نسبت P/E کاربردی

نسبت p/e چیست و چه کاربردی دارد؟

ما در این مقاله سعی داریم تا شما را با مفهوم p/e و نحوه محاسبه این نسبت و نکات مهم پیرامون آن آشنا کنیم تا به بهترین شکل ممکن بتوانید در فضای تحلیلی از این نسبت استفاده کنید.

اگر از سرمایه گذاران بازار بورس هستید حتما بارها از p/e (پی بر ای) شنیده اید، اینکه نسبت p/e یک سهام بالاست یا پایین و یا سهمی با این پی بر ای ارزش خرید دارد. حتی شاید معامله گرانی را دیده باشید که بر این اساس اقدام به خرید یا فروش سهام می کنند و بسیاری از مطالب دیگر…

ما در این مقاله سعی داریم تا شما را با مفهوم p/e و نحوه محاسبه این نسبت و نکات مهم پیرامون آن آشنا کنیم تا به بهترین شکل ممکن بتوانید در فضای تحلیلی از این نسبت استفاده کنید.

نسبت p/e چیست؟

یکی از پرکاربردترین و قدیمی ترین معیارهای بورسی نسبت p/e می باشد که برای محاسبه ی آن، مقدار P(مخفف Price به معنای قیمت) را بر E یا همان EPS (مخفف Earning Per Share به معنای درآمد نسبت P/E کاربردی یا سود هر سهم) تقسیم می کنند.

قیمت سهم
—————— = P/E
سود هر سهم

نسبت p/e در واقع انتظارات سرمایه گذاران از بازدهی آینده یک دارایی را به ما نشان می دهد. به این معنی که یک سرمایه گذار حاضر است به ازای هر 1 ریال سودی که از یک سهام بدست می آورد، چند ریال پرداخت کند. مثلا نسبت P/E کاربردی اگر P به E برابر 4 باشد برای یک میلیون سود باید 4 میلیون سهام خریداری کنیم.

کاربرد p/e

برخی از سرمایه‌گذاران اعتقاد دارند، عدد P/E سهم به ما می‌گوید که با خرید سهم، چندسال طول می‌کشد تا سرمایه ی ما به اصطلاح برگردد؛ در حالی که این نوع محاسبه، نگاه خیلی ساده و ابتدایی به نسبت p/e است.

برای مثال فرض کنید 8 میلیون تومان از سهمی که P به E در آن 5 می باشد(با فرض ثابت بودن سود هر سهم) را می خریم. این شرکت 5 ساله کل پولی را که برای خرید این سهم پرداخت کرده ایم فقط از طریق سود تقسیمی برایمان واریز می کند در حالی که پولی که بابت خرید سهم داده ایم هنوز نسبت P/E کاربردی سرجایش است.

در صورتی که سودآوری شرکت ها و تغییرات آن باید همواره مورد توجه سهامدارن قرار گیرد. علاوه بر آن اخبار و اتفاقاتی که ممکن است سودآوری شرکت ها را تحت تاثیر قرار دهد و وقوع این عوامل ممکن است نسب p/e شرکت ها را دستخوش تغییرات بزرگی کند!

به همین منظور باید به دو پارامتر پایین نیز در محاسبات خود توجه کنیم:

الف) رشد سود

EPS موجود در نسبت p/e براساس درآمد ناشی از ۴ فصل گذشته سهم محاسبه می‌شود، در حالی که اگر تحلیل گران از شرکتی انتظار رشد داشته باشند به همان میزان انتظار رشد و سودآوری بیشتر از هر سهم شرکت پیدا می کنند. در نتیجه خوش‌بینی بازار از آینده‌ی رشد یک شرکت سبب افزایش این نسبت در یک سهم می شود.

نکته: معولا اگر P/E شرکتی بالاتر از میانگین بازار یا صنعت باشد بدین معنی است که بازار در ماه‌ها یا سال‌های آینده انتظارات بزرگی از سهم این شرکت دارد. شرکتی با پی بر ای بالا باید سودهای فزاینده ایجاد کند و اگر شرکت همچنان به سود سازی خود و روند مثبت آن ادامه دهد با افزایش قیمت مواجه می شود تا نسبت P بر E آن متعادل شود. در غیر این صورت قیمت سهام آن سقوط خواهد کرد.

ب) ارزانی یا گرانی

P/E در مقایسه با قیمت بازار شاخص بهتری برای ارزش‌گذاری سهم است. مثلا به شرط پایداری سایر متغیرها، سهمی با قیمت ۲۰۰ ریال و P/E برابر ۱۰ بسیار گران‌تر از سهمی با نسبت P/E کاربردی قیمت ۲۰۰۰۰ و P/E برابر ۱۰ است.

نکته: شما نمی‌توانید P/E های دو شرکت کاملا متفاوت را جهت ارزش‌گذاری آنها مقایسه کنید به عبارت دیگر تعیین بالا یا پایین بودن P/E بدون توجه به دو عامل اصلی بسیار دشوار است:

۱) نرخ رشد شرکت و ۲) صنعت.

۱) نرخ رشد شرکت
آیا اندازه‌ی رشد گذشته‌ی شرکت‌ها می‌تواند معرف نرخ‌های انتظاری از رشد آینده باشد؟ هر چند پاسخ این پرسش نمی‌تواند صریح باشد اما در عمل سرمایه‌گذاران برای پیش‌بینی سود (EPS) و محاسبه‌ی P/E از نرخ‌های رشد گذشته استفاده می‌کنند.

۲) صنعت
مقایسه‌ی شرکت‌ها تنها در صورتی فایده‌مند است که به یک صنعت تعلق داشته باشند، مثلا” شرکت‌های صنعت X عمدتا دارای ضرایب P/E پایین هستند چون به رغم ثبات صنعت نسبت P/E کاربردی رشد پایینی دارند. از طرف دیگر شرکت‌های صنعت Y به دلیل انتظار رشد بالایی که از آنها وجود دارد، از P/E های بالایی برخوردارند.

