صعود سه بازار از یک باند


مرحله چهارم استراتژی نوسان‌گیری

تحلیل تکنیکال چیست؟

بسیاری از تریدرها از تحلیل تکنیکال برای پیش‌بینی روند بازار در آینده استفاده می‌کنند. اما این نوع تحلیل تا چه اندازه دقیق و کاربردی‌ است؟ چرا باوجود اینکه بسیاری از افراد تکنیک‌های آن را استفاده می کنند باز هم دچار اشتباه می‌شوند و ضرر می کنند؟ در این مقاله در مورد صعود سه بازار از یک باند ماهیت تحلیل تکنیکال، ابزارهای رایج و نکات فنی مربوط به آن می‌خوانید.

تحلیل تکنیکال چیست؟

تحلیل تکنیکال روشی برای پیش‌بینی قیمت در بازار بر اساس بررسی تاریخچه قیمت و حجم معاملات است. در بازارهای سنتی مانند بازار سهام و بورس اوراق بهادار از تحلیل تکنیکال به طور گسترده استفاده می‌شود. جالب است بدانید این روش یکی از اجزای اصلی در بازار ارزهای دیجیتال است.

تحلیل تکنیکال روی داده‌های تاریخی قیمت یا پرایس‌اکشن (Price Action) تمرکز فراوانی دارد. بنابراین از آن به عنوان ابزاری برای بررسی نوسانات قیمت و بررسی اطلاعات مربوط به حجم یک دارایی استفاده می‌شود. بسیاری از معامله‌گران برای شناسایی روندها و فرصت‌های مناسب برای کسب سود از تحلیل تکنیکال استفاده می‌کنند.

ریشه ابتدایی «تحلیل تکنیکال» به قرن هفدهم در «آمستردام» و قرن هجدهم در «ژاپن» بازمی‌گردد؛ اما آنچه امروز با مفهوم تحلیل تکنیکال با آن مواجهیم مربوط به فعالیت‌‌های چارلز داو «Charles Dow»؛ روزنامه‌نگار حوزه اقتصادی و مؤسس وال‌استریت ژورنال است. او از اولین کسانی بود که روندهای قابل بررسی و مجزا در دارایی‌ها و حرکت بازار در مسیرهای خاص را کشف کرد. مدتی بعد فعالیت‌های او منجر به ایجاد «تئوری داو» شد که تحولات بیشتری در تحلیل تکنیکال ایجاد کرد.

در ابتدا تحلیل تکنیکال بر پایه دست‌نویس‌ها و محاسبات دستی بود، اما با پیشرفت تکنولوژی و دستیابی به محاسبات مدرن، گسترده‌تر شد و اکنون به ابزار مهمی برای بسیاری از سرمایه‌گذاران و معامله‌گران تبدیل شده است.

تحلیل تکنیکال چگونه کار می‌کند؟

همانطور که اشاره شد تحلیل تکنیکال از اساس بر پایه مطالعه قیمت فعلی و تاریخچه قیمت‌های قبلی یک دارایی است. فرض اصلی تحلیل تکنیکال این است که نوسانات قیمت یک دارایی به طور اتفاقی رخ نمی‌دهد و به طور کلی این نوسانات با گذشت زمان به روندهای قابل شناسایی تبدیل می‌شوند.

در واقع تحلیل تکنیکال، شدت تحمیل (نفوذ) بازار بر عرضه و تقاضا را بررسی می‌کنند. که این بازتابی از تمایلات کلی بازار است. به عبارت دیگر قیمت یک دارایی چیزی جز کشمکش میان نیروی فروش یا خرید بر یکدیگر نیست. این نیروها با احساسات معامله‌گران و سرمایه‌گذاران ارتباط نزدیکی دارد. (به خصوص درباره‌ی ترس و طمع).

نکته صعود سه بازار از یک باند قابل تامل درباره تحلیل تکنیکال این است که درصد خطای آن در بازارهایی که شرایط عادی و حجم و نقدینگی بالا دارند، بسیار پایین و پیش‌بینی‌ آن قابل اطمینان‌تر است. بازارهای پرحجم کمتر در معرض دست‌کاری قیمتی قرار دارند و تاثیرپذیری آن‌ها از موارد غیرعادی خارجی کمتر است؛ نتیجه چنین شرایطی این است که سیگنال‌های غلط در آن کمتر ایجاد می‌شود و تحلیل تکنیکال نقش پررنگی در آن‌ها دارد.

شاخص‌ها و اندیکاتورهای متداول تحلیل تکنیکال

معامله گران به منظور بررسی موشکافانه‌ی قیمت‌ها و در نهایت یافتن فرصت‌های مطلوب از انواع مختلفی از ابزارهای نموداری (چارت محور) که به اندیکاتور یا شاخص معروف هستند، استفاده می‌کنند. آنها به کمک اندیکاتور یا شاخص‌های تکنیکال، توانایی شناسایی روندهای موجود را پیدا کرده و اطلاعات روشن و هوشمندانه‌ای از روندهایی که ممکن است در آینده پدیدار شوند، پیدا می‌کنند. از آنجایی که این شاخص‌ها و اندیکاتورها همیشه درصدی خطا دارند، برخی از معامله‌گران همزمان از چندین شاخص یا اندیکاتور به عنوان راهی برای کاهش خطرات(ریسک) استفاده می‌کنند.

میانگین متحرک ساده (SMA)

معمولا معامله‌گرانی که از تحلیل تکنیکال استفاده می‌کنند، شاخص‌ها و معیارهای مختلفی برای تعیین روند بازار بر اساس نمودارها و تاریخچه قیمت‌ها به کار می‌برند.

در بین تعداد زیادی اندیکاتور، میانگین متحرک ساده (SMA) یکی از پرکاربردترین و معروف‌ترین اندیکاتورهای مورد استفاده‌ی تریدرها است. همانطور که از نامش پیداست، قیمت‌های پایانی یک دارایی در یک بازه زمانی تعیین شده را محاسبه می‌کند؛ به بیان دیگر (SMA)، متوسط قیمت یک دارایی در یک بازه زمانی مشخص است.

خط نارنجی SMA که در بسیاری از نقاط به عنوان خطوط حمایت و مقاومت عمل کرده است.

