شاخص کل: مهمترین شاخص در بورس تهران
معروف‌ترین شاخصی که مسلماً در مورد آن بارها و بارها خواهید شنید شاخص کل است؛ اما شاخص های دیگری نیز هستند که معمولاً در خبرها و گزارش‌ها در مورد تغییرات آنها صحبت میشود. این شاخص ها قابلیت مقایسه و ترکیب با یکدیگر را ندارند اما وقتی همه آنها را در کنار هم بررسی می‌کنید، به شما کمک میکند تا تصمیم بهتری بگیرید. سایر شاخص های مهم عبارت‌اند از: شاخص قیمت، شاخص بازده نقدی، شاخص ۵۰ شرکت فعال‌تر، شاخص ۳۰ شرکت بزرگتر، شاخص صنعت، شاخص مالی، شاخص بازار اول، شاخص بازار دوم و شاخص آزاد شناور.
دانستن مفهوم و کاربرد همه‌ی این شاخص ها مانند خوردن یک فیل می‌ماند. یک ضرب‌المثل خارجی می‌گوید: یک فیل را چطور میشود خورد؟ لقمه‌لقمه!
بنابراین برای اینکه همه این شاخص ها را بفهمید و کاربرد آن را یاد بگیرید گام‌به‌گام با ما پیش بیایید و از هیچ‌چیز نترسید.
ما ابتدا شاخص کل را برای شما توضیج میدهیم و در درس ششم به سراغ سایر شاخص های بورسی می رویم.
شاخص کل چیست؟
شاخص کل متشکل از بیش از ۳۰۰ سهم شرکت های مختلف بورسی است که منعکس‌کننده تغییرات قیمت سهام و همین‌طور پرداخت سود سهام به سهامداران است. درواقع شاخص کل میانگین بازده سرمایه گذاران در بورس را نشان می‌دهد و به همین دلیل به آن شاخص قیمت و بازده نقدی هم میگویند.
فرض کنید شما دو سهم الف و ب را در سبد سهام خود دارید. سهم الف ۳۰% و سهم ب ۷۰% سبد شما را تشکیل می‌دهد و بازده هرکدام به ترتیب ۲۰ و ۳۰ درصد باشد، وقتی شما بخواهید میانگین سود سالانه خود را حساب کنید، نمی‌توانید از میانگین‌گیری ساده استفاده کنید و حاصل جمع دو عدد ۲۰ و ۳۰ را تقسیم بر دو کرده و میانگین سود خود را ۲۵ درصد اعلام کنید. میدانید چرا؟
اگر هرکدام از سهام الف و ب ۵۰% سبد شما را به خود اختصاص داده بودند، پاسخ درست برای میانگین بازده همان ۲۵% بود؛ اما چون سهم ب فضای بیشتری از سبد سهام شما را به خود اختصاص داده است، بنابراین اثر بیشتری هم بر میانگین بازده شما دارد.
برای محاسبه بازده باید از روش زیر استفاده کنید:
درواقع برای محاسبه میانگین بازده پرتفوی باید حاصل‌ضرب وزن هر سهم در پرتفوی در بازده سهم مربوطه را محاسبه کنید و اعداد به‌دست‌آمده را باهم جمع کنید تا میانگین بازده کل سبد سهام شما به دست آید.
در محاسبه شاخص کل نیز از همین روش استفاده میشود. درواقع تغییرات بازده شرکت های بزرگتر اثر بیشتری نسبت به تغییرات بازده شرکت های کوچکتر بر شاخص دارند. توجه کنید که ممکن است شاخص در ابتدای سال ۶۰۰۰۰ واحد و انتهای سال ۷۵۰۰۰ واحد باشد که نشان‌دهنده رشد ۲۵ درصدی شاخص طی سال است؛ یعنی میانگین سود شرکت های بورسی طی سال ۲۵ درصد است؛ اما لزوماً این‌طور نیست که همه شرکت‌ها ۲۵ درصد سود داشته‌اند. ممکن است یک شرکت ۵۰ درصد سود و شرکتی دیگر ۱۰ درصد زیان و شرکت های دیگر نیز به همین شکل، عملکرد متفاوتی داشته باشند؛ اما میانگین موزون همه شرکت‌ها، حاکی از سود ۲۵ درصدی کل بازار است.
(پایان درس چهارم دوره آموزشی آشنایی با شاخص ها)
اگر سؤال یا نظری دارید لطفاً در بخش نظرات مطرح کنید. همین‌طور با اشتراک‌گذاری این مقاله در شبکه‌های اجتماعی شما هم در توسعه دانش مالی و سرمایه گذاری شریک شوید.
آشنایی با مفهوم شاخص در بورس و انواع آن
سرمایه‌گذاری در تمام بازارهای مالی به ویژه بازار بورس، نیازمند یک معیار برای ارزیابی عملکرد می‌باشد. بسیار اهمیت دارد که سنجش بازارها توسط معیارهای استاندارد انجام شود. از معیارهای بسیار مهم که به کمک آنها می‌توان وضعیت گذشته و حال بورس را در ابعاد مختلف بررسی کرد، می‌توان به شاخص‌های بورسی اشاره کرد. تحلیلگران بازار سرمایه که بر اساس تحلیل بنیادی، تحلیل تکنیکال، تابلوخوانی یا ترکیبی از این روش‌ها فعالیت می‌کنند، به کمک این شاخص‌ها می‌توانند روند قیمت‌ها و وضعیت شرکتهای بورسی را به‌راحتی و با دقت بیشتری ارزیابی کنند. برای آشنایی بیشتر با مفهوم شاخص در بورس و کاربرد و انواع آن، با ادامه‌ی این مقاله از سری مقالات آموزش بورس در چراغ همراه باشید.
