودی را نزولی میکند.
این الگوها از مهمترین و شناخته شدهترین الگوهای بازار هستند. همچنین الگوهای زیاد دیگری وجود دارد که به مراتب درجه اعتبار پایینتری نسبت به این الگوها دارند.
ویدئوی آموزش کندل استیک
در این مطلب با انواع نمودار های استفاده شده در بورس و بازار سرمایه از قبیل نمودار خطی ، میله ای و شمعی (کندل استیک) آشنا شدیم.
دیدگاه شما