نحوه‌ی استفاده SMA:

به طور کلی اگر قیمت بالای خط میانگین متحرک باشد، گفته می شود که روند صعودی است و برعکس اگر قیمت پایین خط میانگین باشد، روند نزولی است. اما این تمام ماجرا نیست. گاهی یک خبر می‌تواند باعث تغییر روند بشود. به این معنی که با وجود اینکه خط میانگین متحرک به شما سیگنالی برای خرید یا فروش می‌دهد، اما بازار طبق پیش‌بینی شما پیش نمی رود. راه‌حل چیست؟

شما میتوانید همزمان با چند شاخص میانگین متحرک کار صعود سه بازار از یک باند کنید تا روند بازار را بهتر پیش بینی کنید.

میانگین متحرک نمایی (EMA)

میانگین متحرک نمایی (EMA) نسخه اصلاح شده از میانگین متحرک ساده (SMA) است. در این اندیکاتور قیمت‌های بسته شده‌ی اخیر، وزن بیشتری نسبت به قیمت‌های قدیمی‌تر دارند؛ به بیانی دیگر «میانگین متحرک‌نمایی» همان «میانگین وزنی متوسط قیمت» است که قیمت‌های اخیر، وزن بیشتری را در محاسبه دربرمی‌گیرند.

خط نارنجی SMA و خط آبی EMA را نشان میدهد.

به زبان ساده، میانگین متحرک نمایی از میانگین متحرک ساده سریع‌تر به تغییر قیمت واکنش نشان می‌دهد. از طرفی می‌دانیم، هر چه شما سریع‌تر روند بازار را تشخیص بدهید، می‌توانید سود بیشتری هم بدست بیاورید. اما نقطه ضعف میانگین متحرک نمایی این است که همانطور که سرعت آن در نمایش روند بالاست، می تواند به خطا نوسانات قیمتی را به صورت تغییر روند نمایش دهد. و این باعث می شود که کمتر قابل اتکا باشد.

میانگین متحرک نمایی برای افرادی که به صورت کوتاه‌مدت معامله می‌کنند گزینه‌ی بهتری است. خیلی از تریدرها از هر دو میانگین به صورت همزمان استفاده می‌کنند تا درک بهتری از روند بازار پیدا کنند.

شاخص قدرت نسبی (RSI)

شاخص دیگری که معمولاً مورد استفاده قرار می‌گیرد، شاخص قدرت نسبی (RSI) است که زیرمجموعه‌ای از اسیلاتورها شناخته می‌شوند. برخلاف میانگین متحرک ساده که به سادگی تغییرات قیمت را در طول زمان دنبال می‌کند، اسیلاتورها فرمول‌های ریاضی را روی داده‌های قیمتی اعمال کرده و خروجی آن‌ها در محدوده‌هایی از پیش تعیین شده قرار می‌گیرد. در مورد RSI، این محدوده از ۰ تا ۱۰۰ است.

در این تصویر RSI در محدوده‌ی ۶۰ قرار دارد.

نحوه‌ی استفاده از RSI:

  • RSI زیر ۳۰ سیگنال خرید: عددهای زیر ۳۰ شرایطی را نشان می‌دهد که یک ارز بیش از حد فروخته شده است. خیلی از تریدرها این نقطه را مناسب برای خرید می‌دانند. چون به اندازه ی کافی این ارز فروخته شده و به احتمال زیاد زمان اصلاح و صعودی شدن بازار است.
  • RSI بالای ۷۰ سیگنال فروش: عددهای بالای ۷۰ شرایطی را نشان می‌دهد که یک ارز زیادی خریداری شده است. پس احتمال ریزش قیمت وجود دارد. چون بسیاری از خریداران برای اینکه سود خود را گرفته اند دارایی‌هایشان را می‌فروشند.

شاخص Stochastic RSI

علاوه بر ابزارهای ابتدایی و ساده در تحلیل تکنیکال، اندیکاتورهایی وجود دارند که برای تولید داده نیازمند چندین اندیکاتور دیگر هستند. برای مثال برای محاسبه اندیکاتور استوکاستیک (Stochastic RSI)، یک فرمول ریاضی به RSI معمولی اضافه می‌شود و نتیجه آن با توجه به (RSI) و آن فرمول ریاضی محاسبه می‌شود.

در تصویر بالا شاخص Stoch RSI در زیر بازه ۲۰ قرار دارد و انتظار می‌رود که با اصلاح قیمتی به سمت بالا حرکت کتد.

نحوه‌ی استفاده Stoch RSI:

استوکستیک RSI، مانند RSI از شاخص‌های اسیلاتور است، که بین بازه ی ۰ تا ۱۰۰ در نوسان است.

  • اگر شاخص به زیر ۲۰ برود، شرایطی را نشان می‌دهد که یک ارز بیش از اندازه فروخته شده است و احتمال صعود قیمت وجود دارد.
  • اگر شاخص بالای ۸۰ برود، شرایطی را نشان می‌دهد که یک ارز بیش از حد خریداری شده است. پس احتمال ریزش قیمت وجود دارد.
  • از خط میانی ۵۰ میتوان برای تشخیص روند بازار استفاده کرد. بالای ۵۰ روند صعودی و پایین ۵۰ روند نزولی را می‌توان انتظار داشت.

باند بولینجر (Bollinger Bands)

شاخص باند بولینجر (Bollinger Bands) نوع دیگری از اسیلاتورها است که در بین معامله‌گران محبوبیت بسیاری دارد. باند بولینجر برای پیش‌بینی وضعیت احتمالی بیش‌خرید (overbought) یا بیش‌فروش (oversold) و همچنین اندازه‌گیری نوسانات بازار استفاده می‌شود.

به زبان ساده این شاخص به ما می گوید که با بازاری ساکت سروکار داریم و یا بازاری پرنوسان و شلوغ:

  • زمانی که بازار آرام است، پهنای باند کوچک میشود.
  • زمانی که بازار پرنوسان است، پهنای باند بزرگ می شود.

همانطور که مشخص است، قیمت بعد از برخورد با باند بالایی به سمت خط میانی حرکت کرده است.

باند بولینجر از سه خط تشکیل شده است:

  • باند بالایی
  • خط میانی
  • باند پایینی

خط میانی همان خط میانگین متحرک ساده است. خطوط بالایی و پایینی، انحراف معیارهای حول خط میانی هستند. در اینجا قصد نداریم انحراف معیار یا فرمول‌های این شاخص را بازگو کنیم، بلکه نحوه‌ی استفاده از این شاخص را به شما آموزش می‌دهیم.