تعریف شاخص در بورس
شاخص در لغت به معنای نماگر یا نشانگر و در حالت کلی عددی است که با استفاده از آن می‌توان تغییرات ایجاد شده در یک یا چند متغیر را در بازه‌های زمانی مشخص مشاهده نمود. در بازار سرمایه هم شاخص یا INDEX، معیاری است که به واسطه‌ی آن خیلی سریع و راحت می‌توان فهمید که بازار به صورت کلی در چه وضعیتی به سر می‌برد. به زبان ساده‌تر، شاخص در بورس در واقع، نمونه‌ای از سهام مبادله شده در بورس است که اطلاعات کلی در رابطه با بازار را در اختیار افراد قرار می‌دهد. دقت داشته باشید که برای بررسی کلی بازار می‌توان از شاخص بورس استفاده کرد اما برای بررسی عملکرد یک یا چند سهم باید وضعیت هر یک را جداگانه مورد بررسی قرار داد. زمانی‌که گفته میشود مثلاً بازار ۱۰۰ واحد آشنایی با شاخص کل هم وزن سود کرده است، منظور از بازار یک شاخص می‌باشد.
مهمترین شاخص‌های بورسی
شاخص در بورس با توجه به معاملات روزانه، تغییر میکند و عوامل متعددی همچون قیمت، بازارها، حجم معاملات و …، بر مقدار آن اثرگذار است. اما به دلیل گستردگی عوامل موثر بر شاخص، شاخص‌های بورسی به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند که هرکدام از آنها موارد متفاوتی را به سهامداران نشان می‌دهند. سرمایه‌گذاران می‌توانند بر اساس هدفی که دارند از این شاخص‌ها برای سنجش سرمایه‌گذاری خود استفاده نمایند. در ادامه به معرفی و بررسی مهمترین شاخص‌های موجود در بازار خواهیم پرداخت.
۱. شاخص کل (هموزن) از انواع شاخص در بورس
شاخص کل (هموزن) از انواع شاخص در بورس
از آنجایی‌که تاثیرگذاری شرکت‌ها با سرمایه‌ی بزرگتر بر شاخص کل بیشتر است، فعالان بازار آن را معیار مناسبی برای تعیین عملکرد بازار نمی‌دانند. در محاسبه‌ی شاخص هم وزن که از انواع شاخص در بورس می‌باشد، از تعداد سهام شرکت‌ها استفاده نمی‌شود. به همین منظور شاخص هموزن معیار مناسب‌تری برای تعیین عملکرد تمامی شرکتهای حاضر در بورس به‌دست می‌دهد. در شاخص کل هموزن، شرکتهای پذیرفته شده در بورس با وزنی برابر در محاسبه‌ی شاخص کل سهیم هستند؛ یعنی نوسان شرکتهای کوچک درست به اندازه نوسان شرکتهای بزرگ بررسی و محاسبه خواهد شد. برای مثال هنگامی که شاخص کل بورس مثبت باشد اما شاخص هموزن منفی باشد و کاهش یافته باشد بدین معنی است که تنها چند شرکت بزرگ در بازار با افزایش قیمت همراه بودند و اغلب سهام بازار دارای قیمت منفی هستند.
۲. شاخص کل TEDPIX
شاخص کل TEDPIX
شاخص کل TEDPIX (Tehran Exchange Price Index)، شاخص بازدهی یا همان شاخص قیمت و بازده نقدی است و از پرکاربردترین شاخص‌ها در بین فعالان بازار سرمایه می‌باشد. درواقع، این شاخص همان شاخصی است که همیشه در اخبار و رسانه‌ها از آن به عنوان شاخص بورس تهران صحبت میشود. شاخص کل TEDPIX، بیانگر سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار است. به بیان دیگر تغییرات شاخص کل، بیانگر میانگین بازدهی سرمایه‌گذاران در بورس است. نکته‌ای که در خصوص این نوع از شاخص کل باید در نظر داشت آن است که افزایش یا کاهش عدد شاخص کل به معنای سود یا زیان تمام شرکتهای فعال در بازار سرمایه نیست چرا که این شاخص بیانگر میانگین بازدهی کل شرکت‌هاست و ممکن است در این میان شرکتی سود و شرکت دیگر ضرر کرده باشد.
نکته: وضعیت شرکتهای بزرگ فعال در بورس، اثر بسیاری بر روی شاخص کل دارد و می‌تواند آن را تحت تاثیر مستقیم خود قرار دهد؛ بنابراین هر چه شرکت‌ها بزرگتر باشند و سرمایه‌ی بیشتری داشته باشند، تاثیر بیشتری بر روی این نوع از شاخص در بورس خواهند داشت. به‌عنوان مثال تاثیرگذاری تغییرات قیمت شرکتهای بزرگی همانند فولاد مبارکه و صنایع پتروشيمی خليج فارس خیلی بیشتر از تاثیرگذاری شرکتهای کوچکی مانند قند هکمتان یا سیمان خاش بر شاخص کل است.
۳. شاخص قیمت ( هموزن)
شاخص قیمت (هموزن)
شاخص قیمت هم وزن، یکی دیگر از انواع شاخص در بورس است که در آن، شرکتهای پذیرفته شده در بورس با وزنی برابر در محاسبه‌ی شاخص قیمت سهیم هستند. در واقع در شاخص‌های قیمت از نوع هموزن، وزن تمام شرکت‌ها در محاسبه‌ی شاخص یکسان در نظر گرفته میشود و تغییرات شاخص گویاتر است. این امر موجب میشود تا بتوان وضعیت عمومی بازار را بهتر درک کرد. نکته‌ای که باید دقت داشته باشید این است که در این نوع شاخص هم نوسانات مثبت و منفی شرکتهای کوچک، به اندازه نوسانات مثبت و منفی شرکتهای بزرگ، تاثیرگذار است.