انواع p/e

نسبت P/E دنباله دار: معمول ترین روش محاسبه می باشد که قیمت روز سهام و EPS تحقق یافته در آن محاسبه می شود و بیشتر نشان دهنده ی سابقه سهم است و موارد زیادی درمورد آینده به تحلیل گر نمی گوید.

نسبت P/E برآوردی: در این روش قیمت روز سهام تقسیم بر EPS پیش بینی می شود و نسبت P/E پیش بینی یا برآوردی محسوب می شود که برای تحلیل های یک ساله و آینده شرکت کاربرد دارد.

نسبت P/E میانگین: در این روش هم قیمت سهام به روز محاسبه می شود اما EPS از میانگین سود تحقق یافته 6 ماه گذشته و EPS پیش بینی 6 ماه آینده تشکیل می شود تا از مزایای تحلیل های گذشته و آینده برای تحلیل گر استفاده داشته باشد.

نکاتی از نسبت p/e

♦ شرکتی که رشد خود را کرده و رشد آن متوقف شده و به ثبات رسیده P/E آن تعدیل می شود.

♦ در ارتباط با شرکت های زیان ده برخی معتقدند که نسبت P به E برای آنها برابر صفر است. اما برخی P به E برای این شرکت ها را منفی می دانند و عدد P/E منفی به معنی تعداد سال هایی است که اگر شرکت با همین روند پیش برود زمان می برد تا سرمایه های آن نابود شود و به صفر برسد. همچنین برخی نیز نسبت پی بر ای برای شرکت های زیان ده را بی معنی و تعریف نشده می دانند که قابل تحلیل هم نیست.

♦ نسبت P/E کوچکتر از یک و مثبت به معنی بازگشت تمام و کمال سرمایه کمتر از یک سال است. به عبارت دیگر با سرمایه گذاری در چنین سهامی در کمتر از یک سال بیش از ۱۰۰% سود حاصل می شود.

♦ نسبت P/E که به قیمت و سود هر سهم در مقیاس زمانی بستگی دارد و از عواملی همچون برنامه های آتی شرکت، مدیریت، وضعیت اقتصاد بازار و کلان کشور، درصد دارایی های ثابت شرکت و… تاثیر می پذیرد.

تنها به اتکای P/E سهام نخرید

یکی از پرتکرارترین اشتباهاتی که سرمایه گذاران غیر حرفه‌ای در بورس مرتکب می‌شوند خرید و فروش سهام صرفا به اتکای بالا یا پایین این نسبت است.

توجه کنید که ارزش‌یابی سهام تنها با تکیه بر شاخص‌های ساده‌ای مانند P/E ساده‌انگارانه و نادرست است.

P/E بالا ممکن است به معنی بیش‌نمایی ارزش سهم باشد و هیچ تضمینی وجود ندارد که بعدا به سرعت پایین نیاید. ضمنا توجه کنید که حتی اگر ارزش سهمی کمتر از ارزش ذاتی‌اش باشد ممکن است ماه‌ها یا حتی سال ها طول بکشد تا بازار ارزش آن را درک نماید و قیمت سهم به ارزش ذاتی خود نزدیک شود.

درهر صورت تجزیه و تحلیل سهام امری بسیار پیچیده‌تر از دانستن چند نسبت ساده است.

به عبارت دیگر، گرچه «پی بر ای» کلیدی برای معمای ارزش گذاری سهام است اما تمام آن نیست. از این رو توصیه می شود که سرمایه‌گذاران برای خرید سهام با خبرگان سرمایه‌گذاری رایزنی نمایند.

سخن آخر

P/E همه چیز یا به عبارتی حرف آخر را درباره ی ارزش سهم نمی‌زند اما برای مقایسه‌ی شرکت‌های یک صنعت، کل بازار یا روند تاریخی پی بر ای یک شرکت فایده‌مند است.

نسبت P/E چیست؟

برای فعالیت در بازار بورس، یادگیری اصطلاحات، مهارت‌ معامله‌گری و روش‌های تحلیلی الزامی است. هیچ کس بدون دانش بورسی نمی‌تواند برای مدت طولانی در این بازار باقی بماند و البته ممکن است برای مدتی با توجه به مثبت بودن بازار یا دریافت سیگنال‌های صحیح سودی کسب کند، اما از آنجایی که خود فاقد مهارت‌های تحلیلی و درک کاملی از سازوکار نسبت P/E کاربردی بورس است، رخدادهایی مانند اصلاح یا منفی شدن بازار، دریافت سیگنال اشتباه و. به راحتی باعث از بین رفتن سرمایه و در نهایت زیان وی خواهد شد.

فراگیری برخی از این مباحث، مثل تحلیل تکنیکال یا بنیادی پیچیده‌تر است و فرد نیاز به شرکت در دوره‌های آموزش بورس و یا استفاده از پکیج‌های خودآموز دارد. اما یادگیری اصطلاحات بورسی چندان کار سختی نبوده و با مطالعه مقالات یا مشاهده فیلم‌های آموزشی میسر خواهد شد. یکی از اصطلاحات پر کاربرد در این بازار نسبت پی به ای (p/e) است. جملاتی مانند: p به e سهم X مناسب است؛ یا پی به ای سهم Y بالا رفته و. بارها به گوشمان خورده است. اما نسبت p/e چیست؟ چه کاربردی دارد؟ چگونه می‌توان نسبت پی به ای یک سهم را محاسبه کرد؟ در ادامه قصد داریم به بررسی این مورد و پاسخ سوالات مذکور بپردازیم.

نسبت P/E چیست؟

نسبت قیمت هر سهم بر درآمد آن را اصطلاحا پی ‌به ‌ای می‌گویند. P مخفف کلمه Price و E مخفف عبارت Earning Per Share است و در واقع در این نسبت، قیمت بر درآمد تقسیم می‌شود، به نسبت P/E کاربردی همین دلیل به آن «نسبت قیمت بر درآمد» هم می‌گویند. دقت کنید که منظور از درآمد یا EPS سودی نیست که سهامدار از نوسان قیمت سهم کسب می‌کند. بلکه شرکت‌ها در پایان هر سال مالی، میزان درآمد خود را با کسر مالیات، بر تعداد کل سهام تقسیم می‌کنند و مبلغی که به هر یک سهم تعلق می‌گیرد را eps می‌گویند.