نحوه‌ی استفاده BB:

به طور کلی قیمت تمایل دارد که به سمت خط میانی حرکت کند. این تمام کاربرد و نکته ی مهم استفاده از شاخص بولینجر است.

  • اگر قیمت خیلی صعودی و به خط بالایی باند برسد، احتمال بازگشت و ریزش به سمت خط میانی وجود دارد.
  • اگر قیمت خیلی ریزشی و به خط پایینی نزدیک شود، احتمال بازگشت و صعود به سمت خط میانی وجود دارد.

به بیانی ساده‌تر، از باند بولینجر برای تشخیص خطوط مقاومت و حمایتی استفاده می‌شود.

شاخص مکدی (MACD)

مثال دیگر اندیکاتور میانگین متحرک همگرایی/ واگرایی (Moving Average Convergence Divergence) است که به اختصار MACD نامیده می‌شود.

تمایز خط آبی از خط سیگنال به راحتی ممکن نیست، و سیگنال خیلی قوی به ما نمی‌دهد. اما خطوط بالای هیستوگرام قرار دارند.

به طور کلی مکدی با سه خط (سه مفهوم) نمایش داده می‌شود.

  • خط اول میانگین متحرک سریع‌تر را نشان می‌دهد. (خط آبی)
  • خط دوم میانگین متحرک کندتر را نشان می‌دهد. (خط قرمز- خط سیگنال)
  • خط سوم اختلاف بین خط اول و دوم را نمایش می‌دهد. (هیستوگرام-سفید)

تریدرها از این خطوط، سیگنال‌های خرید یا فروش را دریافت می‌کنند. چطور؟

نحوه‌ی استفاده MACD:

زمانی که خط اول (آبی)، خط سیگنال (قرمز) را قطع می‌کند، و به بالا یا پایین آن حرکت می‌کند، سیگنال خرید یا فروش استخراج می‌شود.

  • سیگنال خرید: خط آبی، خط سیگنال را قطع کند و به بالای آن حرکت کند.
  • سیگنال فروش: خط آبی، خط سیگنال را قطع کند و به پایین آن حرکت کند.

اما این سیگنال‌ها خیلی قوی نیستند، و در بسیاری از موارد با تغییر قیمت روند باز هم تغییر می‌کند.

خط میانی یا هیستوگرام ابزاری است برای تقویت سیگنال‌ها:

  • اگر سیگنال صعودی و در بالای خط میانی باشد، سیگنال خرید قوی‌تر است.
  • اگر سیگنال نزولی و در پایین خط میانی اتفاق بیفتد، سیگنال فروش قوی‌تر است.

در تصویر بالا مشاهده می‌کنید که مک‌دی با اختلاف بالای خط میانی (هیستوگرام) است.

سیگنال‌های معاملاتی

به طور کلی اندیکاتو‌رها دید خوبی نسبت به روندهای کلی بازار به یک معامله‌گر می‌دهد، اما از آن‌ها می‌توان برای یافتن نقاط احتمالی ورود و خروج (سیگنال خرید یا فروش) هم استفاده کرد؛ این سیگنال‌ها ممکن است در شرایط خاصی در نمودار یک اندیکاتور ایجاد شوند.

همانطور که قبلاً بحث شد، سیگنال‌های معاملاتی تولید شده از سوی تحلیل تکنیکال همیشه دقیق نیستند و همیشه باید درصدی را برای خطا (سیگنال‌های غلط) از جانب اندیکاتورهای تحلیل تکنیکال در نظر گرفت. این امر کمی در بازار ارزهای دیجیتال نگران‌کننده است؛ چون در این بازار، دارایی‌ها حجم کمتری دارند و طبعا نوسانات بیشتری را نسبت به بازارهای سنتی تجربه می‌کنند.

نقدی مخالف بر تحلیل تکنیکال

گرچه امروزه تحلیل تکنیکال به طور گسترده در بازارهای مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد اما از نظر بسیاری از متخصصان، تحلیل تکنیکال روشی بحث‌برانگیز و غیر‌قابل اعتماد است. به عبارتی گفته می شود که چون افراد زیادی به آن فکر می‌کنند، وقایع رخ می‌دهد. منتقدان معتقدند در شرایط بازارهای مالی اگر تعداد زیادی از معامله‌گران و سرمایه‌گذاران به انواع یکسانی از شاخص‌ها مانند خطوط حمایت و مقاومت اعتماد کنند، احتمال عملکرد صحیح این شاخص‌ها افزایش می‌یابد.

از طرف دیگر بسیاری از طرفداران تحلیل تکنیکال معتقدند که هر تحلیل‌گر با روش خاص خود و با استفاده از اندیکاتورهای مختلف و زیاد، نمودارها را تجزیه و تحلیل می‌کند. این بدان معناست که عملا استفاده از یک استراتژی خاص و یکسان برای تعداد زیادی از معامله‌گران غیرممکن است.

تحلیل بنیادین در مقابل تحلیل تکنیکال

پیش‌فرض اصلی تحلیل تکنیکال این است که قیمت‌های حال حاضر در بازار تمام عوامل بنیادی مربوط به یک دارایی خاص را منعکس می‌کند. بر خلاف رویکرد تحلیل تکنیکال که عمدتا بر داده‌های قیمتی و تاریخچه قیمتی و حجم (نمودارهای بازار) متمرکز است، تحلیل بنیادین یا فاندامنتال به تحقیق گسترده پیرامون عوامل کیفی پروژه اصرار دارد.

در تحلیل بنیادین، دیدگاه این است که عملکرد آینده یک دارایی به چیزهایی بیش از داده‌های تاریخی وابسته است؛ اساساً تحلیل بنیادین روشی است که برای برآورد ارزش ذاتی یک شرکت، یک تجارت یا یک دارایی استفاده می‌شود. در این تحلیل طیف گسترده‌ای از شرایط خرد و کلان اقتصادی مانند مدیریت و شهرت شرکت، رقابت در بازار و نرخ رشد و سلامت صنعت در نظر گرفته می‌شود.

بنابراین، ممکن است این‌گونه در نظر بگیریم که برخلاف تحلیل تکنیکال که عمدتا به عنوان ابزاری برای پیش‌بینی عملکرد قیمت و رفتار بازار استفاده می‌شود، تحلیل بنیادین با در نظر گرفتن زمینه و پتانسیل‌های موجود در یک دارایی، می‌تواند برای یک تحلیل‌گر مشخص کند که آیا یک دارایی بیش از حد ارزش‌گذاری شده یا خیر. درحالی که بیشتر معامله‌گران کوتاه مدت ترجیح می‌دهند از تحلیل تکنیکال استفاده کنند، ترجیح مدیران صندوق‌ها و سرمایه‌گذاران بلند مدت، تحلیل بنیادین است.