۴. شاخص قیمت TEDPIX از انواع شاخص در بورس
شاخص قیمت TEDPIX که از اصلی‌ترین انواع شاخص در بورس می‌باشد، بیانگر روند عمومی تغییر قیمت سهام همه شرکتهای پذیرفته در بورس اوراق بهادار است. برخلاف شاخص کل، سود تقسیمی شرکت‌ها در این شاخص لحاظ نمی‌شود. برای مثال، چنانچه شاخص قیمت بورس در مدت یکسال ۲۰ درصد رشد داشته باشد، به این معناست که سطح عمومی قیمت‌ها در بورس نسبت به یکسال گذشته به طور متوسط ۲۰ درصد رشد داشته است. دقت داشته باشید که در این نوع از شاخص هم مثل شاخص کل، وزن شرکت‌ها در تاثیر آنها بر شاخص قیمت موثر است؛ یعنی هرچه شرکت بزرگتر باشد، تاثیر آن بر شاخص قیمت نیز بیشتر خواهد بود. در شاخص قیمت، بر خلاف شاخص کل، فقط قیمت سهام شرکتهای بورسی در فرمول شاخص لحاظ میشود. حال آن که در شاخص کل علاوه بر قیمت، سود پرداختی سالیانه شرکت‌ها هم در محاسبه‌ی شاخص مورد محاسبه قرار خواهد گرفت.
۵. شاخص سهام آزاد شناور TEFIX
شاخص سهام آزاد شناور TEFIX
بخشی از سهام یک شرکت سهامی که دارندگان آن آماده‌ی عرضه و فروش آن هستند، را سهام شناور آزاد (Free float) میگویند که انتظار می‌رود این بخش از سهام شرکت در آینده‌ای نزدیک قابل معامله باشد. الباقی سهام شرکت هم که به طور عمده میزان زیادی است، در اختیار افراد حقوقی که سهامداران عمده‌ی شرکت هستند، قرار دارد. مالکان سهام شناور آزاد قصد ندارند با حفظ آن در مدیریت شرکت مشارکت کنند. با توجه به این تعریف، شاخص سهام آزاد شناور TEFIX، بیانگر میانگین تغییرات میزان سهام شناور آزاد (که همان میزان سهام در اختیار سهامداران حقیقی است) می‌باشد. این نوع از شاخص در بورس نشان‌دهنده‌ی وضعیت سهام در حال معامله در بازار بوده و به همین دلیل معیار مناسبی برای تحلیل نقدشوندگی سهام مورد توجه سرمایه‌گذاران است. در واقع، سهام شناور آزاد آن دسته از سهامی هستند که در بازار خرید و فروش میشود.
محاسبه شاخص سهام شناور آزاد، مشابه شاخص کل است. با این تفاوت که در وزن‌دهی شرکتهای موجود در سبد شاخص، به جای استفاده از کل سهام منتشر شده، تنها از سهام شناور آزاد شرکت‌ها استفاده میشود. هدف اصلی استفاده از سهام شناور آزاد که از انواع بسیار مهم شاخص در بورس می‌باشد، در محاسبه‌ی شاخص‌ها، در اصل پیگیری رفتار قسمتی از بازار است که از قدرت نقدشوندگی بیشتری برخوردار باشد.
انواع دیگر شاخص در بورس
در بورس اوراق بهادار تهران، انواع دیگری از شاخص در بورس نظیر شاخص مالی، شاخص صنعت، شاخص قیمت به تفکیک هر صنعت و شاخص قیمت ۵۰ شرکت بزگ و شاخص ۳۰ شرکت بزرگ وجود دارد. هر یک از این شاخص‌ها در واقع یک زیر شاخص از کل بازار سرمایه هستند. به عنوان مثال تغییرات شاخص صنعت بیانگر میانگین بازدهی سرمایه‌گذاران در شرکتهای تولیدی است و تغییرات شاخص مالی نیز بیانگر میانگین بازدهی سرمایه‌گذاران در گروه خدمات مالی و سرمایه‌گذاری است.
سخن آخر
در این مقاله از سایت آموزش چراغ به بررسی مفهوم شاخص در بورس و معرفی برخی از مهمترین انواع شاخص پرداختیم. گفتیم که شاخص‌های بورسی معیاری برای ارزیابی روند بازار و قیمت سهام شرکت‌ها هستند و بنابراین شناخت آنها بسیار مهم است. بررسی شاخص‌ها، مخصوصاً در زمان رکود یا رونق بازار، بسیار مهم است و روند آینده‌ی قیمت را بهتر نشان می‌دهد. با کمک شاخص‌ها نه تنها می‌توان روند کلی بازار یا قیمت سهام را بررسی کرد، بلکه می‌توان به مقایسه سهام و صنایع مختلف نیز پرداخت. دقت داشته باشید که برای بررسی وضعیت سهام باید شاخص‌های مختلف در کنار هم مورد توجه قرار گیرند. معامله‌گران با توجه به نیازمندی خود از این شاخص‌ها برای سنجش بازار و سبد سرمایه‌گذاری خود استفاده می‌کنند.
چراغ ، به‌عنوان پلتفرم آموزش و کاریابی در تلاش است تا با بیان نکات آموزشی مهم در زمینه‌ی کار و سرمایه‌گذاری به شما برای رسیدن به موفقیت در این زمینه‌ها کمک نماید.