برای مثال شما سهمی را با قیمت 2000 ریال خریداری کرده‌اید، بنابراین p=2000 و eps اعلام شده توسط شرکت 20 درصد است، پس e=400 و در نتیجه 2000/400=5 یعنی نسبت قیمت بر درآمد این سهم 5 است.

کاربرد نسبت P/E در بورس

شما به عنوان یک سرمایه‌گذار با بدست آوردن نسبت p به e متوجه خواهید شد که به ازای هر یک ریال سودی که از شرکت دریافت می‌کنید، باید چند ریال سرمایه‌گذاری کنید؛ و سپس تصمیم می‌گیرید که آیا سود مورد انتظار، ارزش این مقدار سرمایه‌گذاری را دارد یا نه؟ در مثال بالا شما به ازای هر 1 ریال سود باید 5 ریال سرمایه‌گذاری کنید؛ پس باید متوجه شوید که ارزش سهم در بازار چقدر است و سپس در رابطه با انجام این معامله تصمیم بگیرید.

اما برای دریافتن ارزش سهم در بازار به سراغ فرمول دوم یا ضریب سهام می‌رویم؛ در این فرمول نتیجه نسبت پی به ای در eps ضرب می‌شود و نتیجه آن با قیمت کنونی سهم مقایسه می‌گردد (P/E * eps = price). در مثال قبل eps=400 محاسبه شد و p/e=5 بنابراین طبق فرمول 5*400=2000 ؛ حال عدد بدست آمده یعنی 2000 ریال را با قیمت کنونی سهم در بازار مقایسه می‌کنیم. اگر قیمت کنونی کمتر باشد (مثلا 1500 ریال)، این سهم تا رسیدن به 2000 ریال جای رشد دارد و گزینه خوبی برای خرید است؛ اما اگر عدد بیشتر از 2000 ریال باشد، احتمالا سهم دچار کاهش قیمت خواهد شد، بنابراین خرید آن منطقی نیست.

البته معامله‌گران حرفه‌ای این‌گونه ارزش‌گذاری را به تنها مبنای معاملات خود قرار نمی‌دهند و از آن در کنار دیگر روش‌ها استفاده می‌کنند. اگرچه نتیجه بدست آمده از معادله پی به ای و ضریب سهام صحیح است، اما برای مدیریت سبد سهام کافی نیست و بهتر است از روش‌های دیگر ارزیابی مانند: ارزش‌گذاری با در نظر گرفتن دارایی شرکت، ارزش‌گذاری بر مبنای معیارهای مقایسه‌ای و. هم استفاده شود.

انواع P/E

نسبت پی به ای دارای دو نوع دنباله‌دار و تحلیلی است:

p/e دنباله دار: این نسبت پی به ای ساده است که طبق فرمول ابتدای مقاله عدد 5 بدست آمد؛ و به عبارتی می‌گوید که سهامداران باید به ازای دریافت 1 ریال سود 5 ریال سرمایه‌گذاری کنند.

p/e تحلیلی: این نسبت همانطور که از نام آن پیداست، با تحلیل و ارزش‌گذاری شرکت بدست می‌آید. در مثال قبلی طبق فرمول ضریب سهام می‌توان p به e تحلیلی را محاسبه کرد؛ اما دقت کنید که اگر بتوانید eps که شرکت اعلام می‌کند را در نظر نگرفته و خودتان درآمد شرکت را تخمین بزنید، نتیجه حاصل دقیق‌تر خواهد بود.

حال با توجه به این دو مورد می‌دانیم که وقتی می‌گویند: پی به ای یک سهم بالا است، یعنی انتظار می‌رود که سود آن افزایش یابد، درآمد هر سهم که توسط شرکت اعلام می‌شود بیشتر شده و در مخرج کسر عدد بزرگتری قرار گیرد که در نتیجه نسبت پی به ای مجددا متعادل خواهد شد. برعکس این موضوع هم صدق می‌کند، یعنی پایین بودن p به e نشان از کاهش سود شرکت در آینده دارد و اگر این اتفاق بیفتد، عدد قرار گرفته در مخرج کسر کوچکر شده و نتیجه معادله p/e به حالت متعادل باز می‌گردد.

نکات مهم در محاسبه نسبت P/E

زمانی که ما می‌خواهیم از فرمول ضریب سهام (P/E * eps = price) استفاده کنیم، احتمالا هر دو مورد EPS و P/E را از تابلو بورس می‌خوانیم و اعداد را در فرمول قرار می‌دهیم. اگرچه اعداد اعلام شده توسط سازمان بورس صحیح هستند اما شرایطی پیش می‌آید که شما از نرخ رشد شرکت در سال گذشته آگاه هستید (مثلا 4 درصد) و عددی که برای نسبت P/E درج شده همچنان بالا است؛ و به عبارتی نرخ رشد شرکت، نسبت پی به ای را توجیه نمی‌کند! پس در این شرایط لازم است اعداد درج شده روی تابلو را در فرمول ضریب سهام قرار ندهید و خودتان پی به ای را مجددا بدست آورید.

مورد بعدی در رابطه با مقایسه نسبت پی به ای چند شرکت با یکدیگر است. دقت کنید که شرکت‌ها با توجه به نوع فعالیتشان استراتژی‌های مختلفی را پیش می‌گیرند؛ برخی سهام مانند گروه پتروشیمی اغلب سهم‌های بنیادی‌تری هستند ولی برخی دیگر پر نوسان بوده و در مدت کوتاهی فراز و نشیب فراوان را در بازار تجربه می‌کنند.

بدیهی است که مقایسه نسبت P/E این دو مدل سهام با یکدیگر صحیح نیست و نتیجه نمی‌تواند قابل اعتماد باشد؛ بهترین کار در این زمان مقایسه سهام شرکت‌‎ها در یک گروه صنعت است. مثلا می‌توانید سهم‌های خودرویی را با یکدیگر و سهام صنایع غذایی را با هم مقایسه کنید؛ از آنجایی که احتمالا استراتژی این شرکت‌ها به یکدیگر نزدیک است، بنابراین نتیجه بدست آمده از مقایسه، قابلیت اعتماد و اتکای بیشتری خواهد داشت.