یک مزیت مهم در تحلیل تکنیکال این است که به داده‌های کمی متکی است. بنابراین چارچوبی بی‌طرفانه برای تحقیق عینی از تاریخچه قیمتی فراهم می‌کند و برخی حدس و گمان‌ها که با رویکرد کیفی‌ در تحلیل بنیادین ارائه می‌شود را از بین می‌برد.

با این حال تحلیل تکنیکال علی‌رغم سروکار داشتن با داده‌های تجربی کماکان تحت تأثیر تعصبات و طرفداری‌‌های شخصی است. به عنوان مثال یک معامله‌گر که به شدت یک ارز را پیش داوری کرده، طوری از ابزارهای تحلیل تکنیکال بهره ببرد و اطلاعات را ناخودآگاه دستکاری کند که نهایتا آن گونه که دوست دارد تصمیم بگیرد. در بسیاری از موارد این اتفاق بدون آگاهی آنها رخ می‌دهد. علاوه بر این در دوره‌هایی که بازارها الگو یا روند مشخصی ندارند، تحلیل تکنیکال ممکن است شکست بخورد.

سخن آخر

جدا از نقد و بحث‌های طولانی درباره اینکه کدام روش تحلیل بهتر است، به نظر ترکیبی از تحلیل تکنیکال و تحلیل بنیادین توسط بسیاری از افراد مورد پذیرش است. درحالی که تحلیل بنیادین بیشتر به استراتژی‌های سرمایه‌گذاری بلندمدت مربوط می‌شود، تحلیل تکنیکال ممکن است اطلاعات روشنی در مورد شرایط بازار در روند کوتاه‌مدت فراهم کند. احتمالا این اطلاعات، برای معامله‌گران و سرمایه‌گذاران مفیدتر است.

بهترین استراتژی نوسان‌گیری و معاملات کوتاه‌مدت

اینکه بدانید از چه اندیکاتورهایی استفاده کنید و بهترین استراتژی برای نوسان‌گیری چیست، مهارت شما را به طرز چشمگیری بهبود می‌دهد. اگر به شکل نادرست از اندیکاتورها و اوسیلاتورها استفاده کنید، نمودار را به شکل اشتباهی تفسیر و در نهایت زیان خواهید کرد. اندیکاتورهای تکنیکال تشخیص روند را برای شما آسان می‌کنند، اما می‌توانند گمراه‌کننده نیز باشند. در این مطلب از چشم بورس بهترین استراتژی نوسان‌گیری برای فارکس، بورس و ارز دیجیتال را بررسی می‌کنیم.

بهترین استراتژی نوسان‌گیری و معاملات کوتاه‌مدت

بهترین استراتژی نوسان‌گیری و معاملات کوتاه‌مدت

چرا از ترکیب اندیکاتورها استفاده می‌کنیم؟

اگر چه اندیکاتورهای تکنیکال ابزارهای مفیدی هستند، اما نباید فراموش کنید که هر کدام نقاط ضعف خود را دارند. چنان‌چه تنها از یک اندیکاتور برای تشخیص روند استفاده کنید، ممکن است بخشی از روند را از دست بدهید. با ترکیب چندین اندیکاتور و اوسیلاتور در یک استراتژی واحد، ریسک معاملات کاهش و بازدهی افزایش می‌یابد. اما چگونه باید اندیکاتورها را ترکیب کنیم؟

ترکیبی از اندیکاتورها برای نوسان‌گیری

استفاده از تعداد زیادی اندیکاتور وسوسه‌انگیز است، اما باید از زیاده‌روی بپرهیزید. انتخاب ترکیب درستی از اندیکاتورها بسیار حساس است. تریدرهای مبتدی معمولا چندین اندیکاتور با اطلاعات مشابه را استفاده می‌کنند، در این صورت تصمیم‌گیری سخت و حتی ناممکن می‌شود. به شکل زیر نگاه کنید، هر سه اندیکاتور مکدی، RSI و استوکستیک یک روند مشابه را نشان می‌دهند.

بهترین استراتژی نوسان‌گیری

بهترین استراتژی نوسان‌گیری

پس ابتدا باید تفاوت اندیکاتورها را بدانید. اندیکاتورها را می‌توان در سه گروه دسته‌بندی کرد.

اندیکاتورهای دنبال‌کننده‌ی روند

اندیکاتورهای دنبال کننده روند به ما می‌گویند که قیمت در حال حاضر در نقطه‌ی اشباع خرید و یا اشباع فروش است. بسیار از اندیکاتورهای دنبال کننده یا پیرو مانند باند بولینگر در قالب یک کانال نمایش داده می‌شوند. کانالی که مشخص می‌کند آیا قیمت در شرف شکسته شدن است یا خیر؟

اندیکاتورهای مومنتوم

مومنتوم در اصل شتاب و سرعت حرکت قیمت را نشان می‌دهد. اندیکاتورهای مومنتوم مانند شاخص قدرت نسبی (RSI)، به شما اطلاعت مفیدی در مورد جهت و قدرت روند فعلی می‌دهد. با استفاده از مومنتوم ریسک باز کردن پوزیشن معاملاتی بسیار کم می‌شود.

اندیکاتورهای حجم

برای بررسی رابطه قیمت و حجم از اندیکاتورهای حجمی استفاده می‌شود. افزایش حجم معاملات برای تشخیص روند بسیار مفید است. اما برای اینکه بتوانید سیگنال‌های حجم را بهتر درک کنید از این اندیکاتورها استفاده کنید. حجم تعادلی (OBV) از بهترین اندیکاتورهای حجم برای نوسان گیری است.

اگرچه هدف تمام اندیکاتور پیش‌بینی روند بازار است، اما هر کدام از زاویه‌ی خاصی قیمت را تحلیل می‌کنند. اگر به بازار از زوایای مختلف نگاه کنید، نگاهی دقیق و واقع‌بینانه خواهید داشت. باید تفاوت اندیکاتورها را درک کنید وگرنه گمراه خواهید شد. مثلا کسی که همزمان از RSI، مکدی و استوکستیک استفاده می‌کند، در واقع با یک نگاه بازار را تحلیل می‌کند. همه آنها اندیکاتور مومنتوم هستند و اطلاعات آنها تقریبا مشابه است.