شاخص بورس چیست و انواع شاخص بورس کدام اند؟
شاخص بورس از جمله مواردی است که می‌تواند راهنمای سرمایه‌گذاران و معامله‌گران در بازار بورس باشد. هر یک از انواع شاخص بورس اطلاعاتی را در دل خود دارند که با بررسی و تحلیل آنها می‌توان به میزان قابل‌قبولی از روند و وضعیت بازار مطلع شد. اطلاعات مربوط به شاخص بازار، از طریق پنل کارگزاری و هم‌چنین آشنایی با شاخص کل هم وزن سایت بورس اوراق بهادار تهران قابل دسترسی است.
شاخص بورس در حقیقت یک معیار است. معیاری که می‌توان از آن اطلاعاتی مهم کسب کرد. این شاخص انواع مختلفی دارد که هر کدام بیانگر مطلبی هستند و محاسبه‌ی آنها بر اساس فاکتورهایی خاص انجام میشود. بالا و پایین رفتن شاخص امری طبیعی است که در طول زمان و طی جلسات معاملاتی اتفاق می‌افتد.
نمی توان انتظار داشت که شاخص همیشه نزولی یا صعودی باشد. نوسان، ذات بازارهای مالی است. اما چه عواملی باعث افت یا رشد شاخص میشود؟ برای درک این مفاهیم، ابتدا باید مفهوم شاخص بورس را تعریف کنیم.
آشنایی با مفهوم شاخص بورس یا (Index)
هنگامی که سرمایه‌گذاران قصد خرید سهام را دارند، به روند بازار توجه می‌کنند. اما چگونه می‌توان روند بازار را تشخیص داد؟ شاخص بورس به طور نسبی نشان‌دهنده‌ی روند بازار است. در محاسبه‌ی شاخص، به وضعیت شرکتهای فعال در بورس توجه میشود. بنابراین بالا رفتن شاخص به طور کلی نشان‌دهنده‌ی وضعیت خوب بازار و افت شاخص حاکی از روند نزولی بازار است.
اما نکته‌ی مهم این‌جاست که نمی‌توان تنها با نگاه کردن به یک عدد، به طور قطع در مورد روند بازار نظر داد. به همین دلیل بود که در بند قبلی گفتیم این عدد، تنها یک معیار نسبی است. از آن‌جا که شاخص بورس خود زیرمجموعه‌های دیگری را در بر میگیرد، بهتر است ابتدا با آنها آشنا شویم تا بتوانیم به نتیجه‌گیری منطقی و بهتری دست پیدا کنیم.
نکته‌ی دیگری نیز در این میان حائز اهمیت است. اگر شاخص بورس منفی باشد نمی‌توان نتیجه گرفت که تمام نمادها زیان‌ده هستند و یا اگر این شاخص عددی مثبت را نشان دهد به آن معنا نیست که تمام نمادها در قیمت‌های مثبت معامله می‌شوند. با این تفاسیر حتی در بازاری با شاخص منفی هم می‌توان سود کرد و ممکن است در بازاری با شاخص مثبت نیز متضرر شد.
انواع شاخص های بورس چیست؟
انواع شاخص بورس عبارت‌اند از:
- شاخص کل
- شاخص قیمت (وزنی- ارزشی)
- شاخص کل (هموزن)
- شاخص قیمت (هموزن)
- شاخص آزاد شناور
- شاخص بازار اول
- شاخص بازار دوم
حال به طور خلاصه هر یک از این شاخص‌ها را شرح میدهیم.
- شاخص کل: این شاخص با نام شاخص قیمت و بازده نقدی نیز شناخته میشود. این شاخص بیانگر بازدهی سرمایه گذاری در بازار بورس است. دو عامل قیمت سهام و سود نقدی تقسیم‌شده میان سهامداران در این شاخص در نظر گرفته میشود.
شرکت‌هایی که سرمایه‌ی بیشتری دارند، اثر بیشتری بر این شاخص می‌گذارند. بر این اساس شرکتهای بزرگ به شرکتهای شاخص‌ساز مشهورند و سهام آنها در افت یا رشد شاخص، بیش از سایر نمادها اثر می‌گذارد.
با انتخاب هر یک از انواع شاخص بورس در صفحه‌ی اصلی سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران، می‌توانید نمادهای اثرگذار بر آن شاخص را به طور کامل مشاهده کنید.
- شاخص قیمت (وزنی- ارزشی): مشخص است که این شاخص نمایانگر سطح عمومی قیمت‌هاست. برخلاف شاخص کل، در این شاخص تنها قیمت مهم است و سود نقدی جایی در محاسبات ندارد. هم‌چنان شرکتهای بزرگتر اثر بیشتری بر این شاخص دارند.
- شاخص کل (هموزن): این نوع از شاخص بورس مانند شاخص کل است. اما در شاخص کل گفتیم که شرکتهای بزرگتر ارزش بیشتری دارند. در شاخص هموزن، ارزش تمام شرکت‌ها به صورت یکسان در نظر گرفته میشود.
- شاخص قیمت هموزن: این شاخص مانند شاخص قیمت است اما وزن شرکت‌ها در آن به صورت یکسان در نظر گرفته میشود و تمام نمادها ارزشی برابر دارند.
- شاخص آزاد شناور: این شاخص، با توجه به سهام آزاد شناور محاسبه میشود. در واقع بخشی از سهام هر شرکت که نزد سهامداران عمده است، در این شاخص تاثیر نمی‌گذارد.
- شاخص بازار اول و بازار دوم: این دو شاخص بورس نشان‌دهنده‌ی سطح عمومی قیمت‌ها در بازارهای اول و بازارهای دوم بورس هستند.