منظور از نسبت p/e چیست؟

یکی از کاربردهای مهم و آشنا در بازار سرمایه و تحلیل نمادها، نسبت p/e است. بسیاری از تحلیلگران برای انتخاب سهم ها و انتخاب در مورد معاملات خود، از نسبتp/e در کنار سایر عوامل و متغیرهای تحلیلی استفاده می‌کنند. می‌توان گفت که نسبت p/e می‌تواند یکی ازعوامل مهم در معاملات سهام باشد. در این مقاله به چگونگی استفاده از p/e و کاربردهای آن می پردازیم

یکی از فاکتورهایی که همیشه در بین سرمایه گذاران بورس کاربرد زیادی دارد نسبت p/e است. هر کدام از سرمایه گذاران به نوعی از این نسبت استفاده می کنند. برخی آن را درست و بسیاری نیز به شکل اشتباه مورد استفاده قرار می دهند. برای اینکه بتوانید از این نسبت به درستی استفاده کنید باید با مفهوم و کارکرد آن آشنایی پیدا کنید. به طور خلاصه نسبت p/e خلاصه شده عبارت price تقسیم بر eps است (در فارسی اصطلاحا به نسبت p/e نسبت قیمت به درآمد نیز گفته می شود (کلمه price به معنی قیمت و کلمه eps به معنی سود هر سهم است)

در صورت سود و زیان، اطلاعات مربوط به درآمد و هزینه های شرکت ثبت می شود که این هزینه ها می تواند شامل هزینه های عملیاتی، هزینه بهره، هزینه استهلاک، هزینه مالیات و غیره باشد. اگه کل این هزینه ها را از درآمد شرکت کم کنیم، سود خالص شرکت بدست می آید. با تقسیم این سود بر تعداد کل سهام عادی شرکت، سود به ازای هر سهم یا EPS بدست می آید. اطلاعات بیشتر در مورد انواع EPS و سود نقدی سهم را در اینجا بخوانید. حال که با EPS و صورت های مالی آشنا شدید، بهتر است به نسبت P/E بپردازیم. نسبت P/E که نسبت قیمت به سود هر سهم نیز نامیده می شود، از قدیمی ترین و پرکاربرد ترین نسبت های مالی در بحث ارزشگذاری سهم است. در این نسبت از قیمت فعلی سهم و درآمد هر سهم به صورت زیر استفاده می شود.

۱۰ نشانه آماده بودن شما برای معامله کردن در بورس

منظور از نسبت P/E منفی و P/E گروه چیست؟

در نمودارهای سایت سازمان بازار بورس تهران، P/E های منفی زیادیدیده می شود؛ اما معنا و مفهوم P/E منفی چیست؟ منفی شدن نماد P/E نمایانگر آن است که سهام شرکت ضرر کرده است. علاوه بر P/E اختصاصی نماد هر شرکت، یک P/E گروه هم وجود دارد. با ورود به سایت www.tsetmc.com و باز کردن قسمت «دیدبان بازار» گروه بندی نمادها را مشاهده خواهید کرد. هر نماد در زیرمجموعه گروه خاص خود قرار گرفته است. مثلا «های وب»، «اپرداز» و «اوان» سه نماد هم گروه با یکدیگر و زیر گروه «اطلاعات و ارتباطات» هستند. در عکس زیر نمونه‌ای از P/E منفی را مشاهده می‌کنید.

P/E گروه، میانگین گرفته شده از P/E های زیر مجموعه نمادهای گروه است. P/E هر نماد را می‌توانید با P/Eهای دیگری که با یکدیگر در یک گروه قرارگرفته اند مقایسه کنید، اما هرگز P/E یک نماد از یک گروه را با P/E نمادی از گروه دیگر مقایسه نکنید. در عکس بالا در کنار P/E منفی می‌توانید P/E گروه را مشاهده کنید.

P/E چه مقدار باشد تا اقدام به خرید و فروش سهام کنیم؟

نسبت P/E هر سهم در واقع انتظار سرمایه‌گذار از چشم انداز آینده آن شرکت، برای رشد و توسعه است. علاوه بر این P/E می‌تواند نشان دهنده سطح ریسک شرکت نیز باشد. معمولا نسبت P/E نشان دهنده نظر سرمایه‌گذاران درباره آن شرکت است و عموما این عدد برای شرکت‌هایی که رو به رشد هستند، مقدار بالاتری خواهد داشت. در واقع هر چه نسبت P/E بالاتر باشد، میزان خوش بینی بازار به آن شرکت بالاتر خواهد بود. در این حالت باور پایه بر این است که شرکت توانایی رشد سود یا افزایش قیمت سهام را دارد. با همین استدلال شرکت‌هایی که بازار دید مثبتی نسبت به آن‌ها ندارد، معمولا از نسبت P/E پایین‌تری برخوردارند؛ چرا که بازار نسبت به رشد و سودآوری یا افزایش قیمت سهام آن‌ها خوش بین نیست.

منظور از نسبت p/e چیست؟

یکی از کاربردهای مهم و آشنا در بازار سرمایه و تحلیل نمادها، نسبت p/e است. بسیاری از تحلیلگران برای انتخاب سهم ها و انتخاب در مورد معاملات خود، از نسبتp/e در کنار سایر عوامل و متغیرهای تحلیلی استفاده می‌کنند. می‌توان گفت که نسبت p/e می‌تواند یکی ازعوامل مهم در معاملات سهام باشد. در این مقاله به چگونگی استفاده از p/e و کاربردهای آن می پردازیم