وقتی چند اندیکاتور مشابه استفاده می‌کنید ممکن است به اشتباه فکر کنید که سیگنال قدرتمندتری دریافت کرده‌اید. رفع این مشکل بسیار ساده است. کافی است بهترین ترکیب اندیکاتورها و اوسیلاتورها را بدانید.

اجزای بهترین استراتژی نوسان‌گیری

حال به قسمت هیجان‌انگیز می‌رسیم. ابتدا باید مشخص کنیم برای بهترین استراتژی نوسان‌گیری از کدام اندیکاتورها استفاده کنیم. ما سه نوع اندیکاتور دنبال‌کننده، مومنتوم و حجم را با هم ترکیب می‌کنیم و یک استراتژی واحد می‌سازیم. این استراتژی برای نوسان‌گیری در همه‌ی بازارها از جمله بورس، فارکس و ارز دیجیتال کارآمد است.

1. اندیکاتور مومنتوم RSI

شاخص قدرت نسبی یا RSI یک اندیکاتور بسیار محبوب است. کار با این اندیکاتور ساده و اطلاعات مفیدی در مورد جهت و قدرت روند می‌دهد. برای استفاده از آن نیازی نیست محاسبات ریاضی را بدانید. ما از این اندیکاتور برای تعیین محدوده‌های اشباع خرید و فروش استفده می‌کنیم.

اندیکاتور RSI

اندیکاتور RSI

2. اندیکاتور حجمی OBV

دومین اندیکاتور در استراتژی ترکیبی ما، اندیکاتور حجم تعادلی یا OBV است. اوسیلاتور OBV قیمت و حجم را ترکیب می‌کند و از این طریق ورود و خروج پول از بازار را به شما نشان می‌دهد. ایده‌ی اصلی OBV بر این اساس است که قیمت و حجم باید هم راستا باشند. اکنون تنها کاری که باید انجام دهیم بررسی آخرین اندیکاتور برای تکمیل استراتژی نوسان‌گیری است.

اندیکاتور OBV

اندیکاتور OBV

3. باند بولینگر

باند بولینگر بهترین اندیکاتور تعقیب‌کننده‌ی روند و سومین اندیکاتور از استراتژی ترکیب اندیکاتورها است. خرید و فروش با استفاده از نوارهای این اندیکاتور یک استراتژی تجاری موثر است اگر با دیگر اندیکاتورها و اوسیلاتورها ترکیب شود. حال به استراتژی ترکیبی ما می‌رسیم.

اندیکاتور باند بولینگر

اندیکاتور باند بولینگر

بهترین استراتژی نوسان‌گیری

در این استراتژی ما از سه اندیکاتور استفاده می‌کنیم. این سه اندیکاتور را در بخش قبل معرفی کردیم: RSI، باند بولینگر، و حجم تعادلی (OBV). این ترکیب از اندیکاتورها همه‌ی جنبه‌های روند یعنی جهت، مومنتوم و حجم را بررسی می‌کنند. استراتژی نوسان‌گیری ما در هر دوره‌ی زمانی قابل استفاده است. فقط باید مراحل زیر را دنبال کنید:

1. قیمت باید نوار میانی بولینگر را به سمت بالا بشکند و بالاتر از آن بسته شود.

همانطور که می‌بینید مرحله اول بسیار ساده است. خبر خوش اینکه باقی مراحل هم به همین سادگی است. بسته شدن قیمت بالای نوار میانی اولین تایید استراتژی ما است. پس از این تایید سایر اندیکاتورها را باید بررسی کنیم.

مرحله اول استراتژی نوسان‌گیری

مرحله اول استراتژی نوسان‌گیری

2. منتظر بمانید تا شاخص RSI بالای 50 قرار گیرد.

اندیکاتور RSI مومنتوم یک حرکت را نمایش می‌دهد. قرار گرفتن RSI در بالای 50 به معنای تایید دوم است. تا اینجا می‌دانیم که از دو جنبه حرکت صعودی تایید شده است. این تایید ممکن است همزمان اتفاق نیفتد و باید برای تایید دوم کمی منتظر بمانید.

مرحله دوم استراتژی نوسان‌گیری

مرحله دوم استراتژی نوسان‌گیری

3. منتظر بمانید تا اندیکاتور OBV صعودی شود.

آخرین مرحله، تایید حجمی است. ما می‌خواهیم همراه با پول هوشمند ترید کنیم. در همین راستا، به دنبال شواهد ورود پول هوشمند و قدرت خرید واقعی هستیم. باز هم ممکن است کمی برای تایید سوم صبر کنیم. اما حال سه تایید شروع روند، مومنتوم و حجم را داریم.

مرحله چهارم استراتژی نوسان‌گیری

مرحله سوم استراتژی نوسان‌گیری

حال وارد یک موقعیت معاملاتی بلندمدت شده‌ایم اما باید حد ضرر و حد سود را در استراتژی نوسان‌گیری تعیین کنیم. در بند بعدی این مساله را شرح می‌دهیم.

4. حد ضرر را زیر نوار پایین باند بولینگر قرار دهید.

حد ضرر به اندازه زمان و نقطه‌ی ورود مهم است. قرار دادن حد ضرر زیر باند پایین بولینگر منطقی است. شکست نوار پایین بولینگر، کل استراتژی نوسان‌گیری ما را باطل می‌کند.

مرحله چهارم استراتژی نوسان‌گیری

مرحله چهارم استراتژی نوسان‌گیری

5. حد سود جایی است که باند بولینگر به پایین می‌شکند.

آخرین نقطه حد سود است. ما برای استراتژی ترکیبی باید یک حد سود قرار دهیم که مرحله‌ی پنجم و آخر است. بسیار شبیه حد ضرر است اما پس از یک صعود هر گاه دیدید که باند پایین در حال شکسته شدن است، معامله را ببندید. به زبان ساده‌تر، وقتی قیمت دارد معکوس می‌شود.