شاخص 50 شرکت فعال چیست؟
سازمان بورس براساس فهرست شرکتهای فعال‌تر که میزان نقد شوندگی یا همان خرید و فروش سهامشان راحت تر و سریعتر انجام میشود هر 3ماه یکبار منتشر میکند. بنابراین شرکت هایی که سهام آنها سریعتر و راحت تر خرید و فروش میشود به اصطلاح «نقد شوندگی» بیشتری دارند.
سایر شاخص های بورس چیست؟
شاخص‌های بورس تنها به مواردی که در بالا ذکر شد ختم نمی‌شوند. علاوه بر شاخص‌های فوق‌الذکر، شاخص‌های دیگری نظیر شاخص ۵۰ شرکت فعال، شاخص ۳۰ شرکت بزرگ، شاخص صنعت و شاخص مالی نیز وجود دارند. در این میان شاخص فرابورس نیز از دیگر انواع شاخص به شمار می‌رود.
شاخص صنعت به طور کلی نمایانگر سطح عمومی قیمت در هر یک از صنایع خودرو، فلزات اساسی، ساختمان و … است. شاخص ۳۰ شرکت بزرگ نیز نشان‌دهنده‌ی سطح عمومی قیمت ۳۰ شرکت بزرگ است. شاخص مالی نیز به شاخص شرکت‌هایی که در حوزه‌ی سرمایه‌گذاری و امور مالی فعالیت دارند اشاره دارد.
هر یک از انواع شاخص بورس نشان‌دهنده‌ی اطلاعاتی است که آگاهی از آن مفید است و می‌تواند برای سرمایه‌گذاران مفید باشد.
شاخص های بورس چه کاربردی دارند؟
تاکنون از شاخص بورس و انواع آن سخن گفتیم؛ اما واقعا این اعداد چه کاربردی دارند؟ چرا توجه به شاخص این‌چنین مهم است؟
از آن‌جا که شرکتهای فراوانی در بازار بورس حضور دارند، پیگیری و بررسی تک‌تک نمادهای بورسی کاری دشوار و غیرممکن است. از همین رو باید معیاری وجود داشته باشد تا بر اساس آن و از چند منظر مختلف روند و وضعیت بازار سرمایه را مشخص کرد.
شاخص بورس همان معیاری است که به آن نیاز دارید تا بتوانید عملکرد خود را بررسی کنید. مثلا زمانی که شاخص ۳۰ درصد رشد میکند باید ببینید آیا شما هم هم‌گام با این میزان سود کسب کرده‌اید یا خیر؟
هم‌چنین شاخص می‌تواند راهنمای شما در سرمایه‌گذاری باشد. با توجه به تغییرات شاخص در یک بازه‌ی زمانی مشخص می‌توان رفتار بازار را تا حدودی پیش‌بینی کرد و بر اساس آن دست به اقدام و عمل زد.
تفاوت بین اصلاح و ریزش شاخص چیست؟
وضعیت بازار همواره صعودی یا نزولی نیست. اما برخی مواقع پیش می‌آید که برخی از نمادها در قیمت‌هایی بالاتر از ارزش ذاتی‌شان معامله می‌شوند. دلیل این امر می‌تواند اخبار و حواشی بازار یا به طور کلی جو روانی حاکم بر جامعه و یا حتی شایعات نیز باشد.
به همین ترتیب شاخص بورس نیز با رشد چشم‌گیری مواجه میشود. در این مواقع سرمایه‌گذاران حرفه‌ای که می‌دانند این افزایش قیمت چندان مبنای حقیقی ندارد، اقدام به فروش سهام خود می‌کنند. به این ترتیب شاهد صف فروش خواهیم بود. در نهایت این آشنایی با شاخص کل هم وزن آشنایی با شاخص کل هم وزن موارد بر روی شاخص نیز تاثیر می‌گذارد که این امر را اصلاح شاخص می‌نامند.
در توضیح تفاوت میان اصلاح و ریزش باید گفت که اصلاح تا جایی اتفاق می‌افتد که قیمت‌ها به نزدیکی قیمت ذاتی سهام برسند. اما در هنگام ریزش، ارزش سهام حتی از ارزش ذاتی آن نیز پایین‌تر می‌آید.
✔️ شاخص بورس چیست – آشنایی با انواع شاخص – حمید فروغی
شاید شما هم در اخبار سراسری نام شاخص بورس را شنیده باشید و برایتان جالب باشد که بدانید این اصطلاح بیانگر چیست؟ و نوسانات آن به چه صورت است؟ اکنون به بررسی شاخص بورس و جزئیات آن می‌پردازیم.
بورس چیست؟
بهتر است قبل از آشنایی با شاخص آشنایی با شاخص کل هم وزن بورس، یک آشنایی کلی با بورس داشته باشید. بورس یکی از انواع بازارهای مالی می‌باشد که در آن معاملات بین خریداران و فروشندگان انجام شده و سهام شرکت های مختلف خرید و فروش میشود.
برای آشنایی بیشتر با بورس پیشنهاد می کنیم مقاله آموزش بورس را بخوانید.
شاخص بورس چیست؟
به زبان ساده شاخص بورس عددی است که وضعیت رشد یا افت بازار بورس را برای یک بازه زمانی معین نشان می دهد.
شاخص بورس انواع مختلفی دارد که هر کدام با هدف خاصی ایجاد شده و از دیدگاه های مختلفی وضعیت بازار بورس را نشان می دهند.
به طور مثال شاخص کل، شاخص کل هموزن، شاخص قیمت، شاخص آزاد شناور و غیره.
بررسی این نشاخص ها به ما کمک میکند تا تغییرات قیمتی در بازار را بهتر تحلیل کنیم.