یکی از فاکتورهایی که همیشه در بین سرمایه گذاران بورس کاربرد زیادی دارد نسبت p/e است. هر کدام از سرمایه گذاران به نوعی از این نسبت استفاده می کنند. برخی آن را درست و بسیاری نیز به شکل اشتباه مورد استفاده قرار می دهند. برای اینکه بتوانید از این نسبت به درستی استفاده کنید باید با مفهوم و کارکرد آن آشنایی پیدا کنید. به طور خلاصه نسبت p/e خلاصه شده عبارت price تقسیم بر eps است (در فارسی اصطلاحا به نسبت p/e نسبت قیمت به درآمد نیز گفته می شود (کلمه price به معنی قیمت و کلمه eps به معنی سود هر سهم است)

در صورت سود و زیان، اطلاعات مربوط به درآمد و هزینه های شرکت ثبت می شود که این هزینه ها می تواند شامل هزینه های عملیاتی، هزینه بهره، هزینه استهلاک، هزینه مالیات و غیره باشد. اگه کل این هزینه ها را از درآمد شرکت کم کنیم، سود خالص شرکت بدست می آید. با نسبت P/E کاربردی تقسیم این سود بر تعداد کل سهام عادی شرکت، سود به ازای هر سهم یا EPS بدست می آید. اطلاعات بیشتر در مورد انواع EPS و سود نقدی سهم را در اینجا بخوانید. حال که با EPS و صورت های مالی آشنا شدید، بهتر است به نسبت P/E بپردازیم. نسبت P/E که نسبت قیمت به سود هر سهم نیز نامیده می شود، از قدیمی ترین و پرکاربرد ترین نسبت های مالی در بحث ارزشگذاری سهم است. در این نسبت از قیمت فعلی سهم و درآمد هر سهم به صورت زیر استفاده می شود.

۱۰ نشانه آماده بودن شما برای معامله کردن در بورس

منظور از نسبت P/E منفی و P/E گروه چیست؟

در نمودارهای سایت سازمان بازار بورس تهران، P/E های منفی زیادیدیده می شود؛ اما معنا و مفهوم P/E منفی چیست؟ منفی شدن نماد P/E نمایانگر آن است که سهام شرکت ضرر کرده است. علاوه بر P/E اختصاصی نماد هر شرکت، یک P/E گروه هم وجود دارد. با ورود به سایت www.tsetmc.com و باز کردن قسمت «دیدبان بازار» گروه بندی نمادها را مشاهده خواهید کرد. هر نماد در زیرمجموعه گروه خاص خود قرار گرفته است. مثلا «های وب»، «اپرداز» و «اوان» سه نماد هم گروه با یکدیگر و زیر گروه «اطلاعات و ارتباطات» هستند. در عکس زیر نمونه‌ای از P/E منفی را مشاهده می‌کنید.

P/E گروه، میانگین گرفته شده از P/E های زیر مجموعه نمادهای گروه است. P/E هر نماد را می‌توانید با P/Eهای دیگری که با یکدیگر در یک گروه قرارگرفته اند مقایسه کنید، اما هرگز P/E یک نماد از یک گروه را با P/E نمادی از گروه دیگر مقایسه نکنید. در عکس بالا در کنار P/E منفی می‌توانید P/E گروه را مشاهده کنید.

P/E چه مقدار باشد تا اقدام به خرید و فروش سهام کنیم؟

نسبت P/E هر سهم در واقع انتظار سرمایه‌گذار از چشم انداز آینده آن شرکت، برای رشد و توسعه است. علاوه بر این P/E می‌تواند نشان دهنده سطح ریسک شرکت نیز باشد. معمولا نسبت P/E نشان دهنده نظر سرمایه‌گذاران درباره آن شرکت است و عموما این عدد برای شرکت‌هایی که رو به رشد هستند، مقدار بالاتری خواهد داشت. در واقع هر چه نسبت P/E بالاتر باشد، میزان خوش بینی بازار به آن شرکت بالاتر خواهد بود. در این حالت باور پایه بر این است که شرکت توانایی رشد سود یا افزایش قیمت سهام را دارد. با همین استدلال شرکت‌هایی که بازار دید مثبتی نسبت به آن‌ها ندارد، معمولا از نسبت P/E پایین‌تری برخوردارند؛ چرا که بازار نسبت به رشد و سودآوری یا افزایش قیمت سهام آن‌ها خوش بین نیست.

۱۰ شاخص برتر تحلیل بنیادی (فاندامنتال) برای سرمایه‌گذاران

اصل “دانش قدرت است” تقریباً در هر جنبه‌ای از زندگی روزمره از جمله سرمایه گذاری در بازارهای مالی صدق می‌کند. در دنیای سرمایه‌گذاری آنلاین و کامپیوتر محور امروزی، داشتن اطلاعات مناسب مانند راننده‌ ماشین سرمایه‌گذاری خود بودن است، در حالی که نداشتن آن را میتوان به نشستن در ماشین سرمایه گذاری دیگر به عنوان یک مسافر تشبیه کرد. در حالی که روش‌های مختلفی برای ارزیابی ارزش و پتانسیل رشد یک سهام یا کوین وجود دارد، تحلیل بنیادی (فاندامنتال) یکی از بهترین راه‌ها برای کمک به شما برای ایجاد معیاری جهت سنجش عملکردتان در بازار سهام است. بررسی شرایط به کمک تحلیل‌ها منجر به تصمیمات آگاهانه سرمایه گذاری می‌شود. در ادامه مهم‌ترین شاخص‌های تحلیل بنیادی را معرفی می‌کنیم.

درک تحلیل بنیادی یا فاندامنتال

تحلیل بنیادی یا تحلیل فاندامنتال شامل بررسی انتقادی یک کسب و کار در ابتدایی‌ترین یا اساسی‌ترین سطح مالی آن است. هدف این تحلیل ارزیابی مدل کسب و کار، صورت‌های مالی، حاشیه سود و سایر شاخص‌های کلیدی برای تعیین وضعیت مالی یک کسب‌وکار و ارزش ذاتی سهام است. با رسیدن به پیش بینی تغییرات قیمت سهام در آینده، سرمایه گذاران آگاه می‌توانند بر این اساس از آن‌ها سود ببرند. تحلیلگران بنیادی معتقدند که قیمت یک سهم یا کوین به تنهایی برای دستیابی دقیق به تمام اطلاعات موجود کافی نیست. به همین دلیل است که آن‌ها معمولاً تحلیل‌های اقتصادی، صنعتی و شرکتی را مطالعه می‌کنند تا ارزش منصفانه فعلی را بدست آورند و ارزش آتی ارز دیجیتال و سهام مورد نظر خود را پیش‌بینی کنند.