دقت کنید برای خروج ما فقط از یک اندیکاتور استفاده می‌کنیم. نقطه‌ی ورود امن بسیار مهم است، اما برای خروج نباید منتظر تایید سه اندیکاتور باشیم. اگر خیلی درنگ کنیم ممکن است تمام سود از دست برود. به شکل زیر نگاه کنید:

مرحله پنجم استراتژی نوسان‌گیری

مرحله پنجم استراتژی نوسان‌گیری

آیا استراتژی ما بهترین استراتژی برای نوسان‌گیری است؟

اگر مقاله را یک بار دیگر بخوانید متوجه می‌شوید که قاعده‌ی کلی، انتخاب اندیکاتورها با سه جنبه‌ی مختلف است. ما این اندیکاتورها و اوسیلاتورها را انتخاب کردیم چون نقاط ضعف همدیگر را می‌پوشانند. همچنین از سه جنبه بازار را بررسی می‌کنند. شما می‌توانید با استفاده از اندیکاتورهای تشخیص جهت، مومنتوم و حجم استراتژی معاملاتی خود را بسازید.

باید زمان صرف کنید و اندیکاتورها را به خوبی بیاموزید. در عین حال فراموش نکنید صعود سه بازار از یک باند هیچکدام از استراتژی‌ها کامل نیستند. در بازار بسیار بزرگ فارکس، هیچ کسی نمی‌تواند با اطمینان دقیق بازار را پیش‌بینی کند. با این حال، استفاده از استراتژی‌ ترکیبی برای نوسان‌گیری احتمال موفقیت را بالاتر می‌برد.

سوالات متداول بهترین استراتژی نوسان‌گیری

تحلیل تکنیکال پیش‌بینی روند چارت قیمت با استفاده از اطلاعات نموداری همچون قیمت، حجم و زمان است. تکنیکالیست‌ها معتقدند همه چیز در نمودار قیمت نهفته است.

اندیکاتورها نمودارهای کمکی برای درک بهتر روند هستند که با محاسبات ریاضی رسم می‌شوند.

اندیکاتورها ابزارهایی مفید هستند، اما در صورتی که آنها را در یک استراتژی مناسب استفاده کنید. علاوه بر این، مدیریت سرمایه و روانشناسی را نباید فراموش کنید.

عملکرد دولت در حوزه فضای مجازی / وعده‌ها چه بود؟

عملکرد دولت در حوزه فضای مجازی / وعده‌ها چه بود؟

اختلالات و محدودیت‌ها در فضای مجازی این روزها به یکی از دغدغه‌های اساسی مردم تبدیل شده است؛ عملکرد دولت نیز در این حوزه زیر ذره بین کارشناسان قرار دارد. آنچه مسلم است تجربه استفاده از این فضا برای کاربران با توجه به مشکلات موجود رضایت‌بخش نیست.

به گزارش تجارت‌نیوز، زمان رقابت‌های انتخاباتی همه رقبا سعی دارند بهترین وجهه‌ای که می‌توانند را از خود به نمایش بگذارند. وعده دادن‌ها، ملاقات‌های گسترده مردمی، سفر و قول دادن‌ها مکرر و … برای جلب رضایت و توجه رای‌دهندگان است. اما در عصر تکنولوژی همه وعده‌ها ثبت و ضبط می‌شود و به راحتی بعد از انتخاب نامزد مورد نظر، قابل بررسی مجدد، به ویژه در فضای مجازی است. حافظه جمعی دنبال پاسخگویی مسئولان است تا مطالبات خود را پی‌گیری کند. این موضوع زمانی پررنگ می‌شود که نه تنها وعده‌ها محقق نشود بلکه برعکس آن‌ها عمل شود.

وعده‌های اینترنتی ابراهیم رئیسی

انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۴۰۰ با رد صلاحیت چند تن از صاحب‌نامان عرصه سیاست توجه زیادی را جلب کرد. بدون تردید دیگر کاندیداها برای آنکه توجه بیشتری به خود اختصاص دهند، سعی کردند هرکدام از زاویه مورد پسند مردم به اعلام و تشریح برنامه‌های خود بپردازند.

ابراهیم رئیسی که در انتخابات سال ۱۳۹۶ عرصه را به حسن روحانی واگذار کرده بود، در این دوره تلاش کرد برنامه‌های خود را بر اساس رویکردی توام با تسهیل بخش‌های گوناگون زندگی مردم ارائه کند. این نامزد وقت ریاست‌جمهوری در کنار دیگر وعده‌ها، تاکید‌های متعددی روی اینترنت و امکانات مربوط به آن داشت.

او در خرداد ۱۴۰۰ قبل از برگزاری انتخابات گفت: «اینترنت با حداکثرِ سرعت و با نگاه به عدالت جغرافیایی و تأمین زیرساخت‌های لازم گسترش خواهد یافت و فضای مجازی علاوه بر زمینه اشتغالزایی، برای شفافیت و نظارت مردم بر عملکرد دولت خواهد بود. تحقق آزادی بیان، آزادی اندیشه و آزادی‌های سیاسی طبق قانون اساسی وظیفه دولت است. حد آزادی بیان دلخوری و ناراحتی مسئولان نیست؛ همه مدیران دولت باید آستانه تحمل خود را بالا ببرند و انتقاد را نعمت تلقی کنند نه نقمت.»

رئیسی، در مناظره انتخاباتی تلویزیونی (۱۵ خرداد ۱۴۰۰) نیز گفت: «ما در فضای مجازی عقب هستیم و کار بایسته نشده. زیرساخت‌ها مشکل دارد. من از جوانان و بچه‌ها می‌پرسم شما در حال بازی و گیم هستید چقدر وسط بازی حالتون گرفته می‌شود. معلوم است که زیرساخت‌ها مشکل دارد. در تولید محتوا مشکل داریم. حق خانم‌ها ضایع می‌شود. در ارتباط با مساله فضای مجازی باید بسیار کار شود. خود من در فضای مجازی هستم و ۲ میلیون فالوور دارم خیلی از مسائل از این طریق به من می‌رسد. آقایان خلط مسئله می‌کنند.»

اهمیت فضای مجازی

این اظهارات و پرداختن به چنین مساله‌ای نشان‌دهنده اهمیت موضوع برای مردم بود. چراکه تاکید چندباره و حتی اذعان به فعالیت در فضای مجازی از سوی کاندیدای ریاست‌جمهوری بازتابی از دغدغه جامعه را عیان می‌کرد.