اگر سرمایه گذاران به بازار سهام روی بیاورند، تعداد خریداران بیشتر از فروشندگان میشود. این امر شاخص را به سمت بالا هدایت میکند و با خروج سرمایه‌ها از بازار شاخص به سمت نزولی جهت میگیرد.
پس شاخص بورس آینه ی رفتار عمومی سهامداران در بازار است.
برای دریافت اطلاعات مرتبط با شاخص بورس می توانید به وبسایت www.tsetmc.com مراجعه کنید.
شاخص کل بورس
احتمالا کلمه شاخص کل بورس را در رسانه و اخبار شنیده اید. شاخص کل نمایانگر رفتار عمومی تمام فعالان بازار بورس یا بازار سرمایه است و اطلاعات بازار را از تیر ماه سال 1371 به بعد در خود جای داده است.
شاخص کل با شاخص بورس تهران نیز شناخته میشود که از پرکاربردترین شاخص‌ها است.
در شاخص کل تاثیر گذاری شرکت‌ها به نسبت اندازه آنها متغییر است. بدین صورت که شرکت‌هایی که اندازه بزرگتری دارند به نسبت شرکتهای کوچکتر اثر بیشتری روی عدد شاخص کل می‌گذارند.
به شرکت های بزرگ در بازار بورس اصطلاحا شاخص ساز نیز گفته می شود که عموما مربوط به صنایع دلار محور می باشند.
شاخص کل هم وزن
همانطور که می دانید سهم شرکت های بزرگ در شاخص کل بیشتر از سهم شرکت های کوچک می باشد. به همین منظور اگر سهم چندین شرکت بزرگ رشد داشته باشد ولی سهم های دیگر رشد آن چنانی نداشته باشند، امکان دارد که شاخص کل بالا برود.
اما شاخص کل هموزن به این صورت نیست. در شاخص کل هموزن، همه‌ی شرکت‌ها وزن مساوی دارند و نمی‌شود با حمایت از چند سهم بزرگ آن را تغییر داد.
بنابراین تمام سهم ها در بازار فارغ از اندازه آن ها وزن برابری با یکدیگر دارند و وضعیت کلی بازار را واقعی تر نشان می دهد.
به همین دلیل تحلیلگران برای بررسی وضعیت عمومی بازار، شاخص کل هموزن را ملاکی مناسب تر برای تحلیل و بررسی بازار می‌دانند.
تاریخچه اطلاعاتی شاخص کل هموزن نیز از خرداد ماه سال 1392 به بعد می باشد.
شاخص قیمت
یکی از شاخص ها در بورس، شاخص قیمت می‌باشد. این شاخص بیانگر وضعیت عمومی قیمت سهام در شرکتهای ثبت شده در بورس است.
برای مثال اگر شاخص قیمت در یک سال رشد 10 درصدی داشته باشد یعنی وضعیت عمومی قیمت در بورس اوراق بهادر طی یک سال گذشته بطور میانگین رشد 10 درصدی داشته است.
شاخص قیمت تنها قیمت سهام شرکت های بورسی را بررسی می کند. در حالی که شاخص کل و کل هموزن نه تنها قیمت سهام، بلکه سود پرداخت شده توسط شرکت ها را نیز مورد بررسی و محاسبه قرار می‌دهند.
در شاخص قیمت هم مانند شاخص کل هر چه شرکت ها دارای سرمایه بیشتری باشند، بر شاخص قیمت تاثیر بیشتری می‌گذارند.
منظور از شاخص 50 شرکت فعال تر چیست؟
سازمان بورس هر سه ماه لیستی از شرکت های فعال خود بر اساس میزان نقد شوندگی یعنی سهولت در خرید و فروش سهم را منتشر میکند.
به عبارتی دیگر شرکت آشنایی با شاخص کل هم وزن هایی که سهام آن ها با سهولت بیشتر و سریعتر معامله بشود، نقد شوندگی بیشتری دارند و منظور از انتشار شاخص 50 شرکت فعال‌تر، تغییرات سطح عمومی قیمت 50 شرکتی است که از مابقی شرکت ها نقد شونده ترند.
شاخص 30 شرکت بزرگتر چیست؟
همانطور که از نامش پیداست یعنی نمایش 30 شرکت بزرگتر که بیش‌ترین ارزش بازار را دارند. این ارزش بازار از طریق رابطه‌ی (تعداد کل سهام شرکت ضرب در قیمت پایانی سهم) حاصل میشود.
سایر شاخص‌ها
علاوه بر شاخص‌های گفته شده چندین شاخص دیگر نیز وجود دارد که شما با مطالعه و بررسی آنها می توانید به وضعیت عمومی بازار پی ببرید. شما با در نظر داشتن آشنایی با شاخص کل هم وزن این شاخص ها می توانید به درک درستی از بازار سرمایه برسید.
اما به طور کلی عموم بازار سرمایه صرفا شاخص کل و شاخص کل هموزن را مورد تحلیل و بررسی قرار می دهند.
سرمایه گذاری بر اساس شاخص
این را در نظر داشته باشید که اگر شاخص‌ها مثبت باشند، باز هم امکان ضرر در بازار وجود دارد و در مقابل در یک بازار نزولی یا خرسی نیز می توان به سود رسید. بنابراین شاخص ها فقط نمایانگر وضعیت کلی بازار هستند و معیار درستی برای خرید و فروش سهم نمی‌باشند.