اگر ارزش منصفانه و قیمت فعلی ارز دیجیتال یا سهام با هم برابر نباشد، انتظار می‌رود که قیمت بازار در نهایت به سمت ارزش منصفانه حرکت کند. آن‌ها سپس از این اختلافات قیمتی استفاده کرده و از حرکات قیمت سود می‌برند. به عنوان مثال، اگر قیمت فعلی یک ارز دیجیتال در بازار بالاتر از ارزش منصفانه‌ی آن باشد، در این صورت ارزش گذاری آن بیش از حد در نظر گرفته می‌شود که منجر به توصیه فروش می‌شود. از طرف دیگر اگر قیمت فعلی یکی از ارزهای دیجیتال در بازار کم‌تر از ارزش منصفانه‌ی آن باشد، انتظار می‌رود قیمت در نهایت افزایش یابد و بنابراین خرید آن در حال حاضر ایده خوبی به شمار می‌رود.

برترین شاخص‌های تحلیل فاندامنتال

همانطور که می‌دانید مدل‌های مختلفی برای انواع تحلیل بازار وجود دارد، در این بین پارامترهای تحلیل بنیادی زیادی هستند که می‌توان از آن‌ها برای اطمینان از سلامت مالی یک پروژه استفاده کرد. محبوب‌ترین پارامترها حول محور رشد آتی، درآمد و ارزش بازار طراحی شده‌اند. درک این شاخص‌های کلیدی می‌تواند به شما در تصمیم گیری آگاهانه برای خرید یا فروش کمک کند.

۱. درآمد به ازای هر سهم (EPS)

این شاخص بخشی از سود یک پروژه است که به هر سهم از سهام آن اختصاص می‌یابد و اساساً درآمد خالص نهایی است که بر اساس هر سهم تعیین می‌شود. افزایش EPS نشانه خوبی برای سرمایه‌گذاران است؛ زیرا به این معنی است که ارزش سهام آنها احتمالاً بیشتر از موقعیت فعلی است. شما می‌توانید سود هر سهم یک شرکت را با تقسیم سود کل آن بر تعداد سهام موجود محاسبه کنید. به عنوان مثال اگر شرکت سود ۳۵۰ میلیون دلاری را گزارش کند و ۱۰۰ میلیون سهم وجود داشته باشد، EPS آن ۳.۵ دلار گزارش می‌شود.

۲. نسبت قیمت به درآمد (P/E)

نسبت قیمت به درآمد، رابطه بین قیمت سهام یک شرکت و سود هر سهم آن را اندازه‌گیری می‌کند. این به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا تعیین کنند آیا قیمت این سهام نسبت به سایر سهام در همان بخش کمتر یا بیشتر از ارزش واقعی آن سهم است. از آنجایی که نسبت P/E نشان می‌دهد که بازار حاضر است برای یک سهام بر اساس درآمدهای گذشته یا آینده آن وضعیتی را در نظر بگیرد، سرمایه‌گذاران به سادگی نسبت P/E یک سهام را با رقبای آن و استانداردهای صنعت مقایسه می‌کنند. نسبت P/E کمتر به این معنی است که قیمت فعلی سهام نسبت به درآمد پایین است که برای سرمایه‌گذاران مطلوب است.

نسبت قیمت به سود از تقسیم قیمت فعلی هر سهم بر سود شرکت به ازا هر سهم محاسبه می‌شود. به عنوان مثال اگر قیمت سهام شرکتی در حال حاضر به ازای هر سهم ۷۰ دلار با سود ۵ دلار به ازای هر سهم فروخته شود، نسبت P/E برابر با ۱۴ است (۷۰ دلار تقسیم بر ۵ دلار).

دو نوع اصلی نسبت PE وجود دارد. نسبت PE آینده نگر (یا پیشرو) و گذشته نگر (یا دنباله رو). تفاوت بین این دو مربوط به نوع درآمدی است که در محاسبه‌ی آن‌ها استفاده می‌شود. اگر سود پیش‌بینی‌شده (آینده) یک ساله به عنوان مخرج در محاسبه استفاده شود، نتیجه یک نسبت PE آینده‌نگر است. در حالی که اگر از درآمدهای ۱۲ ماهه پایانی استفاده شود، در نتیجه نسبت PE گذشته نگر را محاسبه خواهید کرد.

۳. رشد درآمد پیش بینی شده (PEG)

نسبت P/E یک شاخص تحلیل فاندامنتال یا بنیادی خوب است اما با در نظر گرفتن این واقعیت که شامل رشد درآمدهای آتی نمی‌شود، تا حدودی محدود است. PEG این را با پیش بینی نرخ رشد سود یک ساله سهام جبران می‌کند. تحلیلگران می‌توانند نرخ رشد آتی یک شرکت را با مشاهده نرخ رشد تاریخی آن تخمین بزنند. این روش تصویر کامل‌تری از ارزش‌گذاری سهام ارائه می‌دهد. برای محاسبه رشد سود پیش‌بینی شده، نسبت P/E را بر نرخ رشد ۱۲ ماهه شرکت تقسیم کنید. درصد در نرخ رشد در محاسبه حذف می‌شود.

به عنوان مثال، اگر نرخ رشد ۱۰٪ و نسبت PE ۱۵ باشد، فرمول PEG به شکل زیر است:

PEG = نسبت PE / رشد درآمد

PEG = 15 / 10 -> توجه کنید که چگونه ۱۰٪ به ۱۰ تبدیل می‌شود

PEG = 1.5

قاعده کلی این است که وقتی PEG سهام بالاتر از ۱ باشد، ارزش‌گذاری آن بیش از حد در نظر گرفته می‌شود. در حالی که اگر زیر ۱ باشد، ارزش آن کمتر از میزان واقعی تلقی می‌شود.