البته نباید فراموش کرد که بیان این نظرات، کلی و بدون اشاره به جزئیات برنامه‌ها و بایدهای اجرایی‌ بود. اینکه ما کجا ایستاده‌ایم و اهداف قابل پی‌گیری چه چیزی‌هایی هستند، از مهم‌ترین الزامات اجرایی شدن برنامه‌ها و خواست‌هاست. بدون عنوان کردن معیاری مشخص و قابل اندازه‌گیری سجنش دستاوردها یا میزان تحقق وعده‌ها دشوار خواهد بود. اما ایجاد فضایی دغدغه‌مند و ابراز امیدواری‌ها برای مخاطبان می‌تواند نشانی از وعده‌های مثبت تلقی شود.

فضای مجازی در چه مسیری پیش رفت؟

بعد از روی کار آمدن ابراهیم رئیسی به عنوان رئیس‌جمهور ایران، روند طی شده بیشتر در مسیری بود که کاربران را روز به روز نا امیدتر می‌کرد.

جدای از صحبت‌ها، فعالیت‌ها نیز در جهت خوشایندی برای کاربران پیش نمی‌رفت. در جدول زیر بعضی از سخنان و اقدامات که در زمان ریاست‌جمهوری رئیسی دنبال شد قابل مشاهده است. البته بخشی از این تصمیمات خارج از اختیار دولت بود اما شخص رئیس‌جمهور به عنوان ریاست شورای عالی فضای مجازی و همچنین منتخب ملت، باید گام‌های روشنی در دفاع از حقوق مردم در رابطه با این موضوع بردارد.

جالب اینجاست که در انتشار گزارش عملکر وزارت ارتباطات ردیفی از اقدامات به سالم‌سازی فضای مجازی اختصاص یافت. در این ردیف اقداماتی نظیر «راه‌اندازی زیر ساخت اینترنت ایمن برای کودکان و نوجوانان»، «سالم‌سازی خروجی موتورهای جستجو»، «سالم‌سازی فضای مجازی در سطح شبکه»، «تشدید مقابله با ابزارهای حاکمیت‌گریز نظیر فیلتر شکن و VPN» و موارد دیگری از این دست لحاظ شد.

دستاورد خواندن فعال‌سازی Safe Search و مقابله با VPNها تعجب بسیاری از کارشناسان و فعالان این حوزه را برانگیخت. همچنین ردیف مربوط به‌شتاب بخشیدن به روند اجرایی شبکه ملی اطلاعات و رشد ۴۴ درصدی آن نیز باتوجه به‌اظهار نظر کارشناسان تردیدهایی به دنبال دارد.

شاخص کیفیت زندگی دیجیتال ایران در سال ۲۰۲۱

بر اساس گزارش صعود سه بازار از یک باند شرکت سرف‌شارک (Surfshark) ایران با کسب ۰،۴۶ در رده ۸۳ جهان و ۲۳ آسیا قرار دارد. رتبه ایران نسبت به سال ۲۰۲۰ در این حوزه، ۲۷ پله سقوط کرده است. دیگر رتبه‌های ایران بدین شرح است؛ رتبه ۲۷ در ‌به‌صرفه‌بودن، رتبه ۴۰ در رشد سرعت پهنای باند و رتبه ۵۲ در میزان کاربران اینترنت. رتبه ۱۰۴ در امنیت سایبری، رتبه ۹۷ در سرعت پهنای باند و رتبه ۸۹ در پایداری اینترنت پهن‌باند. متاسفانه این آمار به هیچ عنوان رضایت‌بخش نیست و نشان دهنده وضعیت نامطلوب شاخص‌های کیفیت در این حوزه است.

میانگین سرعت اینترنت در ایران و جهان

براساس اعلام وب سایت اسپید تست رتبه ایران در سرعت اینترنت همراه برابر با ۷۷ است که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۲ پله صعود کرده است. رتبه ایران در سرعت اینترنت ثابت برابر با ۱۴۷ است که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۳ پله سقوط کرده است. سرعت دانلود در اینترنت ثابت ایران برابر با ۲۲/۶۱ و میانگین سرعت جهانی برابر ۱۳۶/۳۷ است. سرعت دانلود در اینترنت همراه ایران برابر با ۴۰/۵۴ و میانگین سرعت جهانی برابر با ۷۵/۷۸ است.

همچنان دولت‌های قبلی مقصر هستند!

سید ابراهیم رئیسی هفتم شهریورماه ۱۴۰۱ در یک نشست خبری مشکلات امروز اینترنت را مربوط به دولت‌های قبل اعلام کرد و گفت کارهایی باید برای زیرساخت در دولت‌های قبل ایجاد می‌شد که نشده.

این اظهارات واکنش امیر ناظمی معاون وزیر فناوری اطلاعات و ارتباطات دولت قبل را به همراه داشت. او در یک توییت نوشت: «امروز که بار بزرگ ⁧آموزش آنلاین⁩ دیگر بر دوش شبکه اینترنت نیست و در چند ماهه‌ی اخیر هم پیک ⁧پهنای باند⁩ مصرفی اپراتورها و بار شبکه کاهشی بوده است، چگونه شکایت مردم از کیفیت ⁧اینترنت⁩ را به کم‌کاری گذشته حواله می‌کنید؟»

آنچه مسلم است نارضایتی در خصوص کیفیت دسترسی مردم به فضای مجازی روند افزایشی دارد. این روزها بخش زیادی از کاربران، از فضای مجازی به عنوان ابزاری برای کسب درآمد استفاده می‌کنند. اختلالات در این فضا می‌تواند خسارات جبران ناپذیری به اقتصاد بسیاری از خانواده‌ها وارد کند. همچنین دسترسی سریع و آسان به خدمات موجود در فضای مجازی منجر به ارتقا کیفیت زندگی دیجیتال در کشور خواهد شد. بنابراین لزوم تغییر رویکردها از سمت دولت به این حوزه احساس می‌شود.

صعود سه بازار از یک باند

در معاملات کم رمق بورس اوراق بهادار تهران در هفته گذشته، شاخص کل روند اصلاحی خود را ادامه داد و در تراز ۷۸ هزار و ۶۲۲ واحدی قرار گرفت؛ این شرایط اصلاحی در حالی ادامه دارد که دماسنج بازار سرمایه در هفته های گذشته توانسته بود از کانال ۸۱ هزار واحدی هم بالاتر رود.