شاخص بورس چیست؟ کدام شاخص ها برای فعالان بازار بورس اهمیت دارند؟
شاخص بورس، عددی است که وضعیت کلی بورس و روند رشد یا افت این بازار را نشان می‌دهد. شاخص‌ها معیارهای مهمی برای تحلیل و بررسی وضعیت بورس هستند. در بین این شاخص‌ها چند شاخص از اهمیت بیشتری نزد افراد فعال در بازار بورس برخوردار هستند. در ادامه برخی از این شاخص‌ها را به شما معرفی میکنیم.
به گزارش کافه طلا، اگر کم و بیش پیگیر اخبار بورس باشید به احتمال زیاد اصطلاح «شاخص بورس» را بارها شنیده‌اید. شاید این سوال برای شما هم پیش آمده باشد که این شاخص چیست و نوسانات عدد این شاخص چه معنایی دارند؟
واژه «شاخص» ترجمه کلمه انگلیسی (Index) است. این واژه در مفهوم کلی به معنای نماگر یا نشانگر و بیانگر آشنایی با شاخص کل هم وزن آشنایی با شاخص کل هم وزن عددی است که شما با استفاده از آن می‌توانید تغییرات ایجاد شده در یک یا چند متغییر را طی یک بازه زمانی خاص، مشاهده کنید. در واقع با بررسی یک شاخص می‌توانید وضعیت و نوسانات متغیرهای مورد بررسی آن شاخص را ببینید.
شاخص بورس چیست؟
شاخص بورس، عددی است که وضعیت کلی بورس و روند رشد یا افت این بازار را نشان می‌دهد. ما در بورس فقط یک شاخص نداریم بلکه چند شاخص مختلف داریم که هر کدام از آنها وضعیت بورس را از جنبه خاصی به ما نشان می‌دهند. محاسبه هر کدام از این شاخص‌ها از طریق فرمول متفاوتی صورت میگیرد.
روش اندازه‌گیری هر شاخـص، منحصر به همان شاخـص است بنابراین برای مقایسه دو شاخـص مختلف بهتر است درصد تغییرات شاخـص‌ها را نسبت به‌روز یا ماه قبل باهم مقایسه کرد، نه عدد فعلی آنها را. سهامداران بازار سرمایه می‌توانند؛ از شاخـص کل و سایر شاخـص‌های بورس اوراق بهادار تهران برای سنجش عملکرد سهام و صندوق‌های سرمایه‌گذاری استفاده و حتی تغییرات احتمالی قیمت‌ها را در آینده دنبال کنند.
شاخص‌ها معیارهای مهمی هستند که با تحلیل و بررسی‌شان می‌توان از جنبه‌های مختلف، وضعیت گذشته و حال بورس را دریافت. در بین این شاخص‌ها چند شاخص از اهمیت بیشتری نزد افراد فعال در بازار بورس برخوردار هستند. در ادامه برخی از این شاخص‌ها را به شما معرفی میکنیم.
در شکل زیر، شیوه نمایش برخی از شاخص‌های بورس را در سایت بورس مشاهده می‌کنید:
شاخص کل بورس چیست؟
این شاخص همان چیزی است که همیشه در اخبار و رسانه‌ها از آن به عنوان «شاخص بورس تهران» صحبت میشود. شاخص کل در بین افراد فعال در بازار بورس و سرمایه گذاری یکی از پرکاربردترین شاخص‌ها به شمار می‌رود. این شاخص، بیانگر سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس است.
شاخص کل قیمت در بورس اوراق بهادار که به آن شاخص کل هم میگویند، یکی از انواع شاخص بورس می باشد که بیان کننده تغییرات سطح عمومی قیمت‌ها در کل بازار است و میانگین افزایش یا کاهش قیمت سهام در بازار سرمایه را بیان میکند. توجه داشته باشید که شاخص کل، بیان کننده میزان سود نقدی پرداختی به سهامداران نیست. بطور مثال وقتی گفته میشود که شاخص کل 10 درصد رشد کرده است، یعنی میانگین قیمت سهام شرکتهای بورسی به میزان 10 درصد نسبت به سال پایه، افزایش پیدا کرده است.
فرمول محاسبه شاخص کل
نام دیگر شاخص کل، «شاخص قیمت و بازده نقدی» (TEDPIX) است. نکته‌ای که هنگام بررسی شاخص باید به آن توجه کنید این است که میزان تغییرات شاخص برای ما اهمیت دارد نه خود عدد شاخص. مثلا اگر شاخص کل بورس در طی یک سال از عدد ۲۰۰۰۰ به ۳۰۰۰۰ برسد – یعنی ۵۰% رشد کند – نشان دهنده این است که میانگین بازدهی بورس طی این یکسال برابر با ۵۰% بوده است.
طبق فرمول محاسبه شاخص کل، هرچه شرکت‌ها بزرگتر باشند – یعنی سرمایه بیشتری داشته باشند – تاثیر بیشتری روی شاخص کل خواهند داشت.
به عنوان مثال؛ فردی را در نظر بگيريد که سهام شرکت X را در ابتدای سال، با قيمت ۱۵۰ تومان بخرد. در ادامه و چنانچه قيمت سهام اين فرد در پايان همان سال، به ۱۸۰ تومان برسد و همین طور شرکت در پايان سال نيز ۱۵ تومان به عنوان سود نقدی، به ازای هر سهم میان سهماداران خود توزیع کند، اين فرد در کل ۴۵ تومان سود از محل افزايش قيمت سهم و دريافت سود نقدی کسب کرده است، پس بازدهی این شخص در پايان سال، ۳۰ درصد خواهد بود، بخاطر این که سرمايه او از ۱۵۰ تومان به ۱۹۵ تومان افزايش پیدا کرده است.