۴. جریان نقدی آزاد (FCF)

به عبارت ساده‌تر، جریان نقدی آزاد، وجه نقدی است که پس از پرداخت هزینه‌های عملیاتی و مخارج سرمایه‌ای یک شرکت باقی می‌ماند. پول نقد برای گسترش و بهبود یک تجارت بسیار مهم است. شرکت‌هایی با جریان نقدی آزاد بالا می‌توانند ارزش سهامداران را بهبود بخشند، نوآوری‌ کنند و بهتر از همتایان خود با نقدینگی کمتر از رکود جان سالم به در ببرند. بسیاری از سرمایه گذاران نسبت P/E کاربردی FCF را به عنوان یک شاخص اساسی می‌دانند زیرا نشان می‌دهد که آیا یک شرکت هنوز پول نقد کافی برای پاداش دادن به سهامداران خود از طریق سود سهام پس از عملیات تامین مالی و هزینه‌های سرمایه را دارد یا خیر.

FCF به عنوان جریان نقدی عملیاتی منهای مخارج سرمایه (CAPEX) همانطور که در صورت جریان نقدی ثبت می‌شود، به همان شکل محاسبه می‌شود. همچنین می‌توان از صورت سود و زیان به عنوان سود خالص عملیاتی پس از مالیات (NOPAT) به اضافه استهلاک، منهای سرمایه در گردش و مخارج سرمایه (CAPEX) استنباط کرد. عبارت و فرمول‌های زیر را بررسی کنید. ما FCF را برای شما محاسبه می‌کنیم:

NOPAT = EBIT مالیات –

NOPAT = 1105 – ۳۳۲ = ۷۷۴

FCF = NOPAT + استهلاک – ( CAPEX سرمایه در گردش و )

FCF = 774 + 50 – (۱۲۰ + ۳۰) = ۶۷۴

۵. نسبت قیمت به ارزش دفتری (P/B)

این نسبت همچنین به عنوان نسبت قیمت به حقوق صاحبان سهام نیز شناخته می‌شود. نسبت قیمت به ارزش دفتری یک شاخص تحلیل بنیادی است که ارزش دفتری سهام را با ارزش بازار آن مقایسه می‌کند. P/B با نشان دادن تفاوت بین ارزش بازار سهام و ارزشی که شرکت در دفاتر مالی خود بیان کرده است، به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا تعیین کنند آیا ارزش سهام نسبت به ارزش دفتری آن کمتر است یا بیش از حد ارزش‌گذاری شده است که با تقسیم آخرین قیمت بسته شدن سهام بر ارزش دفتری هر سهم که در گزارش سالانه شرکت فهرست شده است، محاسبه می‌شود. ارزش دفتری به عنوان بهای تمام شده تمام دارایی‌ها منهای بدهی‌ها محاسبه می‌شود. اگر شرکت منحل شود، ارزش نظری آن شرکت بر اساس مفهوم ارزش دفتری محاسبه می‌شود.

با این حال، نسبت قیمت به ارزش دفتری یک شرکت خاص به تنهایی مفید نیست. یک سرمایه‌گذار باید نسبت P/B یک شرکت را با سایر شرکت‌ها در همان بخش یا صنعت مقایسه کند. تنها در این صورت است که در تعیین اینکه کدام شرکت ممکن است نسبت به سایرین کمتر یا بیش از ارزش‌گذاری شده باشد مفید خواهد بود.

۶. بازده حقوق صاحبان سهام (ROE)

ROE یک نسبت سودآوری است که نرخ بازدهی را نشان می‌دهد که سهامدار برای بخشی از سرمایه‌گذاری خود در آن شرکت دریافت می‌کند. این نسبت اندازه‌گیری می‌کند که چگونه یک شرکت بازدهی مثبتی را برای سرمایه‌گذاری سهامداران خود ایجاد می‌کند. از آنجایی که سود محرک واقعی قیمت سهام است، تفکیک سود به دست آمده با حقوق صاحبان سهام در واقع یک شاخص بسیار خوب از سلامت مالی یک شرکت و ارزش منصفانه سهام آن است. شما می‌توانید بازده حقوق صاحبان سهام را با تقسیم سود خالص بر میانگین حقوق صاحبان سهام محاسبه کنید. تجزیه و تحلیل DuPont با اضافه کردن چندین متغیر برای کمک به سرمایه‌گذاران برای درک بهتر سودآوری شرکت، محاسبه را بیشتر گسترش می‌دهد. این تحلیل به این مؤلفه‌های اصلی می‌پردازد:

ROA = درآمد خالص / دارایی‌ها، که می‌توان آن‌ها را بیشتر به موارد زیر تقسیم کرد:

حاشیه سود = درآمد/درآمد خالص

نسبت گردش مالی = درآمد / دارایی

اهرم = دارایی / حقوق صاحبان سهام

فرمول گسترش یافته ROE هنگام انجام تجزیه و تحلیل DuPont به شکل زیر است:

ROE = حاشیه سود x نسبت گردش مالی x اهرم

ROE = درآمد خالص / درآمد x درآمد / دارایی x دارایی / حقوق صاحبان سهام

با استفاده از تجزیه و تحلیل DuPont، سرمایه گذار می‌تواند تعیین کند که چه چیزی باعث ROE می‌شود. به نظرشما آیا دلیل آن حاشیه سود بالا و یا نسبت گردش مالی بسیار سریع و یا اهرم بالاست؟

۷. نسبت پرداخت سود سهام (DPR)

همانطور که می‌دانید شرکت‌ها بخشی از سود خود را به صورت سود سهام به سهامداران خود پرداخت می‌کنند. اما این نیز مهم است که بدانیم درآمد شرکت تا چه حد از پرداخت سود سهام حمایت می‌کند. این همان چیزی است که نسبت پرداخت سود سهام در مورد آن است. این فاکتور به شما می‌گوید که یک شرکت چه بخشی از درآمد خالص را به سهامداران خود باز می‌گرداند و همچنین چه مقدار را برای رشد، ذخیره نقدی و بازپرداخت بدهی کنار می‌گذارد. DPR با تقسیم کل مبلغ سود سهام بر درآمد خالص شرکت در همان دوره و معمولاً به صورت درصد سالانه محاسبه می‌شود.