خبرگزاری ایسنا: در معاملات کم رمق بورس اوراق بهادار تهران در هفته گذشته، شاخص کل روند اصلاحی خود را ادامه داد و در تراز ۷۸ هزار و ۶۲۲ واحدی قرار گرفت؛ این شرایط اصلاحی در حالی ادامه دارد که دماسنج بازار سرمایه در هفته های گذشته توانسته بود از کانال ۸۱ هزار واحدی هم بالاتر رود.

در معاملات کم رمق هفته گذشته بورس اوراق بهادار تهران شاخص کل بازده نقدی و قیمتی ۳۶۸ واحد افت کرد و از تراز ۷۸ هزار و ۹۹۰ واحدی به تراز ۷۸ هزار و ۶۲۲ واحدی رسید. همچنین شاخص آزاد شناور با ۴۸۴ واحد کاهش، از عدد ۸۶ هزار و ۷۱۱ واحدی پایین تر رفت و عدد ۸۶ هزار و ۲۲۷ واحدی را تجربه کرد.

در این مدت شاخص بازار اول نیز ۸۳ واحد کاهش یافت و به رقم ۵۵ هزار و ۹۴۵ واحدی رسید. همچنین شاخص بازار دوم از تراز ۱۶۸ هزار و ۳۲۹ واحدی به رقم ۱۶۶ هزار و ۵۴۰ واحدی رسید و ۱۷۸۹ واحد افت را تجربه کرد.

کمتر از ۱۰ روز مانده به اینکه دونالد ترامپ رسما رییس جمهور آمریکا شود، بسیاری از افراد منتظر هستند تا سیاست های عملی او را در دوران ریاستش ببینند. این موضوع می تواند آثاری روانی بر تصمیمگیری های فعالان بازار سرمایه ایران داشته باشد. اما کمتر از ۱۰ روز دیگر انتظار ها برای لمس سیاست های رییس جمهور جدید آمریکا به سر می رسد که این موضوع می تواند در کوتاه مدت شرایط بورس اوراق بهادار تهران را با نوسان هایی بیش از پیش همراه کند.

از اتفاق های مهمی که در این هفته برای بازار سرمایه ایران رخ داد تخصیص عرضه اولیه به روش ثبتِ سفارش بود که این موضوع می تواند گام مثبتی برای معاملات بازار سرمایه تلقی شود. در این روش برای عرضه اولیه سهم یک کف و یک سقف قیمتی در نظر گرفته می شود و فعالان بازار سرمایه می توانند در ساعات مشخص تعداد و قیمت سهم درخواستی را سفارش دهند با این روش دیگر نیاز به عجله برای ثبت سفارش وجود ندارد و با توجه به سفارش های ثبت شده در پایان ساعت معاملات کشف قیمت صورت می گیرد.

این در حالی است که در ماه های گذشته با ثبت سفارش های زیاد در زمان عرضه های اولیه، سامانه معاملات دچار اختلالاتی می شد و این موضوع اسباب نارضایتی تعداد زیادی از فعالان بازار را ایجاد می کرد. اما در روش جدید علاوه بر اینکه این مشکل وجود ندارد سهم ها به صورت عادلانه تری بین خریداران به فروش می رسد چرا که در این روش دیگر کارگزاران در تخصیص تعداد سهم ها نقشی نداشته و سهم ها با توجه به ثبت سفارش کاربران آنلاین به آن ها تخصیص می یابد.

موضوع بسته بودن تعدادی از نمادهای بانکی و گمانه زنی ها درباره زمان باز شدن آن ها همچنان در این هفته نیز بر سر زبان ها بود؛ به طوری که رییس سازمان بورس در روزهای اخیر گفته بسته بودن نماد ها یکی از مسائل مهم بازار سرمایه است و سازمان بورس بی وقفه به دنبال آن است که طی یک یا دو هفته آینده تعدادی از نماد های مهم بازگشایی شود. حال باید منتظر بود و دید که سهم ها در نمادهایی که قرار است بازگشایی شود در صورت باز شدن با چه قیمت هایی داد و ستد می‌شوند.

نهم اسفندماه آغاز مرحله نهایی لیگ صعود سه بازار از یک باند زیر گروه والیبال

نهم اسفندماه آغاز مرحله نهایی لیگ زیر گروه والیبال

مرحله نهایی لیگ زیر گروه مردان ایران از یکشنبه نهم اسفندماه با حضور هشت تیم آغاز می شود.

به گزارش سرویس ورزشی برنا، مرحله مقدماتی مسابقات والیبال قهرمانی باشگاه های زیر گروه مردان ایران یادواره 200 شهید والیبالیست هفته گذشته به پایان رسید و در مجموع دور رفت و برگشت هشت تیم به مرحله نهایی صعود کردند.

در دور مقدماتی این رقابت ها 21 تیم در چهار گروه با هم رقابت کردند که در پایان تیم های اول و دوم هر گروه به مرحله نهایی صعود کردند که اسامی آنان به قرار زیر است:

گروه اول: شهید طالعی بابلسر و نکاء مازندران

گروه دوم: سیاوش سام فردیس و سپهر الکتریک قزوین

گروه سوم: مناطق نفت خیز جنوب و شهرداری کرمانشاه

گروه چهارم: صدر یزد و شهرداری مهاباد

مرحله نهایی این رقابت ها از روز یکشنبه نهم اسفندماه به میزبانی هیات والیبال استان قزوین آغاز می شود و به مدت شش روز ادامه خواهد داشت.

ورود تیم ها عصر روز شنبه هشتم اسفندماه است و هر تیم می تواند از 14 بازیکنان شامل 12 بازیکن بزرگسال، یک بازیکن امید و یک بازیکن جوان استفاده کند که باید دو بازیکن حتما لیبرو باشد.

ورودیه این مسابقه 50 میلیون ریال است و چنانچه تیم ها به استفاده از امکانات میزبان نداشته باشند، هزینه ثبت نام 12 میلیون و 500 هزار ریال خواهد بود.

مرحله نهایی لیگ زیر گروه در دو گروه چهار تیمی آغاز می شود که به مدت سه روز دیدارهای مقدماتی پیگیری می شود، سپس مرحله پلی آف، نیمه نهایی و نهایی نیز در سه روز بعد از مسابقات انجام می شود.

گروه بندی مرحله نهایی لیگ زیر گروه مردان به قرار زیر است:

گروه E: شهید طالعی بابلسر، سپهر الکتریک قزوین، مناطق نفت خیز جنوب و شهرداری مهاباد



اشتراک گذاری

دیدگاه شما

اولین دیدگاه را شما ارسال نمایید.