تغييرات این شاخص هم کاملا نشان دهنده ميانگين بازدهی بورس است، لذا چنانچه برای مثال، این شاخص در ابتدای سال، ۸۰۰ هزار واحد باشد و در پايان سال، با ۸۰۰ هزار واحد افزايش، به ۱٫۶۰۰ هزار واحد برسد، این معنی را خواهد داد که ميانگين بازدهی بورس از محل افزايش قيمت سهام شرکت ها و تقسيم سود نقدی میان سهامداران بورس در آن سال، ۱۰۰ درصد بوده است که به این صورت محاسبه شده است : (ميزان رشد شاخص در طول سال) ۱٫۶۰۰٫۰۰۰= ۱۰۰% × ۸۰۰٫۰۰۰
منظور از شاخص قیمت چیست؟
شاخص قیمت، یکی از اصلی‌ترین شاخص‌های بورس است. این شاخص، بیانگر روند عمومی قیمت سهام همه شرکتهای پذیرفته در بورس اوراق بهادار است. پس اگر مثلا شاخص قیمت بورس در یک سال، ۲۰ درصد رشد داشته باشد به این معنی است که سطح عمومی قیمت‌ها در بورس در طول یک سال گذشته به طور متوسط ۲۰ درصد رشد داشته است.
تفاوت عمده این شاخص با شاخص کل این است که در شاخص قیمت، فقط قیمت سهام شرکتهای بورسی در فرمول شاخص، مورد محاسبه قرار میگیرد. در صورتی که در شاخص کل، علاوه بر قیمت، سود پرداختی سالیانه شرکت‌ها هم در محاسبه شاخص در نظر گرفته میشود. در این شاخص نیز مثل شاخص کل، وزن شرکت‌ها در تاثیر آنها بر شاخص اهمیت دارد. یعنی هرچه شرکت بزرگتر باشد – سرمایه آن بیشتر باشد – تاثیر آن بر شاخص قیمت بیشتر است.
آشنایی مختصر با شاخص هم وزن
شاخص هم وزن یکی از انواع شاخص بورس است که در این شاخص کلیه شرکتهای پذیرفته شده در بورس چه کوچک چه بزرگ بطور برابر در محاسبه شاخص بورس کل سهیم هستند. تفاوت این شاخص با شاخص کل در این است که وزن و اندازه شرکت ها در این شاخص تاثیر گذار نیست و سرمایه آنها یکسان در نظر گرفته می شود و تاثیر افزایش و کاهش سود و قیمت سهام شرکت ها در شاخص به یک میزان اثرگذار است.
بطور مثال وقتی شاخص هم وزن منفی است یعنی بازدهی بیش از نصف شرکت های بازار کاهش یافته است و زمانی که شاخص هم وزن مثبت باشد یعنی بازدهی بیش از نصف شرکت های بازار رشد کرده است. در شاخص کل ممکن است اکثر شرکت ها بازدهی منفی داشته باشند اما تنها مثبت بودن چند شرکت بزرگ باعث مثبت شدن شاخص کل بشود اما در شاخص هم وزن شاخص بر اساس میزان بازدهی اکثر شرکت ها نشان داده می شود نه بر اساس سرمایه بیشتر.
تفاوت شاخص کل با شاخص کل هم وزن
تفاوت شاخص کل بازار سرمایه با شاخص کل هم وزن به این صورت است که در شاخص کل، وزن و اندازه شرکت ها در میزان تاثیرگذاری آن ها بر شاخص موثر است ولی در شاخص کل هم وزن ، وزن تمامی شرکت ها یکسان در نظر گرفته شده است و می توان به خوبی نشان دهنده وضعیت کل بازار بورس باشد.
پس در جواب به سوال شاخص کل بورس چیست باید گفت که شاخص بازار بورس در واقع معیاری برای سنجش بازار سرمایه است و بیشتر نشان دهنده وضعیت شرکت های بزرگ بورسی می باشد و عدد آن برای سرمایه گذاران بازار بورس از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است، تا آن جا که برای شاخص هم روند، حمایت و مقاومت و تحلیل تکنیکال را اعمال می کنند تا از وضعیت کلی شاخص در آینده اطلاع پیدا کنند.
شاخص بازار اول و بازار دوم
مؤلفه های دسته بندی شرکت های بورسی در بورس اوراق بهادار تهران شامل مواردی چون، تعداد سهامداران، وضعیت سودآوری، میزان سرمایه، تعداد سهامی که توسط سهامداران حقیقی در بازار خرید و فروش و … انجام میگیرد. بر اساس این تقسیم‌بندی، شرکتی که شرایط بهتری داشته باشد در بازار اول و دیگر شرکتهای بورسی در بازار دوم دسته‌بندی میشود.
شرکت‌هایی که در بازار اول حضور دارند به دو دسته تابلو اصلی و فرعی تقسیم بندی می‌شوند. برای هر یک از این دسته‌بندی‌ها یک شاخص وجود دارد که میانگین تغییرات قیمت سهام شرکت‌هایی را نشان می‌دهد که در این گروه‌ها حضور دارند.
شاخص ۵۰ شرکت فعال‌تر چیست؟
بورس، هر سه ماه یک بار فهرست شرکتهای فعال‌تر را بر اساس میزان نقد شوندگی – یعنی خرید و فروش آسان‌تر و سریعتر سهام – سهامشان منتشر میکند. هر شرکتی که سهامش ساده‌تر و سریعتر خرید و فروش شود به اصطلاح «نقد شوندگی» بیشتری دارد. شاخص ۵۰ شرکت فعال‌تر، تغییرات سطح عمومی قیمت سهام ۵۰ شرکتی را نشان می‌دهد که سهام آنها از سایر شرکت‌ها نقد شونده‌تر هستند.
دیدگاه شما