۸. نسبت قیمت به فروش (P/S)

نسبت قیمت به فروش یک شاخص تحلیل بنیادی است که می‌تواند با استفاده از ارزش بازار و درآمد شرکت به تعیین ارزش منصفانه سهام کمک کند. این نشان می‌دهد که بازار چقدر برای فروش شرکت ارزش قائل است که می‌تواند در ارزش‌گذاری سهام در حال رشدی که هنوز سودی به دست نیاورده‌اند یا به دلیل یک عقب‌گردی موقت، آن‌طور که انتظار می‌رود عمل نمی‌کنند، موثر باشد. فرمول P/S با تقسیم فروش هر سهم بر ارزش هر سهم محاسبه می‌شود. نسبت P/S پایین به عنوان نشانه خوبی از سوی سرمایه‌گذاران تلقی می‌شود. این معیار دیگری است که نسبت P/E کاربردی هنگام مقایسه شرکت‌ها در همان بخش یا صنعت نیز مفید است.

۹. نسبت سود سهام

نسبت سود تقسیمی به میزان پرداختی یک شرکت در هر سال به عنوان سود سهام در نسبت با قیمت سهام آن می‌پردازد. این تخمینی از بازده سود سهام یک سرمایه گذاری است. با فرض اینکه هیچ تغییری در سود سهام وجود نداشته باشد، بازده دارای یک رابطه معکوس با قیمت سهام است. زمانی که قیمت سهام کاهش می یابد بازدهی افزایش می‌یابد و بالعکس. این برای سرمایه گذاران مهم است، زیرا به آن‌ها می‌گوید که از هر دلاری که در سهام شرکت سرمایه‌گذاری کرده‌اند، چه میزان به آن‌ها باز می‌گردد.

نسبت سود تقسیمی به درصد بیان می‌شود و از تقسیم سود سالانه هر سهم بر قیمت فعلی سهم محاسبه می‌شود. به عنوان مثال، ۲ شرکت (الف و ب) سالانه ۳ دلار سود به ازای هر سهم پرداخت می‌کنند. سهام شرکت الف به ازای هر سهم ۶۰ دلار معامله می‌شود، در حالی که سهام شرکت ب با ۳۰ دلار به ازای هر سهم معامله می‌شود. این بدان معنا است که بازده سود سهام شرکت الف ۵% (۶۰/۳ x 100) و بازده سود سهام شرکت ب ۱۰% (۳۰/۳ x 100) است. به‌عنوان یک سرمایه‌گذار، احتمالاً سهام شرکت ب را به سهام دیگر شرکت الف ترجیح می‌دهید، زیرا بازده سود بیشتری دارد.

۱۰. نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام (D/E)

نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام آخرین شاخص تحلیل بنیادی در این فهرست است و رابطه بین سرمایه استقراضی نسبت P/E کاربردی شرکت و سرمایه ارائه شده توسط سهامداران آن را اندازه گیری می‌کند. سرمایه‌گذاران می‌توانند از آن برای تعیین نحوه تامین مالی دارایی‌های شرکت استفاده کنند. نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام (D/E) به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا اهرم مالی یک شرکت را ارزیابی کنند و نشان می‌دهد که در صورت مواجهه کسب ‌و کار با مشکلات مالی، چقدر حقوق صاحبان سهام می‌تواند تعهدات را برآورده کند.

شما می‌توانید نسبت را با تقسیم کل بدهی‌ها بر کل حقوق صاحبان سهام محاسبه کنید. ترازنامه تلفیقی را در زیر بررسی کنید که نشان می‌دهد شرکت اپل در مجموع ۲۴۱ میلیارد دلار بدهی (که با رنگ قرمز مشخص شده است) و کل حقوق صاحبان سهام ۱۳۴ میلیارد دلار (با رنگ سبز مشخص شده) ثبت کرده است.

بر اساس این ارقام، نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام بصورت زیر محاسبه می‌شود:

$۲۴۱,۰۰۰,۰۰۰ ÷ $۱۳۴,۰۰۰,۰۰۰ = ۱.۸۰

نتیجه گیری

همه شاخص‌های تحلیل بنیادی که در بالا مورد بحث قرار گرفت، در نوع خود مهم هستند. در حالی که آن‌ها می‌توانند به شما در تعیین ارزش و پتانسیل رشد یک سهام کمک کنند، مهم است که بدانید چندین عامل دیگر نیز بر قیمت سهام تأثیر می‌گذارند که اندازه‌گیری اکثر آن‌ها چندان آسان نیست. به همین دلیل است که وقتی نوبت به ارزیابی سهام یک شرکت برای مقاصد سرمایه‌گذاری می‌شود، تحلیل فاندامنتال به بهترین وجه همراه با ابزارهای دیگر مانند تحلیل تکنیکال، اخبار اقتصاد کلان و داده‌های خاص صنعت استفاده می‌شود. این مسائل به شما کمک می‌کند تصویر واضح تری از آنچه که به عنوان یک سهام می‌خواهید در آن سرمایه گذاری کنید داشته باشید، در حالی که از شاخص‌ها به عنوان معیار برای اندازه گیری ارزش سرمایه گذاری‌های بالقوه استفاده می‌کنید.

سوالات متداول

تحلیل بنیادی یا فاندامنتال چیست؟

تحلیل بنیادی شامل بررسی انتقادی یک کسب و کار در ابتدایی‌ترین یا اساسی‌ترین سطح مالی آن است.

هدف از تحلیل فاندامنتال چیست؟

هدف این تحلیل ارزیابی مدل کسب و کار، صورت‌های مالی، حاشیه سود و سایر شاخص‌های کلیدی برای تعیین وضعیت مالی یک کسب‌وکار و ارزش ذاتی سهام است.

نکته: توجه داشته باشید این مقاله صرفا با هدف راهنمایی و آشنایی نوشته شده و آکادمی ارز دیجیتال ارزتودی مسئولیتی در مقابل تصمیمات افراد یا عواقب مالی آن ندارد.